Ikkinchi usulda qayta baholash qimmatli qog‗ozlarning guruhlari bo‗ yicha
amalga oshiriladi. Guruh sifatida, odatda, ma‘ lum bir korxona (masalan, aksionerlik
jamiyati, aksionerlik tijorat banki ) hisoblanadi. Ushbu usulda guruhga kirgan qimmatli
qog‗ozlarning sotib olish va bozor qiymatlari ichidan eng kichigi tanlab olinib, shu
qiymatda guruhga kirgan barcha qimmatli qog‗ozlarning qayta baholangan qiymatdagi
summasi topiladi. Qayta baholash natijasida har bir guruh bo‗ yicha qimmatli
qog‗ozlarning oshirilgan va kamaytirilgan qiymat summalari topiladi. Barcha guruhlar
bo‗ yicha birgalikda topilgan summalar o‗rtasidagi farq jami qimmatli qog‗ozlarning
balans qiymatini oshishiga yoki kamayishiga olib keladi. Oshirilgan qiymat, xuddi
birinchi usuldagidek, qayta baholashdan olingan daromad sifatida xususiy kapitalga
kiritiladi, pasaytirilgan qiymat esa- korxona harajati sifatida tan olinadi va hisobotda aks
ettiriladi.
Uchinchi usulda qayta baholash jami investitsiya portfeli bo‗ yicha amalga
oshiriladi. Ushbu usulda guruhlar bo‗ yicha qayta baholash natijasida oshirilgan qiymat
summasi xususiy kapital summasiga kiritiladi, pasaytirilgan qiymat summasi
harajatlarga olib boriladi, o‗rtadagi farq, agar ijobiy bo‗lsa investitsiyalarni kupayishiga,
agar salbiy bo‗lsa investitsiyalarni kamayishiga olib boriladi.
Qimmatli qog‗ozlarga yo‗naltirilgan moliyaviy investitsiyalarni qayta baholash
usullarini farqini to‗laroq tushunish maqsadida quyidagi misolni ko‗rib chiqamiz.
Aytaylik, aksionerlik jamiyati quyidagi qimmatli qog‗ ozlarga ega:
Korxona
Ak siya
soni
Aksiyaning
sotib olish
qiymati
Aksiya-
ning
bozor
qiymati
Sotib
olish
qiymati
summasi
Bozor
qiymati
summasi
Bozor
qiymatini
oshishi va
pasayishi
Savdogarbank
10
5000
5200
50000
52000
2000
Savdogarbank
20
6000
5200 120000 104000
-16000
«Suxrob» AJ
100
1000
800 100000
80000
-20000
«Suxrob» A J
50
1200
800
60000
40000
-20000
