14.1.4. Qısa qapanmaların iki pill li kontaktı olan açarla açılmasında
yaranan keçid prosesinin analizl ri
k.14.1.3 a)-da göst ril n x ttin mü yy n m saf sind yaranan qısa
qapanmanın -QQ iki pill li açarla açılması verilmi dir. Bu zaman, yaranan
keçid prosesinin g rginlik yril ri is ,
k.14.1.2 b)-d verilmi dir.
k.14.1.2
b)-d veril nl r, x ttd qısa qapanmanın, R =3X
gir
müqavim ti olan lav
kontaktla açılması zamanı yaranan keçid prosesinin yril ridir. Burada, 1 yrisi
x ttin q rarla mı g rginliyi, 2 s rb st r qsl nm g rginlikl rinin yril ridir. 1
v 2 yril rinin c mi, 3 yrisi kimi tapılır. Onunla m nb in ehq-si 4-ün f rqi
is , açarın ba kontaktlarının b rpa olunan g rginliyin b rab rdir.
kild
göst ril n A nöqt sind x ttin c r yanı sıfırdan keçdikd , g rginlik maksimum
olur v bu anda lav kontaktlar açılır. X ttd sabit qiym tini saxlayan bir
g rginlik qalır.
kild bütöv x ttl
trixl nmi sah , ba kontaktlar arasında
b rpa olunan g rginliyi, qırıq x ttl
trixl nmi sah is ,
lav kontaktlar
arasındakı g rginliyi göst rir. R müqavim ti artdıqca, ba kontaktlar arasında
g rginlik artar, lav kontaktlar arasında is , azalar. R
=(2,5÷ 3)X
gir
olduqda,
ixtiyari m rh l d b rpa olunan g rginlikl r t xmin n eyni olacaqdır.
C
R
t
m
s
s
m
s
m
s
m
x
s
e
X
R
R
X
R
tg
t
X
R
X
E
U
arg
cos
2
2
(14.1.26)
_________________Milli Kitabxana__________________
383
Ancaq, lav kontaklar sas kontaktlara nisb t n daha az c r yanları
k sirl r [47]. B rpa olunan g rginlikl r gör ,
lav kontaktlar daha yax ı
raitd olurlar. R
=(1,5÷2,0)X
gir
olduqda, lav kontaktlar üçün optimal aralıq
sayılır. X ttin uzunlu u 200 km olarsa, R
=
3000- 4000 Om t kil dir.
T crüb l rd R
=3000 Om q bul edilir.
k.14.1.3.Yüksüz x ttin
untlayıcı rezistoru olan lav kontaktlı açarla
açılması zamanı yaranan keçid prosesi. G rginlik yril ri R =3 X
pir
oldu u hal
üçün alınmı dır. 1-kontaktlar açılark n g rginliyin m cburedici t kiledicisi,
2- g rginliyin s rb st t kiledicisi, 3-x ttin keçid g rginliyi,
4-ehq m nb inin g rginliyi, A-açarda c r yanın qırılma nöqt si
QQ q zasından sonra, x ttin qo ulmasında yaranan ifrat g rginlikl rin
m hdudla dırılmasının effektiv yollarndan biri ATQ-nin t tbiqidir
k.14.1.3.
Kommutasiya (açılma v ya qo ulma) momenti idar olunan halda, x ttin qalıq
g rginliyi sıfır qiym tli v müv ff q ATQ m liyatı alınır. Bu m qs dl
sinxron açarlar t tbiq edilir. Sinxron açarlara açma-qapama impulsu c r yanın
v ya g rginliyin sıfırdan keçm sin 0,001 san qalmı veril bil r. Bu da qısa
qapanmanın açılması v ya yüksüz x ttin qo ulması üçün vacib olan sas
kommutasiya
rtidir. Qısa qapanma yerind g rginlik sıfra yaxın olur.
vv lc
k.14.1.2-d A2 açarının açılmasına baxaq. Açılmadan sonra x ttin
sonunda g rginlik q rarla mı qiym tin q d r artacaqdır. G rginliyin artımı,
keçid prosesinin r qsl nm hadis si il yarandı ından s rb st r qsl rl
q rarla mı g rginlikl rin c mi ifrat g rginlikl r s b b olur.
QQ-n açılmasında x ttin sonu üçün g rginlikl rin hesablanması
(14.1.15) formulasına sas n aparılır. Burada x tt bir t r fli açıldı ından, sxem
yüksüz x ttin qo ulması halına g lir. Ona gör q rarla mı rejimin amplitudası
v s rb st r qsl rin m xsusi tezlikl ri eyni olacaqdır. S rb st r qsl rin
amplitudaları- A
k
is , f rqlidirl r. Amplitudalar f rqinin s b bi, x ttin
_________________Milli Kitabxana__________________
384
açılmasından
vv l tutum yükl rinin dolu, qo ulmasından
vv l is , onun
yüksüz (bo ) olmasıdır. Ona gör , QQ-ların açılmasında s rb st r qsl rin
amplitudası, x ttin qo ulması zamanı olan A
k
amplitudlarından kiçik olur.
Bundan ba qa, qo ulma rejimi üçün (14.1.18) –d n f rqli olaraq, QQ –ın
açılmasında A
k
-lar eyni i ar li olurlar. t=0 anında ba lan ıc g rginlik: -
u(l,0)=A
q r
-A
1
-A
2
-A
3
-…=0 v A
1
q r
olur. Dem li, QQ-n bir t r fl ri
açılmasında x ttin sonu üçün hesablanan birinci s rb st r qsl rin amplitudası,
m cburi toplananın amplitudasından kiçik olur. Bu is , QQ-n açılmasında
z rb
msalının 2-d n böyük olmadı ını göst rir. Hesabatlar (14.1.15) v
(14.1.24) aparıla bil r. Hesabatlarda açılan sxemin giri in t sir ed n m nb
saxlanılır. Bu m nb is , qısa qapanmadan vv l dövr d n axan c r yanın
x ttin giri ind yaratdı ı U(0) g rginliyin b rab r v ona ks qo ulmu bir
t sir kimi götürülür. H min hesabat variantına aid yril r eyni il
k.14.1.2
a)-da veril nl r uy undur. Onlar eyni il h min m xsusi tezlikl r
malikdirl r, sıfırdan keçidl r v maksimal qiym tl rin yaranma momentl ri
d yi mir. F rq yalnız, amplitudanın t sir ed n g rginliyin 2 mislind n böyük
olmamasındadır.
14.1.5. Inteqral t nlikl r v Diskret Z çevirm l r metodu
Deyildiyi kimi, göst rilmi
b k sxeml rind real t crüb l rin
aparılması çox bahalı v b z n mümkünsüz olur. Ona gör analizl rd , riyazi
modell dirilm v alqoritml rinin i l nm si daha s rf lidir [26]. Bunun üçün
bir sıra riyazi alqoritml r v hesabat aparatları i l nmi dir. Kommutasiya v
q zaların b zi hallarında sxemd üç fazlı
b k nin qeyri simmetrik rejiml ri,
böyük aktiv müqavim tl r v g rginlik - c r yan k s n qeyri x tti
xarakteristikalı mühafiz aparatları olduqda, dur un dal alar üsulunda
m xsusi kökl rin tapılması mümkün olmur v ya aparılan hesabatlarda x talar
çoxalır.
b k nin düyün nöqt l rind qeyri x tti v ya böyük müqavim tl r
olduqda, xarakteristik adlanan qaçan dal alar metodunun t tbiqi ç tinl ir.
Bel hallarda mü llif t r find n i l nmi inteqral t nlikl r v diskret Z
çevirm l r metodu daha effektlidir [27]. Bu metodun sasını verilmi
funksiyaların Laplas t svirind n zaman oblastına keçdikd istifad edil n
riyazi modell m alqoritml ri t kil edir. Bu zaman ümumil mi impulsiv
funksiyalar v inteqral bükülm teoremi istifad edilir. Riyazi modell m
üçün (14.1.1) –(14.1.6) t nlikl ri sasında nisb t n a ır rejim olan avtomatik
t krar qo ulma - ATQ üçün h min metodun t tbiqin baxaq. Uzun x ttl rd
müv ff q ATQ rejiml ri x tt v apartları t hlük li ifrat g rginlikl rd n qoruyur
v q zadan sonra b k ni avtomatik olaraq yenid n g rginlik m nb in qo ur
k.14.1.5.
kid n göründüyü kimi t
1
anında A
2
açarı yaxınlı ında olan qısa
qapanma I onun açılmasına s b b olur. Sonra A
1
açarı açılır v x tt h r iki
_________________Milli Kitabxana__________________
385
t r fd n m nb d n ayrılır. Bu zaman qısa qapanma nöqt sind c r yan
sıfırdan keçdikd qövs sönür v x ttin h min nöqt sind mü yy n bir g rginlik
U(t
1
,l) qalır. X ttin uzunlu undan asılı olaraq qalıq g rginlik- u
0
x tt boyu
mü yy n qanunla d yi ir. M s l n, A
2
açarı açıq olduqda bu g rginlik,
(14.1.10) – a uy un
kild kosinus qanunu il d yi c kdir. Z çevirm l r
metodunun t tbiqini daha aydın göst rm k üçün xüsusi hal kimi g rginlik
d yi m l ri n z rd n atılır. Do rudan da x ttin uzunlu u böyük, avtomatik
t krar qo ulma müdd ti is dal anın bu x tt boyu yayılma müdd tin nisb t n
qısa olarsa, kosinusoidal d yi m ni n z rd n atmaq olar. Onda u
0
sabit q bul
edilir. Bu halda x ttin hiperbolik tip (14.1.1) t nlikl ri a a ıdakı kimi yazılır:
d
u
x
sh
z
x
sh
x
p
I
z
x
ch
p
U
x
p
U
d
d
0
,
0
,
,
(14.1.27)
d
u
x
ch
x
sh
z
p
U
x
ch
p
I
x
p
I
d
0
0
,
0
,
,
(14.1.28)
k.14.1.5. Avtomatik t krar qo ulma kommutasiyasının hesabat sxemi
Bu t nlikl rd n orijinal oblastda t yin edil n g rginlik v c r yan funksiyaları,
1 v 2 nöqt l r üçün daha iki (14.1.2) v (14.1.3) t nliyin birlikd h llini t l b
edir. N tic d operator kilind a a ıdakı hesabat ifad l ri alınır:
x ttin vv lind ki c r yan v g rginlik –
gir
m
gir
m
gir
m
gir
z
z
p
U
z
z
p
E
p
U
z
z
p
U
p
E
z
p
I
1
0
,
0
,
;
1
1
0
,
0
x ttin ixtiyari nöqt sind ki g rginlik –
_________________Milli Kitabxana__________________
386
p
U
x
sh
z
z
p
U
p
E
ch
sh
x
ch
z
z
p
U
p
E
x
p
U
gir
m
gir
m
0
0
0
1
1
,
(14.1.29)
x ttin sonu üçün g rginliyin ifad si –
p
U
ch
z
z
p
U
p
E
l
p
U
gir
m
0
0
1
1
,
(14.1.30)
Burada
ch
2
-sh
2
=1, r/L= , r
m
/L
m
= ,
2
p
LC
,
2
2
2
2
1
1
e
e
e
e
z
z
p
p
d
gir
v z
m
=r
m
+pL
m
kimi q bul edilir.
(14.1.30) ifad sin Z çevirm si t tbiq edil rs , a a ıdakı hesabat formulası
alınar:
0
2
2
/
2
2
1
1
0
1
2
1
1
1
1
1
,
u
e
z
e
z
e
z
e
z
z
e
z
z
e
r
z
u
z
E
l
z
u
T
d
T
m
(14.1.31)
Mü yy n çevirm l r apardıqdan sonra, a a ıdakı ifad alınır:
0
1
2
1
2
2
2
1
1
0
1
1
1
,
u
z
q
z
q
z
q
u
z
E
z
s
l
z
u
(14.1.32)
burada s
+1
=2
2
/
1
e
r
e
m
T
; q
1
=-e
- T
+(1+e
- T
)/r
m
;
q
2
=-e
-
; q
2 +1
=(e
- T
+(1-e
- T
)/r
m
)·e
- /2
kimi sabit msallardır.
(14.1.32) formulası verilmi hesabat sxemin aid avtomatik t krar
qo ulmanın Z oblastında olan hesabat alqoritmidir. Bu ifad d n zaman
oblastına keçid sad rekurrent c m formulalar il a a ıdakı kimi yazılır:
1
2
1
0
1
0
,
,
l
n
u
q
u
T
n
e
s
l
n
u
(14.1.33)
_________________Milli Kitabxana__________________
387
Göründüyü kimi (14.1.33) ifad sinin ikinci c mi üçün hesabat =1 (v ya -1)
addımından ba layır v bu addımda x ttin sonu üçün g rginliyin bir vv lki
addımdakı qiym tl ri n z r alınır. Ona gör bu ifad l r rekurrent formula
deyilir. A a ıda, sxem v (14.1.33) ifad si üzr aparılmı hesabatların
n tic l ri
yril r
kilind verilmi dir. U(l,t) g rginlik ifad sinin
yril r
kilind verilmi funksiyaları qalıq u
0
g rginliyin müxt lif (±) i ar l ri v
mütl q qiym tl ri üçün alınmı dır. Burada xüsusi hal kimi u
0
=0, sonu açıq
olan x ttin (14.1.15) ifad sin gör alınmı
yrisinin
k.14.1.2-d verilmi
forması göst rilir.
Göründüyü kimi bu usulda hiperbolik tipli t nlikl ri Z –çevirm si il
c bri
kil v qapalı c m
kilin g tir r rk h ll edirl r (14.1.33). Alınmı
g rginlik
yril ri daha s lis d yi m xarakterin malik olub, real
osilloqramlara yaxındır
k. 14.1.6 [34]. yril rd qalıq u
0
g rginliyinin h m
mütl q qiym tl ri, h m d qo ulma anında malik olduqları (±) i ar l ri n z r
alınmı dır.
kil 14.1.6 da hesablanmı
yril r ail si verilmi dir. Onlar qalıq
g rginlikl rin 0.5 addım qiym tl ri il -1,0 –dan +1,0-a q d r d yi diyi hal
üçün yuxarıda alınmı alqoritml r gör , s h.384-d «MATLAB» proqramında
aparılmı dır.
yril rd n d göründüyü kimi, keçid prosesind ba lan ıc
rtl r
m xsusi tezlikl ri d yi dirmir. Ona gör
yril rin sıfırdan keçm v maksimal
qiym tl r çatma momentl ri eyni nöqt l r dü ür.
Alınmı
yril r 500 kV v 500 km hava x ttl rinin dal a parametrl ri
(yayılma msalı v dal a müqavim tl ri) v m nb in induktiv ( L
m
/Z
d
=0,29),
aktiv müqavim ti (R
m
/Z
d
=0,08) n z r alınmaqla hesablanmı dır. Hesabatlar
nisbi vahidl rd (müqavim tl rin, x ttin dal a müqavim tin olan nisb ti kimi)
aparılmı dır. Bu m s l nin yuxarıda göst rilmi dur un dal alar (14.1.17) v
inteqral t nlikl r (14.1.25) metodu il h ll ri d yaxın n tic l r vermi dir k.
14.1.2.
Bu kitabda veril n (14.1.25) v (14.1.32) ifad l rin g tiril n yeni
alqoritml r daha universal v hesabatlar üçün lveri lidirl r. Göst ril n
alqoritml r v mü llif t r find n alınmı n tic l r Moskva Energetika Institutu
«Yüks k g rginlikl r texnikası» kafedrası v AzTU-n «Elektrik izolyasiyası v
kabel texnikası» kafedrasında 1976-78 ci ill rd ba lanmı dır. Hazırda h min
m s l l rin aktuallı ı yen d qalmaqdadaır, «Elektrik t chizatı v
izolyasiyası» kafedrasında bu istiqam td i l r davam etdirilir.
_________________Milli Kitabxana__________________
388
k.14.1.6. ATQ rejimind x ttin sonu üçün g rginlik yril ri. Maksimal
g rginlik halı, x ttin mütl q qiym tc m nb in maksimal qiym tin , i ar c
ks
qalıq g rginliy qo uldu u hala uy un olur
14.1.6 Kiçik induktiv v tutum c r yanlarının açılma xüsusiyy tl ri
Qısa x ttl r, yüksüz transformatorlar v kondensator batareyalarının
açılması bu q bild n olan hallardır. 100 A dan böyük olan c r yanlar v onları
mü ahiy t ed n qövsün açılması sinusoidal c r yan yrisinin sıfırdan keçdiyi
halında ba verir. Bu zaman t hlük li ifrat g rginlikl r olmur, çünki konturda
elektrik maqnit enerjisi
0
2
/
2
Li
olur. B rpa olunan g rginlik
b k nin
i çi g rginliyinin iki qat mislin çatır.
Ya v hava açarlarında c r yanın qiym ti 25 A-d n, vakuum v elegaz
açarlarında is 32 A-dan kiçik olan hallarda c r yan sıfırdan keçm mi d n d
açıla bil r. Bu yüks k g rginlikl r texnikasında c r yanın k silm si v ya
“qırılma” adlanır
k .14.1.8. bel hallara rast g linir.
_________________Milli Kitabxana__________________
389
1
1
2
2
k 14.1.7 kiçik induktivliyin açılmasını
k.14.1.8 D yi n c r yanın izah
ed n sxem
k silm si.
C r yanın k silm si onun qiym tind n asılı oldu u üçün sinusoidanın
ixtiyari nöqt sind , h tta amplitud qiym tl rind d ba ver bil r. Real olaraq
bu hal yüksüz transformatorlar v ya untlayıcı reaktorların açılmasında ba
verir.
Bu sah d aparılan son t dqiqiatlar göst riri ki, c r yan k silm si açarın
h r iki t r find olan C
1
v
C
2
tutmları v onları
laq l ndir n
L
k
induktivliyind ki c r yan v
LC konturunun yaratdı ı yüks k tezlikli
c r yanların toplanması il ba verir
k.14.1.7. Bel konturun xüsusi
C
L
f
k
L
2
1
tezliyi ad t n onlarla kilo Hers çatır.
Burada,
2
1
2
1
,
2
1
C
C
C
C
C
C
L
f
k
L
(4.1.34)
Yüks k tezlikli c r yan r qsl rinin amplitudası böyük olur. C r yanlar
bir-birinin ksin yön ldiyi halda, qövs c r yanının vaxtından vv l sönm si
mümkün olur.
_________________Milli Kitabxana__________________
390
Yüksüz transformatorun açılması il yaranan k silm sinin
transofmatorun induktivliyind toplanan elektrik-maqnit enerjisi induktivlikl ri
untlayan tutumların yükl nm sinin elektirik statik enerjisin çevrilir. Bu
tutumlar transformator giriml rinin inl rd olan tutumlarıdır.
Deyil nl rd n:
C
L
I
U
CU
LI
/
,
2
2
2
2
(14.1.35)
Transformatorların yüksüz i c r yanları (0.5-2.5%) I
nom
qiym tl rd ,
onların tutumları çox kiçik (5000 pF), maqnit selinin s p l nm induktivlikl ri
is böyük oldu undan
C
L /
müqavim ti 10-100 kOm qiym tl r çatır.
N tic d g rginliyin qiym ti bir neç qat artaraq ifrat g rginlik yaradır.
Söndürücü dempfer müqavim ti v transformator içliyinin polad itkil rin
baxmayaraq ifrat g rginliyin misli böyük olur.
k.14.1.9 -da yüksüz transformatorun açılması halında yaranan ifrat
g rginlik yril ri verilmi dir.
kild
yril r sinusoidal azalan c r yanın
k silm si halı üçün g rginlik d yi m l rini göst rir.
T crüb göst rir ki, c r yan k silm si il yaranan ifrat g rginlikl r,
qövsün t krar yanmasına s b b olur. C r yanın birinci k silm si t
0
anında ba
verir. Bundan sonra tutmda g rginlik a a ıdakı ifad il artır:
t
C
L
I
t
U
t
u
k
c
1
0
1
0
sin
cos
(14.1.36)
kil 14.1.9 –dan göründüyü kimi açarın kontaktları c r yan
k silm sind n vv l t
b
–d aralanmı dı.
g r qövs h min anda sönmü olsa
idi, onda açarda b rpa olunan g rginlik u
bo
yrisi il artardı. t
0
anında c r yan
k sildikd d qövsün tez sönm si il aralı ın elektrik möhk mliyi u
bo
yrisin
uy un olan qiym t q d r artır. Açarın kontaktları arasında olan g rginlik
yrisi u
bo
yrisi il k si dikd qövs yenid n t krarlanır.
_________________Milli Kitabxana__________________
391
-
+
=
0
k.14.1.9 Yüksüz transformatorun açılmasında keçid prosesinin yril ri
Qövsün yenid n yanması il kontaktlar arası g rginlik sıfır, tutum
g rginliyi u
c
is m nb in g rginliyin b rab r olur. Açarda yenid n c r yan
axır. Mü yy n müdd td n sonra bu c r yanın da k silm si ba verir. Lakin bu
d f ki c r yan k silm si t
0
anındakı I
0
c r yanından a a ı qiym td ba verir.
N tic d açarın kontaktları arasında g rginlik d azalmı olur. Lakin o h l
aralı ın yenid n qapanmasına kifay t etdiyind n qövs yenid n yaranır. Bu
proses o zamana q d r davam edir ki, kontaktlarda azalan maksimal g rginlik
aralı ın b rpa olunan elektrik möhk mliyind n kiçik olsun.
B z n açarlarda yaranan t krarlanan qövsl r iki v daha çox s naye tezlik
müdd tl ri rzind davam edir. Qövsün t krar yanma müdd ti n q d r çox
olarsa, transformatorun açılan induktivliyind yaranan ifrat g rginlik d bir o
q d r çox olar. Ifrat g rginliyin n böyük qiym ti 4U
f
-a q d r artır.
Bu bir t r fd n arzu olunmaz haldır, çünki qq-nın l
v edilm sini
l ngidir. Dig r t r fd n is yeni qövs transformatorun qısa müdd td
qo ulması v dolaqlarındakı elektrik-maqnit enerjisinin b k y bo almasına
v ifrat g rginliyin azalmasına s b b olur. B zi m nb l r gör 5–4 A
qiym tl rind olan induktiv c r yanların açılması [32] t hlük li ifrat
g rginlikl r yaradır.
Reaktorların açılmasında yaranan qövs yüksüz transformatorun qövsün
nisb t n daha qüvv tli v dayanıqlı olur. Reaktor c r yanının sinusoidal yrisi
d düzgün formada d yi ir. Ona gör yüksüz transformatorlara nisb t n
reaktorlarda c r yan k silm si a a ı qiym tl r uy un g lir. Lakin eyni
zamanda qövs veril n enerji çox oldu undan onun ionsuzla ması v sönm si
_________________Milli Kitabxana__________________
392
yava keçir. Eyni rtl rd ba ver n k silm c r yanının yaratdı ı qövsün
müdd ti açılan reaktorlarda yüksüz transformatorlara nisb t n çox olur.
g r kiçik k silm c r yanlarının yaratdı ı frat g rginlikl r qövsün
t krar yaranmasına kifay t etm zs ifrat g rginliyin sönm si ba vermir. Bu
halda kommutasiya ifrat g rginlikl ri yüksüz transformatorların açılmasında
yaranan ifrat g rginlikd n böyük olur.
Kondensator batareyaları, tutum xarakterli dövr l r, (nisb t n qısa
m saf li EÖX-d ) yükl nm c r yanları fazaca g rginlikd n ir li oldu undan
onların açılması zamanı c r yan k silm si ba vermir. Lakin bu halda da
açılma zamanı xeyli ifrat g rginlik meydana çıxır.
g r sinusoidal qanunla
d yi n yük c r yanı sıfırdan keçdikd k sil rs , açılan x ttd g rginlikl ba lı
çoxlu sayda yükl r v onunla da sabit potensial qalır. Sonra bu yükl r x ttd
olan sızma hesabına yava -yava azalır. Baxılan keçid prosesinin sonuna q d r
x ttin g rginliyi i çi g rginliyin amplitud qiym tin b rab r qiym td olur
k
14.1.10.
Açarın in t r fd olan dig r kontaktında 10 msan-d n sonra g rginlik
sinusoidal qanunla d yi r k, isçi g rginliyin ks i ar li amplitudasına çatır.
Bu zaman kontaktlar arasında
b k g rginliyind n iki d f artıq g rginlik
t sir edir. g r b rpa olunan g rginlik bu ana q d r kontaktlar arasında olan
g rginlikd n böyük olarsa, x ttin açılması t krar qövs yanmadan ba
ver c kdir.
g r
b k g rginliyi amplitud qiym tin çatana q d r b rpa
olunan g rginlik kifay t qiym t çatmasa, onda qövs t krar yanacaqdır. Bu
halda tutum v ya açılan x tt torpa a n z r n iki qat b k g rginliyi altında
olacaqdır. Bu zaman g rginlik r qsl rinin m xsusi tezliyi böyük olduqda qövs
aralı ı ionla mı v ziyy td qalır v qövs sönmür. G rginlik is ifrat
qiym tind n amplitud qiym tin q d r sönür.
k.14.1.10. aydındır ki, bu hal
yalnız kiçik tutumlar v qısa x ttl rin açılması zamanı ba ver bil r.
Uzun x ttl rin açılmasında qövs söndükd n sonra x ttd qalan g rginlik
qidalandırıcı g rginlikd n xeyli böyük olur, k.14.1.10. b)
Qövsün t krar yanmaları sinusoidal g rginlikl rin pik nöqt l rind
oldu undan, ventil bo aldıcıları v ya QXGM - qeyri-x tti g rginlik
m hdudla dırıcısı olmadı ı halda x ttin izolyasiyası de il bil r.
Ona gör x ttl r v kondensator batareyalarının açılması el aparılmalıdır
ki, yaranan qövs t kraralanmasın. Bu iki pill li açarların
untlayıcı
müqavim tl ri v ya az ya lı açarların kontaktlarının kombin edilm si il
yerin yetirilir § 14.1.4.
_________________Milli Kitabxana__________________
393
3
=
0
1
2
)
)
2
1
0
=
k.14.1.10. Tutum v x ttl rin açılmasında yaranan kommutasiya ifrat
g rginliyi: - a-kiçik tutum, b-böyük tutum v ya x ttin açılması.
Dostları ilə paylaş: |