Kbt я25 uot (059) Baş redaktor
Yüklə 6,03 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- İ n t e r n e t d ə www.anl.az www.az.wikipedia.org www.kino-teatr.ru www.kultaz.com 30
- İ n t e r n e t d ə www.anl.az www.az.wikipedia.org www.librarything.com 13
- İ n t e r n e t d ə www.anl.az www.az.wikipedia.org www.librarything.com 15
- İ n t e r n e t d ə www.anl.az www.az.wikipedia.org www.e-qanun.az www.muallim.edu.az 2
- İ n t e r n e t d ə www.anl.az www.az.wikipedia.org www.e-qanun.az www.muallim.edu.az 3
- İ n t e r n e t d ə www.anl.az www.az.wikipedia.org www.e-qanun.az www.muallim.edu.az 29
|
İ n t e r n e t d ə www.anl.az www.az.wikipedia.org www.kino-teatr.ru www.kultaz.com 23 Müğənni 227 Musiqi.Opera.Balet 60 illiyi Adilə Yusifova 1956 İYUL Adilə Niyazi qızı Yusifova 1956- cı il iyul ayının 30-da Bakı şəhərində anadan olmuşdur. 1975-1980-ci illərdə Üzeyir Hacıbəyov adına Bakı Musiqi Akademiyasının bəstəkarlıq şöbəsində, professor C.Hacıyevin sinfində təhsil almış, təhsilini fərqlənmə diplomu ilə başa vurmuşdur. 1975-1999-cu illərdə Asəf Zeynallı adına Bakı Musiqi Tex- nikumunda konsertmeystr, nəzəriyyə fənnlərindən dərs demişdir. 1991-ci ildən Üzeyir Hacıbəyov adına Bakı Mu- siqi Akademiyasının Azərbaycan xalq musiqisinin tarixi və nəzəriyyəsi kafed- rasında müəllim, 2006-cı ildən dosent, 2012-ci ildən professor vəzifəsində ça- lışır.
1992-ci ildən
Azərbaycan Bəstəkarlar İttifaqının üzvüdür. 1997- ci ildə dissertasiya işini müdafiə edərək, sənətşünaslıq namizədi alimlik dərəcəsini almışdır. Adilə Yusifova fortepiano ilə orkestr üçün konsert (1980), fleyta və fortepi- ano üçün üç miniatür (1981), qoboy və fortepiano üçün “Triptix” (1981), Azərbaycan xalq rəqs işləmələri (1981), kamera orkestri üçün beş konsert pye- si (1984), “Milli naxışlar” (1993), İ.Tapdıq və B.Vahabzadənin sözlərinə uşaq xoru, kvartet və fortepiano üçün “Bahar nağılı”-7 hissəli kantata (1993), fleyta və fortepiano üçün “Unudulmuş duyğu” pyesi (1994), simli kvartet, səs, klarnet və fortepiano üçün “Biz eyni səma altındayıq” (1997), tar və forte- piano üçün “Alov” fantaziyası (2003), R.Mirzəyevanın sözlərinə “Qadın ob- razlarının siluetləri” süitası (2003), (2007), truba, violin və fortepiano üçün “Reqtaym ruhunda” (2007), soprano, tenor və fortepiano üçün “Nənə çin san- dığında” süitası (2009), fortepiano üçün “İthaf” (Cövdət Hacıyevə həsr olunub (2012), R.Mirzəyevanın sözlərinə səs, simli kvartet, qoboy, balaban və for- tepiano üçün “Xəyallarımdakı şəhər” fantaziyası (2014) və s. əsərlərini yaz- mışdır.
Bundan əlavə bəstəkar N.Kərimovla birlikdə rus dilində “Azərbaycanda professional təhsilin salnaməsi (1985- 1995-ci illər)”, musiqi təhsil ocaqları- nın tələbələri üçün “Azərbaycan xalq melodiyalarının işləməsi və aranji- manı”, “Azərbaycan bəstəkarlarının işləmələri” adlı kitablar, Azərbaycan və rus dillərində “Soltan Hacıbəyov. Azərbaycan xalq melodiyaları- nın işləməsi” adlı dərs vəsaitini və rus dilində “Cövdət Hacıyev. Həyat salnaməsi. Məqalələr. Mülahizələr” adlı kitabını yazmışdır. Adilə Yusifova 2011-ci ildə Azərbaycan Respublikasının Əməkdar müəllimi fəxri adına layiq görülmüş- dür.
Ə d ə b i y y a t Adilə Yusifovanın “Uşaqlara məhəbbətlə” uşaq xoru üçün əsərləri [Notlar]: “xor dirijor- luğu” ixtisası üzrə təhsil alan tələbələr üçün dərs vəsaiti /A.Yusifova, G.İmanova; red. G.Abdullazadə; Azərb. Resp. Təhsil Nazirliyi, Ü. Hacıbəyov ad. Bakı Musi- qi Akad.- Bakı: Adiloğlu, 2009.- 100 s. Azərbaycan bəstəkarlarınn işləmələri: ali musiqi məktəbləri ücün: dərs vəsaiti /A.Yusifova; elmi red. R.Zöhrabov.- Bakı: Adi- loğlu, 2009.- 154 s. Milli naxışlar [Notlar] : fortepiano üçün 10 konsert pyesi /A.Yusifova; red. L.Kazımova; rəssam Ə.Nərimanbəyova; Azərb. Resp. Mədəniyyət və Turizm Nazirliyi.- Bakı: Təhsil, 2012.- 64 s. Paralellər [Notlar] : violino, violonçello, piano və balaban üçün /A.Yusifova.- Bakı, 2009.- 58 s. İ n t e r n e t d ə www.anl.az www.az.wikipedia.org www.kino-teatr.ru www.kultaz.com 30 Bəstəkar 228 Teatr.Kino 80 illiyi Rasim İsmayılov 1936-2004 İYUL Rasim Rza oğlu İsmayılov 1936- cı il iyul ayının 13-də Bakıda ana- dan olmuşdur. Kinoya olan sevgisi 1958-ci ildə onu Bakı kinostudiyasına gətirmiş, orada operator assistenti kimi işləməyə başlamışdir. 1958-1962-ci illərdə Moskvada Ümumittifaq Dövlət Kinematoqrafiya İnstitutunun opera- torluq fakültəsini, məşhur operator Boris Volçekin sinfini bitirmişdır. Ra- sim İsmayılovun Moskvada təhsil aldı- ğı illərdə çəkdiyi kurs işləri artıq onun peşəkarlığından xəbər verirdi. 1962-ci ildən Azərbaycan Televizi- yasında çalışmışdır. Burada gənc opera- torun ssenariləri əsasında “Azərbaycan raport verir”, “Daha iki nəfər” qısa- metrajlı bədii televiziya filmləri isteh- sal olunmuşdur. Rejissor kimi “Mavi ekranın yolları”, “Şəhərin ritmləri” və başqa sənədli filmlər çəkmişdir. Azərbaycan televiziyasında anima- siya filmlərinin yaradıcılarından biri kimi də tanınmışdır. 1965-ci ildə “Da- nışan işıqlar”, 1969-cu ildə “Qırmızılar, qaralar və başqaları” cizgi filmlərinə quruluş vemişdir. Onun ssenarisi əsasında çəkilən bu film-alleqoriya Kiyevdə “Prometey - 69” festivalında ən yaxşı rejissor işinə görə diploma layiq görülmüşdür. Bədii kinoda ope- rator kimi debüt işi “Cazibə qüvvəsi” kinoalmanaxında “Dağ meşəsindən keçərkən” novellasıdır. Sonralar böyük kinoya vəsiqə almış, görkəmli rejissor Hüseyn Seyidzadənin quruluş verdiyi tarixi-inqilabi janrda çəkilən “Yenilməz batalyon” (1965) filminin quruluşçu operatoru olmuşdur. Bu onun böyük kinoda ilk işi idi. Azərbaycan kinosunun qızıl fondu- na daxil olan bir çox filmlərə operator kimi quruluş vermişdir. “Sevil”, “Yeddi oğul istərəm”, “Axırıncı aşırım”, “Gün keçdi”, “Nəsimi”, “Dədə Qorqud”, “Sevinc buxtası”, “Babək” və başqa filmlərin uğurlu ekran həllini tapma- sında onun xidmətləri əvəzsizdir. Sənətkar 68 illik ömrünün 46 ilini milli kinomuzun inkişafına həsr et- miş, bu illər ərzində operator kimi 20 bədii, 10 sənədli film, rejissor və sse- nari müəllifi kimi dörd “Mozalan”, iki animasiya filmi çəkmişdir. Quruluş verdiyi son ekran əsəri 1990-cı ildə lentə alınan “Tələ” filmi- dir.
Azərbaycan Dövlət Mədəniyyət və İncəsənət Universitetində peda- qoji fəaliyyət göstərmişdir. Görkəmli kinooperator, kinorejissor, ssena- ri müəllifi Rasim İsmayılov 1976-cı ildə Azərbaycan SSR-in “Əməkdar incəsənət xadimi” fəxri adına, 1978- ci ildə Dövlət mükafatına layiq görül- müşdür. Rasim İsmayılov 2004-cü il mart ayının 3-də vəfat etmişdir. “Uçan çinarlar” kitabı ölümündən sonra işıq üzü görmüşdür.
229 Teatr.Kino 90 illiyi Sədayə Mustafayeva 1926-2004 İYUL Sədayə İsmayıl qızı Mustafayeva 1926-cı il iyul ayının 15-də Nuxa (in- diki Şəki) şəhərində anadan olmuşdur. Beş illik orta təhsilini bitirdikdən son- ra Şəkidə fəaliyyət göstərən İpəkçilik kombinatında usta köməkçisi işləməyə başlamışdır. Sonra 12 yaşında səhnəyə qədəm qoymuş və ilk obrazı Süleyman Rüstəmin “Qaçaq Nəbi” tamaşasın- da Çimnaz rolu olmuşdur. Bir müddət Şəki Dövlət Dram Teatrında bir-birinin ardınca maraqlı obrazlar qalereyası ya- radan Sədayə Mustafayeva daha sonra fəaliyyətini Ağdaş və Göyçay teatrla- rında davam etdirmişdir. 1950-ci ilin mart ayında Gəncə Dövlət Dram Teat- rının direktoru, respublikanın Xalq ar- tisti, rejissor Məhəmməd Bürcəliyevin dəvəti ilə Sədayə xanım Gəncə Dövlət Dram Teatrına aktrisa kimi dəvət almış- dır.
Teatrın səhnəsində Sədayə xanım 400-dən artıq maraqlı obrazlar qalere- yası yaratmışdır. “Vaqif” (Xuraman, Gulnar); “Aydın” (Gültəkin); “Pəri Cadu” (Pəri); “Solğun çiçəklər” (Sara, Pəri, Gülnisə); “Otello” (Emilya); “III-Riçard” (Yelizaveta); “Sokratla söhbətlər” (Ksantipa); “İtkin gəlin” (Səbihə); “Yad qızı” (Həcər xanım); “Dairəni genişləndirin” (Aliyə); “Dəli Kür” (Şahnigar); “Atayevlər ailəsi” (Dilşad xanım); “Xurşudbanu Natəvan” (Natəvan); “Mahnı dağlarda qaldı” (Rəxşəndə xanım) və s. pyeslərdə oynadığı obrazlar aktrisanın yaradı- cılığının ən gözəl nümunələrindəndir. Bu gün Gəncə Dövlət Dram Teatrında fəaliyyət göstərən əksər aktyor və akt- risa truppası məhz Sədayə Mustafayeva məktəbinin yetirməsidir. Həmçinin “Azərbaycanfilm”in is- tehsalı olan 20-dən artıq bədii filmə çəkilmişdir. “Biri vardı, biri yoxdu...”da Qadın, “Qanun naminə”də Xatun, “Mən ki, gözəl deyildim”də Gözəl, “Şərikli çörək”də Şamama, “Gün keçdi”də Əsmərin anası, “Qızıl qaz”da Şəfiqənin anası, “Var olun, qızlar...”da Rüstəmin anası, “Firəngiz”də Məsmə, “Ad günü”ndə Əlinin anası, “Qaynana”da Mülayim, “Gümüşü
furqon”da Mədinənin anası, “Cin mikrorayonda”da Ana, “Ölsəm bağışla”da Yusifin anası, “Ağ atlı oğlan”da Mirvari nənə, “Da- ğıdılmış körpülər”də Əsmər, “Acılar bitməz”də Orxanın nənəsi, amerika ki- nemotoqrafçılarının istehsal etdiyi “İlk körpü” filmində Əsmər və s. rollarını nümunə göstərmək olar. O, 1958-ci ildə Əməkdar artist, 1981-ci ildə isə Xalq artisti fəxri adları- na, həmçinin 2003-cü ildə Azərbaycan Respublikası Prezidentinin Fərdi təqaüdünə layiq görülmüşdür. Görkəmli aktrisa Sədayə Mustafa- yeva 2004-cü il avqust ayının 13-də Gəncə şəhərində vəfat etmişdir. 2000-ci ildə “Əsgəroğlu” nəşriyyatı tərəfindən Azərbaycanın xalq ar- tisti Sədayə Mustafayeva haqqında teatrşünas-tənqidci Anar Bürcəliyevin “Səhnə həyat nurumdur” adlı monoqra- fiyası çap edilmişdir.
230 17 Milli Qəhrəmanlar 45 illiyi Kərim Kərimov 1971-1992 İYUL Kərim Məhəmməd oğlu Kərimov 1971-ci il iyul ayının 2-də Şərur rayo- nunun Qarahəsənli kəndində anadan olmuşdur. Orta məktəbi bitirdikdən son- ra Tümendə Ali Hərbi Mühəndis Komandirləri Məktəbinə qəbul olun- muşdur. Qarabağ hadisələri başlayan- da K.Kərimov azərbaycanlı tələbələrlə birlikdə vətənin müdafiəsi üçün Azərbaycana gəlmişdir. Təhsilini Bakı Ali Birləşmiş Komandirlər Məktəbində davam etdirmiş, 1992-ci ildə Biləcəridə təlim keçdikdən sonra aprel ayının 15-də Goranboy rayonuna yollanmış- dır. 21 yaşlı K.Kərimov istehkamçılar bölməsinə komandir təyin olunmuşdur. 1992-ci il may ayının 1-də Tap- Qaraqoyunlu kəndi ətrafında mina- lanmış sahələrin zərərsizləşdirilməsi əməliyyatında Kərim də iştirak etmiş- dir. Mayın 5-də Goranboy döyüşlərində qəhrəmancasına həlak olmuşdur. Doğ- ma kəndi Qarahəsənlidə dəfn olunmuş- dur.
Azərbaycan Respublikası Prezi- dentinin 11 sentyabr 1992-ci il tarixli 193 saylı Fərmanı ilə Kərimov Kərim Məhəmməd oğlu ölümündən sonra “Azərbaycanın Milli Qəhrəmanı” fəxri adına layiq görülmüşdür. Qarahəsənli kəndində büstü qoyul- muşdur. Goranboy və Şərur rayonunda adına məktəb və küçə var.
231 Milli Qəhrəmanlar 40 illiyi Samir Zülfüqarov 1976-1995 İYUL Samir Xəlil oğlu Zülfüqarov 1976- cı il iyul aynın 3-də Dəvəçi rayonu- nun Ağbaş kəndində anadan olmuşdur. Səkkizinci sinfə kimi burada təhsil al- mış, lakin ailə vəziyyəti ilə əlaqədar məktəbi yarımçıq qoymuşdur. 1994-cü ilin avqustunda Dəvəçi rayon Hərbi Ko- missarlığı tərəfindən Milli Ordu sıraları- na həqiqi hərbi xidmətə göndərilmişdir. Samir Zülfüqarov Yaşma qəsəbəsində yerləşən hərbi hissələrin birində xidmət etmişdir. Komandirləri nizam-intizamlı, nümunəvi əsgər olduğunu nəzərə ala- raq ona qısamüddətli məzuniyyət vermişdilər. Həmin vaxt respublikada vəziyyət yenidən gərginləşmişdi. Bir qrup cinayətkar ünsürlərdən ibarət si- lahlı dəstə hakimiyyəti ələ keçirmək üçün dövlət çevrilişi etmək istəyirdi. Baş verən hadisələrə biganə qala bilməyən Samir, məzuniyyətini yarım- çıq qoyub döyüş yoldaşlarının yanı- na qayıtmış, Milli Ordunun əsgərləri dövlət çevrilişinə cəhd edən qüvvələrlə mübarizə aparmış və 1995-ci il 17 mart tarixində Samir dövlətçiliyimiz uğrun- da şəhid olmuşdur. Dəvəçi rayonunun Ağbaş kəndində dəfn edilmişdir. Azərbaycan Respublikası Preziden- tinin 4 aprel 1995-ci il tarixli 307 saylı Fərmanı ilə Zülfüqarov Samir Xəlil oğ- luna ölümündən sonra “Azərbaycanın Milli Qəhrəmanı” fəxri adı verilmişdir. Dəvəçi rayon 3 saylı orta məktəb Mil- li Qəhrəmanın adını daşıyır. Məktəbdə büstü qoyulmuşdur.
232 Milli Qəhrəmanlar 55 illiyi Sadıq Hüseynov 1961-1992 İYUL Sadıq Dayandur oğlu Hüseynov 1961-ci il iyul ayının 29-da Ağcabədi rayonunun Xocavənd kəndində anadan olmuşdur. 1968-1978-ci illərdə həmin kənddə orta məktəbdə təhsil almışdır. 1980-ci ildə Xankəndi Pedaqoji İnstitu- tunun İbtidai metodika fakültəsinin qi- yabi şöbəsinə daxil olmuş, elə həmin il ordu sıralarına çağırılmışdır. Sadıq Hüseynov hərbi xidmətini başa vurduqdan sonra yarımçıq qalmış təhsilini davam etdirmiş, 1987-ci ildə institutu bitirərək doğma kəndlərinə qa- yıtmışdır. Vaxtilə təhsil aldığı məktəbdə əvvəl pioner baş dəstə rəhbəri, sonra isə müəllim işləmişdir. 1989-cu ildə DİN- in sərəncamı ilə Şuşa rayon Daxili İşlər Şöbəsində sahə müvəkkili vəzifəsinə təyin edilmişdir. Erməni quldurları Şu- şaya hücum edəndə Sadıq da digər polis əməkdaşları kimi şəhərin müdafiəsində yaxından iştirak etmiş, düşmənə ağır zərbələr endirmişdir. 29 mart 1992-ci ildə ağır yaralansa da, yenə də döyüşə davam etmişdir. 13 aprel 1992-ci ildə erməni silahlı birləşmələri Şuşanı ağır raket atəşinə tutmuş, Sadıq Hüseynov yaralı yol- daşlarını xilas edərək qəhrəmancasına həlak olmuşdur. Ağcabədi rayonunun Xocavənd kəndində dəfn edilmişdir. Azərbaycan Respublikası Prezidenti- nin 8 oktyabr 1992-ci il tarixli Fərmanı ilə Hüseynov Sadıq Dayandur oğluna ölümündən sonra “Azərbaycanın Milli Qəhrəmanı” adı verilmişdir. Xocavənd kənd orta məktəbi onun adını daşıyır.
|