Globallik mezonlari . Fan va falsafada global muammolarni yanada aniqroq tavsiflash
uchun yuqorida zikr etilgan «geografik» mezondan tashqari bu muammolarni boshqa tomondan –
ularning sifati, va muhim xususiyatlari nuqtai nazaridan tavsiflovchi qo‘shimcha mezonlar
qo‘llaniladi.
Birinchidan ,
global muammolar o‘z mohiyatiga ko‘ra nafaqat ayrim kishilarning manfaatlariga, balki butun insoniyat taqdiriga daxldordir .
Ikkinchidan, ularni bartaraf etish uchun butun sayyora aholisi hech bo‘lmasa aksariyat qismining kuch-g‘ayratini birlashtirish va ular bahamjihat, izchil ish ko‘rishi talab etiladi. Uchinchidan ,
bu muammolar dunyo rivojlanishining ob’ektiv omili hisoblanadi va biron- bir mamlakat ularni e’tiborga olmasligi mumkin emas .
To‘rtinchidan ,
global muammolarning echilmagani kelajakda butun insoniyat va uning yashash muhiti uchun jiddiy, balki tuzatib bo‘lmaydigan oqibatlarga olib kelishi mumkin. Global muammolarning tasnifi . Global muammolarning keltirilgan mezonlari va o‘ziga
xos xususiyatlari asosan mazkur sohadagi aksariyat tadqiqotchilarning qarashlarini aks ettiradi va
global muammolarni boshqa barcha muammolardan farqlab, aniq aytish imkonini beradi. Bunda
u yoki bu muammoning keskinlik va muhimlik darajasini belgilash, uning boshqa muammolar
bilan o‘zaro nisbatini aniqlash uchun odatda turli tasniflashlar amalga oshiriladi, ular alohida
guruhlarga ajratiladi.
Tasniflash birdan-bir maqsad hisoblanmaydi, balki hozirgi davrning o‘ta keskin
ziddiyatlarini kompleks o‘rganishning muhim elementi sifatida amal qiladi va mazkur
muammolarni ularning o‘zaro aloqasi va bir-birini taqozo etishi nuqtai nazaridan o‘rganish
imkonini beradi. U muhim aloqalarni farqlash, ustuvorliklarni va ob’ektiv mavjud global
muammolarning keskinlaShuv darajasini aniqlash imkonini beradi. Bundan tashqari, tasniflash
global muammolarning tizimli o‘zaro aloqasini yanada teranroq tushunishga ko‘maklashadi va
amaliy qarorlar qabul qilish ketma-ketligini belgilashga yordam beradi.