5.Azərbaycanın iqtisadi resurs potensialı və keçid dövründə onlardan istifadə etməklə makroiqtisadi nəticələrə nail olunmasının yolları.
Azərbaycanın təbii resurs potensialı. Hər bir ölkənin inkişafının təminatı kimi onun sahib olduğu təbii ehtiyatları, resursları, intellektual potensialı və s. çıxış edir. Xarici ticarət əlaqələrindən, idxal edilmiş əmtəələrdən və xammal ixracından asılı olmamaq üçün, ilk növbədə, ölkənin mövcud resurslarından səmərəli istifadə imkanları səfərbərliyə alınmalı, təbii ehtiyatlar məqsədəuyğun şəkildə istismar edilməlidir. Müasir şəraitdə keçid dövrü ilə bağlı qarşıya çıxan problemlərin həllində təbii sərvətlərimizdən maksimum fayda ilə istifadə edilməlidir. Bu məqsədlə isə müasir texnika və texnologiya, avadanlıq ,ən başlıcası, iri həcmdə maliyyə vəsaiti tələb olunur.Göstərilən istiqamətdə daxili maliyyə mənbələrinin çatışmazlığı xarici investisiyalardan səmərəli faydalanmağın ağıllı yollarının tapılmasını zəruri edir.
Azərbaycanın strateji cəhətdən ən əhəmiyyətli təbii resursu kimi neft və qaz ehtiyatları çıxış edir. Azərbaycan Respublikasının Yanacaq və Energetika Nazirliyinin məlumatına əsasən Azərbaycanın təsdiq edilmiş karbohidrogen ehtiyatları- neft-6 mlrd. ton, qaz – 4-5 trln. m3 qədər qiymətləndirilir. Təkcə “Azəri – Çıraq – Günəşli” yatağında 730 mln. ton neft, “Şahdəniz” yatağında isə 1 trln. m3 qaz ehtiyatları vardır.
Bu gün neft – həyat tərzinin məzmunu, ən geniş yayılmış enerji mənbəyidir. Ona görə də neft dünya iqtisadiyyatında vacib rol oynayır və hər bir dövlətin bütövlükdə daxili və xarici siyasətini müəyyən edir. Bu baxımdan Azərbaycan neftinin dünya bazarına çıxarılması vacib əhəmiyyət kəsb edir. Bu istiqamətdə əldə olunmuş ən böyük uğurlardan biri 24 sentyabr 1994-cü ildə imzalanmış “Əsrin Kontraktı” hesab edilir.Bu kontrakta əsasən Azərbaycanın neft resurslarının dünya bazarına çıxarılması təmin edildi. Həmçinin, “Bakı – Supsa” neft boru kəməri ilə Azərbaycan nefti xarici ölkələrə ixrac edilir, “Bakı – Tbilisi – Ceyhan” kəmərinin perspektivləri geniş qiymətləndirilir.
|
Boru kəmərləri
|
Uzunluğu
|
Xərclər (mln. dollar)
|
İllik ötürmə qabiliyyəti
|
Tarif (barelə görə dollar)
|
Bakı-Tbilisi-Ceyhan
|
1767 km
|
2400
|
350.0 mln. barel
|
2.50
|
Bakı-Supsa
|
830 km
|
565
|
32.1 mln. barel
|
0.43
|
Bakı-Novorossiysk
|
1346 km
|
60
|
31.4 mln. barel
|
2.12
|
Dostları ilə paylaş: |
