Iqlimlashtirilgan dorivor o’simliklardan xalq tabobatida foydalanish Rozmarin va tog’ jambildan foydalanish usullari


Dorivor o’simliklar turlarining sistematik tahlili



Yüklə 105,39 Kb.
səhifə4/23
tarix23.06.2023
ölçüsü105,39 Kb.
#134723
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   23
Dorivor amaliy qismi (0)

Dorivor o’simliklar turlarining sistematik tahlili



T№

Mahalliy nomi

Ilmiy nomi

Hayotiy shakli

Tarqalish zonasi

Ahami-yati

Murakkabguldoshlar oilasi

1

Bo’ymadoron

Achillea millefolium

Ko’p yillik

Adir, tog’, yaylov

Dorivor

2

Dastarbosh

Achillea filipendulina

Ko’p yillik

Adir, tog’

Dorivor

3

Ermon

Artemisia absinthium

Ko’p yillik

Cho’l, adir, tog’, vohalarda

Dorivor

4

Tirnoqgul

Calendula officinalis

Bir yillik

Sug’oriladigan yerlarda

Manzarali dorivor

5

Sachratqi

Cichorium intybus

Ko’p yillik

Voha, adir, tog’

Dorivor

6

Andiz

Inula grandis

Ko’p yillik

Adir, tog’

Dorivor

7

Jinchak

Lagonichium farctum

Yarimbuta

Cho’l, adir

Dorivor

8

Moychechak

Matricaria lamellate

Bir yillik

Vohalarda

Dorivor

Labguldoshlar oilasi

1

Kiyiko’t

Ziziphora pedicellate

Ko’p yillik

Tog’

Dorivor

2

Limono’t

Melissa officinalis

Ko’p yillik

Tog’

Dorivor

3

Tog’rayhon

Mountain Basin (Origanum Vulgare)

Ko’p yillik

Adir, tog’

Dorivor

4

Yalpiz

Mentha asiatica

Ko’p yillik

Vohalar, adir, tog’

Dorivor

5

Arslonquloq

Leonurus turkestanicus

Ko’p yillik

Tog’

Dorivor

6

Marmarak, mavrak

Salvia spinosa

Ko’p yillik

Adir

Dorivor

Rano’guldoshlar oilasi

1

Na’matak, itburun

Rosa canuna

Buta

Adir,tog’

Dorivor

2

Achchiqbodom

Amygdalus bucharica

Buta

Tog’

Dorivor

3

Bodomcha

Amygdalus spinosissima

Buta

Cho’l, adir

Dorivor

4

Yerchoy

Geum kokanicum

Ko’p yillik

Tog’

Dorivor

5

Maymunjon

Rubus caesius

Buta

Adir,tog’

Dorivor

Burchoqdoshlar (dukkakdoshlar) oilasi

1

Sano, makkai sano

Cassia angustifolia

Buta

Sug’oriladigan yerlarda

Dorivor

2

Qizilmiya, shirinmiya

Glycyrrhiza glabra

Ko’p yillik

Cho’l, adir, tog’

Dorivor

3

Tuxumak, sofora

Sophora japonica

Daraxt

Vohalarda

Madaniy, dorivor

4

Afsonak

Thermopsis alterniflora

Ko’p yillik

Adir, tog’

Dorivor

Ayiqtovondoshlar oilasi

1

Gulizardak

Adonis turkestanica

Ko’p yillik

Tog’, yaylov

Dorivor

2

Isfarak

Delphinium semibarbatum

Ko’p yillik

Adir, tog’

Dorivor, bo’yoqli

3

Ayiqtovon

Ranunculus laetus

Ko’p yillik

Cho’l, adir

Dorivor

Piyozguldoshlar oilasi

1

Tog’piyoz

Allium pskemense

Ko’p yillik

Tog’

Dorivor

2

Sarimsoq piyoz

Allium sativum

Ko’p yillik

Sug’oriladigan yerlarda

Madaniy dorivor

3

Aloe

Aloe arborescens

Ko’p yillik

Madaniy

Manzarali dorivor

Ziradoshlar (soyabonguldoshlar) oilasi

1

Kovrak

Ferula assa-foetida

Ko’p yillik

Cho’l, adir

Dorivor

2

Ukrop, shivit

Anethum graveolens

Bir yillik

Sug’oriladigan yerlarda

Efirli, dorivor

3

Shashir

Prangos pabularia

Ko’p yillik

Tog’

Dorivor

Torondoshlar oilasi

1

Rovoch, chuxri

Rheum cordatum

Ko’p yillik

Adir, tog’

Dorivor

2

Otquloq

Rumex confertus

Ko’p yillik

Tog’

Dorivor

3

Toron

Polygonum coriarium

Bir yillik

Sug’oriladigan yerlarda

Dorivor

Ko’knordoshlar oilasi

1

Shotara

Fumaria vaillantii

Bir yillik

Adir, tog’, voha

Dorivor

2

Ko’knor

Papaver pavoninum

Bir yillik

Adir, tog’

Dorivor

Kuchaladoshlar oilasi

1

Igir

Acorus calamus

Ko’p yillik

Adir

Dorivor

2

Kuchala,

Arum korolkovii

Ko’p yillik

Tog’

Dorivor

Sho’radoshlar oilasi

1

Itsigek, qora baroq

Anabasis aphylla

Ko’p yillik

Cho’l

Dorivor

2

Biyurgo’un

Anabasis salsa

Ko’p yillik

Cho’l

Dorivor

Ituzumdoshlar oilasi

1

Bangidevona

Datura stramonium

Bir yillik

Cho’l, adir

Dorivor

2

Mingdevona

Hyoscyamus niger

Bir yillik

Vohalarda

Dorivor

Karamguldoshlar (krestguldoshlar) oilasi

1

Achambiti, Jag’-jag’

Capsella bursa pastoris

Bir yillik

Sug’oriladigan yerlarda

Dorivor

Chinniguldoshlar oilasi

1

Yetmak, beh

Acanthophyllum gypsophiloides

Ko’p yillik

Adir, tog’

Saponinli, dorivor

Gulxayridoshlar oilasi

1

Dorivor gulxayri

Althaea officinalis

Ko’p yillik

Adir, tog’

Dorivor

Zirkdoshlar oilasi

1

Qizil zirk

Berberis integerri

Buta

Tog’

Dorivor

Jiydadoshlar oilasi

1

Chakanda

Hippophae rhamnoides

Buta

Adir, tog’

Dorivor

Tuyatovondoshlar oilasi

1

Isiriq

Peganum harmala

Ko’p yillik

Cho’l, adir

Dorivor

Zag’ozadoshlar oilasi

1

Qizilcha

Ephedra distachya

Buta

Tog’

Dorivor

Shilvidoshlar oilasi

1

Uchqat, shilvi

Lonicera nummulariifolia

Buta

Tog’

Dorivor

Zubturumdoshlar oilasi

1

Zubturum

Plantago major

Ko’p yillik

Adir, tog’, voha

Dorivor

Valerianadoshlar oilasi

1

Asarun

Valeriana ficariifolia

Ko’p yillik

Tog’

Dorivor



3-Amaliy mashg’ulot
Mavzu: Tarkibida polisaxaridlar bo’lgan dorivor o’simliklar


Dars maqsadi: Talabalarning tarkibida polisaxaridlar bo’lgan dorivor o’simliklar (katta zubturum, laminariya, zig’ir, oqqaldirmoq, astragal) to’g’risidagi bilimlarini boyitish, ulardan to’g’ri foydalanish usullarini o’rgatish, amaliy ko’nikmalarni shakllantirish.
Umumiy ma’lumot:Katta zubturum — Plantago major L. zubturumdoshlar — Plantaginaceae oilasiga kiradi. Zubturum ko’p yillik, kalta va yo’go’on ildizpoyali o’t o’simlik. Ildizpoyasining yuqori tomonidan (yer ustida) uzun, qanotli bandli ildizoldi to’pbarglar, pastki tomonidan esa (yer ostida) juda ko’p mayda ildizlar o’sib chiqqan bo’ladi. Ildizoldi to’pbarglari keng ellipssimon yoki keng tuxumsimon, tekis qirrali va yirik bo’ladi. Gul o’qi bitta yoki bir nechta, tuksiz, bo’yi 10-45 sm. Gullari oddiy boshoqqa to’plangan. Guli mayda, ko’rimsiz. Gulkosachasi to’rt bo’lakka qirqilgan, gultojisi och qo’ng’ir rangli, to’rt bo’lakli, otaligi 4 ta, onalik tuguni ikki xonali, yuqoriga joylashgan.
Mevasi — tuxumsimon, ko’p urug’li ko’sakcha. May-iyun oylarida gullaydi.
Geografik tarqalishi. Sobiq Ittifoqning hamma tumanlarida yo’l yoqalarida, dalalarda, ekinzorlarda, o’tloqlarda, o’rmon chetlarida, ariq bo’ylarida va boshqa nam yerlarda o’sadi.
Mahsulot tayyorlash. O’simlik bargi yil bo’yi yig’iladi. Yupqa qilib yoyib, soya yerda quritiladi yoki quritmay ishlatiladi.
Kimyoviy tarkibi. Mahsulot tarkibida aukubin (rinantin) glikozidi, achchiq, shilliq va oshlovchi moddalar, flavonoidlar (apigenin, gomoplantagenin, lyuteolin va skutellyarein glikozidlari va boshqalar), karotin hamda askorbin, limon kislotalar, faktor T va vitamin K bo’ladi.
Dorivor preparatlari. Damlama, nastoyka, yangi yig’ilgan, quritilmagan bargning konservatsiya qilingan shirasi, plantoglyusid preparati, barg briketi.
Tibbiyotda katta zubturum bilan bir qatorda o’rta hamda lansetsimon zubturum o’simliklari ham ishlatiladi.

Yüklə 105,39 Kb.

Dostları ilə paylaş:
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   23




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©azkurs.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin