Ii hiSSƏ t ə hsil sistemind ə psixoloji xidm
Yüklə 2,34 Mb. Pdf görüntüsü
|
|
parta
a) t ə rkibind ə ―T‖ hərfi olan bütün altı hərfli sözləri göstə rin; b) t ə rkibind ə iki ―a‖ hərfi olan bütün beşhərfli sözləri göstə rin; c) t ə rkibind ə ―l‖ hərfi olan bütün dörd hərfli sözləri göstə rin. 3. s ə s, ot, sap, s ə b ət, burun, güldan, qayıq, stul, qə l ə m, n ə n ə , saat a) t ə rkibind ə ―s‖ hərfi olan bütün beşhərfli sözləri göstə rin; b) t ə rkibind ə iki ―ə‖ hərfi olan beşhərfli sözləri göstə rin; c) birinci h ərfi8 ―c‖ olan bütün üçhərfli sözləri göstə rin. 4. 341, 35, 10, 428, 4820, 19, 60, 84, 127 a) birinci r ə q əmi 4 olan bütün ikirə q ə mli ə d ə dl əri göstə rin; b) t ə rkibind ə ―o‖ olan bütün üçrə q ə mli ə d ə dl əri göstə rin; c) t ə rkibind ə 2 olan bütün ikirə q ə mli ə d ə dl əri göstə rin. 5. 4800, 34, 2, 108, 342, 1, 23, 375 a) üçrə q əmli olmayan bütün ə d ə dl əri göstə rin; b) ikir ə q ə mli olmayan v ə t ə rkibind ə ―1‖ rə q ə mi olmayan ə d ə dl əri göstə rin; 6. 73, 3502, 48, 124, 625, 7, 9, 243, 218 İkirə q ə mli olmayan v ə t ə rkibind ə 7 r ə q əmi olmayan bütün ə d ə dl əri göstə rin. 7. a) stol, saat, parta, q ə l əm, kitab, boşqab, çay, çə ng ə l, ot, ə l ə k; b) portağal, saat, stol, sup, ev, it, qar, dayı, külək, burun, üçük. ―c‖ hə rfi il ə başlamayan və ―k‖ hə rfi il ə qurtarmayan bütün sözləri göstə rin; ―p‖ hə rfi il ə başlamayan və ―t‖ hə rfi il ə qurtarmayan bütün sözləri göstə rin. I . Dördüncü sinfin bütün şagirdləri şahmat oynamağı bacarır. Vüsal IV sinif şagirdidir. 90 Cavablar: 1 ) Vüsal Ģahmat oynamağı bacarır; 2) Vüsal Ģahmat oynamağı bacarmır. Düzgün cavabın altından xətt çə kin. II. Birinci qrupun bütün oğlanları idmançıdır. Cavablar: 1) I qrupdan olan ist ə nil ən oğlan idmançıdır; 2) I qrupdan olan heç də bütün oğlanlar idmançı deyil; 3) I qrupdan olan ist ə nil ən oğlan idmançı deyil. Düzgün cavabın altından xətt çə kin 2.2.4. Kiçik yaşlı mə kt ə blil ərin şə xsiyy ə t keyfiyy ə tl ərinin diaqnostikası Filipsin “mə kt ə b h ə y əcanlılığı testi” Bu test kiçik və orta m ə kt əb yaşlı şagirdlə rin m ə kt ə bd ə n qorxusu v ə ya m ə kt ə b h ə y əcanlılığının tə dqiq edilm ə si m ə qs ə dil ə yaradılmışdır. Test - sorğu 58 sualdan ibar ətdir. Diaqnostika üzrə iş şifahi (sualları şagirdlə r ə oxumaqla) v ə yazılı formada aparıla bilə r. H ər bir sual ―hə‖ və ya ―yox‖ olmaqla cavablandırılmalıdır. T ə limat. ―Uşaqlar, indi sizə blankda suallar yazılmış və r ə q veril ə c ə kdir. Suallar sizin m ə kt ə bd ə özünüzü necə hiss etdiyinizi öyrə nm ə k m ə qs ə dil ə t ərtib olunmuşdur. Çalışın ki, suallara sə mimi v ə doğru cavab verə siniz. Burada yaxşı və pis cavablar yoxdur. Suallar üzə rind ə çox fikirləşmə y ə ehtiyac da yoxdur. Siz ə veril ə n cavab v ə r əqinin yuxarı hissə sind ə adınızı, soyadınızı və oxuduğunuz sinfi göstə rin. Suallara cavab ver ə rk ən sualın nömrəsinin qarşısında sualdakı fikirlə razısınızsa ―+‖, razı deyilsinizsə, ― - ‖ işarə sini qoyun. Sorğunun mə tni: 1. Özünü sinfin uşaqları ilə eyni s ə viyy ə d ə saxlamaq s ə n ə çə tindirmi? 2. Müəllim keçilmiş mövzunu soruşmağa hazırlaşdıqda sə n h ə y ə can keçirirsə nmi? 91 3. Müə llimin t ə l ə b etdiyi qaydada sinifd ə işlə m ə k s ə n ə çə tindirmi? 4. D ə rsi bilm ədiyin vaxtlar müə llimin s ə n ə q ə z ə bl ə ndiyi h ə rd ə n yuxuna girirmi? 5. Sinif yoldaşlarından kimin isə s əni döydüyü hallar olmuşdurmu? 6. H ə rd ə n bel ə ist ək ürə yind ən keçirmi ki, müəllim yeni materialı izah ed ə rk ə n, n ə olayda t ə l ə sm ə y ə ydi. 7. Cavab ver ə rk ə n v ə ya tapşırığı yerinə yetir ə rk ən güclü hə y ə can keçirirsə nmi? 8. Kobud s əhv buraxacağından qorxaraq də rsd ə cavab verm ə kd ən çə kindiyin hallar olurmu? 9. S ə ni cavab verm ə y ə çağırdıqda dizlə rin ə sirmi? 10. Müxtəlif oyunlar oynadıqda sinif yoldaşların sə n ə tez- tez gülürlə rmi? 11. El ə hallar olurmu ki, s ə n ə gözlə diyind ən aşağı qiymə tl ər yazsınlar? 12. Sinifd ə qalmaq qorxusu s ə ni b ə rk h ə y əcanlandırırmı? 13. Bir qayda olaraq sinif yoldaşların oyun zamanı səni seçmə dikl ə rini ir ə lic ə d ə n bildiyin ə görə oyunda n qaçırsanmı? 14. S ə ni cavab verm ə y ə çağırarkə n b ə d ə ninin ə sm əsi halları olurmu? 15. S ə nd ə bel ə duyğu ə m ə l ə g ə lirmi ki, s ənin sinif yoldaşlarından heç kim s ə nin ist ə diyini etm ə y ə c ə k? 16. Tapşırıqları yerinə yetirm ə zd ən qabaq güclü hə y əcan keçirirsə nmi? 17.Valideynl ə rinin s ə nd ən gözlə dikl ə ri qiym ə tl ə ri almaq s ənin üçün çə tindirmi? 18. Sinifd ə əhvalının korlandığı hallar olurmu? 19. S əhv cavab verdiyin vaxt sinif yoldaşlarının sə n ə güldüklə ri hallar olurmu? 20. S ən öz sinif yoldaşlarına oxşayırsanmı? 2 1. Tapşırıqları yerinə yetirdikd ən sonra onların yaxşı olub - olmadığından narahatçılıq keçirirsə nmi? 22. Sinifd ə işlə y ə rk ə n h ər şeyi yaxşı yadda saxladığına ə mins ə nmi? 92 23. M ə kt ə bd ə müəllimin sullarına bə z ə n cavab ver ə bilm ə diyin yuxuna girirmi? 24. Uşaqların çoxunun sə ninl ə dostluq etdiyi doğrudurmu? 25. S ənin ev tapşırıqlarının sinif yoldaşlarına nümunə göstə ril ə c ə yini bils ə n, daha s ə yl ə çalışardınmı? 26. Tez-tez arzu edirs ə nmi ki, s ə nd ə n d ərsi soruşan zaman az hə y ə can ke çirə ydin? 27. Tez- tez mübahisə y ə girm ə kd ən qorxursanmı? 28. Müə llim s ə nin d ə rs ə hazırlığını yoxlayacağını bildirdikdə, ürəyinin güclü döyündüyünü hiss edirsə nmi? 29. S ən yaxşı qiymə tl ər aldıqda dostlarından kiminsə s ənin özünü gözə soxduğunu düşündüyü hallar olurmu? 30. Sinif yoldaşların sə ninl ə oxuyan uşaqlardan birinə xüsusi diqqə tl ə yanaşdıqda özünü yaxşı hiss edirsə nmi? 31. S ə nin incidildiyin bar ə d ə b əzi sinif yoldaşlarının nə is ə danışdığı hallar olurmu? 32. S ə n nec ə düşünürsə n, d ə rsl ərini oxumayan uşaqlar sinifdəki mövqelə rini itirirmi? 33. Sinif yoldaşlarının çoxunun ə h ə miyy ə t verm ə m ə si s ə n ə pis t ə sir edirmi? 34. M ənasız adam kimi görünmə kd ə n tez- tez qorxursanmı? 35. Müə lliml ə rinin s ə n ə münasibə tind ən razısanmı? 36. Sinif yoldaşlarının anaları kimi sə nin anan da gec ə şə nlikl ə rinin t əşkilində s ə n ə kömə k edirmi? 37. Ətrafdakı adamların sənin haqqında nə is ə düşünmə sind ə n h ə y əcanlanırsanmı? 38. G ə l ə c ə kd ə indikind ən daha yaxşı oxuyacağına arxayınsanmı ? 39. Dig ər sinif yoldaşların kimi özünün də yaxşı geyindiyini hesab edirsə nmi? 40. D ə rsd ə cavab verdiyin vaxt başqalarının sə nin bar ə d ə n ə düşünmə l ə ri s ə ni narahat edirmi? 93 41. Sinifd əki başqa uşaqlardan qabiliyyə tl ə rin ə görə seçilən uşaqlar hə r hansı üstün hüquqlara malik olmalıdırmı? 42. Sinif yoldaşlarından bə zil əri onlardan yaxşı olduğuna görə s ə n ə paxıllıq edirl ə rmi? 43. Sinif yoldaşlarının sə n ə qarşı münasibə tind ən razısanmı? 44. Müə lliml ə t ə kb ə t ək qalanda özünü yaxşı hiss edi rs ə nmi? 45. Davranışına və xarici görkə min ə görə sinif yoldaşlarının sə n ə güldüklə ri vaxtlar olubmu? 46. Başqa uşaqlarla müqayisə d ə m ə kt əb işlərinin çox olmasının sə nd ə narahatçılıq yaratması barə d ə fikirl əşirsə nmi? 47. S ə nd ə n d ərsi soruşduqda cavab ver ə bilm ə diyin ə görə az qala ağlayacağını hiss edirsə nmi? 48. Gec ə l ə r yataqda uzanark ə n h ə rd ən narahatçılıqla sabah mə kt ə b ə n ə l ərin baş verə c əyi haqqında narahatçılıq keçirirsə nmi? 49. Çətin tapşırıqlar üzə rind ə işlə y ə rk ə n hiss edirs ə nmi ki, ə vv ə ll ər yaxşı bildiyin şeylə ri indi tamamil ə unutmusan? 50. Tapşırıqlar üzə rind ə işlə y ə rk ə n əlinin yüngülcə titr ə diyini hiss edirs ə nmi? 51. Müə llim sinifd ə tapşırıq vermə y ə hazırlaşdıqda ə s ə bl əşmə y ə başladığını hiss edirs ə nmi? 52. M ə kt ə bd ə bilikl ərinin yoxlanılması sə ni qorxudurmu? 53. Müə llim sinf ə tapşırıq vermə y ə hazırlaşdığı vaxt, onların öhdə sind ə n g ə l ə bilm ə y ə c ə yin ə görə qorxu hiss edirs ə nmi? 54. Sinif yoldaşlarının bacardıqlarını sənin bacarmadığın hə rd ə n yuxuna girirmi? 55. Müəllim yeni materialı izah edə rk ə n s ə n ə el ə g əlirmi ki, sinif yoldaşların d ə rsi s ə nd ən yaxşı başa düşür? 56. M ə kt ə b ə g ə l ə rk ən müə llimin s ə n ə yoxlama işi verə bil ə c ə yi bar ə d ə fikirl əşdikdə narahatçılıq keçirirsə nmi? 57. Tapşırıqları icra edə rk ə n ad ə t ə n onu pis yerin ə yetirdiyini hiss edirs ə nmi? 94 58. Müə llim s əni lövhə d ə işlə m ək üçün çağırdıqda yüngülcə ə ll ə rin ə sirmi? N ə tic ə l ərin işlə nilm ə si v ə interpretasiyası N ə tic ə l ərin işlə nilm əsi zamanı testin açarı ilə uyğun gə lm ə y ə n cavablar müə yy ə n edilir. M ə s ə l ə n, 58- ci suala uşaq ―hə‖ cavabını vermişdir. Açarda isə bu sualın qarşısında ― - ‖ işarəsi qoyulmuşdur ki, bu da ―yox‖ deməkdir. Açarla uyğun gə lm ə y ə n cavablar h ə y əcanlılığın təzahürüdür. Ə g ər uşağın verdiyi cavabların 50% - i açarla uyğun gə lmirs ə , bu onun üstün hə y əcanlılığını , 75% v ə daha çox uyğunsuzluq varsa, bu daha yüksə k h ə y əcanlılığı bildirir. Suallara aid açar “+” – h ə, “ - ” – yox dem ə kdir. 1 . - 16. - 31. - 46. - 2. - 17. - 32. - 47. - 3. - 18. - 33. - 48. - 4. - 19. - 34. - 49. - 5. - 20.+ 35. + 50. - 6. - 21. - 36. + 51. - 7. - 22. + 37. - 52. - 8. - 23. - 38. + 53. - 9. - 24. + 39. + 54. - 10. - 25. + 40. - 55. - 11.+ 26. - 41. + 56. - 12. - 27.- 42. - 57. - 13. - 28. - 43. + 58. – 14. - 29. - 44. + 15. - 30.+ 45. - Aşağı daki c ə dv ə ld ə şagirdin mə kt ə bd ə emosional v ə ziyy ə ti v ə h ə y əcanlılıq sindromları (amilləri) verilmişdir. Sindromlar (amill ə r) Sualların nömrə si 1. M ə kt ə bd ə ümumi hə y əcanlılıq 2,4,7,12,16,21,23,26,28,46,47,48,49,50, 51,52,53,54,55,56,57,58, E=22 2. Sosial stress h ə y əcanı 5,10,15,20,24,30,33,36,39,42,44 E=11 3. Uğur ə ld ə etm ə t ə l əbatının yaratdığı 1,3,6,11,17,19,25,29,32,35,38,41,43 95 frustrasiya E= 13 4. Özünüifadə qorxusu 27,31,34,37,40,45 E=6 5. Bilikl ərin yoxlanılması situasiyası ilə bağlı qorxu 2,7,12,16,21,26 E=6 6. Ətrafdakıların ümidlərini doğrulda bilm ə m ə k qorxusu 3,8,13,17,22 E=5 7. Stress ə qarşı zəif fizioloji müqavimə t qabiliyy ə ti 9,14,18,23,28 E=5 8. Müə lliml ə rl ə münasibə tl ə rd ə yaranan qorxu v ə probleml ə r 2,6,11,32,35,41,44,47 E=8 H ə r bir sindromun (amilin) m əzmun xarakteristikası 1. M ə kt ə bd ə ümumi hə y əcanlılıq–uşağın mə kt ə bd ə olmaması ilə bağlı yaranan müxtəlif formalı ümumi emosional və ziyy ə t. 2. Sosial stress h ə y əcanı – uşağın yaşıdları ilə münasibə tl ə rin fonunda yaranan v ə inkişaf edə n emosional v ə ziyy ə t. 3. Uğur ə ld ə etm ə t ə l əbatının yaratdığı frustrasiya – uşağın yüksə k n ə tic ə ə ld ə etm ək, öz uğurlarını tə l ə batlar vasit ə sil ə inkişaf etdirmə y ə mane olan xoşagə lm ə z psixi fon. 4. Özünüifadə qorxusu – uşağın öz imkanlarını nümayiş etdirmə y ə, özünü başqalarına tə qdim etm ə y ə mane olan neqativ emosional h ə y ə can v ə ziyy ə ti. 5. Bilikl ərin yoxlanılması situasiyası ilə bağlı qorxu - bilikl ərin, imkanların və uğurların yoxlanılması (xüsusilə , f ərdi şə kild ə) situasiyasının yaratdığı neqativ v ə ziyy ə t. 6. Ətrafdakıların ümidlərini doğrulda bilmə m ə k qorxusu – uşağın ə ld ə etdiyi n ə tic ə l ərin başqaları tə r ə find ə n ə h ə miyy ə tliliyinin d ərk olunmasının doğurduğu hə y ə can. 7. Stress ə qarşı zəif fizioloji müqavimə t qabiliyy ə ti – uşağın orqanizmi nin stressogen xarakterli situasiyalara psixofizioloji c ə h ə td ən alışmasını aşağı salan h ə y əcanlı mühit amillə rinin qeyri- adekvatlığı. 96 8. Müə lliml ə rl ə münasibə tl ə rd ə yaranan qorxu v ə probleml ə r – uşağın m ə kt ə b ə t əlim müvə ff ə qiyy ə tinin aşağı düşmə sin ə s ə b ə b olan, yaşlılarla münasibə tin doğurduğu ümumi neqativ emosional fon. |