On dördüncü fəsil: Ata ulduzu
Ə
li ağanın şəhadətinin qırxıncı və hətta əllinci gününə
qədər bütün vilayətdə ona məclis keçirdilər.
İ
lk günlərdə ailəliklə məclislərdə iştirak edirdik, amma
ikinci həftədən sonra yalnız ağa Nasir və Hacı Sadiq
gedirdilər. Daha sonra isə növbə ilə getməyə başladılar.
Yavaş-yavaş qəribə yuxular dövrü başlandı. Qohum
və qonşular onu yuxuda görür və həvəslə bizə
danışırdılar. Yuxuları eşidəndə həm ona daha çox
darıxırdıq, həm də ürəyimiz sakitləşirdi. Hamı Əli ağanı
yuxuda ən yaxşı yerlərdə və ən yaxşı geyimlərdə
görürdü. Yuxular göstərirdi ki, Əli ağanın vəziyyəti
yaxşıdır. Lakin biz yerdəkilərdən, xüsusən də anasından
nigaran idi.
Ə
li ağa şəhid olandan sonra Mənsurə xanımın
xəstəliyi ağırlaşdı. Qırxdan bir neçə həftə sonra Hacı
Sadiqlə ağa Nasir onu Tehrana aparmağa məcbur oldular.
O günlər Həmədanın ən soyuq günləri idi. Qar və buzdan
heç kim evdən bayıra çıxa bilmirdi. Buna baxmayaraq,
mən də əşyalarımı topladım və Məhəmmədəlini bir neçə
uşaq ədyalına büküb anamgilə köçdüm.
Ata-anam həmişəki kimi məni gülərüzlə qarşıladılar.
Orada özümü daha yaxşı hiss edirdim. Düşünürdüm ki,
Ə
li ağa hələ döyüş zonasındadır və tezliklə qayıdacaq.
Soyuq qış günləri ağır keçirdi. Tehrandan gələn xəbərlər
də ürəkaçan deyildi. Mənsurə xanımın böyrəkləri işdən
düşmüş, şişlər həddən artıq böyümüşdü. Həkimlər çıxış
yolunu dializdə görürdülər. Beləliklə, Mənsurə xanımın
ağrılı dializləri başlandı.
Bir gün axşamüstü ata-anamla evdə oturub pəncərədən
dayanmadan yağan qara baxırdıq. Anam Məhəmmədəliyə
220
paltar tikirdi. Atam soruşdu: “Firiştə, nə işlə məşğul
olmaq istəyirsən?”
Atamın sualına təəccüblənib dedim: “Necə yəni?!
Məhəmmədəlini böyütmək istəyirəm”.
Atam soruşdu: “Elə bu?”
Dedim: “Məmmədəlini böyütmək bir ömür iş
deməkdir”.
Anam söhbətə müdaxilə etdi.
- Firiştə, sən həm də oxumalı, təhsilini davam
etdirməlisən.
Təhsilə həvəsim qalmamışdı.
- Bundan sonra uşaqla dərs oxuya bilmərəm.
Anam dedi: “Biz kömək edərik. Mütləq oxumalısan”.
Atam mənə və anama baxıb dedi: “Tutaq ki dərs də
oxudun. Bəs sonra?”
Atamın məqsədinin nə olduğunu bilirdim. Dözə
bilməyib kövrəldim, məni ağlamaq tutdu. Məhəmmədəli
yerdə yatmışdı. Dördəlli Məhəmmədəliyə yaxınlaşıb
qəhər içində və yavaşcadan dedim: “Daha heç nə.
Ömrüm bitəcək”.
Anam narahat halda mənə yaxınlaşdı. Yerimdən
qalxdım. Otaqdan çıxmaq istəyəndə atama dedim: “Ata,
yadındadır toyda Əli ağaya nə dedin?! Dedin ki, qızının
bir mərdlə bir gecə yaşaması bir namərdlə bir ömür
yaşamasından yaxşıdır. Bu bir il səkkiz ay ildırım sürətilə
ötdü. Mənim üçün bir gecə idi. Mən bir gecə bir mərdlə
yaşadım və bitdi. Daha Əli ağa kimisinin tapılacağını
düşünmürəm”. Sonra yenə qəhər içində və ağlaya-ağlaya
ə
limdəki nişan üzüyünə baxıb dedim: “Ata, sən Əlidən
daha mərd birini tanıyırsan?!”
Atam qalxıb mənə yaxınlaşdı. Gözləri qızarmış və
dolmuşdu. O vaxta qədər onu belə görməmişdim. Məni
221
qucaqlayıb öpdü və dedi: “Yox, qızım, vallah,
görməmişəm. Əli ağa çox mərd adam idi. Tayı-bərabəri
yox idi və yoxdur”.
Atam başını çiyinlərimə qoydu. Mən gözlərimi nişan
üzüyümüzə
dikib
nikah
mərasiminin
alış-veriş
xatirələrini xatırlayırdım. Dedi: “Firiştə, mən və anan
sənin və oğlunun qulluqçularınıq. Əgər layiq olsaq, sizin
ayaqlarınız bizim gözlərimiz üstə!”
Məni ağlamaq tutdu. Anam da ağlayırdı. Səsimizə
Məhəmmədəli oyandı. Anam onu qucağına götürüb
öpdü. Atam gedib pəncərənin önündə dayandı. Qar həyəti
ağ yorğana bürümüşdü. O dedi: “Baharda damda ikinci
mərtəbəni tikəcəyəm. Gərək yerbəyer olasan. Gərək
müstəqil olasan. Nə çatışmazlıq olsa da, özümə deyərsən,
alaram. Qızım, heç nədən narahat olma. Biz sənə, Əli
ağaya və oğluna çox borcluyuq”.
Novruzdan sonra havalar qızan kimi atam bir neçə
fəhlə və bənna çağırdı. İnşaat materiallarını dama
yığdırıb orada bir yataq otağı, bir mətbəx və bir hamam-
tualet tikdirdi. Damın qalan hissələri bizim həyətimiz
oldu.
Məhəmmədəli bir qədər böyüyəndən sonra yay
gecələrində
damda,
yəni
həyətimizdə
yatırdıq.
Məhəmmədəli hərdən atasını istəyirdi.
- Mənim ata canım haradadır?
- Gedib Allahın yanına.
- Mənim yanıma nə üçün gəlmir?
- Çünki yuxarıdan bizdən muğayat olur.
- Axı sən deyirdin Allah bizdən muğayat olur! Üstəlik,
nənəm, babam və sən də məndən muğayat olursan.
Cavab
çatdıra
bilmir,
həmişəki
kimi
sözü
dəyişdirirdim.
222
- O ulduzu görürsən?
Məhəmmədəli sevincək deyirdi: “Hə”.
- O ulduz ata canındır.
Məhəmmədəli sevinir, atasını qucaqlamaq üçün əlini
uzadırdı. Amma olmurdu, bacarmırdı və ağlamağa
başlayırdı; nə edirdimsə, sakitləşmirdi. Onu qucaqlayıb
öpürdüm. Əli ağanın ətrini verirdi. Onun xatirəsinə
uşağımı Əli can çağırırdım. Hamı Əli ağaya görə
Məhəmmədəliyə Əli deyirdi. Oğlum Əli can çox vaxt
ağlayandan sonra yuxuya gedirdi.
223
On beşinci fəsil: Şagird ana
Məktəbə gedirdim. Yenə də onuncu sinfi oxumağa
məcbur idim. 1986-cı ildə nikaha və toyumuza görə
imtahanlardan keçə bilmədim. Sonra da Dezfula getdik.
Lakin 1988-1989-cu dərs ilində anamın israrı ilə üçüncü
dəfə onuncu sinfə adımı yazdırdım. Anam dərzilik işini
azaltmışdı, səhərlər evdə qalıb Əli cana baxırdı. Bir il
belə ötdü. Təhzib peşə liseyinin direktoru körpəsi
olanlara görə liseyin bir otağını ayırıb kiçik bir uşaq
bağçası düzəltdi.
Səhər digərlərindən tez məktəbə gedib Əlini
tərbiyəçiyə tapşırır, günorta da hamıdan sonra gedib
götürürdüm ki, şagirdlərin heç biri ailəli və uşaqlı
olduğumu bilməsin. Növbəti ildə isə qınaqlardan uzaq
qalmaq üçün Əlini məktəbdən kənarda bir uşaq bağçasına
qoydum.
Belə bir şəraitdə diplom aldım. Əlinin dörd yaşı
olmuşdu. Anam israr etdi ki, müəllimlərin işə qəbulu
üzrə imtahanlarda iştirak edim. Elə də etdim, qəbul
oldum və Həmədanın Çərmsazi məhəlləsində yerləşən 22
Bəhmən adlı oğlan ibtidai məktəbində müəllimə kimi
xidmətə başladım.
224
On altıncı fəsil: Ağac cərgələrinin
arxasında
16 avqust 1995-ci il idi. Bir neçə gün idi Mənsurə
xanım Ekbatan xəstəxanasında yatırdı. Böyrək köçürmə
ə
məliyyatı uğurla başa çatsa da, bu dəfə ürək ağrısından
yatağa düşmüşdü.
Anamla onu ziyarət etməyə getdik. Məryəm də orada
idi. Çox narahat idi. Bizi görən kimi ağlamağa başladı.
- Firiştə can, Vəcihə xanım, anamın halı çox pisdir.
Sonra anama yalvararaq dedi: “Vəcihə xanım, sən
Allah, onun üçün dua edin”.
Məryəmin vasitəçiliyi ilə anamla mən Kardiologiya
ş
öbəsinə girdik, özü isə bayırda qaldı. Mənsurə xanım
arıqlamış, rəngi qaçmışdı. Qoluna və burnuna çoxlu
serum qoşulmuşdu. Yanında ürək döyüntülərini göstərən
kiçik bir monitor vardı. Döyüntülər çox aritm idi: 200,
120, 100, 180, 105. Əlini tutdum. Soyuq idi. Nigaran
halda anama baxdım. Anam təəssüflə başını yellədi və
həmişə üstündə olan dəri cildli Quranını çıxarıb dedi:
“Firiştə, bir stəkan su gətir”.
Sonra mehribanlıqla Mənsurə xanıma dedi: “Mənsurə
xanım, necəsiniz?”
Stəkan gətirməyə getdim. Pəncərənin yanındakı
soyuducunun üstündə dolça və büllur stəkan vardı.
Stəkanı soyuducunun içindəki sərin su ilə doldurub
qayıtdım. Mənsurə xanım yavaşca gözlərini açdı. Məni
görən kimi çətinliklə soruşdu: “Firiştə can, necəsən? Əli
can necədir? Haradadır?”
Özümü itirib dedim: “Salam. Necəsiniz? Şükür
Allaha. Əli canı gətirmək istəyirdim, qorxdum ki, içəri
225
buraxmazlar.
İş
çilərlə
danışıb
sabah
mütləq
gətirəcəyəm”.
Mənsurə xanım gözlərini bağladı. Gözlərindən bir
neçə damla yaş süzülüb balışın üstünə düşdü. Sonra
yenidən gözlərini açıb qəhər içində anama dedi: “Vəcihə
xanım, əgər ölsəm, Əmiri və Əlini görəcəyəm?”
Anam heç bir problem yoxmuş kimi yavaşca və
mehribancasına dedi: “Allah eləməsin, Mənsurə xanım!
Ə
min ol ki, onlar indi burada, sənin yanındadırlar. Biri
bu tərəfində dayanıb, biri o tərəfində. Onlar tez sağalman
üçün kömək edirlər. Əli can böyüyüb maşın alacaq, məni
və sizi mindirib gəzməyə aparacaq. Hələ yaşamalısan.
Allah uzun ömür versin!”
Mənsurə xanım ah çəkib dedi: “Yox, Vəcihə
Xanımcan, daha bitdi. Daha uşaqlarımdan ayrılığa dözə
bilmirəm. Səkkiz ildir uşaqlarımı görmürəm. Getmək
istəyirəm. Onlardan ötrü çox darıxmışam”.
Kövrəldi. Gözlərini bağladı və daha açmadı. Anam
cəld Quranın dörd tərəfini stəkana batırdı. Stəkanı mənə
verib dedi: “Salfetlə dodaqlarını islat”.
Stolun üzərindən bir kağız əl dəsmalı çəkib stəkanın
suyu ilə islatdım və yavaşca Mənsurə xanımın
dodaqlarına vurdum. Mənsurə xanım gözlərini yavaş-
yavaş yarıya qədər açdı, halsızca mənə baxdı və yenidən
gözlərini yumdu. Anam ayaqlarını göstərdi. Başqa bir
dəsmal götürüb islatdım və yorğanı kənara çəkdim. Əlimi
Mənsurə xanımın ayaqlarının üstünə qoydum. Buz kimi
soyuq idi. Qorxu içində anama dedim: “Ana, ayaqları
niyə bu qədər soyuqdur?”
Görünür, anam nə baş verdiyini bilirdi. Quranı açdı.
Ə
lini yavaşca Mənsurə xanımın ürəyinin üzərinə qoyub
oxumağa başladı. Gözüm monitora sataşdı: 30, 25, 20,
226
32. Şaquli xətlər get-gedə qısalırdı. Mənsurə xanımın buz
kimi soyuq əlini tutdum. Alnında və dodağının üstündə
tər damcıları vardı. Xırıltılı səslə nəfəs alırdı. Nigaran
halda anama baxdım və qorxub bayıra qaçdım. Bir tibb
bacısı gəlirdi. Ona dedim: “Xanım! Xanım Əltafi!
Qayınanamın halı çox pisdir...”
Tibb bacısı otağa qaçdı. Başqa bir neçə tibb bacısı da
qaçıb Mənsurə xanımın çarpayısının ətrafına toplaşdı.
Anam çarpayının yanında stulun üstündə oturub yavaşca
Quran oxuyurdu. Sanki kimsə əlini boğazıma dolayıb
məni boğur və kimsə ürəyimi çəngələyirdi. Hər yerdən
qəm-qüssə yağırdı. Dünya kiçilmiş və dəyərsiz olmuşdu.
Aman Allah! Yəni Mənsurə xanım belə tez getdi?! Otaq
daralmışdı və tibb bacılarını görmürdüm. Gözüm
pəncərəyə sataşdı. Əli ağa ilə Əmir uzaqlarda göydə,
hündür yaşıl ağac cərgələrinin arxasında idilər. Otağa
qəm-kədər qoxusu dolmuşdu. Dünyadan doymuşdum.
İ
nanmırdım ki, Mənsurə xanım bizi belə tez tək qoyacaq.
Tibb bacıları bizi otaqdan çıxardılar. Şok aparatı
gətirib ona şok verdilər. Bir neçə həkim otağa qaçdı.
Amma az sonra dəhlizdən serumları Mənsurə xanımdan
ayırdıqlarını gördüm. Gözlərimə inamırdım.
227
On yeddinci fəsil: On iki barmaq
bağırsağı
Həmin illər həyatımın ən ağır illəri idi. Həmişə ildırım
sürətilə ötən günlər çox çətinliklə keçirdi. Mənsurə
xanımın vəfatından sonra isə daha da çətinləşdi və biz
daha yalqız qaldıq.
Ə
li ağanın şəhadətindən sonra ağa Nasirlə Hacı Sadiq
bir ev alıb birgə yaşayırdılar. Həftəsonları Əli canla mən
onların yanına gedirdik. Bu rejim Mənsurə xanımın
vəfatından sonra da davam etdi. İrsi xəstəlik səbəbindən
Hacı Sadiq də böyrək köçürmüşdü; həm də onu
yoluxmağa gedirdik. Mənsurə xanımın vəfatından sonra
güclü bir dayağımızı itirdik. Buna baxmayaraq, həyat
davam edirdi; çətinliklə, qəm-qüssə ilə, yalqızlıqla və
darıxmaqla.
1998-ci ildə Əli canın on bir yaşı vardı və beşinci
sinifdə oxuyurdu. Bir neçə ay idi xəstələnmişdi. Mədəsi
ağrıyır, ürəyi bulanırdı. Günortadan sonralar anamla
mənə bir iş əlavə olunmuşdu. Hər gün Əli canın əlindən
tutub həkimə gedirdik. Bir neçə doktor USM, MRT və
endoskopiya edəndən sonra diaqnoz qoydular: on iki
barmaq bağırsağında xora var.
Bunu öyrənəndə sanki dünya başıma uçdu. Anamla
mən bu uşağı qu tükü üzərində böyütmüşdük, hər şeyinə
fikir vermişdik. Niyə belə olmuşdu?!
Ə
li ağanın ili yaxınlaşırdı. Əli ağa noyabrın 25-də
şə
hid olmuş, 29-da dəfn edilmişdi. Hər il 25-i ilə 29-u
arasında ona il keçirirdik. Bu günlərin biri həftəsonuna
düşəndə çox yaxşı olurdu.
228
Anam il mərasiminin işlərini görürdü; evi təmizləyir,
divan-kresloları toplayır, stəkan-nəlbəkiləri, boşqab,
bıçaq və duzqabıları yuyurdu. Çoxlu qonaq çağırmış,
meyvə və halva sifariş vermişdi.
Həmin günlər həm də Əli canın xəstəliyinin ən ağır
günləri idi. Son zamanlar elə olmuşdu ki, hətta su belə
içə bilmirdi. Noyabrın 25-də il mərasimini saxlayıb 29-na
saldıq. Başqa çarə yox idi. Sonuncu həkim müxtəlif tibbi
analizlərdən sonra demişdi: “Şəkildə on iki barmaq
bağırsağında kiçik bir xora görünür. Xəstəni tez Tehrana
aparın”.
Noyabrın 27-də çox sorğu-sualdan sonra Tehranın ən
yaxşı mədə həkimlərindən birinin ünvanını öyrəndik,
növbə aldıq və gecə ikən avtobusla Tehrana yola düşdük.
O zaman hələ hamıda mobil telefon yox idi. Dostların
biri öz telefonunu bizə əmanət verdi. Əli can heç nə
yemirdi, ürəyi bulanırdı. Avtobusda halı o qədər pis idi
ki, ön və arxa oturacaqlardakı sərnişinlər bizə kömək
etməyə çalışırdılar. Bununla yanaşı, Əli can mənə
təskinlik verib deyirdi: “Ana, mənə heç nə olmayıb,
yaxşılaşıram”.
Özümlə bir bağlama paltar aparmışdım. Əli qusurdu,
mən də tez-tez əl-üzünü yuyub paltarını dəyişdirirdim.
Həmin gecə bizə çox çətin keçdi. Altısaatlıq Tehran yolu
bitmək bilmirdi.
Nəhayət, səhərə yaxın Tehrana çatıb Müəllim evində
bir otaq tutduq. Ora xəstəxanaya yaxın idi. Əlini təcili
yardım bölməsinə apardıq. Müayinə edib ona bir resept
yazdılar. Atam dərmanları almağa getdi. Mən də Əli ilə
birgə müəllim evinə getdim.
Ə
linin qızması 43-ə yaxın idi. Nə edirdimsə,
düşmürdü. Əlimdən bir şey gəlmirdi. Atam da hələ
229
aptekdən dönməmişdi. Özümdən aslı olmadan ağlamağa
başladım. Oğlum daha danışmır və mənə təskinlik
vermirdi. Gözlərini bağlamışdı, qızdırma içində yanırdı.
Mələfələri isladıb bədəninə, alnına və ayaqlarına
qoydum. Təcili yardıma zəng vurdum. Soruşdular ki,
problemi nədir. Dedim: “Qızdırması var”.
Cavab verdilər: “Ayaqlarını suya qoyun. Təcili
yardımlıq deyil”.
Telefonda ağlayıb yalvardım.
On beş dəqiqədən sonra gəldilər. Onlar da heç nə
etmədilər. Sakitləşdirici iynə vurub dedilər: “Əgər çox
narahatsınızsa, xəstəxanaya aparıb yatızdırın”.
Onlar gedəndən sonra yenidən ayağını suya qoydum.
Ə
ziz oğlumun halı yaxşılaşmırdı, qızdırması düşmürdü.
Ə
lim də bir yerə çatmırdı, atam hələ qayıtmamışdı. Bu
illərdə heç kəs mənim etirazımı eşitməmişdi. Onda isə
ağlayıb qışqırmağa başladım: “Əli ağa, bəs sən
haradasan?! Sən atasan, bir iş gör. Əli ağa, sənə əziz olan
hər şeyə, çox sevdiyin həzrət Zəhraya and verirəm. Sən
indi şəhidsən, yuxarılardasan, bizi görürsən. Bilirəm ki,
mən günahkaram, üzüqarayam. Sən Allahdan istə
uşağımıza şəfa versin. Yadındadır, nə qədər ürəyin
istəyirdi ki, uşağımız tez dünyaya gəlsin?! İndi gəlib. Sən
ona ad qoymaq istəyirdin. Biz sənin adını ona qoyduq ki,
həmişə bizimlə olasan. Əli ağa, indi uşağımız əldən
gedir. Qurban olum, bir iş gör. Uşaq əldən getdi. Sən
qabiliyyətli və mərifətli idin, hamıya ürəyin yanırdı,
ə
sirlə özümüzünkünü bir tuturdun. Oğlumuz sağ-solu
tanıyandan bəri gecənin olmasını və səni göydə
ulduzların arasında tapmasını istəyir. Əli ağa, sən mənim
canım, sən Firiştənin canı, sən Zəhra xanımının canı,
yuxarıdan aşağı gəl, bu axşam mənim və uşağının dadına
230
çat. Bu axşam özünü oğlumuza göstər. Yuxarılardan bir
az ayrıl. Əli ağa, sən Allah, mənə kömək et. Əli ağa, mən
Ə
li canımı səndən istəyirəm. Əli ağa, sən Allah...”
Nə etdiyimi və nə dediyimi bilmirdim. Əllərimi göyə
qaldırıb qışqırırdım. Bütün üzümdən yaş axırdı və “Əli!
Ə
li!” deyirdim. Nə qədər ötdüyünü bilmirəm, amma
başımı
çevirəndə
Ə
li
canın
yatağının
yanında
oturduğumu gördüm. Əlindən tutub başımı onun balışına
qoymuşdum. Balış göz yaşlarımla islanmışdı. Əli canım
rahatca yatmışdı. Əlimi alnına qoydum. Qızdırması
düşmüşdü. Mən isə əl çəkmirdim. Dəstəmaz alıb namaz
çadramı başıma atdım və namaza başladım. Həmin gecə
neçə rəkət namaz qıldığımı, neçə dəfə Təvəssül duasını
və Aşura ziyarətnaməsini oxuduğumu bilmirəm, amma
yaxşı xatırlayıram ki, hər namaz və duadan sonra səcdəyə
gedib ağlayır və yalvarırdım: “Əli, sən dedin ki, Zeynəb
kimi yolunu davam etdirim. Allaha and olsun, öz canına
and olsun, Zeynəb kimi və dözümlə davam etdim.
Başıma nə gəldiyinə, arxamca nə danışdıqlarına
ə
həmiyyət vermədim və deyinmədim. Mən hələ səni və
birgə həyatımızı sevirəm. Sənin xatirələrinlə yaşayıram.
Heç kimə könül vermədim və verməyəcəyəm. Bu
dünyada sənin xatirələrindən, fikir və xəyallarından sonra
ürəyimin yeganə sevinci oğlumuz olub. Əli can sənin
yadigarındır, vücudunun bir parçasıdır. Buraya qədər
yadigarına yaxşı baxdım. Allahın kölgəsindən başqa
başının üstə başqa birisinin kölgəsinin olmasını
qoymadım. Əli can, onu Allaha tapşır. Onu mənə qaytar.
Bilirəm ki, bizi sənin qədər heç kim istəmir. Gəl bu
axşam mənim sözümə qulaq as, mən bir ömür səni
dinləyərəm. Söz verirəm. Əli, xahiş edirəm əlimi boş
qaytarma. Əli, sən Allah, xahişimi yerə salma. Əlindən
231
bir iş gəlirsə, gör. Hanı mehriban əlin, Əli?! Darıxıram.
Mehriban əlini başıma çək, Əli can!”
Həmin gecə bir ömür darıxmaq qədər ağladım.
Ağlamağım və kövrəlməyim bitmirdi.
Namaz və dualardan sonra oğlumun yanına getdim.
Uşağım dərin yuxuda idi. Yavaşca nəfəs alırdı. Alnından
öpdüm. Yazıq iki ay idi ağrı çəkirdi. İki ay idi bu ağrıya
görə məktəbə getmirdi. Əlimi yavaşca qarnına qoydum.
Boş idi və batmışdı. Qarnını öpüb qəhər içində dedim:
“Əli can, bilirəm ki, buradasan. Oğlumuzu sənə
tapşırıram. Ondan muğayat ol. Bilirəm ki, sağ olsaydın,
bütün atalar kimi uşağını çox sevərdin. Hərçənd, bütün
atalardan daha sağ və daha yaxında olduğuna əminəm”.
Ertəsi gün Əlini növbə aldığımız həkimə apardıq.
Həkimdən qabaq kompüterli tomoqrafiya müayinəsindən
keçməsini istədilər. Məni onunla getməyə qoymadılar.
Uşağımı tək apardılar. Bir az sonra bir tibb bacısı tez
bayıra çıxıb məni səslədi. Otağa çatana qədər yüz dəfə
ölüb-dirildim. Oğlum qusub bütün paltarlarını bulamışdı.
Qəhər içində cəld paltarlarını dəyişdirdim. Ona deyirdim:
“Əli can, qorxma, əzizim, indi yaxşı olacaqsan”.
Oğlum o vəziyyətdə də mənə ürək-dirək verib deyirdi:
“Ana can, mənim halım yaxşıdır. Çox yaxşılaşmışam,
ağrım azalıb”.
Ertəsi gün günorta cənab Doktor Məlikzadənin
qəbuluna gəlməyimizi söylədilər. Təsadüfən, həmin gün
Ə
li ağanın ili idi. Anam tez-tez mobil telefona zəng
vurub Əlinin halını soruşur və mərasimin hər bir anı
haqda məlumat verirdi: “Bütün qonaqlar gəliblər. Ev
adamla doludur. Əli can üçün Təvəssül duası oxuyuruq.
Qulaq as: “Ya Vəcihətən indəllah! İşfəi ləna indəllah!”
232
Ürəyimdə tufan idi. Əli ağanı yanımda daha çox hiss
edirdim.
Yanımda,
mənimlə
oğlumun
arasında
oturmuşdu. Növbəmiz çatana qədər onunla danışırdım.
Telefonun zəngi çalındı.
- Firiştə, niyyət et.
Qadınların xorla səsi gəlirdi: “Ya Əbəl-Həsən! Ya
Musa ibn Cəfər! Əyyuhəl-Kazim! Yəbnə Rəsulillah”.
Nəhayət, növbəmiz çatdı. Mədə-bağırsaq mütəxəssisi
Doktor Məlikzadə çox şəxsiyyətli və vüqarlı bir adam idi.
Hörmətlə və rəsmi şəkildə danışırdı. Əlinin qalın tibb
qovluğunu stolun üstünə qoydum. Şəkillərə, analizlərin
və endoskopiyanın nəticələrinə baxdı. Əli canı müayinə
edib dedi: “Xanım, mənim bu qovluq və nəticələrlə işim
yoxdur. Zəhmət olmasa, xəstəni hazırlayın, o biri otaqda
yenidən endoskopiya müayinəsindən keçsin”.
O zaman əlli min tümən böyük pul idi. Onu ödədik.
Bir neçə tibb bacısı oğlumun əlindən tutub apardılar. Bir
qədər sonra bir tibb bacısı məni çağırdı: “Məhəmmədəli
Çitsazianın yanında gələn kimdir?”
Yenə qusmuşdu. Çantamdan bir dəst paltar çıxardım.
Paltarlarını dəyişə-dəyişə ağlayıb dodaqaltı Əli ilə
danışırdım: “Əli ağa! Əli can, mən dünən sənə o qədər
yalvardım. Eybi yox, yəni bizə ürəyin yanmır, amma
iraqlı əsirlərə ürəyin yanırdı və kürkünü çıxarıb onlara
geyindirirdin. Mənim və uşağının halına bax, gör necə
ə
zab çəkirik! Bax, uşağın əldən gedir. Əli ağa, haqlısan;
yuxarılarda vəziyyətin yaxşıdır, bizimlə nə işin var?!”
Göz yaşlarımı güclə saxladım. Əli canın paltarlarını
birtəhər geyindirdim və otaqdan çıxan kimi ağlamağa
başladım. İncə bədənli gözəl tibb bacısı arxamca gəldi.
Deyəsən, mənə yazığı gəlmişdi. Dedi: “Xanım Çitsazian,
233
bu qədər narahat olmayın. Mühüm bir şey deyil, yaxşı
olacaq”.
İ
ncə mehriban səsi vardı. Gedib atamın yanında
oturdum. Anam zəng vurdu: “Firiştə, Cövşən-kəbir duası
oxuyuruq, sən də oxu”.
Telefondan xanımların səsi gəlirdi: “İlahi! Mən
Səndən istəyirəm bu adlarının hörmətinə: Ey Qoruyan!
Ey Yaradan! Ey Xilaskar! Ey Qalib edən! Ey Dəf edən!
Ey Zəmanət verən! Ey Əmr edən! Ey Çəkindirən! Sən
bütün eyib və nöqsanlardan uzaqsan, ey Yeganə Allah!
İ
mdada çat! İmdada çat...”
Birdən ağlamağa başladım. Darıxırdım. O anlarda Əli
ağanın yanımda olmasını çox istəyirdim. Onun çiyinləri
mənimkilərdən güclü, ürəyi daha geniş və halı həmişə
yaxşı idi. O, sakit idi və Allaha çox təvvəkkül edirdi.
Yanımda olması necə də yaxşı olardı! Olmaması isə...
Dodaqaltı sızladım: “Əli, nə tez məni tək qoydun!
Yanımda olsaydın, daha sakit olardım, mənə Allaha
təvəkkül etməyi öyrədərdin. Əli, indi də varsan; bilirəm
ki, varsan. Əgər varsansa, bir yolla özünü göstər. De ki,
varsan, o zaman olduğu kimi, yenə diqqətin məndədir.
De ki, mən hələ dul qalmamışam. De ki, kölgən başımın
üstədir. Əminəm ki, şəhidlər sağdırlar, Allahın yanında
hörmət və etibarları var. De ki, buna daha çox inanım. De
ki, bizi heç vaxt tək qoymayacaqsan. De ki, bütün atalar
kimi indi uşağından ötrü narahatsan. De ki, oğlunu çox
sevirsən. De ki, bizi sevirsən. Əli, sən Allah, bu gün
mənim işimi bəlli elə. Əli can, özünü mənə göstər!”
Mehriban tibb bacısı andoskopiya otağının qapısını
açıb təbəssümlə məni çağırdı.
Oğlum çarpayıda uzanmışdı. Doktor rəsmi və səliqəli
görkəmdə stolunun arxasında oturmuşdu. Hörmətlə mənə
234
yer göstərdi, sonra isə ciddi şəkildə və əminliklə dedi:
“Xanım Çitsazian, sizin oğlunuzda xüsusi bir problem
yoxdur. Bağırsağında çox zəif iltihab var. Bu da sadə bir
qida rejimi ilə aradan qalxar. Sizə yazacağam. Lakin bir
neçə ay əsla çiy meyvə yeməsin. Hələlik ona dənli
bitkilər, sulu xörəklər, şorba, bozbaş, göyərti, ədviyyat,
istiot və qazlı içki qadağandır”.
Doktor danışa-danışa yazır, mən də inanmadan ona
baxırdım.
- Bir neçə dərman da var, iki ay içməlidir.
Dedim: “Cənab doktor, üzr istəyirəm, Həmədandakı
andoskopiyanı başqa bir neçə doktor da gördü və hamısı
dedi ki, on iki barmaq bağırsağında yara var, əməliyyat
olunmalıdır”.
Doktor Həmədandan gətirdiyim qalın qovluğu
hörmətlə stolun üzərindən götürüb mənə verdi.
- Xanım Çitzasian, bəli, bu analizlər yaranı təsdiqləyir,
amma mən öz andoskopiyama inanıram. Siz deyirsiniz
mən gözlərimə inanım, yoxsa bu qovluğa?!
Atam yavaşca və tərəddüdlə dedi: “Cənab doktor, yəni
deyirsiniz ki, Həmədanın doktorları səhv ediblər, yoxsa
analizlər dəyişilib?”
Doktor başını yelləyib əminliklə dedi: “Yox, əsla.
Mən belə bir söz demədim. Lakin biz işimizə inanırıq.
Bizim andoskopiya müayinəmiz keçənaykı andoskopiya
və analizlərin nəticələrini təsdiqləmir”.
Deməyə bir söz qalmamışdı; qalmasını istəmirdim də.
Doktor Məlikzadənin sözlərinə bütün vücudumla
inanmaq istəyirdim. Bir anlığa bütün vücudumu sevinc
hissi bürüdü. Ayağa qalxdım. Çarpayıya uzanmış oğlumu
qucaqlayıb
öpdüm.
Həmədandakı
andoskopiyanın
nəticəsi
mühüm
deyildi.
Mühüm
olan
doktor
235
Məlikzadənin sözləri idi və o, deyirdi ki, oğlunuzun
problemi yoxdur. Mühüm bu idi ki, oğlun sağalmışdı.
Mühüm bu idi ki, Əli ağa mənim sözlərimi eşidirdi və
bizdən muğayat idi. Mühüm bu idi ki, Əli ağa bir dağ
kimi bizim yanımızda dayanmışdı. Mühüm bu idi ki, mən
dul deyildim, Əli ağa hələ də mənim həyat yoldaşım idi
və həyat yoldaşım olaraq qalacaqdı. Mühüm bu idi ki,
oğlumun ondan həmişə muğayat olan mehriban atası
vardı. Mühüm bu idi ki, Əli can yetim deyildi. Mühüm
bu idi ki, Əli ağa hər bir halda bizə nemət və bərəkət idi.
Qəribə sevinc içində idim. Əli ağa məni eşitmişdi.
Sevincək Əli canı öpdüm. Qəribə şəkildə Əli ağanın
ə
trini almışdı. Başımı sinəsinə qoyub onu qoxuladım.
Hələ də barmağımda olan nişan üzüyünü xatırladım. Onu
dodaqlarımın üstünə qoydum, gözlərimi bağlayıb
ürəkdən öpdüm.
236
Müqəddəs Məşhəd şəhərinə ilk səfərim, 1971-ci il. Anam, mən, atam
və Röya.
237
Nikah mərasimi. Əqdi oxuyan: Ayətullah Nəcəfi
238
Atam, Əli ağa və mən əqd süfrəsində
239
Sağdakı anamdır.
Sağdan: Atam, Əli ağa, mən və Mahmud dayım.
240
1986-cı
ilin
novruzu,
nikah
mərasimi.
Sağdan:
Şə
hid
Məhəmmədəmir Çitsazian, Şəhid Əli Çitsazian, Sadiq Çitsazian.
Altınəfərlik Çitsazian ailəsindən yalnız Hacı Sadiq yaşayır. Allah
uzun ömür versin!
Sağdan: Şəhid Məhəmmədəmir, ağa Nasir Çitsazian, Əli ağa,
Məryəmin həyat yoldaşı Həmid ağa və Sadiq Çitsazian.
241
Mənsurə xanım və Əli ağa
Ağa Nasirlə atam 1986-cı ilin yayında Həmədanda bizim
toyumuzda. Ağa Nasir 2011-ci ildə haqqın rəhmətinə qovuşub
Həmədanın Cənnət bağı məzarlığının şəhid ailələri hissəsində
torpağa tapşırıldı. Atam təqaüdə çıxıb və anamın vəfatından sonra
uşaqlıq yadigarımız olan evdə tək yaşayır.
242
Sağdan: Mən, Əli ağa, atam, anam, bacım Nəfisə və Şəhid Hadi
Fəzlinin qızı Zeynəb. Dezfuldakı evin həyəti, 1987-ci ilin novruzu.
Şə
hid Hadi Fəzli və Əli ağa.
243
1987-ci ilin fevralında mən Əhvazda olanda Əli ağa yaralanmışdı və
onu Şiraza hospitala aparmışdılar. Bir gecə qabaq yuxuda onun
yaralandığını görmüşdüm. Mahmud dayımla ağa Məhəmməd Xadim
Həmədana qədər bu xəbəri məndən gizlətdilər. Bu şəkildə Əli ağanın
toyumuzdan sonra Qazian küçəsindəki evini təmənnasız olaraq bizə
vermiş dostu Nasir Hüseyni onun sağ tərəfində dayanıb. Sol
tərəfindəki isə Seyid Mürtəza Musəvidir.
244
Ə
li ağa müharibə boyu dəfələrlə yaralanmışdı. Onun üç dəfəsi bizim
müştərək dövrümüzə təsadüf edir. Bu şəkil 1983-cü ilə, Vəlfəcr-2
ə
məliyyatından sonraya aiddir. Yanındakı Şəhid Həbib Bəxşidir.
Hüseyn köməkçiləri (Ənsarül-Hüseyn) briqadası, 1984-cü il, Bədr
ə
məliyyatı. Şəhid Türk və Əli ağa.
245
Şə
hid Museyib Məcidi və Əli ağa.
Sağdan: Şəhid Eynəli, Şəhid Museyib Məcidi, Şəhid Hatəmi, Seyid
Möhsün Fürutən, Əli ağa, Nüsrət Naini, Hüseynəli Muradi, Şəhid
Məhəmməd Rəhimi, Mürtəza Azun, Məhəmməd Yusifi, yeniyetmə
döyüşçü Firudin Rövşənai - Şəhid Məhərrəmi düşərgəsi, 1984-cü il,
Bədr əməliyyatı
246
Ə
li ağa Vəlfəcr-2 əməliyyatında yaralanandan sonra
1985-ci il, Vəlfəcr-8 əməliyyatı, Fav-Ümmülqəsr yolu
247
Sağdan: Hüseyn Rəfii, Hüseynəli Muradi, Şəhid Abbas Salehi, Şəhid
Bəhram Ətaiyan, Əli ağa.
Sağdan: Əmim oğlu Vəhid, Əli ağanın döyüş yoldaşı Hacı ağa
Ə
hmədian və atam - Dezfull, 1987-ci ilin baharı
248
Sağdan: Şəhid Əli Əsgər Tahiri, Əli ağa, Məhəmməd Xadim - 1986-
ci il, Məcnun adası
Ə
li ağa 10 sentyabr əməliyyatından öncə döyüş yoldaşları ilə birgə -
1986
249
Sağdan: Əhməd Həbibi, Şəhid Əli Şah Hüseyni, Əli ağa, Seyid
Möhsün Həsəni, Haci Cavadi - 1986-ci ilin payızı, Tehranın Sasan
xəstəxanası
Sağdan: Səid Sədaqəti, Əli ağa, Şəhid Məhəmməd İbrahim, ..., Əli
Bəxtiyari
250
Ə
li ağanın qardaşı Şəhid Məhəmmədəmir Çitsazianla vidalaşması
Ə
li ağa şəhid qardaşı Məhəmmədəmir Çitsazianın dəfn mərasimində
çıxış edərkən – Cənnət bağı məzarlığı, Həmədan, 1987.
251
Ə
li ağagilin Həmədanın Hünəristan prospektində yerləşən ata evləri,
1987. Qardaşı Məhəmmədəmir Çitsazianın şəhadət günləri.
Şə
hadətindən bir neçə gün öncə Banədə - 1987-ci ilin payızı
252
Ə
li ağanın şəhadətindən bir saat sonra döyüş yoldaşı Məhəmməd
İ
ranpur onunla vidalaşarkən - Banə, Mavut bölgəsi
253
Həmədan vilayətinin şəhidpərvər əhalisi Əli ağanın dəfn
mərasimində. Görənlərin dediyinə görə, bu dəfn o günə qədər
Ayətullah Molla Əli Məsumi Həmədanidən sonra Həmədanın ən
izdihamlı dəfn mərasimi olmuşdur.
254
Ə
li ağanın şəhadətindən iki ay sonra. Məhəmmədəli o zaman
qırxgünlük idi.
Məhəmmədəlinin iki yaşı tamam olarkən. Sağdan: Əli ağanın yeganə
xalası Fatimə xala, Hacı Sadiqin qızı Leyla, Mənsurə xanım,
Məhəmmədəli nənəsinin qucağında və mənim nənəm. Mənsurə
xanım 1995-ci ildə, cəsədi tapılmayan Məhəmməd Dəştinin anası da
2005-ci ildə haqqın rəhmətinə qovuşdu.
255
Altıyaşlı Məhəmmədəli ilə mən Həmədanın Şəriəti dördyolunda
yerləşən Risalət ibtidai məktəbində. Mən məktəbdə direktor müavini
idim, Əli isə hazırlığa gedirdi.
Sağdan ayaq üstə duranlar: Məryəmin həyat yoldaşı Həmid ağa, qızı
Məhya, Əli ağanın bacısı Məryəm (Məryəm 2005-ci ildə ürək
xəstəliyindən, Həmid də 2010-cu ildə yol qəzasında dünyasını
dəyişdi), mən, Münirə xanım. Sağdan oturanlar: Hacı Sadiqin qızı
Leyla, Məhəmmədəli, Hacı Sadiqin qızı Şima, Məryəmin qızı Muna,
Xanımcan və Mənsurə xanım Həmədanın Əlisədr mağarasında.
256
Soldan: Atam, Məhəmmədəli, Məhəmmədəlinin həyat yoldaşı,
anam, Nəfisə və mən. 2010-cu ilin novruzu. Anam 2011-ci ildə uzun
sürən xəstəlikdən sonra bizi tərk etdi.
Mən, Əli və oğlu Arman - novruz 2015
257
Məktublar
258
259
260
Ə
li ağanın şəxsi əşyaları, təsbeh dənələri, İmam Xomeynidən
təbərrük etdiyi parça, xatirələrimi yazdığım dəftərçə və 1986-cı ilin
təqvim kitabı.
261
Bizim nişan üzüyümüzün də macəraları olub. O, Əli ağa ilə mənim
qovuşma rəmzimiz idi... Onu heç vaxt özümdən ayırmamışam, bu
otuz ildə həmişə birgə olmuşuq. Bir neçə il öncə həmkarlarımla
ezamiyyətdə ikən onu itirdim. Bütün heyət onu axtarmağa başladı,
amma tapılmadı ki tapılmadı. Məyus olmuşdum. Avtobusa qayıtdıq.
Bir nəfər dedi ki, gəlin avtobusun içini də axtaraq. İnanılmaz şəkildə
oturacaqların birinin altından tapdıq.
Bir dəfə də 2015-ci ildə şübhəli şəkildə itdi və ya oğurlandı. Onu
ə
ldə etməyə heç bir ümidim yox idi. Yeddi ay ötdü. Hər yadıma
düşəndə heyfsilənir və ah çəkirdim. Nəhayət, yeddi aydan sonra
gözlənilməz və möcüzəvi şəkildə bir nəfər vasitəsilə mənə qaytarıldı.
Dostları ilə paylaş: |