Ii hiSSƏ t ə hsil sistemind ə psixoloji xidm



Yüklə 2,34 Mb.
Pdf görüntüsü
səhifə12/47
tarix01.01.2017
ölçüsü2,34 Mb.
#4244
1   ...   8   9   10   11   12   13   14   15   ...   47
parta 
a) t
ə
rkibind
ə
 
―T‖  hərfi olan bütün altı hərfli sözləri göstə
rin; 
b) t
ə
rkibind
ə
 
iki ―a‖ hərfi olan bütün beşhərfli sözləri göstə
rin; 
c) t
ə
rkibind
ə
 
―l‖ hərfi olan bütün dörd hərfli sözləri göstə
rin. 
3. s
ə
s, ot, sap, s
ə
b
ət, burun, güldan, qayıq, stul, qə
l
ə
m, n
ə
n
ə
, saat 
a) t
ə
rkibind
ə
 
―s‖ hərfi olan bütün beşhərfli sözləri göstə
rin; 
b) t
ə
rkibind
ə
 
iki ―ə‖ hərfi olan beşhərfli  sözləri göstə
rin; 
c) birinci h
ərfi8 ―c‖  olan bütün üçhərfli sözləri göstə
rin. 
4. 341, 35, 10, 428, 4820, 19, 60, 84, 127 
a) birinci r
ə
q
əmi 4 olan bütün ikirə
q
ə
mli 
ə
d
ə
dl
əri göstə
rin; 
b) t
ə
rkibind
ə
 
―o‖ olan bütün üçrə
q
ə
mli 
ə
d
ə
dl
əri göstə
rin; 
c) t
ə
rkibind
ə
 
2 olan bütün ikirə
q
ə
mli 
ə
d
ə
dl
əri göstə
rin. 
5. 4800, 34, 2, 108, 342, 1, 23, 375 
a) üçrə
q
əmli olmayan bütün ə
d
ə
dl
əri göstə
rin; 
b) ikir
ə
q
ə
mli olmayan v
ə
 t
ə
rkibind
ə
 
―1‖ rə
q
ə
mi olmayan 
ə
d
ə
dl
əri göstə
rin; 
6. 73, 3502, 48, 124, 625, 7, 9, 243, 218 
İkirə
q
ə
mli olmayan  v
ə
 t
ə
rkibind
ə
 7 r
ə
q
əmi olmayan bütün ə
d
ə
dl
əri göstə
rin. 
7. a) stol, saat, parta, q
ə
l
əm, kitab, boşqab, çay, çə
ng
ə
l, ot, 
ə
l
ə
k; 
    
b) portağal, saat, stol, sup, ev, it, qar, dayı, külək, burun, üçük.
 
―c‖ hə
rfi il
ə
 
başlamayan və
 
―k‖ hə
rfi il
ə
 
qurtarmayan bütün sözləri göstə
rin; 
―p‖ hə
rfi il
ə
 
başlamayan və
 
―t‖ hə
rfi il
ə
 
qurtarmayan bütün sözləri göstə
rin.  
I
.   Dördüncü sinfin bütün şagirdləri şahmat oynamağı bacarır. 
 
    
Vüsal IV sinif şagirdidir.
 

 
90 
Cavablar: 1
) Vüsal Ģahmat oynamağı bacarır;
 
 
 
2) Vüsal Ģahmat oynamağı bacarmır.
 
Düzgün cavabın altından xətt çə
kin. 
 
II. Birinci qrupun bütün oğlanları
 
idmançıdır.
 
Cavablar:  1) I qrupdan olan ist
ə
nil
ən oğlan idmançıdır;
 
 
 
2) I qrupdan olan heç də
 
bütün oğlanlar idmançı deyil;
 
 
 
3) I qrupdan olan ist
ə
nil
ən oğlan idmançı deyil.
 
Düzgün cavabın altından xətt çə
kin 
       
2.2.4. Kiçik yaşlı mə
kt
ə
blil
ərin şə
xsiyy
ə
t keyfiyy
ə
tl
ərinin diaqnostikası
 
Filipsin “mə
kt
ə
b h
ə
y
əcanlılığı testi”
 
 
 
Bu test kiçik və
 orta m
ə
kt
əb yaşlı şagirdlə
rin  m
ə
kt
ə
bd
ə
n qorxusu v
ə
 ya 
m
ə
kt
ə
b  h
ə
y
əcanlılığının  tə
dqiq  edilm
ə
si  m
ə
qs
ə
dil
ə
 
yaradılmışdır.  Test
-
sorğu  
58 sualdan ibar
ətdir. Diaqnostika üzrə
 
iş şifahi (sualları şagirdlə
r
ə
 oxumaqla) 
v
ə
 
yazılı  formada  aparıla  bilə
r.  H
ər  bir  sual  ―hə‖  və
 
ya  ―yox‖  olmaqla 
cavablandırılmalıdır.
 
T
ə
limat. 
―Uşaqlar,  indi  sizə
  blankda 
suallar  yazılmış  və
r
ə
q  veril
ə
c
ə
kdir. 
Suallar  sizin  m
ə
kt
ə
bd
ə
   
özünüzü  necə
 
hiss  etdiyinizi  öyrə
nm
ə
k  m
ə
qs
ə
dil
ə
 
t
ərtib  olunmuşdur.  Çalışın  ki,  suallara  sə
mimi    v
ə
 
doğru  cavab  verə
siniz. 
Burada  yaxşı  və
 
pis  cavablar  yoxdur.  Suallar  üzə
rind
ə
 
çox  fikirləşmə
y
ə
 
ehtiyac  da  yoxdur.  Siz
ə
  veril
ə
n  cavab  v
ə
r
əqinin  yuxarı  hissə
sind
ə
 
adınızı, 
soyadınızı  və
 
oxuduğunuz  sinfi  göstə
rin.  Suallara  cavab  ver
ə
rk
ən  sualın 
nömrəsinin  qarşısında  sualdakı  fikirlə
 
razısınızsa  ―+‖,  razı  deyilsinizsə,  ―
-
‖ 
işarə
sini qoyun. 
Sorğunun mə
tni: 
1. Özünü sinfin uşaqları ilə
 eyni s
ə
viyy
ə
d
ə
 saxlamaq s
ə
n
ə
 
çə
tindirmi? 
2. Müəllim keçilmiş mövzunu soruşmağa hazırlaşdıqda sə
n h
ə
y
ə
can  
    
keçirirsə
nmi? 

 
91 
3. Müə
llimin t
ə
l
ə
b etdiyi qaydada sinifd
ə
 
işlə
m
ə
k s
ə
n
ə
 
çə
tindirmi? 
4. D
ə
rsi bilm
ədiyin  vaxtlar müə
llimin s
ə
n
ə
 q
ə
z
ə
bl
ə
ndiyi h
ə
rd
ə
n yuxuna  
    girirmi? 
5. Sinif yoldaşlarından kimin isə
 s
əni döydüyü hallar olmuşdurmu?
 
6.  H
ə
rd
ə
n  bel
ə
  ist
ək  ürə
yind
ən  keçirmi  ki,  müəllim  yeni  materialı  izah 
ed
ə
rk
ə
n,  
    n
ə
 olayda t
ə
l
ə
sm
ə
y
ə
ydi. 
7. Cavab ver
ə
rk
ə
n v
ə
 
ya tapşırığı yerinə
 yetir
ə
rk
ən güclü hə
y
ə
can  
    
keçirirsə
nmi? 
8. Kobud s
əhv buraxacağından qorxaraq də
rsd
ə
 cavab verm
ə
kd
ən çə
kindiyin  
    hallar olurmu? 
9.   S
ə
ni cavab verm
ə
y
ə
 
çağırdıqda dizlə
rin 
ə
sirmi? 
10. Müxtəlif oyunlar oynadıqda  sinif yoldaşların sə
n
ə
 tez-
tez gülürlə
rmi? 
11. El
ə
 hallar olurmu ki, s
ə
n
ə
 
gözlə
diyind
ən aşağı qiymə
tl
ər yazsınlar?
 
12. Sinifd
ə
 qalmaq qorxusu s
ə
ni b
ə
rk h
ə
y
əcanlandırırmı?
 
13. Bir qayda olaraq sinif yoldaşların oyun zamanı səni seçmə
dikl
ə
rini  
      ir
ə
lic
ə
d
ə
n bildiyin
ə
 
görə
 oyunda
n qaçırsanmı?
 
14. S
ə
ni cavab verm
ə
y
ə
 
çağırarkə
n b
ə
d
ə
ninin 
ə
sm
əsi halları olurmu?
 
15. S
ə
nd
ə
 bel
ə
 
duyğu ə
m
ə
l
ə
 g
ə
lirmi ki, s
ənin sinif yoldaşlarından heç kim 
 
     s
ə
nin ist
ə
diyini etm
ə
y
ə
c
ə
k? 
16. Tapşırıqları yerinə
 yetirm
ə
zd
ən qabaq güclü hə
y
əcan keçirirsə
nmi? 
17.Valideynl
ə
rinin  s
ə
nd
ən  gözlə
dikl
ə
ri  qiym
ə
tl
ə
ri  almaq  s
ənin  üçün 
çə
tindirmi? 
18. Sinifd
ə
 
əhvalının korlandığı  hallar olurmu?
 
19. S
əhv cavab verdiyin vaxt sinif yoldaşlarının sə
n
ə
 
güldüklə
ri hallar olurmu? 
20. S
ən öz sinif yoldaşlarına oxşayırsanmı?
 
2
1. Tapşırıqları yerinə
 yetirdikd
ən sonra onların yaxşı olub
-
olmadığından 
 
      
narahatçılıq keçirirsə
nmi? 
22.  Sinifd
ə
 
işlə
y
ə
rk
ə
n  h
ər şeyi yaxşı yadda saxladığına ə
mins
ə
nmi? 

 
92 
23. M
ə
kt
ə
bd
ə
 
müəllimin sullarına  bə
z
ə
n cavab ver
ə
 bilm
ə
diyin  yuxuna  
     girirmi? 
24. Uşaqların çoxunun sə
ninl
ə
 
dostluq etdiyi doğrudurmu?
 
25. S
ənin ev tapşırıqlarının  sinif yoldaşlarına nümunə
  
göstə
ril
ə
c
ə
yini bils
ə
n,  
      daha s
ə
yl
ə
 
çalışardınmı?
 
26. Tez-tez arzu edirs
ə
nmi ki,  s
ə
nd
ə
n d
ərsi soruşan zaman  az hə
y
ə
can  
       ke
çirə
ydin? 
27.  Tez-
tez mübahisə
y
ə
 girm
ə
kd
ən qorxursanmı?
 
28.  Müə
llim s
ə
nin d
ə
rs
ə
 
hazırlığını yoxlayacağını bildirdikdə, ürəyinin güclü 
 
      
döyündüyünü  hiss edirsə
nmi? 
29. S
ən yaxşı qiymə
tl
ər aldıqda dostlarından kiminsə
  s
ənin özünü gözə
  
      
soxduğunu düşündüyü hallar olurmu?
 
30. Sinif yoldaşların sə
ninl
ə
 
oxuyan uşaqlardan birinə
 
xüsusi diqqə
tl
ə
  
      
yanaşdıqda özünü yaxşı hiss edirsə
nmi? 
31. S
ə
nin incidildiyin bar
ə
d
ə
 b
əzi sinif yoldaşlarının nə
 is
ə
 
danışdığı hallar 
 
      olurmu? 
32. S
ə
n nec
ə
 
düşünürsə
n, d
ə
rsl
ərini oxumayan uşaqlar sinifdəki  mövqelə
rini  
      itirirmi? 
33. Sinif yoldaşlarının çoxunun ə
h
ə
miyy
ə
t verm
ə
m
ə
si s
ə
n
ə
 pis t
ə
sir edirmi? 
34. M
ənasız adam kimi görünmə
kd
ə
n tez-
tez qorxursanmı?
 
35. Müə
lliml
ə
rinin s
ə
n
ə
 
münasibə
tind
ən razısanmı?
 
36. Sinif yoldaşlarının anaları kimi sə
nin anan da gec
ə
 
şə
nlikl
ə
rinin t
əşkilində
  
      s
ə
n
ə
 
kömə
k edirmi? 
37. Ətrafdakı adamların  sənin haqqında  nə
 is
ə
 
düşünmə
sind
ə
n  
      h
ə
y
əcanlanırsanmı?
 
38. G
ə
l
ə
c
ə
kd
ə
 indikind
ən daha yaxşı oxuyacağına arxayınsanmı

39. Dig
ər sinif yoldaşların kimi özünün də
 
yaxşı geyindiyini hesab edirsə
nmi? 
40. D
ə
rsd
ə
 
cavab verdiyin  vaxt başqalarının  sə
nin bar
ə
d
ə
 n
ə
 
düşünmə
l
ə
ri   
      s
ə
ni narahat edirmi? 

 
93 
41. Sinifd
əki başqa uşaqlardan  qabiliyyə
tl
ə
rin
ə
 
görə
 
seçilən uşaqlar hə
r  
      
hansı üstün hüquqlara malik olmalıdırmı?
 
42. Sinif yoldaşlarından bə
zil
əri onlardan yaxşı olduğuna görə
 s
ə
n
ə
 
paxıllıq 
 
      edirl
ə
rmi? 
43. Sinif yoldaşlarının sə
n
ə
 
qarşı münasibə
tind
ən razısanmı?
 
44. Müə
lliml
ə
 t
ə
kb
ə
t
ək qalanda özünü yaxşı hiss edi
rs
ə
nmi? 
45. Davranışına və
 
xarici görkə
min
ə
 
görə
 
sinif yoldaşlarının sə
n
ə
 
güldüklə
ri  
      vaxtlar olubmu? 
46. Başqa uşaqlarla müqayisə
d
ə
 m
ə
kt
əb işlərinin çox olmasının sə
nd
ə
  
     
narahatçılıq yaratması barə
d
ə
 fikirl
əşirsə
nmi? 
47. S
ə
nd
ə
n d
ərsi soruşduqda
 cavab ver
ə
 bilm
ə
diyin
ə
 
görə
 az qala  
      
ağlayacağını hiss edirsə
nmi?  
48. Gec
ə
l
ə
r yataqda  uzanark
ə
n h
ə
rd
ən narahatçılıqla  sabah mə
kt
ə
b
ə
  
      n
ə
l
ərin baş verə
c
əyi haqqında narahatçılıq keçirirsə
nmi? 
49. Çətin tapşırıqlar üzə
rind
ə
 
işlə
y
ə
rk
ə
n hiss edirs
ə
nmi ki, 
ə
vv
ə
ll
ər yaxşı 
 
      
bildiyin şeylə
ri indi tamamil
ə
 unutmusan? 
50. Tapşırıqlar üzə
rind
ə
 
işlə
y
ə
rk
ə

əlinin yüngülcə
 titr
ə
diyini hiss edirs
ə
nmi? 
51. Müə
llim sinifd
ə
 
tapşırıq vermə
y
ə
 
hazırlaşdıqda ə
s
ə
bl
əşmə
y
ə
 
başladığını 
 
      hiss edirs
ə
nmi? 
52. M
ə
kt
ə
bd
ə
 bilikl
ərinin yoxlanılması sə
ni qorxudurmu? 
53. Müə
llim sinf
ə
 
tapşırıq vermə
y
ə
 
hazırlaşdığı vaxt, onların  öhdə
sind
ə
n  
     g
ə
l
ə
 bilm
ə
y
ə
c
ə
yin
ə
 
görə
 qorxu hiss edirs
ə
nmi? 
54. Sinif yoldaşlarının bacardıqlarını sənin bacarmadığın hə
rd
ə
n yuxuna  
      girirmi? 
55. Müəllim yeni materialı izah edə
rk
ə
n s
ə
n
ə
 el
ə
 g
əlirmi ki, sinif yoldaşların  
 
      d
ə
rsi s
ə
nd
ən yaxşı başa düşür?
 
56. M
ə
kt
ə
b
ə
 g
ə
l
ə
rk
ən müə
llimin s
ə
n
ə
 
yoxlama işi verə
 bil
ə
c
ə
yi bar
ə
d
ə
  
      fikirl
əşdikdə
 
narahatçılıq keçirirsə
nmi? 
57. Tapşırıqları icra edə
rk
ə
n  ad
ə
t
ə
n onu pis yerin
ə
 yetirdiyini hiss edirs
ə
nmi? 

 
94 
58. Müə
llim s
əni lövhə
d
ə
 
işlə
m
ək üçün çağırdıqda yüngülcə
 
ə
ll
ə
rin 
ə
sirmi? 
 
N
ə
tic
ə
l
ərin işlə
nilm
ə
si v
ə
 
interpretasiyası
 
 
N
ə
tic
ə
l
ərin işlə
nilm
əsi zamanı testin açarı ilə
 
uyğun gə
lm
ə
y
ə
n cavablar 
müə
yy
ə
n edilir. M
ə
s
ə
l
ə
n, 58-
ci suala uşaq ―hə‖ cavabını vermişdir. Açarda isə
 
bu sualın qarşısında ―
-
‖ işarəsi qoyulmuşdur ki, bu da ―yox‖ deməkdir. Açarla 
uyğun gə
lm
ə
y
ə
n cavablar h
ə
y
əcanlılığın təzahürüdür.
 
 
Ə
g
ər  uşağın  verdiyi  cavabların  50%
-
i  açarla  uyğun  gə
lmirs
ə
,  bu  onun 
üstün  hə
y
əcanlılığını
,  75%  v
ə
 
daha  çox  uyğunsuzluq  varsa,  bu  daha 
yüksə
k h
ə
y
əcanlılığı
 bildirir. 
Suallara aid açar
 
“+” –
 h
ə,  “

” –
 yox dem
ə
kdir.  
1
.  -   
 
16. -    
 
31. -   
 
46. - 
2.  - 
 
 
17. -    
 
32. -   
 
47. - 
3.  - 
 
 
18. -   
 
33. -   
 
48. - 
4.  - 
 
 
19. -    
 
34. -    
 
49. - 
5.  - 
 
 
20.+   
 
35. +   
 
50. - 
6.  - 
 
 
21. -   
 
36. +   
 
51. - 
7.  - 
 
 
22. +   
          37. -   
 
52. - 
8.  - 
 
 
23. -   
 
38. +   
 
53. - 
9.  - 
 
 
24. +   
 
39. +   
 
54. - 
10. -   
 
25. +   
 
40. -   
 
55. - 
11.+   
 
26. -   
 
41. +   
 
56. - 
12. -   
 
27.- 
 
 
42. -   
 
57. - 
13. -   
 
28. -   
 
43. +   
         58. 

 
14. -   
 
29. -   
 
44. +   
 
 
15. -   
 
30.+   
 
45. -   
 
 
Aşağı
daki c
ə
dv
ə
ld
ə
 
şagirdin mə
kt
ə
bd
ə
 emosional v
ə
ziyy
ə
ti v
ə
 
h
ə
y
əcanlılıq  sindromları (amilləri) verilmişdir.
 
Sindromlar (amill
ə
r) 
Sualların nömrə
si 
1. M
ə
kt
ə
bd
ə
 
ümumi hə
y
əcanlılıq
 
 
 
2,4,7,12,16,21,23,26,28,46,47,48,49,50, 
51,52,53,54,55,56,57,58, 
E=22 
2. Sosial stress h
ə
y
əcanı
 
5,10,15,20,24,30,33,36,39,42,44 
E=11 
3. Uğur ə
ld
ə
 etm
ə
 t
ə
l
əbatının yaratdığı 
1,3,6,11,17,19,25,29,32,35,38,41,43 

 
95 
frustrasiya 
E= 13 
4. Özünüifadə
 qorxusu 
27,31,34,37,40,45 
E=6 
5. Bilikl
ərin yoxlanılması situasiyası ilə
 
bağlı 
qorxu 
2,7,12,16,21,26 
E=6 
6. Ətrafdakıların ümidlərini doğrulda 
bilm
ə
m
ə
k qorxusu 
3,8,13,17,22 
E=5 
7. Stress
ə
 
qarşı zəif fizioloji müqavimə

qabiliyy
ə
ti 
9,14,18,23,28 
E=5 
8.  Müə
lliml
ə
rl
ə
 
münasibə
tl
ə
rd
ə
 yaranan 
qorxu v
ə
 probleml
ə

2,6,11,32,35,41,44,47 
E=8 
 
H
ə
r bir sindromun  (amilin) m
əzmun xarakteristikası
 
1. M
ə
kt
ə
bd
ə
 
ümumi hə
y
əcanlılıq–uşağın mə
kt
ə
bd
ə
 
olmaması ilə
 
bağlı 
 
    
yaranan müxtəlif formalı ümumi emosional  və
ziyy
ə
t. 
2.  Sosial  stress  h
ə
y
əcanı  –
 
uşağın  yaşıdları  ilə
 
münasibə
tl
ə
rin  fonunda 
yaranan v
ə
 
inkişaf edə
n emosional  v
ə
ziyy
ə
t. 
3.  Uğur  ə
ld
ə
  etm
ə
  t
ə
l
əbatının  yaratdığı  frustrasiya  –
 
uşağın  yüksə
k  n
ə
tic
ə
 
ə
ld
ə
  etm
ək,  öz  uğurlarını  tə
l
ə
batlar  vasit
ə
sil
ə
 
inkişaf  etdirmə
y
ə
  mane  olan 
xoşagə
lm
ə
z psixi fon. 
4.  Özünüifadə
    qorxusu 

 
uşağın  öz  imkanlarını  nümayiş  etdirmə
y
ə,  özünü 
başqalarına  tə
qdim etm
ə
y
ə
 mane olan neqativ emosional h
ə
y
ə
can v
ə
ziyy
ə
ti. 
5. Bilikl
ərin yoxlanılması  situasiyası ilə
 
bağlı qorxu 
-  bilikl
ərin, imkanların və
 
uğurların yoxlanılması (xüsusilə
, f
ərdi şə
kild
ə) situasiyasının yaratdığı neqativ 
v
ə
ziyy
ə
t. 
6.  Ətrafdakıların  ümidlərini  doğrulda  bilmə
m
ə
k  qorxusu 

 
uşağın  ə
ld
ə
  etdiyi 
n
ə
tic
ə
l
ərin  başqaları  tə
r
ə
find
ə

ə
h
ə
miyy
ə
tliliyinin 
d
ərk  olunmasının 
doğurduğu hə
y
ə
can. 
7.  Stress
ə
 
qarşı  zəif  fizioloji  müqavimə
t  qabiliyy
ə
ti 

 
uşağın  orqanizmi
nin 
stressogen  xarakterli  situasiyalara  psixofizioloji  c
ə
h
ə
td
ən  alışmasını  aşağı 
salan h
ə
y
əcanlı mühit amillə
rinin qeyri-
adekvatlığı.
 

 
96 
8.  Müə
lliml
ə
rl
ə
 
münasibə
tl
ə
rd
ə
  yaranan  qorxu  v
ə
  probleml
ə


 
uşağın 
m
ə
kt
ə
b
ə
  t
əlim  müvə
ff
ə
qiyy
ə
tinin   
aşağı
   
düşmə
sin
ə
    s
ə
b
ə
b   
olan,  yaşlılarla 
 
münasibə
tin 
doğurduğu ümumi neqativ emosional fon.
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

 
97 
Yüklə 2,34 Mb.

Dostları ilə paylaş:
1   ...   8   9   10   11   12   13   14   15   ...   47




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©azkurs.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin