mohiyatini ro‘yobga chiqarishga intilaveradi. Dunyoni insonning teran qatlamlariga kirmasdan
sirtdan bilishga bo‘lgan barcha urinishlar narsalar haqida faqat yuzaki
tasavvur hosil qilish
imkonini beradi. Insondan sirtga qarab harakat qiladigan bo‘lsak, narsalar mohiyatini hech anglay
olmaymiz, zero bu mohiyat insonning o‘zida mujassamlashgan. Bu fikr qadimgi
mutafakkirlargayoq yaxshi ma’lum bo‘lgan. Unga turli ko‘rinishlarda Sharqda ham,
yunon-rim
falsafiy an’anasida ham duch kelish mumkin.
Xususan, antik davrda Delfidagi Apollon ibodatxonasiga kiraverishda ustunga o‘yib
yozilgan, rivoyatlarga qaraganda Suqrot takrorlashni yaxshi ko‘rgan “
O‘z-o‘zingni angla
”, degan
ibora ayniqsa mashhur bo‘lgan. Ajablanarlisi shundaki, oradan ikki yarim ming yil vaqt o‘tgach,
hozir ham bu fikr o‘z ahamiyatini yo‘qotgani yo‘q. U nafaqat narsalar dunyosini,
balki inson
borlig‘ining mohiyatini, inson va ijtimoiy munosabatlarning asl tabiatini
tushunishga harakat
qilayotgan har bir odam uchun o‘z-o‘zini anglashga chorlovchi fikr bo‘lib qolmoqda. Buni faqat
shu bilan izohlash mumkinki, ayni holda har bir yangi avlod o‘z
davri hamda tabiiy-ilmiy va
falsafiy tasavvurlarning tegishli darajasi nuqtai nazaridan echishga harakat qiladigan o‘ta
murakkab, «boqiy» falsafiy masalalardan biri to‘g‘risida so‘z yuritiladi. Xususan, qadimgi xitoy
faylasufi
Lao Szi fikriga ko‘ra
, “boshqalarni biluvchi oqil, o‘zini biluvchi donishmanddir”.
Dostları ilə paylaş: 
