İXTİsasa giRİŞ
Yüklə 0,91 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Səthi gərilmə
|
Kinematik özlülük. Bir cinsli maye üçün laminar axında ν =
µ/ρ düsturu ilə təyin olunur. Burada dinamik özlülük (µ) Pа·san, sıxlıq (ρ) kq/m 3 ilə ölçüldüyündən kinematik özlülük vahidi m 2 / san alınır. Səthi gərilmə. σ = F/l düsturu ilə ifadə olunur. Burada kontura normal istiqamətdə təsir edən qüvvə (F)H ilə sərbəst səth kontu- runun uzunluğu (l) metrlə ölçüldüyü üçün səthi gərilmə əmsalı H/m alınır. Təcrübə zamanı ölçmə işlərinin təkrar nəticələri çox hallarda müxtəlif dərəcədə fərqli alınır. Bəzən bu fərq istifadə olunan ölçmə vəsaiti və üsullarının gözlənilən xətasından artıq olur. Bu təsadüfi ölçmə xətalarının olmasından irəli gəlir. Xətaların səbəbləri müxtəlifdir. Çox amilli hadisələrin xarakteri ehtimal nəzəriyyəsinə 64 VII. Metrologiya nədir əsasən riyazi üsullarla öyrənilir. Riyazi üsullar təkrar ölçmələrdə olan təsadüfi xətaların arasındakı analogiyaya əsaslanır. Hadisənin əmələ gəlmə imkanının kəmiyyətcə qiymətləndirilməsi həmin hadisənin ehtimalıdır. Dəqiq hadisələr ehtimalı 1, qeyri- mümkün hadisələr ehtimalı isə 0 qəbul olunur. Bu iki kənar qiymət təsadüfi deyildir. Bu qiymətlər arasındakı vəziyyətlər təsadüfi hadisələrdir. Təsadüfi xətalardan fərqli olaraq təkrar ölçmələr zamanı dəyişməyən, yaxud müəyyən qanunauyğunluğa tabe olan xətalar sistematik xətalar adlanır. Bunlara misal olaraq alət xətası, cihazın düzgün vəziyyətdə qurulmaması, subyektiv xətalar və s. göstərmək olar. Müvafiq riyazi korrelyasiya üsullarından istifadə edərək təsadüfi xətaların tədqiqat və ölçü nəticələrinə təsirini aradan qaldırmaq mümkündür. Bu barədə riyaziyyat və ixtisas fənlərində ətraflı məlumat verildiyi üçün onun üzərində dayanmırıq. |