Kirish Mavzuning dolzarbligi

2-rasm. VCHD-1 korxonasining depov ta’mirlash bo‘yicha vagonlar sonining o‘zgarishini dinamikasi³
Yuqoridagi 2-rasmlar orqali korxonaning depo ta’miri bo‘yicha vagonlar sonining o‘zgarishini 2021-2022-yillarda eng yuqori darajani tashkil etganini ko‘rishimiz mumkin. Eng past vagonlar ta’miri soni o‘zgarishi esa, 2020-2021-yillarni o‘z ichiga oladi.
2-jadval
VCHD-1 korxonasining kapital ta’mirlash bo‘yicha xarajatlari⁴
(Ming so‘m)

Xarajatlar nomi	Yillar			O‘sish(kamayish) sur’ati, % 2021/2020		O‘sish(kamayish) sur’ati, % 2022/2021
	2020	2021	2022
1.Yopiq vagonlar	874756	549403	925022		68.8		168,4
2.Platformali vagonlar	553027	420773	802263		76.1		190,7
3.Yarim vagonlar	771771	496197	656472		64.3		132,3
4.Sisternali vagonlar	102985	53206	268550		51.7		504
5.Boshqa vagonlar	1749512	1098806	1850044		62.9		168,4

Yuqoridagi 2-jadvaldan foydalanib, VCHD-1 korxonasining kapital ta’miri uchun 2020-2022-yillar oralig‘idagi xarajatlariga quyidagicha xulosani chiqarishimiz mumkin bo‘ladi.

Yopiq vagonlar bo‘yicha 2020-yil kapital ta’mir uchun 874756 ming so‘m xarajat amalga oshirilgan. Bu xarajat 2021-yilda 549403 ming so‘mni tashkil etgan. 2020-yilga nisbatan 2021-yilda 37,2 foizga kamaygan. Bu ko‘rsatgich 2022-yilda 925022 ming so‘mni tashkil etgan va 2022-yil 2021-yilga nisbatan 68,4 foizga ortgan.
Platformali vagonlar bo‘yicha 2020-yil yuk vagonlari kapital ta’miri uchun 553027 ming so‘m xarajat sarflangan. Bu xarajat 2021-yilda 420773 ming so‘mni tashkil etgan. 2020-yilga nisbatan 2021-yilda 23,9 foizga kamaygan. Bu ko‘rsatgich 2022-yilda 802263 ming so‘mni tashkil etgan va 2022-yil 2021-yilga nisbatan 90,7 foizga ortgan.
Yarim vagonlarning kapital ta’miri uchun bajarilgan ishlar xarajatlarini ko‘rib chiqamiz. 2020-yilda amalga oshirilgan ishlar bo‘yicha xarajatlar 771771 ming so‘mni tashkil etgan. 2021-yilda 2020-yilga nisbatan xarajatlar 37,5 foizga kamaygan. Amalga oshirilgan ishlar bo‘yicha kapital ta’mirlash uchun xarajatlar 2022-yilda 656472 ming so‘mni tashkil etgan. Bu ko‘rsatgich xarajatlari 2021-yilda 496197 ming so‘mni tashkil etgan. Endi esa, bu ko‘rsatgichni 2022-yilga nisbatan qanday o‘zgarganini ko‘ramiz. 2022-yil 2021-yilga nisbatan 32,3 foizga ortgan.
Sisternali vagonlarning kapital ta’miri uchun ishlarga ketgan xarajatlar 2020-yilda 102985 ming so‘mni tashkil etgan. Bu ko‘rsatgich xarajatlari 2021-yilda 2020-yilga nisbatan 48,3 foizga kamaygan. 2022-yilda pudratchilar tomonidan bajarilgan ishlarga ketgan xarajatlar 268550 ming so‘mni tashkil etgan. Bu ko‘rsatgich xarajatlari 2021-yilda 53206 ming so‘mni tashkil etgan. 2021-yilga nisbatan 2022-yil xarajatlari 404 foizni tashkil etib, 2021-yilga nisbatan qarib 4 barobardan ortiqroq so‘mga xarajatlar ortgan.
Korxonaning 2020-2022-yillar oralig‘ida qilingan kapital ta’mirlash uchun jami xarajatlarini tahlil qilib chiqamiz. 2020-yilda korxonaning jami xarajatlari 1749512 ming so‘mni tashkil etgan bo‘lib, 2021-yil 2020-yilga nisbatan 37,1 foizga kamaygan. 2022-yilda jami xarajatlar 1850044 ming so‘mni tashkil etgan. Jami xarajatlar 2021-yilda 1098806 ming so‘mni tashkil etgan. Korxona 2021-yilga nisbatan 2022-yil jami xarajatlari 68,4 foizga ortgan.
Umumiy qilib xulosa chiqaradigan bo‘lsak, vagon xo‘jaligi bo‘yicha xarajatlar 2022-yilda xarajatlarning ortganini ko‘rishimiz mumkin. Yopiq vagonlar uchun ketgan xarajatlari ortgan. Amalga oshirilgan ishlar uchun ketgan xarajatlari ortgan.
Yuqoridagi 2-jadval tahlilidan karxona xarajatlari uchun xulosa chiqaradigan bo‘lsak korxona xarajatlari 2022-yilda 2020-2021-yillarga nisbatan ortganligini ko‘rishimiz mumkin.
Yuqoridagi 2-jadvaldan foydalanib quyidagi 4-rasm orqali korxonaning kapital ta’mir bo‘yicha xarajatlar ulushini keltirishimiz mumkin.



3-rasm. VCHD-1 korxonasining kapital ta’mirlash bo‘yicha xarajatlari ulushi⁵
Yuqoridagi 3-rasm orqali korxonaning kapital ta’miri bo‘yicha xarajatlari ulushining eng yuqori ko‘rsatkichi 2022-yilga to‘g‘ri keldi. Korxonaning kapital ta’mirlash bo‘yicha xarajatlari ulushining eng past ko‘rsatkichi esa, 2020-yilga to‘g‘ri keldi.
VCHD-1 korxonasinig yuqoridagi 1-jadvali (“VCHD-1” ning ta’mirlash turlari bo‘yicha ko‘rsatkichlari) va 2-jadvali (VCHD-1 korxonasining kapital remonti bo‘yicha xarajatlari) korxonaning asosiy faoliyat ko‘rsatkichlari va ularning tahlili haqida ma’lumot berib o‘tdik. Umuman olganda, VCHD-1 korxonasida hozirgi kunda xarajatlarni kamaytirib tannarxni kamaytirish ustida ish olib borilmoqda. Misol tariqasida korxonaning 2021-yildagi xarajatlariga nisbatan 2022-yildagi xarajatlarining qisqarganini aytishimiz mumkin.