Ii hiSSƏ t ə hsil sistemind ə psixoloji xidm
Yüklə 2,34 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- METODİKA Adam şə kli Nümunə v ə qayda Trafik imla
- Kern-Yirosekin m ə kt ə b yetkinliyi b ə l ə dl əşmə testi
- Kern-Yirosekin qrafik testi
- Tapşırıq № 1. Kişi fiqurun un r ə smi.
- Tapşırıq № 2 Yazı hə rfl ə rin ə oxşatmaq
- Tapşırıq № 3 Nöqtə l ər qrupuna baxıb çə km ə
|
T ə limat. Əvvəlki tapşırıqda olduğu kimi, bu tapşırığın icrası üçün də h ə r bir uşağın qarşısına qə l ə m v ə üzə rind ə 4 nöqtə qeyd olunmuş damalı və r ə q qoyulur. Psixoloq uşaqlara aşağıdakı şə kild ə t əlimat verir.‖ İndi biz sizinlə müxtəlif naxışlar çə k ə c əyik. Çalışmaq lazımdır ki, onlar gözə l v ə s ə liq ə li olsun. Bunun üçün siz mə n ə diqq ə tl ə qulaq asın. Mə n siz ə neçə dama v ə hansı istiqamə td ə x ətt çə km ək lazım gə ldiyini dey ə c əm. Siz yalnız mə nim dediyim q ə d ə r damada x ətt çə k ə c ə ksiniz. Bir x ətti çə kdikd ən sonra gözlə yin. M ən yeni göstəriş verməmiş heç bir xətt çə km əyin. Sonrakı xə tti ə vv ə lki x ə ttin qurtardığı yerdən başlayaraq çə kin. Bu zaman q ə l ə mi v ə r ə qd ən ayırmaq olmaz. T əcrübəçi lövhə d ə uşaqlara lazımi izahat verir. O, uşaqlara ə v ə vlc ə sağ ə ll ərini qaldırmağı, sağ tə r əfi göstə rm ə k, daha sonra sol ə ll ə rini qaldırmağı, sol tə r əfi göstə rm əyi tapşırığı verir. Psixoloq lövhə d ə ki damalar üzə rind ə t əbaşirlə bir neçə dama sola, bir neçə dama sağa olmaqla xə ttl ə r çə kir v ə uşaqlara deyir: ―Hamıniz başa düşdünüzmü, necə çə km ək lazımdır?‖ Bundan sonra psixoloqun diqt ə sin ə ə sas ən uşaqlar naxışlar çə km ə y ə başlayırlar. Psixoloq deyir: ―Birinci naxşı çə km ə y ə başlayırıq. Qə l ə mi ə n yuxarıdakı nöqtənin üstünə qoyun. Diqq ət! Bir dama aşağı xətt çə kin. Q ə l ə mi v ə r ə qd ən ayırmayın. İndi bir dama sağa, bir dama yuxarı, bir dama sağa, bir dama aşağı, bir dama sağa, bir dama yuxarı, bir dama sağa, bir dama aşağı, indi özünüz belə bir naxış çə kin. Bininci naxış çə kildikd ən sonra uşaqlara ikinci nöqtə d ən başlamaqla yeni naxışı çə km ək tapşırığı verilir. ―Diqqət!‖ Bir dama yuxarı, bir dama sağa, bir dama yuxarıdır. Bir dama sağa, bir dama aşağı, bir dama sağa, bir dama aşağı, bir dama sağa, b ir dama yuxarıdır. Bir dama sağa, bir dama yuxarı, bir dama sağa. İndi isə özünüz belə bir naxış çə kin. 52 İndi isə uşaqlara iki də qiq ə fasil ə verilir. Bundan sonra psixoloq deyir: Bu naxışı çəkib qurtardıq. Daha çə km əyin. İndi isə başqa bir naxışı çə k ə c ə yik. Q ə l ə ml əri götürün, biri nöqtənin üstünə qoyun. Diqq ət! üç dama yuxarı, bir dama sağa, iki dama aşağı, bir dama sağa, iki dama yuxarı, bir dama sağa, iki dama aşağı, bir dama sağa, üç dama yuxarı. İndi isə özünüz bel ə bir naxışı çə km ə kd ə davam edin. T ə xmin ə n iki d ə qiq ə fasil ə d ən sonra növbəti naxışın diqtə əsasında çə kilm əsi davam etdirilir. Psixoloq deyir: ―Qə l ə mi ən aşağıdakı nöqtə nin üstünə qoyun. Diqq ət! Üç dama sağa, bir dama yuxarı, bir dama sola, (indiy ə d ək ―sola‖ doğru xətt çə kilm ə diyin ə görə , bu söz xüsusi olaraq ucadan deyilir) İki dama yuxarı, üç dama sağa, iki dama aşağı, bir dama sola, bir dama aşağı, üç dama sağa, bir dama yuxarı, bir dama sola, iki dama yuxarı. İndi isə özünüz belə bir naxış çə kin. N ə tic ə l ə rin qiym ə tl ə ndirilm ə si: Bu testin n ə tic ə l ə ri qiym ə tl ə ndiril ə rk ə n m əşqetdirici naxışın yerinə yetirilm ə si v ə ziyy ə ti n ə z ə r ə alınmır. Bundan sonrakı hər bir naxış ayrı - ayrılıqda icra sə viyy ə si v ə müstəqil olaraq naxşın davam etdirilmə sinin n ə tic ə sin ə görə aşağıdakı şkalaya ə sas ə n qiym ə tl ə ndirilir. naxışın dəqiq yada salınması -4 bal; (x ə tl ə rin əyri olması, lə k ə v ə s. qiym əti aşağı salmır.) bir x əttin çə kilm ə sind ə s ə hv ə yol verilmişdir - 3 bal; bir neçə s ə hv ə yol verilmişdir – 2 bal; imla əsasında çəkilmiş naxışla müqayisə d ə yalnız bə zi elementl ə r oxşardır – 1 bal; ayrı - ayrı elementlə rd ə bel ə oxşarlıq yoxdur – 0 bal; Naxışın müstəqil şə kild ə davam etdirilm ə sin ə görə d ə qiym ə tl ə ndirm ə yuxarıda qeyd olunan meyarlar əsasında aparılır. Belə likl ə , h ər bir naxışa görə uşaq iki qiymət almış olur: biri imlanın yerinə yetirilm ə sin ə , dig ə ri 53 naxışın müstəqil çə kilm ə sin ə görə . Bu qiym ə tl ə rin h ə r ə si 0-4 bal h ə ddind ə qiym ə tl ə ndirilir. İşin ümumi qiymə tl ə ndirilm ə si maksimal v ə minimal balların cə ml ə nm ə si yolu il ə aparılır. Alınan nə tic ə l ə r 0-8 bal h ə ddind ə ola bil ər. Naxışın davam etdirilm ə sin ə görə h ər üç qiymə t d ə analoji qaydada hesablanır. Bundan sonra bu ümumi qiymə tl ə r c ə ml ə nir v ə yekun bal çıxarılır. Bu balların sayı minimum 0-dan maksimum 16-d ə k ola bil ə r. H ər üç test üzə rind ə yekun balların qi ym ə tl ə ndirilm ə si c ə dv ə li. SƏVİYYƏ ŞƏRTİ BAL METODİKA Adam şə kli Nümunə v ə qayda Trafik imla I 0 0-4 0-2 0-1 II 6 5-11 3 2-4 III 9 12-16 4-6 5-10 IV 11 17-21 7 11-13 V 12 22-26 8-12 14-16 C ə dv ə l 2 . Uşaqların mə kt ə b t ə limin ə hazırlığının diaqnostikasında istifadə olunan geniş yayılmış testlə rd ən biri çex psixoloqu Y.Yirasek testidir. Bu testin yaradılmasında alman psixoloqu Artur Kernin tapşırıqlarından istifad ə etdiyin ə görə o Kern- Yirasek testi adlanır. Y.Yirasek uşağın mə kt ə bd ə t ə lim ə hazırlığının sə viyy əsini müə yy ə nl əşdirmə kd ə sensomator v ə görmə t ə s əvvürlə rinin kifay ə t etm ə diyi q ərarına gə ldikd ə n sonra A.Kernin testind ə n üç tapşırıq seçib götürmüş və onları uşaqlarda verbal tə f əkkürün tə dqiqi metodikasına ə lav ə etmişdir. Ona görə d ə, bu metodika ―Kern -Yirosesik m ə kt ə b yetkinliyi b ə l ə dl əşmə testi‖ adını almışdır. Bu test qrafik və verbal olmaqla 2 hiss ə d ə n ibar ə tdir. Trafik hiss ə y ə - görmə qavrayişi və sensomator koordinasiyanı qiymə tl ə ndirm ə yi n ə z ə rd ə tutan 3 tapşırıq, verbal hiss ə y ə - m əlumatlılığı, anlamanı və mühakimə bacarığını nə z ə rd ə tutan 20 sual daxildir. Kern-Yirosekin m ə kt ə b yetkinliyi b ə l ə dl əşmə testi Verbal test 54 1. Hansı heyvan böyükdür - at, yoxsa it? * at=5 bal *s ə hv cavab = - 5 bal (bundan sonra bal sözü iş l ə nm ə y ə c ə k) 2. S ə h ə r-s ə h ə r s ə h ə r yem ə yi yeyirik, b əs günorta? * nahar edirik=5. Biz sup v ə ə t yeyirik = 0; * q əlyanaltı edirik. Şam yem əyi yeyirik. Yatırıq və başqa sə hv cavablar =-3 3. Gündüzlər işıqlıdır, bə s gec ə ? * qaranlıqdır = 3. * s ə hv cavab = - 4 4. S ə ma mavidir, b ə s ot n ə r ə ngd ə dir? * yaşıl = 5 ; * sə hv cavab = - 4 5. Gilas, armud, gavalı, alma, ....bunlar nə dir? * meyv ə = 1; * s ə hv cavab = - 1 6. N ə y ə görə qatar keçmə zd ən qabaq yolu şlaqbaum ilə k ə sirl ə r? * qatarın avtomobillə toqquşmaması üçün, heç kəs qatarın altına düşmə sin v ə s.= 5; * s ə hv cavab = -1 7. Bakı, Gə nc ə, Sumqayıt - bunlar n ə dir? * s ə h ə rl ə r =5; * stansiyalar = 0 ; *s ə hv cavab = -1. 8. Saat neçə dir? (k ağız saatda göstə rm ə li) 7 15 , 8 45 , 11 15 , 1 05 * düzgün göstə rilib = 5; * bir hiss əsi göstərilib =0; * saatı bilmir = -3. 9. İnəyin balasına buzov deyirlə r. B əs itin, qoyunun balasına? * küçük, quzu = 4 ; * yalnız bir düzgün cavab = 0 * s ə hv cavab = -1 10. İt hansı heyvana daha çox oxşayır? Pişiyə, yoxsa, toyuğa? * pişiyə, ona görə ki, h ər ikisinin 4 ayağı, tükü, caynağı, quyruğu var (bir oxşarlıq bə sdir) = 0 * pişiyə(oxşarlıq işarə l ərini göstə rm ə d ən) = 1; * toyuğa = -3 11. N ə y ə görə bütün avtomobillə r ə ə yl ə c (tormoz) qoyulur? * 2 s ə b əb (dağdan düşə rk ən, döngə d ə sürə ti azaldark ən, toqquşma t əhlükə si olark ən, ümumiyyə tl ə h ə r ə k əti dayandırmaqdan ötrü ə yl ə cd ə n istifad ə olunur) =5; * 1s ə b ə b=0; * s ə hv cavab=-1. 55 12. Çə kic v ə balta n ə y ə görə bir-birin ə oxşayırlar? * 2 ümumi ə lam ət (onlar ağacdan və d ə mird ən olurlar,onların sapı var, onlarla mismar vurmaq olur, bu al ə tl ə rin arxa t ə r əfi yastı olur)=3 * bir oxşarlıq=0; * sə hv cavab=-2. 13. N ə y ə görə pişik və tülkü bir -birin ə oxşayırlar? * 2 ümumü ə lam ət(onların 4 ayağı, quyruğu, tükü, də risi var)=3 * bir oxşarlıq=0; * sə hv cavab=-2. 14. Mismar v ə vint bir-birind ə n n ə il ə f ə rql ə nirl ə r? * vintin yivi olur (yiv - b ir şeyin o birinə birl əşməsi üçün açılan spiral şə klind ə oyuq, cizgi), mismarı vururlar, vinti isə fırlayırlar(və ya vintin qaykası olur.)=3; * sə hv cavab=-2. 15. Futbol, tennis, karate, üzgüçülük, xokkey— bunlar n ə dir? * idman(b ə d ə n t ə rbiy əsi)=3; * oyun(gimnastika, yarış, məşq)=0; * s ə hv cavab=-2 16. Hansı nə qliyyat vasit ə l ərini tanıyırsınız? * 3 yerüstü nə qliyyat vasit ə si v ə t ə yyar ə , yaxud g ə mi =4 * 3 yerüstü nə qliyyat vasit ə si v ə ya tam siyahı(tə yyar ə v ə g ə mi d ə daxil olmaqla ), amma n ə qliyyat vasit ə si bizim harasa getm əyimiz üçün lazımdır izahını verə bilmir=0; * s ə hv cavab=-2. 17. Qoca v ə cavan adamlar bir-birind ə n n ə il ə f ə rql ə nirl ər? Onlar arasında hansı fə rql ə r var? * 3 ə lam ət (saçları yoxdur, üzü qırışıqdır, artıq işlə y ə bilmir, pis görür, pis eşidir, tez -tez x ə st ə olur)=4; * bir v ə ya iki f ə rq=0; * s ə hv cavab (onun əl ağacı var, siqaret çə kir)=-2 18. İnsanlar nə üçün idmanla məşğul olurlar? * 2 s ə b əb(sağlam,möhkəm, güglü, cəld olmaq üçün, kök olmamaq üçün, bu insanlar üçün ə yl ə nc ə dir, onlar qalib g ə lm ə k, rekord qazanmaq ist ə yirl ə r)=4 * 1s ə b ə b=0; 56 * s ə hv cavab(n ə yis ə bacarmaqdan ötrü onlar mə rc g ə lirl ə r v ə udurlar)=-2 19. Əgə r kims ə işdən yayınarsa, nə y ə görə bu pisdir? * başqaları onun üçün işlə m ə lidirl ə r (n ə tic ə d ə kim ə s ə ziyan olur, o t ə nb əldir, az qazanır və özünə heç nə ala bilmir) =5. * s ə hv cavab = -2. 20. N ə y ə görə m əktubun üstünə marka yapışdırılmalıdır? * m əktubun göndə rilm ə haqqını belə ödə yirl ə r = 5. * yoxsa m ə ktubu alan adam c ə rim ə ödə m ə lidir = 0; * s ə hv cavab = - Kern-Yirosekin qrafik testi 1. Burada bacardığın kimi bir adam şəkli çə k. Testin yerin ə yetirilm ə si üçün 5 nümunə ( ½ ölçüdə kiçildilib). ġə kil 23 2. Bax, burada n ə s ə yazılıb. Sə n h ə l ə yazmağı bacarmırsan, amma özünü yoxla, bə lk ə bacaracaqsan, yaxşı bax, bura necə yazılıbsa, sə n d ə onun yanından (sağdan) boş yerdə n el ə yaz. ġə kil 24 57 3. Bax, burada nöqtə l ə r var. S ə n d ə çalış ki, onun yanında belə nöqtə l ə r çə k ə s ə n (nümunə ) 1 2 3 4 ġə kil 25 Testin yerin ə yetirilm ə sinin qiym ə tl ə ndirilm ə si (qiym ə tl ə r 1-d ə n 5- ə q ə d ə r). Tapşırıq № 1. Kişi fiqurun un r ə smi. 1. Çəkilmiş fiqurun başı, bə d ə ni, ə l- ayağı hissə l əri olmalıdır. Baş bə d ə nl ə boyun vasit ə sil ə birl əşdirilir və baş bə d ə nd ən böyük olmamalıdır. Baş hiss ə sind ə saç (saç şapka və ya şlyapa vasitə si il ə örtülü) və qulaqlar, üz hiss ə sind ə göz, burun və ağız var. Qolların sonluğunda ə l v ə beş barmaq var. Ayaqlar aşağıdan əyilmişdir. Kişi paltarı təsvir olunmuşdur. 2. T əsviri sintez üsulundan başqa I bə ndd ə veril ən bütün tə l ə bl ə rin yerin ə yetirilm ə si. Bu t ə l ə bl ə rd ə n 3- ü (boyun, saç, əlin beş barmağı, amma sif ə tin hiss ə l ə ri yox ) olmaya bil ə r. 3. Şə kild ə baş, bə d ə n, ə l-ayaq hiss ə l əri olur. Əl və ayaqlar iki qat x ə tl ə çəkilmişdir. Qulaqların, saçın, paltarın, barmaqların pənşə l ə rin t ə sviri olmaya bil ə r. 4. B ə d ən (çəkilmiş sadə r ə sm- ə ll ə r v ə ayaqlar) sad ə x ə tl ə çə kilib. 5. B ə d ənin aydın təsviri yoxdur, (baş - ayaq, t ə sviri v ə ya baş tə svirinin öhdə sind ə n g ə lm ə k), ə l v ə ayaqların aydın tə sviri yoxdur. Tapşırıq № 2 Yazı hə rfl ə rin ə oxşatmaq 1. Yazının nümunə y ə tamamil ə uyğun olması ( oxumaq m ənasında). H ə rfl ər nümunə d ə kind ə n 2 d ə f ə böyük olmalıdır. I hərf böyük hə rf üstünlüyündə çə kilib. H ə rfl ə r h ər 3 sözdə bir-biril ə yaxşı birləşdirilib. 58 2.Yazılmış cümlə y ə aydın oxşatma. Hə rfl ərin hündürlüyü və birl əşmə nin üfiqiliyi nə z ə r ə alınmayıb. 3. 2 hiss ə y ə mi nimal parcalama aydın görünür. Ən azı, nümunə nin 4 h ərfini ayırd etmə k olur . 4. Nümunə y ə ən azı 2 hərf oxşayır 5. Cızmaqara. Tapşırıq № 3 Nöqtə l ər qrupuna baxıb çə km ə Yüklə 2,34 Mb. Dostları ilə paylaş:
|