İncelemeleri

öqütləmək

ka

: 

öğütləmək. 

öqüt vermək.  

öqütmək

: öğütmək

 

<>

 

ügütmək

ka

. üğitmək

ka

. dartmaq. 

- buğdanı üqitmək. 

 

öqütsəmək

ka

: 

öğütsəmək

. 

üqitsəmək

ka. 

öğütməyi, dartmağı düşünmək. 

- o 

tarıq öğütsiyir: o darı, dən öğütməyi istir.  

öqüttürmək: üqitmək

ka

.  

öl 

 

: 

öl

ka. 

ıslaq. yaş. nəm.  

DİVAN-Ü LUĞAT-İT TÜRK İNCELEMELERİ  

HƏSƏN BƏY HADİ

 

 

590 

http://WWW.TURUZ.COM

 

 

ölandaq  : başandaq. 

(öz ölümünə, başına and içən kişi). 

yoluq. alsığ. 

fədayi.  

ölçək 

: 

 

ölçək 

: sağu

ka

. 

peymanə. 

- ölçəklə ölçmək: sağulamaq

ka

 ölçəkləmək. 

 

ölçəkləmək: sağulamaq

ka. 

ölçəklə ölçmək. sağulamaq

ka

 

ölçəv 

: bart

ka

. bardaq. ölçü qabı. kəvçi. kəviç.  

ölçmək 

: qarışlamaq

ka

. qarşamaq. 

- bu büzüyü ölç: bu bezi qarışla, qarşat.  

ölçü 

: 

1. 

qərar. 

- ölçü çıxarmaq. 

2. 

yarşın. arşın (

<

 

yarmaq

). 

3. 

dartış. 

tartış. iqdam. 

4. 

qarı

ka. 

qarış. 

 

ölçümləmək: turpınlamaq

ka

. turbunlanmaq.  

öldəci

ka

 

: öləcək.  

öldürən 

: ölütçi

ka. 

qatil.  

öldürmək

: 1. 

pöşləmək. pöttəmək. yaxcı pişirməmək, çiğ qaldırmaq. issitib 

götürmək. - 

göyü pöĢlə: ısır. 

2. 

yox edmək. qaçıtmaq. qaçırtmaq. 

sıçratmaq. qəbətmək. qavşatmaq: gəvşətmək. kovşatmaq. 

boşaltmaq. ayırmaq. açmaq. 

1. 

ıslatmaq

 

öldürüĢmə: ölüt

ka. 

birbirini öldürmə.  

ölkə 

: bölkə. bölgə. bülgə. ülkə. ülgə.  

ölləmək 

: çiləmək

ka

. çilətmək. çiylətmək

ka

. çiğlətmək

ka

. yaşartmaq. 

sulamaq. ıslatmaq. tərlətmək.  

 

DĠVAN-Ü LUĞAT-ĠT TÜRK”DEN DERLENMĠġ ETĠMOLOJĠK SÖZLÜK 

 

 

591 

http://WWW.TURUZ.NET

 

 

ölmək 

: 

1. 

kəçmək. kəçinmək. yasanmaq

ka. 

həlak olmaq. 

2. 

açılmaq. 

köhnəlmək. 

- ölü parça. 

3. 

çiğ nəyi qızışdırılıb yumşanmaq, 

çeğnənmək. 

- ət pişib öldü.  

ölməz 

: turan. duran. diri. yaşayan. canlı. qalxan. armaz.  

ölsəmək

ka

: ölmək istəmək.  

ölsər 

: ölsəri. ölümcül. ölmək üzrə olan. ölmək istəmək. 

- ölsəri 

vurdum: ölənəcən vurdum.  

ölsəri 

: ölsər. ölümcül. ölmək üzrə olan.  

ölĢəmək

ka

: ölə yazmaq. qözləri qararmaq. bayılayazmaq.  

ölĢətmək

ka

: ölə yazdırmaq. ölə qoymaq. bayılayazdırmaq.  

öltəmək  : oltamaq. otlamaq

ka

. yaşlamaq

ka.  

ölturmaq

ka

: ərpitmək. yıpratmaq. əpritmək.  

ölü 

: ölük

ka

. 

- ölü üçün yemək vermək: yoqlamaq

ka

. 

- 

ölü qömüldüqtən 

sonra verilən yemək: yoğ bəsən. 

 

ölük

ka

  

: ölü.  

ölüksəmək

ka

: ölmək istəmək.  

ölüq 

: ölük. ülük. pay. ox. nəsib. hissə.  

ölüm 

: yas

ka

. həlak. 

- ölüm əri: ölüt

ka. 

fədayi. - ölüm odun içmədən: ölüm 

şərbətin.  

ölümək

ka

  : ıslanmaq.  

DİVAN-Ü LUĞAT-İT TÜRK İNCELEMELERİ  

HƏSƏN BƏY HADİ

 

 

592 

http://WWW.TURUZ.COM

 

 

ölüĢmək

ka

  : nəmlənmək. ıslanmaq. yaşlıq yayılmaq.  

ölütçi

ka

 

: öldürən. qatil.  

ölüt

ka

 

: 

1. 

birbirini öldürmə. öldürüşmə. 

2. 

ölüt ər

ka

 ölümcül ər: quvvəttən 

düşmüş, yaşlı kimsə. 

3. 

ölüm əri. ölənə qədər döğüşən savaşçı. 

fədayi.  

ölütləmək

ka

 

: ölənə dək çarpışmaq.  

ölütmək

ka

: ıslatmaq. - 

əllərim ölündü.  

ömgən

ka

: şahdamarın iki tərəfında bulunan damar.  

ön

 

 

: önğ

ka

. 

1. 

boya. rəng. 

- yaşıl ön: yaşıl boya. - yaşıl 

önlü don: yaşıl boyalı don. 

2. 

qabq

. - öndüni yalıq, geyin yalıq: ön 

qaş, arxa qaş. 

 

öncə 

: önğdün

ka

. öndün. aşnu

ka. 

qabax. əvvəl. 

- mən ondan aşnu 

gəldim.  

öncəki 

: önğdünqi

ka

.  

öncü 

: yəzək

ka. 

gəzək. tilayəda.  

öncül 

: yizək

ka

. yəzək. əsgərin öndə gedən bölüğü.   

öndün 

: önğdün

ka

. öncə.  

öndürmək

ka

: bitirmək. yönətmək. yetiştirmək.  

önəm 

: - 

önəmsiz adam: basıqmaq

ka

. 

 

önəmsəmək: əhəmmiyət vermək. edləmək

ka. 

ədləmək

ka. 

eyləmək. ülgü 

yapmaq. dəğər vermək. təsir edmək.  

 

DĠVAN-Ü LUĞAT-ĠT TÜRK”DEN DERLENMĠġ ETĠMOLOJĠK SÖZLÜK 

 

 

593 

http://WWW.TURUZ.NET

 

 

önəyük

ka

 : 

önğəyük

ka

. özəl. ayrılan. bir kimsəyə məxsus olan.  

öngümək: rəh ruf tapmaq. qızarmaq. 

- üzüm öngüdü. - kəsəl öngüdü: 

düzəlmək.  

önq 

: 

önğ

ka

. 

1. 

boya. rəng. 

- önği önğlənmək

ka

. rənglənmək. qızarmaq. 

xəstəliktan sonra rəh rufa gəlmək. 

2. 

ön. öncə. öndün.  

önqdün

ka

: 

önğdün

ka

. öndün. öncə.  

önqdünqi

ka

: 

önğdünqi

ka

. öncəki.  

önqəyük

ka

 : 

önğəyük

ka

. 

önəyük

ka

. özəl. ayrılan. bir kimsəyə məxsus olan.  

önqi

ka

 

: 

önği

ka

. başqa.  

önqiq

ka

 

: 

öngik

ka

. kakil taxınma.  

önqiqlənmək

ka

: 

önğiqlənmək

ka

. saçaqlanmaq. taxma saç taxmaq.  

önqin 

: 

önğin

ka

. başqa. başqası.  

önqlük

ka

 : 

önğlük

ka

. boyalı. rəngli. 

- yaşıl önlü don: yaşıl boyalı don.  

önqüq

ka

 

: 

önğüq

ka

. yastıqların uclarına yapılan ipək salxımlar, saçaqlar.  

önqün 

: 

öngün

. unqun. onqun.  

önlük

ka

  

: salvar. oyluq.  

önmək

ka

: 

önə

 

doğrulmaq

. 

1. 

törənmək. bitmək. yetişmək. gəlişmək. 

- güllər 

önüb yar baxcasında. 

2. 

gedmək. - 

o evə öndü: geddi.  

öntər 

: 

öndər

. burunqud. öndə gedən. kosan. yolağçı. bakan.  

DİVAN-Ü LUĞAT-İT TÜRK İNCELEMELERİ  

HƏSƏN BƏY HADİ

 

 

594 

http://WWW.TURUZ.COM

 

 

öntün 

: 

öndün

. ön. öndə olan, gedən. 

- ön yürüt: öndin yerit. - ön gəl: 

öndin gəl.  

öntürmək

ka

: 

öndürmək

ka

. 

1. 

(

bitgi

) bitirmək. yetiştirmək. yönəltmək. 

- ot alağı 

öndürən. 

2. 

yola salmaq. göndərmək. 

- kişiləri işə öndürün. 

- 

uşağı evə öndür.  

öpgələmək

ka

: öfgələnmək. öpgiləmək.  

öpqə

ka

 

: 

öpkə

. 

öfqə

. 

1. 

aqciğər. ciğər. 

2. 

qızqınlıq. hirz. 

- uçdu ərin öpgəsi. 

 

öpqəm

ka

: hirs. qızıq.  

öpqiləmək

ka

 

: öfgələnmək. öpgələmək. qızdığı üçün üz 

çevirmək.  

öpləmək: 

oplamaq

. uçurmaq. qapmaq. mənimsəmək.  

öplətmək

ka

: üplətmək

ka. 

yağma edmək.  

öpmək 

: hopmaq. opmaq. içərmək. içmək. höpürtmək. sormaq. içəri 

çəkmək.  

öprəĢmək

: - gəngəşli bilik, uzlaşır, gəngəşsizin öprəşür.  

öpri

ka

 

: öprük. dəlik. baca. 

(# obuz: bərk. tutuq).  

öprük 

: öpri

ka. 

dəlik. baca.  

öprülmək

ka

: içilmək.  

öprüĢmək

ka

 

: içişmək. höpürtəşmək. içrişmək.  

öpsəmək

ka

: öpmək istəmək.  

öpüm

 

: 

<>

 

opum

.  

 

DĠVAN-Ü LUĞAT-ĠT TÜRK”DEN DERLENMĠġ ETĠMOLOJĠK SÖZLÜK 

 

 

595 

http://WWW.TURUZ.NET

 

 

öpünmək

ka

: içəri yazmaq.  

öpürqan

ka

: içirən. içirdən.  

öpürmək

ka

: içirmək.  

öpürtmək

ka

: içirtmək.  

ör 

: 

ör

ka. 

qaftanın qoltuq altları.  

örçüq

ka

 

: örküf. örqüc. örülmü saç.  

ördürütmək: çərmətmək

ka

. bir şey fltil kimi bükülmək.  

örən

ka

 

: hər şeyin kötüsü.  

örimək

ka

: 

ürimək

. içtən çürümək.  

örqən

ka

 

: urqan.  

örq

ka

 

: 

1. 

yular. 

2. 

at tavlası.  

örqləmək

ka

: 

örkləmək

. bağlamaq. yeşikləmək. ipləmək.  

örqü 

: 

örgü

. 

örkü

. örgü. hörgüc. hörgü. 

- işin örtüsün örgüsün açın.  

örqüc

ka

 

: dalqa.  

örqüc

ka

 

: 

örküc

. 

1. 

duvağ, hörük, ocağın yanları ki aşıc, qazan üstünə 

yerləşdirilir. sacayaqı. 

1. 

moc. 

2. 

ocaq asma payası. 

1. 

örçüq

ka

. 

örküf. örülmü saç.  

örqüclənmək: 

örküclənmək

ka

. 

1. 

duvağ, ocağ qurmaq. 

2. 

dalqalanmaq. 

möjlənmək. şəpələnmək. 

3. 

hörülmək.  

örqüçlənmək: 

örküçlənmək

.  

DİVAN-Ü LUĞAT-İT TÜRK İNCELEMELERİ  

HƏSƏN BƏY HADİ

 

 

596 

http://WWW.TURUZ.COM

 

 

örqüf 

: 

örküf

. örçüq

ka

. örqüc. örülmü saç.  

örqü

ka

 

: örqüç. hörqüç.  

örqütün  : örtgün

ka

. biçin. dərim. örtəm. ürtəm. ütrəm. xərmən.  

örlənmək

ka

: hörlənmək. orlanmaq. horlanmaq. bəlirmək. çıxmaq. 

yüksəlmək.  

örmə saç

ka

: örmə saç.  

örmək

ka

 : 

urmaq

. 1. 

toxumaq. - o sağdış ördi. 

2. 

bəlirmək. çıxmaq. qopmaq. 

yüksəlmək. örlənmək.  

örnək 

: ülgü

. 

tuturğu

ka

. tutqur. tutraq. tutqar.  

örnəmək: örüngəmək. örüngərmək. ürnğərmək

ka. 

ürüngərmək. ağarmaq.  

örpəĢmək  : orpamaq

ka

. ürpəmək. ürpəşmək. (

saç

) dağıımaq.  

ört 

: 

ört

ka. 

od. yanqın. yanan nəsnə.  

örtenmək

ka

 

: yanmaq. tutuşmaq. qızarmaq.  

örtək 

: 

örtü

. yörqək

ka. 

  

örtələmək: 

1. 

pörtələmək. pöşləmək. qızdırmaq. 

2. 

odlamaq. yandırmaq. 

yaxıtmaq. - 

birbirini ürək evin örtəĢdilər.  

örtəlmək

ka

: yaxılmaq.  

örtəm 

: örtgün

ka

. örqütün. biçin. dərim. ürtəm. ütrəm. xərmən.  

örtəmək

ka

  : odlamaq. yandırmaq. yaxmaq. yaxdırmaq. - 

bük örtədi. - 

könlüm için örtədi: könlüm bağrı odlandı. - o odun örtədi. - yağı elin 

örtəlim.  

 

DĠVAN-Ü LUĞAT-ĠT TÜRK”DEN DERLENMĠġ ETĠMOLOJĠK SÖZLÜK 

 

 

597 

http://WWW.TURUZ.NET

 

 

örtən

 

: 

<>

 

ötrən

ka

. don. paltar.  

örtənmək: 

1. 

odlanmaq. yanmaq. qızarmaq. 

- bulut örtəndi. - örtənmiĢ bulut. 

- ürəyim od tutub örtənür. 

2. 

örtəymək. çırt çırt edib yanmaq. 

 

örtər 

: yanar. issi. isti. qızqın. odlu. yandıran. - 

örtər kül: odlu kül. - 

örtər küldə komaş basdır. - örtər külün atdı gözə. - gülsə kişi, atma 

ona örtər külə: yanar kül.  

örtəĢmək

ka

: 

1. 

yaxışmaq. alışmaq. 

- odun örtəşdi: alışdı. - bük örtəĢdi: meşə 

alışıb yandı. - bodun, birbirinin evin örtəĢdi. - könlüm için örtəĢür: 

göylüm içindən yanır. - örtənmiĢ şeylər: yanmış nərsələr. - örtəĢən 

bulutlar: qızaran bulutlar. 

2. 

odlaşmaq. saldırışmaq. tutuşmaq. 

savaşmaq. 

- ox taxalı örtəĢdi: ox atıb savaşdılar. - ərlər örtəĢüb 

durdular. 

3. 

gizlənmək. gizli işləmək.  

örtətmək

ka

: 

1. 

yaqtırmaq. yandırmaq. odlatmaq. - 

qalanı örtətdi. 

2. 

örtqün 

samanı ayrılmış harman. çəç·. - örtqün.  

örtəymək: örtənmək. çırt çırt edib yanmaq.  

örtgün

ka

: 

örqütün

. biçin. dərim. örtəm. ürtəm. ütrəm. xərmən. ütmək işi.  

- 

sabanda sandırış olsa, örtgündə irtəş olmaz: sabanda (əkində. 

əkəndə. səpəndə) düşünən, dərəndə üşünüşməz.  

- 

sərçə işi ərməs, örtgün təpmək: sərçə işi değil, xərmən döğmək.  

DİVAN-Ü LUĞAT-İT TÜRK İNCELEMELERİ  

HƏSƏN BƏY HADİ

 

 

598 

http://WWW.TURUZ.COM

 

 

örtinğ

ka

 

: ağ. ürüng. dırnaq üzərində bulunan ağlıq. - 

tırnğaq örünği: 

dırnaq bəyazlığı.  

örtmək 

: 

1

. tonatmaq

ka

. tonutmaq. donatmaq. geydirmək. qapatmaq. 

qapamaq. bürümək. eşümək

ka

. quşatmaq. qurşatmaq. 

2

. 

qurmaq. yapmaq: yapmaq

ka

. yapsamaq

ka

. örtüşmək

ka

. 

- bulut 

göyü quşatdı. 

3

. qiziəmək. yaşurmaq

ka

. buruşdurmaq. 

qarışdırmaq. 

- iş örtüldü. - durum örtüldü.  

örtmək 

:tunturmaq

ka

. dondrmaq. qapatmaq.  

örtmən

ka

 : 

1. 

dam. çatı. 

2. 

məsahət. səth.  

örtü 

: 

1. 

əkmə. əğrim. çatı. 

2. 

köçik. köşik

ka. 

pərdə. kölgə. 

3. 

küsük. 

qısıq. pərdə. 

4. 

uru. (

<

 

vurmaq

). çarpı (

<

 

çarpmaq

). sarı (

<

 

sarmaq

). salı (

<

 

salmaq

). 

5. 

yörtü

 

(

<

 yörə: çevrə). 

örgü. hörgü. 

- 

işin örtüsün örgüsün açın. 

6. 

örtək. yörqək

ka. 

 

 

örtük

ka

 

: 

1. 

gərim. gərik. 

2. 

tərincək

ka. 

çərşov. 

3. 

yabı

ka. 

yapı. 

4. 

pərdə. tuğ. 

tor. tül. 

- tünlük tuğu: pəncərə, baca tıxacı. 

5. 

diydək

ka

. tiklək. 

tıqlaq. tıylaq. korluq. qapama.  

örtülmək

ka

: 

1. 

örtülmək. qapalı qalmaq. qanşmaq. 

- iş mənim üzə örtüldü: 

mənə gizli qaldı. - göy örtüldü. 

2. 

yürqenmək

ka. 

yörqəşmək. 

sarılmaq. birbirinə girmək. dolaşmaq. qarışmaq.  

örtünmək: 

1. 

sarınmaq

ka. 

sarqınmaq

ka. 

2. 

yapınmaq

ka. 

qapanmaq. 

 

örtüĢ 

: gizli. qapalı. 

- örtüĢ işlər. - örtüĢ sözlər.  

 

DĠVAN-Ü LUĞAT-ĠT TÜRK”DEN DERLENMĠġ ETĠMOLOJĠK SÖZLÜK 

 

 

599 

http://WWW.TURUZ.NET

 

 

örtüĢmək

ka

: örtmək. bürgətmək. gizlətmək. nərsəni örtəyazmaq. 

- bu işi 

örtüĢün: örtə yazın, örtün, çulqayın, gizləyin. - tanrı bilgisi bizə 

örtüĢdü: gizlidi. - işlər bizdən örtüĢmüĢ: işlər bizdən gili salanılmış. - 

bu mən üzə örtüĢmüĢ: bu sirr, mənim üçün gizlidi.  

örum 

: 

hörüm

. urum. kəsim. dəsdə. 

- bir örüm ot:

 

bi örum ot. bir oraqta 

biçilən ot 

örü  

: dik. - 

örü quyruq: çiyan. çadan

ka

. əğrəb.  

örük 

: 

1. 

otraq. (

otlaq

). düşərgə. dincəlmə yeri. istirahəgah. 

- bir gün 

örük olduq: bir gün düşərgə qıldıq. 

- örük bulmaq: ordulanmaq. 

bir yerdə bir sürə qalmaq, durmaq. iqamət. iqamət edmək. 

- su 

on gün örük buldu: qoşun on gün ordu qurdu. 

2. 

hörük

. hörülmüş 

olan hər nəsnə.  

örüləmək

ka

: boğazlamaq.  

örülmək: hörülmək. urulmaq

ka

.  

örümcək

ka

: hörümçək

ka

.  

örüngəmək: örnəmək. örüngərmək. ürnğərmək

ka. 

ürüngərmək. ağarmaq.  

örüngərmək: örnəmək. örüngəmək. ürnğərmək

ka. 

ürüngərmək. ağarmaq.  

örünğ 

: 

<>

 

ürünq

.  

 

örüĢ 

: - 

dağ oğruqu: örüş. dağ yamacı. 

 

örüĢmək

ka

: 

1. 

örü dartmaq. hörmək. 

2. 

bəlirmək. yüksəlmək.  

DİVAN-Ü LUĞAT-İT TÜRK İNCELEMELERİ  

HƏSƏN BƏY HADİ

 

 

600 

http://WWW.TURUZ.COM

 

 

östiqmək

ka

: öztiqmək. özləmək. istəmək.  

ösürgən: ötürgən

ka. 

ödürgən

ka. 

hər şeyi səçən, üyürtləyən.  

öt 

 

: 

öt

ka

 1. 

öd

. dəlik. çuxur. baca. 

2. 

acılıq. öt kisəsi. 

3. 

dəlik. 

4. 

öz. kəndi. 

5. 

öd. zaman. vaxt. vaxt. məvsim. hava. ötüb

 

gedən

. - öt keçər kişi duymaz, yalqın oğlu mənqu qalmaz. 

6. 

ud. 

sığır. ôqüz. 

7. 

öd

ka

. öz. özi. dərə. geçit.  

ötəc

  

: ötəc. zəmanə bizə yağıqdı: zəmanə bizə düşman kəsildi.  

ötəki 

: əkindi

ka

. ikindi. öbürü.  

ötəlmək

ka

: 

1. 

olduğunda qalmayıb çabalamaq. çalışmaq. etgi görsətmək. 

2. 

yorulmaq. bir şeyin həddini, qərarını aşmaq. 

- o bu işdən ötəldi. 

3. 

ödənmək. verilmək.  

ötəmək

ka

: ödəmək. vermək. əda edmək. qılmaq. - 

sənin alımın mən ötədim. 

- yavuz ötüncün, iyi ödər. - namaz ötmək: qılmaq.  

ötən 

: 

1. 

uzağı

ka

. keçmiş. 

- ötən bilginlər: uzağı biliklər. 

2. 

osıtan. sibqət 

alan. 

 

ötəĢmək: 

ödəĢmək

. taqsamaq. qarşılamaq. 

- bu taxsa onu taxsar: bu ödəş, 

onu ödər. buda onun əvəzinə. 

 

ötətmək  : 

ödətmək

. yükün açdırmaq. tülətmək

ka

. dölətmək.  

ötətmək

ka

: 

ödətmək

ka. 

1. 

tülətmək

ka

. quzulatmaq. doğurtmaq. 

2. 

yükün 

açdırmaq. boşaltmaq.  

ötgir 

: süvir. sivir. süvri

ka

. iti.  

 

DĠVAN-Ü LUĞAT-ĠT TÜRK”DEN DERLENMĠġ ETĠMOLOJĠK SÖZLÜK 

 

 

601 

http://WWW.TURUZ.NET

 

 

ötgisiz

 

: 

pulsuz

. 

müfdə

. 

 

ötgünmək

ka

: təqlid edmək. - qarğa, qaza ötünsə, budu sınar.  

ötikləmək  : ötüqlamək

ka

. oyuqlamaq.  

ötiq

ka

 

: 

ödiq

ka

. üdiq. səvqi.  

ötkük

 

: bax > 

ötük

ka. 

 

ötqən

ka

 

: 

1. 

ötən. ötgəş. oxuyan. 

2. 

ütgən. ütən. boysanan. boy diyən.  

ötqgərmək : 

ütgərmək

. ürkütmək. qaçırtmaq.  

ötqi 

: 

ötgi

ka

. 

1. 

qarşılıq. əvaz. bədəl

. - buda onun ötgisi. - ötgisiz: pulsuz. 

müfdə. 

2. 

orunbasar. maavin.  

ötqün

ka

  

: 

ötgün

ka. 

qayışın, başqa nərsənin, toqqaya, həlqəyə keçirilən 

bölümü.   

ötqünmək : 

ötkünmək

ka

. 

bax

 

>

 ötünmək

ka

. 

nərsiyə qapınmaq. dalcan 

düşmək. təqlid edmək.  

ötqür 

: 

ötgür

ka. 

ötrüm

ka. 

müshil. isala salan nə. açan.  

ötqürmək  : 

ötgürmək

ka. 

>

 ötürmək. 

 

ötqürüĢmək

ka

: 

1. 

ötrüşmək. bir şeyi bir şeyə keçirmək. 

2. 

səçişmək. 

ayrışmaq. ayırd edmək.  

ötlək

ka

 

: 

ödlək

ka. 

zaman. fələk.  

ötləĢmək

ka

 : 

1. 

ütləĢmək. otlaĢmaq

. birbirinə girişmək. yaxalaşmaq. - 

alplar 

ötləĢdilər. 

2. 

örtülmək. basrılmaq. 

- yağış yağır, ötləĢ çıx eşiyə. 

3. 

DİVAN-Ü LUĞAT-İT TÜRK İNCELEMELERİ  

HƏSƏN BƏY HADİ

 

 

602 

http://WWW.TURUZ.COM

 

 

qapsamaq. yağmamaq. 

- yağıdan ötləĢən şeylər. 

4. 

dəlik deşik 

olmaq. 

5. 

savaşmaq. uğraşmaq. 

6

. 

birbirinə keçmək. 

- ərlər 

birbirinə ötləĢib, otlaĢdılar. 

7

. 

örtülmək. dağ, dərə bərə, türlü 

otdan çiçəklərdən ötləşdi. 

8

. 

qəsb dmək. qənimətə almaq. 

yağmalamaq. 

- savaş qopdu, malqara ötləĢdilər.  

ötlü

ka

 

: dəlik. dəlin. deşik. - 

ötlük inci yerdə qalmax.  

ötlük

ka

 

: 

1. 

dəlik. dəlinə, deşilə bilən nərsə. 

2. 

yetgin qız. - 

ötlük inci 

yerdə qalmax. 

3. 

öğüt. övüt. nəsihət.  

ötmək

ka

  : 

<>

 

utmaq

. 

1. 

aparmaq. sındırmaq. - 

andağ əri kim ötər. 

2. 

ozmaq. 

osmaq. uzmaq. utmaq. keçmək. - 

onun atı ozdi. 

3. 

əkmək. 

4. 

bir 

şeyə keçmək. dəlmək. boşalmaq. (qarın) sürmək. 

5. 

oxumaq. 

- 

yalınqus qaz ötməz. - bizə gələn öc ötər: bizə gələn. 

6. 

- tapqın 

ötmək: vird demək. ibadət edmək. 

7. 

ütmək

ka. 

(

qıl

) yaxmaq.  

ötnə 

: ötnü

ka

. ödünc. ötünc. borc.  

ötnəmək: istəmək. 

- ötnə görək: istə görək. - ötnəmədən yetmədi, əkinmədən 

biçmədi: istəyən yetər, əkən biçər.  

ötnü

ka

 

: ödünc. ötünc

ka

. ötnə. borc. 

- bir ötnü: bir borc. - ötnüm nə olur. - 

ağır ötnülü. - sənə yarmaq ötnü verəcəm.  

ötrən

ka

 

: 

<>

 

örtən

. don. paltar.  

ötru 

: 

otru

ka

. tərəf. qarşı. ön. üçün. üzübə üz. ara. orta. 

- o mənə otru 

gəldi. - otru utru: bu yan o yan.  

 

DĠVAN-Ü LUĞAT-ĠT TÜRK”DEN DERLENMĠġ ETĠMOLOJĠK SÖZLÜK 

 

 

603 

http://WWW.TURUZ.NET

 

 

ötrük 

: ütük. kələkçi. aldağçı. 

- ötrük ötün oğrulayu üzə baxar: kələkçi 

gizli gizli üzə baxar.  

ötrülmək

ka

 : 

ödrülmək

ka. 

1. 

ayrılmaq. kəsilmək. biçilmək. səçilmək. 

2. 

oxunmaq. qılınmaq. 

- yükün ötrülən oğur: namaz, ibadət qılınma 

çağı.  

ötrülmüĢ: qotdı. quddı. qoydı. buraxılmış. boşanmış,- 

qotdı nə. - qotdı yılxı: 

buraxılmış heyvan.  

ötrüm

ka

  : 

ödrüm

ka. 

1. 

hər şeyin səçilmişi. 

2. 

müshil. sürgün. isala salan nə. 

açan. - 

ötrüm qarın ötürdü: açan, müshil qanı açdı. 

 

ötründi

ka

: 

ödründi

ka

. 

səçilmiş.  

ötrünmək

ka

: əsinmək. əsmək. 

- yel ağaca ötründü: yel ağacı daradı, əsdirdi.  

ötrüĢ

ka

 

: 

ödrüĢ

ka. 

səçim. ayrış. alternativ.  

ötrüĢmək

ka

: 

ödrüĢmək. ötgürüĢmək

ka

. 

1. 

səçişmək. ayrışmaq. ayırd edmək. 

2. 

göndərişmək. birbirinə vermək. 

3. 

birbin keçindirmək.  

ötsəmək

ka

: ötə keçmək, dəlip keçmək.  

ötsürmək: ötsəmək

ka

. ötə keçmək.  

ötĢürmək: mirur edmək 

öttük 

: özötük. biyoqrafi. şəxsi yaşamda görgülər.  

öttürmək

ka

: 

1. 

ötürmək. xatırlatmaq. 

2. 

dəlmək.  

DİVAN-Ü LUĞAT-İT TÜRK İNCELEMELERİ  

HƏSƏN BƏY HADİ

 

 

604 

http://WWW.TURUZ.COM

 

 

ötüc

ka

 

: ötüş. yelək. püfək. pülək. 

- otuq ötüĢlə uçurməz: od püfləməklə 

sönməz.  

ötük

ka

 

: 

ötüv

. 

1. 

ötkük

. 

xahiş. dilək. ağı. dərd. içindən keçən özləm, 

istək. 

- ötük ötünmək: dərdi dil edmək. - ər arvad ötük ötündülər. 

2. 

hikâyə. nəğil. macəra

. - bir ötük söylə baxalım. - buda bizim 

ötügümüz. - nə ötüklər keçirdi bəlalı başım. - özötük: öttük: 

biyoqrafi: şəxsi yaşamda görgülər. 

3. 

utuq. ozuq

ka

. uzuq. iti olub 

qabaqlayan. 

4. 

qusma. 

5. 

ötüşən. keçinən. həyalı. 

6. 

sürük. 

sürgün. ötüt. isal. 

7. 

şikayət. ilənc. 

8. 

üzük. qırıq. cırıq. 

9. 

qusma.  

ötüqçi

ka

 

: ötüncü. nərsə diləyən. bir diləkdə tapınmaq. şəfi. şəfaətçi. 

- 

xan yanında ötükçü tutuldum. - mən sənə ötükçü ollam.  

ötüqləmək

ka

: oyuqlamaq. ötiıkləmək.  

ötüqlü 

: 

ötüklü. 

iləncli. şikayətçi. 

- ötüqlük kiĢi

ka

: xaqandan diləği olan 

kimsə.  

ötüqünc

ka

: 

ötünc

ka

. nağıl. hikayə.  

ötümək 

: ütümək. silmək. təgirləmək. safatmaq. bir şeyin üstündən 

keçib, qıvrıqların açmaq. 

- paltar ütümək. 

1. 

yolmaq. qırmaq. 

silib süpürmək.  

ötün 

: utanmaz. 

(# utun: utanqaç) 

ötünc

ka

  

: 

ödünc

. 

ötüqünç

ka

. 

1. 

nağıl. hikayə. 

2. 

ötnü. borc. 

3. 

dəğərsiz. 

alçaq.  

 

DĠVAN-Ü LUĞAT-ĠT TÜRK”DEN DERLENMĠġ ETĠMOLOJĠK SÖZLÜK 

 

 

605 

http://WWW.TURUZ.NET

 

 

ötüncü 

: ötükçi

ka

. şəfaətçi.  

ötünmək

ka

: 

ötkünmək

ka

. 

1. 

ötünmək. içindən keçəndən qonuşmaq. 

deyinmək. 

- öz özüvə ötünmə. 

2. 

yansılamaq. təqlit edmək. 

3. 

dilək istəmək. diləkləmək. 

4. 

ötqünmək ötünmək hiqâyə 

söyləmək 

ötürgən

ka

: 

ödürgən

ka. 

ösürgən

. 

hər şeyi səçən, üyürtləyən.  

ötürmək: 

ötgürmək

ka. 

ödürmək 

1

. 

ötütmək. sürdürmək. göndərmək. bir şeyi 

bir şeyin içindən ötəyə keçirtmək. çıxarmaq. uturmaq

ka

. 

udurmaq

ka

. üzürmək. səçip ayırmaq. adırmaq. ədirmək. 

ödürmək. üdürmək. -

 bitik ötgürmək. 

2

. 

isala salmaq. 

- ötrüm qarın 

ötürdü: açan, müshil qanı açdı. 

3

. 

seçmək. səçip ayırmaq. 

adırmaq. ayırmaq. üstün tutmaq. 

4

. 

oxumaq. 

- nir mahnı ötür. 

5. 

ötmək. dəlik, deşik açmaq. dəlmək. 

6. 

öttürmək. xatırlatmaq. 

yada salmaq. - 

bunu ona ötür. - mənim yadımdan çıxdı, səndə 

mənə ötürmədin. 

2. 

dəlmək. deşmək. 

- damı ötür: duvarı dəl. 

7. 

öttürmək

. 

piliyib çalmaq. 

- sıbuzğu ötürmək: qamış, ney çalmaq. 

8. 

çatdırıb öğrətmək, içərtmək. anlatmaq. xəbər vermək. 

- o mənə 

söz ötürdü.  

ötürüĢ 

: boşuqu

ka

. boşuq. boşatış. boşqu. buraxılış. açılış. salıvermə 

zamanı.  

DİVAN-Ü LUĞAT-İT TÜRK İNCELEMELERİ  

HƏSƏN BƏY HADİ

 

 

606 

http://WWW.TURUZ.COM

 

 

ötüĢ 

: 

ötĢü

. 

ötĢür

. mirur.  

ötüĢən 

: ötük. ötüv. keçinən. həyalı.  

ötüĢ

ka

 

: 

1. 

utuĢ

. utma. oyunda, yarışda utmaq, aparmaq. 

2. 

ötüş 

!

: keç 

keçir. 

- ötüĢ ötüĢ oyunu.  

ötüĢmək : 

bax

 

>

 

ötrüĢmək

ka. 

 

ötüt 

: 

1. 

ötük. sürük. sürgün. isal. 

2. 

osıt. sibqət.  

ötütmək: ötürmək. ötgürmək

ka. 

sürdürmək. göndərmək. çıxarmaq.  

ötüv 

: 

ötük

. 

1. 

ötüşən. keçinən. həyalı. 

2

. utanc. həya

. 

- çaqraq bilə 

ötüv olmaz: keçəldən utanmaq olmaz.  

öv 

 

: 

öv

ka

 

ev. üv. üy

ka

 

ev. ef. ev. əv. üv.  

övdi 

: 

öqdi

. öğdi. övmə. alqış. tərif.  

övey 

: 

bax

 

>

 

ügey

.  

övkələnmək

ka

: yoğlanmaq. öğlənmək. huşlanmaq. ağıllanmaq. öncədən 

anlamayıb sonradan anlamaq.  

övmə 

: 

öqdi

. alqış. tərif.  

övmək

ka

  : uvmaq. ovmaq. oğalamaq. ovalamaq. ufalamaq.  

övsər 

: 

avsar. öqsər. oqsar. uqsar. 

(

<

 oq. uq. ov. av)

. yığan. toplayan. 

cəmləyən. başılıq edən. (

>

 

əfsər

fars

).  

övüt

ka

.  

: öğüt. öqüt. ötlük

ka

. nəsihət.  

öy 

: öğ. çağ. zaman. 

- şam öyü. - tan öy: səhər çağı.  

öyəz

ka

  

: öyəz. övəz. bir çeşit sivrisinək.  

 

DĠVAN-Ü LUĞAT-ĠT TÜRK”DEN DERLENMĠġ ETĠMOLOJĠK SÖZLÜK 

 

 

607 

http://WWW.TURUZ.NET

 

 

öylə 

: əylə. eylə. ayla

ka

. öcür. 

- əylə yap: əylə qılqıl. - mən öylə 

düşündüm: mən ayla usdum.  

öylək

  

: 

fələk

. - öylək günü tavratır: fələk (zəmanə) ruzgarı devirir. 

 

öylə

ka

 

: özlə. öğlə. öğlə vaxtı. naharçağı.  

öyrətmək: uylatmaq. göndərmək. tabe' edmək.  

öyrülmək: öqrülmək. ayrılmaq. seçilmək.  

öyrün 

: öyran. pozuq. viran. tarıq. dağuq. yıxıq. saçıq. yazıq.  

öyürmək: öqürmək. ayırmaq. seçmək.  

öz 

 

: 

öz

ka. 

1. 

iç. yaxın. tanış. əqrəba. iç. məğz. 

- özlü söz: 

anlamlı söz. - sözün özü: sözün içi. - öz qonuq: ruh. - aldı özüm 

qonuğu: ruhumu aldı. - öz kişi qohum. 

2. 

iç. içdən olan. xodi. iç. 

içdən olan. məhrəm. (

xodi

). 

- təqmə kişi öz olmaz\\ yadla yağuq 

düz olmaz. - təqmə kişi öz olmaz\\ yadla yağuq düz olmaz. 

3. 

esans. 

çöp. 

4. 

özlə öylə. öğlə. 

4

. üz. yağ. 

- özlü mun: yağlı şorba. 

5

. ürək. 

6

. dərə. iki dağ arasında bulunan oyuq. 

- dağ özü. 

7

. nəfs. can. 

ruh. könül. zat. 

- 

öz qonuq: can bədən. - bodun özü: xalqın ruhu. 

8

. 

kəndi. 

- görkülük donuq özüngə: gözəl donlar özüvə. 

9

. öd

ka

. çağ. 

zaman. vaxıt. 

10

. iç. qırın. 

- özüm ağrıdı. - onun özü boşudi: içi 

boşaldı. 

11. 

sağır. kar. - 

öz kişi: sağır adam. 

12

. yaxın. iç. 

- öz kişi: 

yaxın. qohum. - bu bizim öz kişi: bu yaxın adamızdı.  

DİVAN-Ü LUĞAT-İT TÜRK İNCELEMELERİ  

HƏSƏN BƏY HADİ

 

 

608 

http://WWW.TURUZ.COM

 

 

- öz kefinə gəzən. ısraq. rind. comərt.  

- öz baĢına: boşlağ.  

özək

ka

 

: 

üzüək

. hər bir nərsənin kök damarı, şahdamarı.  

özəkləmək

ka

: nərsənin kök damarnı, şah damarını kəsmək. kökün vurmaq.  

özəl 

: önğəyük

ka

. önəyük

ka

. ayrılan. bir kimsəyə məxsus olan.  

özgü 

: 

özik

. eşq. 

- sənin özgün düşüb, köksüm ara od tütür.  

özik 

: 

özük. 

öz. eşq. aşq. sevgi. ütik

ka. 

üdiq

ka

. ötik. coşması. səvda. 

həsrət. 

- göz görsə, özik gəlir. 

- 

özik otu tutunup, öpgə ürək 

qoğrulur.  

özlə 

: öğlə. öylə

ka

. naharçağı.  

özlək 

: zəmanə. 

- özlək onu qarıtdı: zəmanə onu qocaldı.  

özləm

 

: 

qayğu. həsrət

. - qaldım ərinc qayğuqa: vəslət həsrətində qaldım. 

 

özləmək: aşuqmaq

ka

. bir şeyə yönəlmək. nərsəni sevmək. istəmək. 

arzulamaq. öztiqmək: östikmək

ka

. tartınmaq. dartınmaq. 

öykünmək. fikrində olmaq. nərsiyə sarı çəkilmək. öztiqmək. 

östiqmək

ka. 

istəmək.  

özlətən 

: özlətgən. coşturan. qomıtqan

ka. 

qomıtqan

ka

. coşturan.  

özlətgən: özlətən. coşturan. qomıtqan

ka. 

 

özlü 

: ruhlu. canlı.  

özlük

ka

  

: 

özül

. 

1. 

xisusi. vijə. 

2. 

üzlü. yağlı.  

öznə 

: ətrək. ataq. çəki. maraq. ələqə.  

 

DĠVAN-Ü LUĞAT-ĠT TÜRK”DEN DERLENMĠġ ETĠMOLOJĠK SÖZLÜK 

 

 

609 

http://WWW.TURUZ.NET

 

 

öztiqmək: östiqmək

ka

. özləmək. istəmək. östlkmək. özləmək. istək 

göstərmək.  

özük

ka

 

: 

1. 

qadınlara verilən unqun, ləqəb

. - altun özük: altın kimi təmiz 

ruhlu qadın. - ərtini özüq. bədəni inci kimi təmiz olan qadın. 

2. 

özik

. 

sevgi. eşq. - 

özik otu tutunup, öpgə ürək qoğrulur: eşq odu tutuşub, 

içim canım qoğrulur. 

3. 

mətin. şərəfli. mütəvaze. 

4. 

tadu

ka. 

təb'. 

təbiət. nərsənin iç oluşu.  

- 

özük məni gücəyür: eşq məni zorlayır \\ tün gün durub ağlayu. - 

özük odu tutunub \\ öpgə ürək qağrulur: eĢqin odu tütünüb, ürək 

göğüs qovrulur.  

- 

sızqırqalur öziklər\\ issiz üzü burqurar.  

- özük məni qamutdi: sevgi məni qaynatdı, dəlirtdi.  

- özüq suv

ka

: böyük dərələrdən ayrılan hər çay. qol.  

özün

ka

 

: qohum. qonum. 

- özünlərin yığıb geddi: öz adamların. - özünğ 

qanlı yumruqu, yadın yağlı tikəsin yeğ.  

özüĢ

ka

 

: 

üzüĢ. uzuĢ. 

yarış.  

özüĢmək

ka

: 

üzüĢmək

. 

uzuĢmaq

. yarışmaq. - 

at özüĢmək.  

 

 

 

 

DİVAN-Ü LUĞAT-İT TÜRK İNCELEMELERİ  

HƏSƏN BƏY HADİ

 

 

610 

http://WWW.TURUZ.COM

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

DĠVAN-Ü LUĞAT-ĠT TÜRK”DEN DERLENMĠġ ETĠMOLOJĠK SÖZLÜK 

 

 

611 

http://WWW.TURUZ.NET

 

 

p 

 

padar 

: 

badar

ka

 

:

<

 met 

>

 

təpər

. gurultuyu, tezliyi, tələsməyi bildirir. 

- 

badar badar: padar padar: patır patır: təpər təpər: təpə təpə: qaça 

qaça.  

paxıl 

: 

1. 

qırıq. çinis. xəsis. qırt

ka

. 

2. 

qız. qıs. qıt. qısıq olan. 

- paxıl kişi: 

qız kiĢi

ka

. qıtmır. qısmır. 

 

paxır

 

: 

baqır

ka

. 

mis. 

- var paxır, yox altun. 

 

paxlacan  : baqlacan. badımcan. patlıcan. bütükə

ka

.  

palan 

: yük döşəyi. səmər. bağırçaq

ka

. barqıraç.  

palaz 

: çapğut. çaput. döşək. şiltə.  

DİVAN-Ü LUĞAT-İT TÜRK İNCELEMELERİ  

HƏSƏN BƏY HADİ

 

 

612 

http://WWW.TURUZ.COM

 

 

palçıq 

: 

( < 

met

 >)

 

çalpınq

ka. 

sıvıq çamur.  

palçıq 

: çamur. titik

ka

.  

paltar  

: don. ötrən

ka

. örtən.  

palto 

: