I mövzu: Psixologiyanın predmeti, V ə zif ə L



Yüklə 1,57 Mb.
Pdf görüntüsü
səhifə1/36
tarix21.01.2017
ölçüsü1,57 Mb.
#6073
  1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   36

I  MÖVZU:   
   
Psixologiyanın predmeti
v
ə
zif
ə
l
ə
ri v
ə
 
metodları
 
Psixika v
ə
 
şüur
 
           Plan  
1. 
Psixika haqqında ümumi anlayış. Psixika beyinin xassə
si kimi. Beyin 
v
ə
 psixika. 
2.  Psixi hadis
ə
l
ə
r obyektiv al
əmin subyektiv inikası kimi.
 
3. 
Psixi inikas formaları 
v
ə
 
onların təkamülü. Ali psixi funksiyalar.
 
4. 
Şüur  psixikanın  yüksək  forması  kimi.  Şüurun  konkret  psixoloji 
xarakteristikası.
 
5.  Psixologiyada 
t
ədqiqat  metodlarının  təsnifatı.  Psixodioqnostik 
metodlar. 
Ə
d
ə
biyyat.
 
1. 
Ə.S.Bayramov, Ə.Ə.Əlizadə. Psixologiya. B., “Çin
ar-
çap”, 2002. sə
h 3-
35. 
2. 
Ümumi  psixologiya.  (A.V.Petrovskinin  redaktorluğu  ilə).  B.,  “Maarif”, 
1982. s
ə
h 3-27. 
3. 
Общая  психология.  (Под.  ред.  В.В.  Богословского,  А.  Г.Королева, 
А.А.Степанова) М., «Просвещение, 1981.
 
4. 
R.İ.Əliyev. Psixologiya. B., “Nərgiz”, 200

5. 
N.Z.Çə
l
ə
biyev. Psixodioqnostika m
ə
s
ə
l
ə
l
ə
ri. B., ADPU, 2003 
 
Müasir dövrdə
 200-d
ən artıq elm sahəsi insanı öyrə
nir. Bu elml
ər öz
-
özlüyündə
 t
ə
bi
ə
t, humanitar v
ə
 sosial elml
ər olmaqla üç əsas qrupa  ayrılır. 
İnsan  adlı  ali,  biososilal  varlıq  qeyd  olunan  qru
plara  daxil  edil
ən  bir  çox 
elml
ə
rin  t
ədqiqat  obyektidir.  Lakin  insanı  öyrə
n
ə
n  elml
ər  özlə
rinin 
predmetin
ə
 
görə
,  y
əni  insanı  hansı  cə
h
ə
td
ən  öyrə
nm
ə
l
ə
rin
ə
 
görə
  bir-
birind
ə
n  f
ə
rql
ə
nirl
ə
r.  M
ə
s
ə
l
ən,    insan  anatomiyası  insanın  ayrı
-
ayrı  bə
d
ə

orqanlarının  quruluşunu  öyrəndiyi  halda,  insan  fiziologiyası    ayrı
-
ayrı 

orqanların    işini,  funksiyalarını  tə
dqiq  etm
ə
kl
ə
  m
əşğuldur.  Və
ziyy
ə

himanitar v
ə
 ya sosial elm sah
ə
l
ə
rind
ə
 d
ə
 eynidir. 
Psixologiya  elmi  elml
ər  üçbucağında    ə
n  zirv
ə
d
ə
 
dayanır.  Onun 
öyrə
ndiyi  hadis
ə
l
ər  ö
zl
ə
rinin  mahiyy
ə
tin
ə
 
görə
,  h
ər  cür  tə
bi
ə
t  v
ə
  c
ə
miyy
ə

hadis
ə
l
ə
rind
ə
n    f
ə
rql
ə
nir,    n
ə
  is
ə
 
xüsusi  hadisə
l
ə
r  kimi  n
ə
z
ə
rd
ən  keçirilir. 
Bel
ə
    hadis
ə
l
ər  “psixi  hadisə
l
ər”  kimi  fə
rql
ə
ndirilir  v
ə
 
insanın  ruhi  alə
minin 
t
əzahürlə
rind
ə
n ibar
ə
tdir. 
Psixologiya elmi  mü
st
ə
qil  bir  bilik  sah
ə
sin
ə
  XIX 
ə
srin  70-ci  ill
ə
rind
ə
n  
çevrilmə
y
ə
 
başlamışdır  ki,    bu  pr9sesdə
  d
ə
  onun  t
ə
bi
ətşünaslıq  elmi  ilə
 
möhkə
ml
ə
n
ə

ə
laq
ə
l
ərinin müstəsna rolu olmuşdur.
 
“Psixologiya”  söxü  bir  termin  kimi  XVIII  ə
srd
ən  başlayaraq  Alman 
psixoloqu  Xristi
an  Volfun  “Emprik  psixologiya”  (1732)  və
 
“Rasional 
psixologiya”  (1734)  adlı  ə
s
ə
rl
əri  çap  edildikdə
n  sonra  v
ə
t
əndaşlıq  hüququ 
qazanmış və
 
yalnız XIX əsrin  sonlarında müstə
qil  bir elm
ə
 
çevrilmişdir.
 
Psixologiya elmi nisb
ə
t
ə
n g
ənc bir elom olsa da, onun öyrə
ndiyi psixi, 
ruhi  hadis
ə
l
ər  daim  insanları  düşündürmüşdür.  Bir  çox  alimlə
r  XIX 
ə
sr
ə
 
q
ə
d
ər psixologiyanı dinlə
 
bağlı, ruhiyyə
t  v
ə
  ilahiyy
ət haqqında  elm hesab 
edirdil
ər.  Onların  fikrincə,  insanı  Allah  yaratmışdır    və
  onun  ruhi  al
ə
mini, 
taleyini  v
ə
  qism
ə
tini  d
ə
 
O  müə
yy
ən  edir.  İnsanın  psixi  aləmini  öyrə
nm
ə

t
əşəbbüslə
ri 
ə
b
ə
s c
ə
hdl
ə
rd
ən başqa bir şey deyildir.
 
İlk  psixoloji  biliklə
rin  v
ə
  t
ə
s
əvvürlərin  tarixi  uzaq  keçmişə,  şüurlu 
insanın “homosapiens” yarandığı 30
-25 min il 
ə
vv
ə
l
ə
 
gedib çıxır. Ona görə
 
d
ə
,  XX 
ə
srin 
ə
vv
ə
ll
ə
rind
ə
 
yaşamış  görkə
mli  Alman    psixoloqu  Ebbinhauz 
haqlı  olaraq  demişdir:  “Psixologiya  uzun  keçmişi,  lakin  qısa  tarixi  olan  bir 
elmdir”.  XIX  əsrin  sonlarına  qə
d
ə
r  psixoloji  fikirl
ə
r,  ideya  v
ə
 
baxışlar    çox 
b
ə
sit v
ə
 
ə
sl elmi mahiyy
ə
td
ə
n uzaq id
i. İlk psixoloji tə
s
əvvürlə
r
ə
 q
ədim Çin, 
Hind,  Şumer,  Babil,  Yunan,  Roma  və
 
s.  filosoflarının  ə
s
ə
rl
ə
rind
ə
  rast 
g
ə
lm
ək  mümükündür.  Bunlardan  ə
n  m
əşhiri  Yunan  filosofu  Aristotelin 
(b.e.
ə
.  V 
əsr)  “Ruh  haqqında”  ə
s
ə
ridir.  Q
ədim  dövrlə
rd
ə
  psixoloji  bilikl
ə

f
ə
ls
ə
f
ə
 elminin t
ə
rkibind
ə
  
inkişaf edirdi.
 

“Psixologiya”  sözü  iki  Yunan    mənşəli  sözün   

“psiyuxe”  və
 
“loqos” 
sözlə
rinin  birl
əşmə
sind
ən  yaranmışdır.  “Psiyuxe” 

“ruh”,  “ruhi  aləm”, 
“loqos”

“elm”  demə
kdir.  Bel
ə
likl
ə
,  qeyd  etm
ək  olar  ki,  psixologiya  “ruh” 
ha
qqında  elmdir.  Psixologiyanın  öyrə
ndiyi  hadis
ə
l
ər    insanın  özü  qə
d
ə

mer
ə
kk
ə
bdir. Biz h
ə
r hans
əı konkret insanı görür, onun haqqında  müxtə
lif 
fikirl
ər  yürüdür,    daha  çox  onun  təzahürü  ə
lam
ə
tl
ə
rini  t
ə
svir  edirik.  Bu 
c
ə
h
ə
td
ən  insanı  Aysberqlə
 
müqayisə
  etm
ə
k  olar.  Biz  Aysberqin  suyun  
s
ə
thind
ən  yuxarıda olan hissəsini görürük, onun  su altındakı hissə
sin
ə
 ya 
fikir vermirik, ya da c
əhd göstə
rs
ə
k bel
ə
,  onu t
ə
svir etm
ək imkanına  malik 
deyilik. İnsanın psixi alə
mi, ruhi al
ə
mi d
ə
 bel
ədir. Biz insanın boyu,  saçının, 
gözlə
rinin, d
ə
risinin r
ə
ngi v
ə
 
s. haqqında fikir söylə
s
ə
k d
ə
, onun psixi al
ə
mi 
haqqında heç də
 
asanlıqla doğru fikir söylə
y
ə
 bilmirik. Onun xarakteri, arzu 
v
ə
  nityy
ə
tl
ə
ri,  qabiliyy
ə
tl
ə
ri  v
ə
 
s.  haqqında  doğru  fikir  yürütmə
kd
ə
  aciz 
qalırıq.  Bu,    bir  tə
r
ə
fd
ə
n  d
ə
,  psixi  hadis
ə
l
ə
rin  mahiyy
ə
tc
ə
 
gizli  olması, 
psixologiyanın çə
tin bir elm  sah
əsi olması ilə
 
bağlıdır. Psixologiyanın çə
tin 
bir elm olmasını dahi fizik Albert Eynişteyn də
  
etiraf etmişdir. XX ə
srin  50-
ci  ill
ə
rind
ə
  m
əşhur İsveçrə
  psixoloqu  Jan  Pi
ajenin  “Uşaqlarda qabiliyə
tl
ə
ri  
ölçülməsi”  adlı  ə
s
ə
rinin 
əlyazmasını  oxuduqdan  sonra    dahi  fizik  fikrə
 
getmiş və
 
demişdir: “Sə
n dem
ə, psixologiya  fizikadan da çətin elm imiş”.
 
Bel
ə
likl
ə
,  deyil
ən  sözləri    ümumiləşdirəörə
k  bu  fikr
ə
  g
ə
lm
ə
k  olar  ki,  
psixologiya  elminin  t
ə
dqiqat  obyektind
ə
  insan,    onun  psixi  al
ə
minin 
k
ə
miyy
ə
t v
ə
 keyfiyy
ət baxımından  xarakterizə
 
olunan konkret faktları durur. 
Onun predmetini is
ə
 
obyektiv gerçə
kliyin insan beynind
ə
 
inikasından ibatə

olan psixikanın faktları, qanunauyğunluqları və
 mexanizml
ə
ri t
əşkil edir.
 
Müasir dövrdə
 
psixologiya nüfuzlu elmlə
rd
ən biridir. Ötə

ə
srin  50-ci 
ill
ə
rind
ə
 
görkəmli  rus  psixoloqu    A.N.Leontyev    yazmışdı:  “XXI  ə
sr 
psixologiya 
əsri  olacaqdır”.  Məşhur  rus  fizioloqu,  Nobel  mükafatı  laureatı, 
akademik  İ.P.Pavlov  psixologiyanı  insan  haqqında  son  elm  hesab  edirdi. 
XX 
ə
srin    30-cu  ill
ə
rind
ə
   
görkəmli  rus  psixoloqu  L.S.  Vıqodski  yazırdı  ki,  
g
ə
l
ə
c
ə
k  c
ə
miyy
ə
tl
ə
rd
ə
 
psixologiya  insan  haqqında  həqiqi  elm  olacaqdır.  

Psixoanalizin  banisi,  m
əşhur  Avstriya  psixatrı 
v
ə
  psixoloqu  Z.Freyd  is
ə
 
psixologiyanı tə
bi
ətşünaslıqdan sonra  həqiqi elm adlandırmışdır. 
 
Hal-
hazırda  psixologiya insan həyatının və
 ictimai t
əcrübənin bir çox 
sah
ə
l
ə
rin
ə
  d
ə
rind
ən    nüfuz  etmişdir.  İndi  psixoogiyanın    geniş 
diferensiasiya  olunmuş 60
-dan 
artıq sahəsi mövcuddur.
 
Psixika  canlı  orqanizmlərin,  xüsusilə,  onurğalı  canlıların  beynin 
xass
əsidir.  Psixika  anlayışı  şüur  anlayışından    daha  geniş  və
  tutumludur. 
Şüur  psixikanın  zirvə
si, 
ən  yüksə
k  v
ə
 
yalnız  insana    mə
xsus    ali  inikas 
formasıdır.  Hə
ssasl
ıq  və
 
qıcıqlanmadan  tutmuş  şüura  qə
d
ər  bütün  inikas 
formaları  psixikaya  daxildir.  Psixikanın  mə
zmumuna   
ə
traf  xarici  al
ə
min  
real  cism  v
ə
  hadis
ə
l
ərinin  obrazları  daxildir.  Psixikanın  mə
zmununa 
ə
traf 
xarici  al
ə
min    real  cism  v
ə
    hadis
ə
l
ərinin obrazları daxi
ldir.  Onlar  obyektiv 
xarakter  daşıyır,  bilavasitə
  bizd
ən  asılı  deyildir.  Lakin    onlar  insanların  
keçmiş 
təcrübə
sind
ən, 
yaşından, 
maraqları 

 
hissl
ə
rind
ə
n, 
dünyagörüşündə
n, f
əallığı və
 t
əlabatları sistemində

ə
h
ə
miyy
ə
tli d
ə
r
ə
c
ə
d
ə
 
asılıdır. Demə
li, psixika obyektiv al
əmin subyektiv inikasıdır. 
 
Psixi  inikas  formaları    aktiv,  fəal  inikas  formalarıdır.  Onlar    passiv 
inikas  formaları  olan  kölgə
,  qar  v
ə
 
ya  toz  üzə
rind
ə
ki  izl
ə
rd
ən,  güzgüdə
ki 
ə
ksd
ən,    fotoşə
kild
ə
n  v
ə
  s. 
əsaslı  şə
kild
ə
  f
ə
rql
ənir.  Psixi  inikas  doğr
u, 
düzgün  inikasdır.  O,  canlı    orqanizmlərin  davranış  və
  f
ə
aliyy
ə
tinin  t
ə
nzim 
olunmasında mühüm amil rolunda çıxış edir.
 
Psixika  t
əkamül  prosesi  nə
tic
ə
sind
ə
    t
əkamül  tapmış  beynin 
xass
ə
sidir.  Beyin  is
ə,  psixikanın  maddi  əsası,  yəni  substaksiyasıdır. 
Dem
ə
li
,  beyin  olmasa,  psixikanın  mövcudluğundan    danışmaq  ə
b
ə
sdir.  
Beyin  müxtəlif  üzvlə
rin  el
ə
 
mürə
kk
əb  sistemidir  ki,  onların  fə
aliyy
ə
ti  ali 
heyvanların və
 
insanların psixikasını şə
rtl
ə
ndirir. 
İnsanın  qavrama,  düşünmə
,  d
ə
rketm
ə,  başqa  sözlə
  des
ə
k,  idrak 
qabiliyy
ə
tl
ə
ri    bilavasit
ə
  beyinin,  onun  xass
əsi  olan  psixikanın  nə
tic
ə
sidir. 
Beyin  psixikanın  əsasını  təşkil  edə
n  maddi  v
ə
  h
ə
m  d
ə
 
üzvi  bir  orqandır. 
Onun 
əsasını  sinir    hüceyrə
l
ə
ri  olan  neyronlar  v
ə
 
onların,  mürə
kk
ə


funksiyaları təşkil edir. Beyində
 
baş verə

mürə
kk
ə
b neyrofizioloji prosesl
ə

n
ə
tic
ə
sind
ə
  biz  cisiml
ə
ri  v
ə
  hadis
ə
l
ə
ri,  habel
ə
 
onların  rəngini,  ölçüsünü, 
formasını,  aralarındakı daxili asılılıqları, ə
laq
ə
 v
ə
 
münasibə
rl
əri qavrayırıq.
 
Müasir  elmi  tə
s
əvvürlə
r
ə
 
görə
,  insan  beynind
ə
  10-16  mlrd.  Sinir 

ceyr
ə
si,  y
əni  neyron  vardır.  Onlar  insan  beyninin  1500
-1550  qram  
çə
kid
ə
 
ümumi  kütləsini  yaradır.  Neyronlar  mikroskopik  quruluşa  malik  ə

kiçik  canlı    hüceyrə
l
ərdir.  Onların  sayə
sind
ə
 
insan  beyni  mürə
kk
ə
b  sinir 
maşını  kimi  daim  çalışır,  bioenerji  hasil  edir.  Fizioloqların  fikrincə
,  insann 
beyni  mini  elektrik  stansiyadır.  O,  100vt
-
lıq  lampanı    yandıra  bilə
c
ə

g
ə
rginliy
ə
  malik  bioenerji  hasil  edir.  Orqanizmin  psixi  f
ə
aliyy
əti  çoxsaylı 
xüsusi  cismani  üzvlə
r  vasit
ə
sil
ə
  h
əyata  keçirilir.  Onlardan  biri  tə
svirl
ə
ri 
qavrayır,  başqaları  onları  siqnala  çevirir,    davranış  planı  qurur  və
  ona 
n
ə
zar
ət  edir,    üçüncülə
r  is
ə
 
davranışa    enerji  və
  c
ə
ldlik  b
əxş  edir.  Üzvü 
al
ə
min  t
əkamülü  prosesində
   
amöbdən  tutmuş  insana  qə
d
ər  davranışın 
fizioloji  mexanizml
ə
ri  fasil
ə
siz  olaraq   
mürə
kk
ə
bl
əşmiş,  bir
-birind
ə

f
ə
rql
ənmiş, daha çox çevik və
 
operativ olmuşdur.
 
Bütün  onurğalı  canlılarda    psixi  fə
aliyy
ə
tin 
əsasını  mə
rk
ə
zi  sinir 
sistemi  t
əşkil edir. Mə
rk
ə
zi  sinir  sistemi  sinir  prosesl
ə
rind
ə
 
“baş idarə
etm
ə
 
pultu”  rolunu  oynayır.  Onun  ə
sas  elementl
əri  oyanmanı  qə
bul  etm
ə
k    v
ə
 
n
ə
ql  etm
ə
k  qabiliyy
ə
tin
ə
  malik  neyronlardan  ibar
ə
tdir.  Neyron  3  hiss
ə
d
ə
n: 
hüceyrə
  cismind
ə
n,  dendritl
ə
rd
ən  (şaxə
li  tell
ə
r)  v
ə
 
uzun  çıxıntı  olan 
aksondan  ibar
ətdir.  Aksonlar  oyanmanı  bir  neyrondan  digə
rin
ə
  n
ə
ql  edir. 
Aksonun  dig
ə
r  heceyr
ə
  cismi  il
ə
   
toxunduğu  sahə
   
sinaps  adlanır.  Bu 
sah
ə
d
ə
 
neyronlararası  funksional ə
laq
ə
l
ə
r h
əyata keçirilir. 
 
Sinapslarda  baş  verə
n    kimy
ə
vi  v
ə
  ya  struktur  d
əyişmə
l
ə
ri  oyanma 
impulslarını  müə
yy
ə
n  istiqam
ə
t
ə
 
ötürür.  Neyronların  bir  hissə
si 
oyanmanı 
reseptorlardan m
ə
rk
ə
zi sinir sistemin
ə
, dig
ə
r hiss
ə
si is
ə
 ondan effektorlara 
ötürür.  Neyronlar  baş  və
 
onurğa  beyində
n    ibar
ə
t  olan  m
ə
rk
ə
zi  sinir 
sisteminin müxtə
lif m
ə
nt
ə
q
ə
l
əri arasında  rabitə
 
yaradır. Baş beyinin yuxarı 
hiss
əsi  qabıq  adlanan  altılaylı  neyronlar  kütlə
si  il
ə
 
örtülmüşdür  və
 
böyük 

beyin  yarımkürə
l
ə
rini 
ə
m
ə
l
ə
  g
ətirir.  Qabıq    psixi  fə
aliyy
ə
tin  yegan
ə
 
olmayan,  lakin 
ən mühüm üzvüdür. Böyük yarımkürə
l
ə
rd
ən aşağıda, ə
ns
ə
 
hiss
ə
d
ə
  h
ə
l
əlik  funksiyaları  tam  şə
kild
ə
 
öyrə
nuilm
əmiş    beyincik  adl
anan 
sah
ə
 yerl
əşir. Onun əsas funksiyası ə
z
ə
l
ə
 f
ə
aliyy
ə
tini v
ə
 
müvazinə
ti t
ə
nzim  
etm
ə
kd
ə
n ibar
ətdir. Böyük yarımkürə
l
ə
r
ə
 
beyin kötüyü birləşir. Onun yuxarı 
hiss
əsi olan talamus onurğa beyindən böyük beyin yarımkürə
l
ə
rin
ə
  ged
ə
n  
bütün  sinir  yolları  üçün  “aralıq  stansiya”  rolunu  oynayır.  Beyin  kötüyünün 
aşağı hissəsi hipotalamus adlanır. Burada orqanizmin su mübadilə
si,  qida 
t
əlabatı  və
  dig
ər  funksiyaları  tə
nzim  ed
ə
n  m
ə
rk
ə
zl
ə
r  yerl
əşmişdir.  Qeyd 
etm
ək  lazımdır  ki,  psixi  fə
aliyy
ə
tin 
əsasını  təşkil  edə
n  m
ə
rk
ə
zi  sinir 
sisteminin qeyd olunan hiss
ə
l
ə
ri  son d
ə
r
ə
c
ə
 
mürə
kk
əb quruluşa mailikdir. 
Onların  öyrə
nilm
ə
si  il
ə
  anatomiya,    histologiya  v
ə
    neyrofiziologiya  elml
ə
ri 
m
əşğul olur.
 
İnsanın  sinir  sisteminin  əsasını  təşkil  edən  böyük  beyin 
yarımkürə
l
ərinin  işinin  qanunauyğunluqları  rus  fizioloqu  İ.P.Pavlov 
t
ə
r
ə
find
ə
n k
əşf olunmuşdur.
 
İnsanın  psixi  fə
aliyy
ə
tind
ə
 
baş  beyinin  alın  şöbəsinin  xüsusi  rolu 
vardır.  Bu,  ümumi  beyin  sə
thinin  30%-ni  t
əşkil  edir.  Alın  payının 
z
ə
d
ə
l
ə
nm
əsi  müxtə
lif  t
əzahürlü  psixi  pozğunluqlara  sə
b
ə
b  ola  bil
ə
r.  Bel
ə
 
hallarda  psixi  f
ə
aliyy
ətin    elementar  deyil,  ali  formalarında  pozğunluqlar, 
patalogiya meydana g
ə
lir. Bel
ə
 x
ə
st
ə
l
ə
r m
ə
s
ə
l
ə
 h
ə
ll ed
ə
rk
ən  çətinlik çə
kir,  
h
əll  planı  qurarkən  sonuncu  sualı  yaddan  çıxarırlar.  Çoxsaylı  klinik  faktlar 
sübut  edir  ki,    insanda  alın  payının  zə
d
ə
l
ə
nm
ə
si 
ə
qli  qabiliyy
ə
tl
ə
rin  
z
ə
ifl
ə
m
ə
si  il
ə
 
yanaşı,    şə
xsiyy
ə
t  keyfiyy
ə
tl
ə
rind
ə
,  xarakterind
ə
  d
ə
   
bir  sıra 
pozğunluqların    yaranmasına  sə
b
əb  olur.  Əvvə
ll
ə
r  normal,  s
ə
mimi  v
ə
 
n
ə
zak
ə
tli olan adamlar x
ə
st
ə
likd
ə
n sonra  t
ə
mkinsiz, kobud v
ə
 
tez özündə

çıxan olurlar.
 
Psixologiyanın öyrə
ndiyi hadis
ə
l
əri şə
rti olaraq 3 
əsas qrupa ayırmaq 
olar: 
1.  Psixi prosesl
ə
r; 

2.  Psixi v
ə
ziyy
ə
tl
ə
r v
ə
 ya hallar; 
3.  Psixi xass
ə
l
ə
r v
ə
 
ya xüsusiyyə
tl
ə
r. 
Psixi  prosesl
ə
r 
gerçəkliyin  inikasının  daha  mütə
h
ə
rr
ik  formasıdır. 
Onların  yaranması  və
  c
ə
r
ə
yan  etm
ə
si  f
ə
aliyy
ət  şə
raitind
ə
n,  konkret 
v
ə
zif
ə
l
ə
rd
ə
n  v
ə
  f
ə
aliyy
ə
tin  t
ə
l
ə
bl
ə
rind
ən  asılıdır.  Psixi  proseslə
r
ə
 
duyğu, 
qavrayış, tə
s
əvvürlə
r, diqq
ə
t, hafiz
ə
, nitq, t
ə
f
əkkür və
 t
ə
x
əyyül aid edilir.
 
 

Yüklə 1,57 Mb.

Dostları ilə paylaş:
  1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   36




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©azkurs.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin