Islom karimov nomidagi toshkent davlat texnika universiteti oziq-ovqat sanoati mashina va

Nazorat savollari 
1.
Nam havo deb nimaga aytiladi? 
2.
Havoning namligini bilish nima uchun kerak? 
3.
Havoning namligi tajribada qanday asboblar bilan aniqlanadi? 
4.
Gigrometrning psixrometrdan farqi nimada? 
 
 
 
4-AMALIY MASHG‘ULOT
ZAVOD ICHKI TRANSPORTINI TASHKIL ETISH 
 
Ishdan maqsad: 
Zavod ichki transport turi va sonini aniqlashni 
o‗rganish. 
Umumiy ma’lumotlar 
 
Korxonalarda ishlab chiqarish jarayoni zavod ichki transporti 
yordamida xomashyo, yarimfabrikatlar, tayyor mahsulot va boshqalarni 
doimo ko‗chirib turish bilan bog‗liq. Ish vaqti mobaynida yuklar sexlarda, 

---

18 
ortishda, tushirishda, yetiltirish joylarida taxlashda va tayyor mahsulotni 
to‗plashda ko‗p marta ko‗chiriladi. Bularning hammasi juda ko‗p sonli 
turli-tuman transport qo‗llashni talab etadi. Shunday qilib, korxonalarda 
omborlar, uchastkalar va ish o‗rinlari o‗rtasida ishlab chiqarish aloqasini 
amalga oshirib, transport ishlab chiqarish jarayoni moddiy-texnika 
bazasining organiq qismini tashkil etadi. Korxonalarning bir maromda 
ishlashining shartlaridan biri ishlab chiqarish jarayonlarining transport 
operatsiyalari bilan qat‘iy moslashuvidir. 
Tashishlardan ko‗zda tutilgan maqsad va qo‗llanayotgan transport 
vositalarining xarakteriga qarab, transportni vazifasi, turi va ishlash 
tamoyili bo‗yicha ajratiladi. 
Transport vazifasiga qarab, tashqi va ishlab chiqarish ichki 
transportiga bo‗linadi. Tashqi transport (temir yo‗lning harakatdagi tarkibi, 
odatdagi va ixtisoslashtirilgan transport, dengiz va daryo kemalari, 
transport aviatsiyasi) korxonani xomashyo, materiallar va yonilg‗i bilan 
ta‘minlaydi hamda tayyor mahsulot va ishlab chiqarish chiqindilarini 
tashib ketadi. Ishlab chiqarish ichki transporti sexlararo, sex ichidagi va 
ombor ichidagi transportga bo‗linadi.
Sexlararo transport (elektr aravachalar, avtomobil transporti, 
ko‗targichlar, transportyorlar, osma yo‗llar) korxona hududi chegarasida 
turli sexlar va omborlar o‗rtasida yuklarni ko‗chirish uchun xizmat qiladi. 
Sex ichidagi transport (elektr aravachalar va boshqa aravachalar, 
ko‗targichlar, quvurlar, osma yo‗llar, transportyorlar) alohida sexlar 
chegarasida texnologik operatsiyalarga muvofiq transport operatsiyalarini 
bajarish uchun mo‗ljallangan. Ombor ichidagi transport (elektr va 
avtoaravachalar, 
taxlagichlar, 
yuklagichlar, 
osma 
yo‗llar 
va 
transportyorlar) yuklarni qabul qilish va saqlash, berish va ko‗chirish bilan 
bog‗liq bo‗lgan operatsiyalarni bajaradi. 
Ishlatilish sohasi va ishlatishning o‗ziga xos xususiyatlariga qarab, 
transport quyidagi turlarga bo‗linadi: temir yo‗l transporti (lokomotivlar, 
ayrim yuk turlarini va sisternalarni tashish uchun ixtisoslashtirilgan 
vagonlar) ga, relessiz yuradigan transport (avtomobillar, traktorlar, 
avtokarlar, elektrokarlar, yuk ortgichlar)ga, mexaniq transport (ko‗prikli 
kranlar va to‗sin-balkalar, osma konteyner yo‗llari, lift, aravachalar, 
quvurlar, novlar)ga, suv transportiga (barjalar, shatakchilar, katerlar, 
chorvachilik mahsulotlarini tashish jihozlari)ga va havo transporti 
(transport aviatsiyasi) ga bo‗linadi. 
Ishlash usuliga ko‗ra transport uzlukli-davriy ishlaydigan transportga 
(temir yo‗l transporti, avtomobillar, elektr aravachalar, vagonetkalarga), 

---

19 
yuklarni ko‗chirish usuli bo‗yicha qo‗lda ishlatiladigan, mexanik va 
gidravlik transportga bo‗linadi. 
Zavod ichki transportining ishini rejalashtirish yuk tashish yillik va 
choraklik hajmlariga hamda yuk aylanmasi rejalariga asoslangan. Umumiy 
yuk aylanmasi hajmidan kelib chiqib, tashqi va ichki yuk aylanmasi, turlari 
bo‗yicha transport vositalariga bo‗lgan ehtiyoj, ortish-tushirish ishlari 
hajmi aniqlanadi, ishchilar soni, ish haqi fondi va mehnat unumdorligi 
hisoblanadi va h.k.