Kirish. Qurilish materiallari va buyumlarining umumiy asoslari. Qurilish materiallarining asosiy xossalari

Sanitariya-texnika buyumlari-umivalnik, unitaz, bide, rakovina, pissuar,
yuvish bachoklari va shu kabilar chinni, yarim chinni, fayans va shamotlangan
massalardan tayyorlanadi. Ular xom ashyosini kaolin, oq gil, dala shpati, kvars-
qumi kukuni, kuydirilgan gil, eruvchan shisha va soda turli miqdorda tashkil etadi.
Buyumlar oq va rangli yaltiroq sir bilan qoplanadi va pishiriladi. Buyumlar gips
qoliplari quyma usulda olinadi.
Kanalizatsiya va drenaj quvurlari oqava, zax, yomg‘ir, chiqindi suvlarni
oqizish va chiqarib yuborish uchun ishlatiladi. Kanalizatsiya quvurlari plastik qiyin
eriydigan va erimaydigan gillardan tayyorlanadi.
Kanalizatsiya quvurlarining uzunligi 1000-1500mm, ichki diametri 150600
mm bo‘ladi. Bir tomoni quvurlarni biriktirish maqsadida rastrub holda yasaladi.
Quvur suv shimuvchanligi 8% kam bo‘lishi, kislotaga bardoshligi 93%, suv
o‘tkazmasligi shart.
Drenaj quvurlar oson eriydigan gil va qumoq tuproqlar asosida olinadi.
Quvur silindrik, olti va sakkiz qirrali sirlanmagan holda ishlab chiqariladi va
botqoq va sho‘rlangan erlarning suvini qochirish uchun ishlatiladi. Uzunligi 500
mm gacha, ichki diametri 50-250 mm bo‘ladi.
Klinkerli g‘isht gillarni to‘la pishirib olinadi. O‘lchamlari 220x110x65
mm bo‘ladi. Siqilishdagi mustahkamlik chegarasiga ko‘ra 3 markaga-1000,700 va
10
Building of materials S.K. Duggal, New Age International (P) Ltd 2008,page 44-50

---

---

400 bo‘linadi, suv shimuvchanligi 2-6%, sovuqqa chidamligi 50-100 sikl bo‘ladi.

Klinkerli g‘isht yo‘l va ko‘prik qoplamalarida, kanalizatsiya kollektorlarini
qoplashda, suv inshootlari qirg‘oqlarini mustahkamlashda ishlatiladi.
Kislotaga chidamli g‘isht oliy va birinchi kategoriyalarda A, B va V
klasslarda tayyorlanadi. G‘isht shakl jixatidan to‘g‘ri burchakli, ponasimon, radial
va fason turlariga bo‘linadi. G‘ishtning o‘lchamlari 230x113x65 va 230x113x55
mm.
G‘ishtning siqilishga mustahkamligi 35-60 MPa, kislotaga bardoshligi 96-
98,5% va termik bardoshligi 5-25 marta issiqlik almashish sikli. G‘isht qurilish
konstruksiyalari va apparatlarni kislota muhitidan himoyalashda, gaz yo‘llariga
qoplash, pol va tarnovlarga yotqizish uchun ishlatiladi.