Globallashuv va barqaror taraqqiyot falsafasi reja: 1

O‘ZBEKISTONNING KORRUPSIYAGA QARSHI KURASH SIYOSATI 
REJA: 
1.Korrupsiyaning mazmuni
2.“Korrupsiyaga qarshi kurashish to‘g’risidagi qonun”ning qabul qilinishi va ahamiyati 
3.Korrupsiyaga qarshi kurashish mexanizmlari 
Korrupsiya bu – mansab mavqeidan shaxsiy maqsadlarda foydalanish bilan bog‘liq bo‘lgan 
jinoyat turi hisoblanadi. Korrupsiya faoliyati xufyona iqtisodiyotning asosiy turlaridan biridir. 
Aksariyat hollarda korrupsiya deganda davlat xizmatchilari tomonidan shaxsiy manfaatlarni 
ko‘zlab, boylik orttirish maqsadida xalqdan pora olish, qonunga xilof pul daromadlarini qo‘lga 
kiritish tushuniladi. Ammo, umuman olganda, davlat amaldorlarigina emas, balki, davlat 
tashkilotida ishlamaydigan fuqarolar ham korrupsiyaga doir munosabatlarning ishtirokchilari 
bo‘lishi, pora pul emas, balki boshqa narsa evaziga ma’lum xizmatni amalga oshirishlari mumkin.
Etimologik jihatdan «korrupsiya» atamasi «buzish, pora evaziga og‘dirish» degan ma’noni 
anglatadigan lotincha «corruptio» so‘zidan kelib chiqqan. Yuridik ensiklopediya mualliflarining 
ta’kidlashicha, "korrupsiya – mansabdor shaxslar tomonidan ularga berilgan huquqlar 
va hokimiyat imkoniyatlaridan shaxsiy boylik orttirish uchun foydalanishda ifodalanuvchi siyosat 

---

yoki davlat boshqaruvi sohasidagi jinoiy faoliyatdir. Darhaqiqat, korrupsiya – ildizlari davlat 
xizmatini tashkil etishdagi nuqsonlarga va davlat xizmatchilarining o‘ziga xos psixologiyasiga 
borib taqaladigan ijtimoiy hodisa. Bu korrupsiyaga qarshi avvalo ma’muriy-huquqiy va tashkiliy-
boshqaruv chora-tadbirlari ko‘rilishi zarurligidan darak beradi. Korrupsiya fuqaroning davlat 
vakili bilan ma’muriy munosabatlari ma’no-mohiyatini o‘zgartiradi va jamiyat uchun ham, davlat 
uchun ham salbiy oqibatlarni keltirib chiqaradi. "Korrupsiya – davlat organlari xodimlari moddiy 
yoki mulkiy yo‘sinda g‘ayriqonuniy shaxsiy naf ko‘rish maqsadida o‘z xizmat mavqeidan 
foydalanishida ifodalanadigan ijtimoiy hodisadir. 
Bugungi kunda respublikamizda jinoyatchilikning sabablarini aniqlash choralari ko‘rilmoqda, 
fosh etilgan korrupsiyachilar qattiq jazolanmoqda. Mamlakat ichidagi jinoyatchilik doimo davlat 
tomonidan qattiqnazorat qilib boriladi. Jinoyatchilik keng avj olib ketishiga va korrupsiyachilar 
domiga ilingan amaldorlarning beboshligiga yo‘l qo‘ymaslik maqsadida bir qator uzoq muddatli 
chora-tadbirlar ishga solingan. Ular jinoyatchilikka qarshi kurash strategiyamizni belgilab beradi. 
Jinoyatni jazolashdan ko‘ra, uni oldini olish singari profilaktik tadbirlarning yo‘lga qo‘yilishi qay 
darajada oqilonaligi allaqachon isbotlangan. Zero, O‘zbekiston Respublikasi Jinoyat kodeksining 
2-moddasida jinoyatlarning oldini olish jinoyat qonunining asosiy vazifalaridan biri sifatida bejiz 
belgilab qo‘yilmagan. 
Bugungi kunda korrupsiyaga qarshi kurash maqsadlariga faqat jinoyat-huquqiy vositalar bilan 
erishib bo‘lmasligini hayotning o‘zi ko‘rsatmoqda. O‘ylaymizki, bunday ma’naviy 
buzilish holatga qarshi kurashda nafaqat davlat organlari, balki, jamiyat va umuman barcha 
fuqarolarimiz mas’uldirlar. Shunday ekan, davlat va jamiyat, shu bilan birga nodavlat notijorat 
tashkilotlari bunday illatni oldini olish va unga qarshi kurashda birgalikdagi harakatigina samarali 
natijalarga erishishning eng maqbul yo‘li bo‘lib hisoblanadi. 
Korrupsiyaga qarshi kurash dunyo miqyosida bugungi kuning eng dolzarb masalalaridan bir 
bo‘lib qolmoqda. Bu illatga qarshi kurash dunyoning ko‘plab mamlakatlarini qamrab olmoqda. 
O‘zbekiston Respublikasi ham korrupsiyaga qarshi kurashga o‘z hissasini qo‘shib kelmoqda. 
Xozirgi paytda respublikamizda korrupsiyaga qarshi kurash doirasida bir qator dasturlar qabul 
qilindi va ular bo‘yicha keng qamrovli ishlar amalga oshirilib kelinmoqda. 
Taʼkidlash lozimki, korrupsiya keltiradigan zarar barcha davlatlar uchun teng sanalib, mazkur 
illat davlatning turli sohalariga, xususan siyosiy, iqtisodiy, ijtimoiy, madaniy jabhalarida amalga 
oshirilayotgan islohotlarga hamda mamlakatning xalqaro maydondagi imidji va investitsiyaviy 
jozibadorligiga salbiy taʼsir ko‘rsatadi. O‘zbekiston Respublikasi Prezidenti 
Sh.M.Mirziyoyevning 
2020 
yil 
24 
yanvar 
kuni 
O‘zbekiston 
Respublikasi 
Oliy 
Majlisiga 
qilgan 
Murojaatnomasida
taʼkidlaganidek, “Jamiyatimizda korrupsiya illati o‘zining turli ko‘rinishlari 
bilan taraqqiyotimizga g‘ov bo‘lmoqda. Bu yovuz baloning oldini olmasak, haqiqiy ishbilarmonlik 
va investitsiya muhitini yaratib bo‘lmaydi, umuman, jamiyatning birorta tarmog‘i rivojlanmaydi” 
Korrupsiyaga qarshi kurashishning ustuvor huquqiy asoslari qator xalqaro huquqiy 
normalarda o‘z ifodasini topgan bo‘lib, ularga quyidagilarni kiritish mumkin: 

2003 yil 31 oktyabrda qabul qilingan BMT ning Korrupsiyaga qarshi Konvensiyasi; 

2000 yil 15 noyabrda qabul qilingan BMT ning Transmilliy uyushgan jinoyatchilikka 
qarshi Konvensiyasi; 

1999 yil 27 yanvardagi Yevropa Kengashining “Korrupsiya uchun jinoiy javobgarlik 
to‘g‘risida” gi Konvensiyasi; 

1999 yil 4 noyabrdagi “Korrupsiyaga uchun fuqarolik huquqiy javobgarlik to‘g‘risida” gi 
Konvensiyalari va boshqalar. 

---

O‘zbekiston yuqorida taʼkidlangan xalqaro normalardan 2008 yilda Birlashgan Millatlar 
Tashkilotining Korrupsiyaga qarshi Konvensiyasi, shuningdek, 2010 yilda Iqtisodiy hamkorlik va 
taraqqiyot tashkiloti doirasida qabul qilingan Korrupsiyaga qarshi kurash bo‘yicha Istanbul 
Harakat rejasini ratifikatsiya qilgan.
Taʼkidlash joizki, mamlakatimizda korrupsiyaga qarshi kurashish hamda ushbu turdagi 
jinoyatlarni sodir etilishini oldini olishga qaratilgan kompleks chora-tadbirlar tizimli ravishda 
amalga oshirilmoqda. davlat va jamiyat hayotining barcha sohalarida korrupsiya omillarini keltirib 
chiqarayotgan tizimli muammolarni bartaraf etishga qaratilgan qator normativ-huquqiy hujjatlar 
qabul qilinib, amaliy hayotga tatbiq etilmoqda. 
Xususan, O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining 2020 yil 29 iyundagi PF-6013-
sonli