KİtabxanaşÜnasliq

ƏDƏBİYYAT 
1.
 
Az
ərbaycan Respublikasının Qanunvercilik toplusu, 2004, №4, naddə 298-299, 
s.143.  
2.  Az
ərbaycan Respublikası Statistika Komitəsi “Kitabxanaların fəaliyyəti haqqında” 
statistik müayin
əsinin nəticələri barədə statistik bülleten, Bakı, 2009, 87 s. 
3. Az
ərbaycan Milli Kitabxanası-90 məqalələr məcmuəsi. Bakı, 2013.-150s. 
4. Əsədova R. Azərbaycan Milli Kitabxanası – məqalələr məcmuəsi, Bakı, 2013.  
5. M.F.Axundzad
ə  Azərbaycan  Respublikası  Dövlət  Kitabxanasının  əməkdaşlarının 
əsərləri (1923-1993). Tərtib edəni: F.Məmmədov.- Bakı, 1993.- 150s. 
6.  Tahirov  K.  Dünya  Milli  Kitabxanaları.  M.F.Axundzadə  Azərbaycan Milli 
Kitabxanası. Dərs vəsaiti. Bakı, 2013.- 211s. 
7.  Tahirov  K.  Axundov  adına  Milli  Kitabxananın  beynəlxalq  əlaqələri// 
Kitabxanaşünaslıq-informasiya.-2011.- № 1.-s 32-40 
8. Az
ərbaycan kitabxanaları XXI əsrin informasiya məkanında. IIIcild.-Bakı, 2010.-
367s. 
9. Kitabxanaların fəaliyyəti haqqında statistik müayinənin nəticələri barədə. Statistik 
bülleten. Bakı, 2009.- 86s. 
 
 
 
 
 
Х.Исмаилов 
 
ПРЕМЕНЕНИЕ ИНФОРМАЦИОННО-КОММУНИКАЦИОННЫХ 
ТЕХНОЛОГИЙ В  
ОРГАНИЗАЦИИ ИСПОЛЬЗОВАНИИ БИБЛИОТЕЧНЫХ РЕСУРСОВ 
(НА ОСНОВЕ ОПЫТА РАБОТЫ НАЦИОНАЛЬНОЙ БИБЛИОТЕКИ) 
 
РЕЗЮМЕ 

В  статье  освещены  роли  информационно-коммуникационных  технологий  в 
организации  эффэктивного  использоваия  библиотечных  ресурсов.  А  также  особое 
внимание уделено на опыт работы национальной библиотеки им.М.Ф.Ахундова а также 
междкнородный опыт соответствующих библиотек.                                           
 
 
K.Ismayilov 
 
APPLYING OF INFORMATION AND COMMUNICATION TECHNOLOGIES IN 
THE ORGANIZATION OF THE USE OF LIBRARY RESOURCES (BASED ON THE 
EXPERIENCE OF THE NATIONAL LIBRARY) 
 
SUMMARY 
The article highlights the role of information and communication technologies in the 
organization of effective use of library resources. Also, special attention is paid to the 
experience of the National Library after M.F.Akhundov and international experience relevant 
libraries. 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Sevda XƏLƏFOVA  
tarix üzr
ə fəlsəfə doktoru, dosent 
 
TƏHSİL SİSTEMİNİN İNFORMASİYALAŞDIRILMASINDA  
İNFORMASİYA VƏ KOMMUNİKASİYA TEXNOLOGİYALARININ 
ƏHƏMİYYƏTİ 
 
Açar sözl
ər:  təhsil  sisteminin  informasiyalaşdırılması,  təhsildə  İKT-nin tətbiqi ilə 
bağlı  dövlət siyasəti, təhsildə  informasiya və kommunikasiya  texnologiyalarından  istifadə, 
elektron t
əhsil texnologiyalarının üstünlükləri 
Ключевыe  слова:  информатизация  системы  образования,  государственная 
политика  в  связи  с  применением  ИКТ  в  образовании,  использование  информационно-

коммуникационных технологий в образовании, преимущества электронных технологий 
в образовании. 
Keywords:  information of education system, state policy on application of ICT in 
education, usage of information and communication technologies in education, advantages of 
e-education technologies 
M
əqalədə 
respublikamızda 
informasiya-kommunikasiya 
texnologiyalarının  müxtəlif fəaliyyət sahələrinə, xüsusilə  də  təhsil sisteminə 
t
ətbiqi ilə əlaqədar dövlət siyasəti, qəbul olunmuş qərar, sərəncam və dövlət 
proqramları haqda məlumat verilmiş, təhsil sisteminin informasiyalaşdırılması 
v
ə kompüterləşdirilməsi, müxtəlif strateji əhəmiyyətli İKT layihələrinin həyata 
keçirilm
əsi, təhsil  şəbəkə  infrastrukturunun qurulması  və  s. məsələlərə 
toxunulmuşdur. 
Bilikl
ərə  əsaslanmış  iqtisadiyyatın  təşəkkül  tapdığı  şəraitdə 
informasiya v
ə  kommunikasiya  texnologiyalarının  (İKT)  inkişafı  ölkənin 
intellektual v
ə  elmi  potensialının  vacib  göstəricilərindən  biridir.  Qloballaşan 
dünyada  ölk
ələrin rəqabət qabiliyyəti ilk növbədə  onların  İKT-dən səmərəli 
istifad
əsi ilə  müəyyənləşməklə  formalaşır.  Hazırda  respublikamızda  bütün 
sah
ələrdə  mütəxəssislərin informasiya və  kommunikasiya  texnologiyaları  ilə 
işləmək və onlardan düzgün istifadə etmək bacarığına çox böyük önəm verilir. 
İKT  biliyinə  mükəmməl yiyələnməyin  ən  yaxşı  yolu  isə  əsasən təhsil 
mü
əssisələrindən başlayır. 
Ölk
əmizdə  İKT-nin  inkişafı,  informasiya  cəmiyyətinin  formalaşması 
ulu önd
ər Heydər Əliyevin adı ilə bağlıdır. Onun 17 fevral 2003-cü ildə imza-
ladığı  "Azərbaycan  Respublikasının  inkişafı  naminə  informasiya-
kommunikasiya texnologiyaları üzrə (2003-2012-ci illər) Milli Strategiya" 10 
il
ə  yaxın  müddətdə  müasir  informasiya  texnologiyalarının  Azərbaycanda 
t
ətbiqi sahəsində  prioritet  vəzifələr müəyyənləşdirib.  Əsası  ulu  öndər 
t
ərəfindən  qoyulan  bu  strategiya  hazırda  Prezident  İlham  Əliyev  tərəfindən 
uğurla davam etdirilir. Hələ 2003-cü ilin dekabrında BMT və UNESCO-nun 
Cenevr
ədə  keçirilən  İnformasiya  Cəmiyyəti üzrə  Ümumdünya Sammiti 
üçüncü minilliyin 
əsas vəzifəsini - informasiya cəmiyyəti qurulması vəzifəsini 
b
əşəriyyətin  inkişafının  mühüm  şərti  kimi  vurğuladı.  Azərbaycan Respub-
likasının  Prezidenti  İlham  Əliyev  həmin sammitdə  çıxış  edərək ölkəmizdə 
İKT-nin gündəlik həyatımızın 
tərkib 
hiss
əsinə 
çevrildiyini, 
müt
əxəssislərimizin informasiya və  kompüter  texnologiyaları  üzrə  müxtəlif 
layih
ələri həyata keçirdiklərini  bildirmişdir.  Bu  gün  informasiya  və 
kommunikasiya texnologiyaları ictimai-siyasi, sosial-iqtisadi, mədəni sahələri 
əhatə edərək cəmiyyətin inkişafına güclü təsir göstərən əsas amillərdən birinə 
çevrilmişdir.  Hazırda  informasiya  və  kommunikasiya texnologiyalarının 
t
ətbiqinin səviyyəsi hər bir ölkənin zehni və  elmi  potensialının,  dövlət 
idar
əçiliyində  şəffaflığın  və  demokratiyanın  inkişafının,  sosial-iqtisadi 
probleml
ərin həllinin, 
yoxsulluğun 
aradan 
qaldırılmasının 
əsas 
göst
əricilərindən hesab olunur. Son illərdə  ölkəmizdə  cəmiyyətin sənəd-

informasiya t
ələbatını,  o  cümlədən  ədəbiyyata olan tələbatını  daha  dolğun 
şəkildə  ödənilməsi və  bu  işdə  İKT-dən istifadə  sahəsində  bir  sıra  ciddi 
addımlar atılmışdır. 
Az
ərbaycan  Prezidenti  İlham  Əliyevin  22  oktyabr  2005-ci il tarixli 
f
ərmanı ilə təsdiq edilmiş "Azərbaycan Respublikasında rabitə və informasiya 
texnologiyalarının  inkişafı  üzrə  2005-2008-ci illər üçün Dövlət  Proqramı 
(Elektron Az
ərbaycan)" rabitə  və  informasiya  texnologiyalarının  geniş 
t
ətbiqinə  imkan yaradan, habelə  bölgələrdə  geniş  yayılmasını  təmin edən 
mük
əmməl fəaliyyət konsepsiyasına çevrilmişdir. 11 avqust 2008-ci il tarixli 
"Az
ərbaycan Respublikasında rabitə və informasiya texnologiyalarının inkişafı 
üzr
ə  2010-2012-ci illər üçün Dövlət  Proqramının  (Elektron  Azərbaycan)" 
t
əsdiq edilməsi  haqqında  sərəncam da bu sahədə  həyata keçirilən dövlət 
siyas
ətinin keyfiyyətcə yeni mərhələyə qədəm qoyduğunu göstərir. 
Artıq İKT Azərbaycanda digər sahələrdə olduğu kimi, təhsil sistemində 
d
ə geniş şəkildə tətbiq edilir. Təhsil cəmiyyətin əsas aparıcı qüvvəsi olmaqla 
ölk
ələr, müxtəlif mədəniyyətlər 
arasında 
qarşılıqlı 
anlaşmanın 
yaxşılaşdırılmasına,  münaqişələrin sülh yolu ilə  həllinə, cəmiyyətin bütün 
üzvl
ərinin fiziki və  mənəvi təkmilləşdirilməsinə,  iqtisadi  inkişafa  dəstək 
olmaqla yoxsulluğun azaldılması və həyat səviyyəsinin yüksəlməsinə birbaşa 
t
əsir edir. İKT-nin təhsildə tətbiqi Azərbaycan vətəndaşlarının müasir biliklərə 
v
ə  bacarıqlara  malik  olan  yeni  nəslinin  formalaşmasına  birbaşa  təsir edən 
yüks
ək mahiyyətli məsələdir. Son illər təhsil sistemində İKT infrastrukturunun 
inkişaf  etdirilməsi və  təhsildə  İKT-nin tətbiqinin dünya standartları 
s
əviyyəsinə çatdırılması ölkəmizdə prioritet istiqamətlərdən biridir. Bu dövrdə 
t
əhsil sistemində  İKT-nin tətbiqi sahəsində  müxtəlif layihə  və  tədbirlər 
hazırlanıb  həyata  keçirilmişdir  ki,  bu  da  ölkənin təhsil sahəsində  aparılan 
islahatların  çox  vacib  mərhələlərindən biri olmaqla təhsil  ocaqlarında  İKT 
infrastrukturunun qurulmasına yönəlib. 
Az
ərbaycan Respublikası Prezidentinin 2004-cü il 21 avqust tarixli 355 
nömr
əli Sərəncamı  ilə  təsdiq  edilmiş  “Azərbaycan  Respublikasında 
ümumt
əhsil məktəblərinin informasiya və kommunikasiya texnologiyaları ilə 
t
əminatı  Proqramı  (2005-2007-ci illər)” xüsusi əhəmiyyətə  malikdir. 
Proqramın  həyata keçirilməsi nəticəsində  ölkənin ümumtəhsil məktəblərinin 
informasiya v
ə  kommunikasiya  texnologiyaları  ilə  əsasında  qurulmasına 
diqq
ət xeyli artmışdır. 
Ölk
ədə  informasiya və  kommunikasiya  texnologiyalarının  təhsil 
sistemin
ə  inteqrasiyası  və  təhsil prosesinin məzmunca modernləşməsi 
sah
əsində  əməli  işlərdən biri də  10 iyun 2008-ci il tarixində  ölkə  başçısı 
t
ərəfindən qəbul  edilmiş  "2008-2012-ci illərdə  Azərbaycan  Respublikasında 
t
əhsil  sisteminin  informasiyalaşdırılması  üzrə  Dövlət  Proqramı"dır.  Bu 
proqramda İKT-dən istifadə etməklə ölkəmizdə beynəlxalq standartlara uyğun 
keyfiyy
ətcə yeni təhsil modelinin qurulması, vahid elektron təhsil məkanının 
yaradılması  və  təhsil sisteminin dünya təhsil məkanına  inteqrasiya 

etdirilmisini 
əsas məqsəd kimi qarşıya qoyulmuşdur. Dövlət proqramının əsas 
m
əqsədi təhsilin bütün pillələrində  müasir informasiya və  kommunikasiya 
texnologiyalarının  səmərəli tətbiqi və  istifadəsi ilə  vahid ümummilli təhsil 
mühitinin  formalaşdırılması  və  bu zəmində  əhalinin bütün təbəqələri üçün 
keyfiyy
ətli təhsil  almaq  imkanlarının  təmin edilməsi, habelə  ölkənin təhsil 
sisteminin dünya t
əhsil məkanına  inteqrasiya  olunması  üçün  şərait 
yaradılmasıdır. 
İKT-nin təhsildə  tətbiqi, eləcə  də  adı  çəkilən  proqramın  icrası 
baxımından  Təhsil Nazirliyi ilə  Rabitə  və  İnformasiya  Texnologiyaları 
Nazirliyi arasında səmərəli əməkdaşlıq mövcuddur. Təhsil sisteminin 
informasiyalaşdırılmasının  əsas istiqamətlərindən biri də  infrastrukturun 
inkişafıdır.  Bu  prosesdə  RİTN  və  Təhsil  Nazirliyinin  yaxından  əməkdaşlığı 
n
əticəsində  “Azərbaycan Təhsil  Şəbəkəsi”  (AZEDUNET)  yaradılmışdır. 
Dövl
ət proqramı  çərçivəsində  yaradılan  AZEDUNET  ölkəmizin təhsil 
sistemini vahid bir informasiya m
əkanında  birləşdirmək məqsədini  daşıyır. 
AZEDUNET-in 
əsas məqsədi  ölkənin bütün təhsil  ocaqlarını  vahid  yüksək 
sür
ətli  internet  şəbəkəsi çərçivəsində  birləşdirməkdən ibarətdir. Vahid təhsil 
şəbəkəsinin  mövcudluğu  ölkə  çərçivəsində  təhsil  ocaqları  arasında  yüksək 
sür
ətli məlumat mübadiləsini təmin etməyə  imkan yaradacaq və  bununla da 
milli elektron t
əhsil  şəbəkəsinin  inkişafına  təkan verəcək. Bundan əlavə, 
t
əhlükəsiz informasiya sistemlərinin fəal istifadəsi ilə  təhsil ocaqları  ardıcıl 
sur
ətdə internetə çıxışla təmin olunur. 
Qeyd ed
ək ki, 2010-cu ilin Təhsil Nazirliyi tərəfindən “Təhsildə İKT 
ili” elan olunmasını da Azərbaycanda bu sahədə görülən işlərin zirvəsi hesab 
etm
ək olar. “Təhsildə  İKT  ili”  çərçivəsində  elektron resursların  yaradılması 
bar
ədə yeni layihələr və tədbirlər həyata keçirilmişdir. Artıq respublikamızda 
bütün t
əhsil pillələri  üçün  İKT  üzrə  proqramlar  hazırlanıb  təsdiq  edilmiş, 
distant t
əhsil üzrə ilk eksperimentlər aparılmağa başlanılmışdır. Hazırda təhsil 
por
talının informasiya resursları formalaşmaqdadır, bəzi təhsil müəssisələrinin 
saytları  yaradılmış  və  aktiv  halda  saxlanılır.  Təhsilin idarə  olunmasının 
m
əlumat sistemlərinin  yaradılması,  informasiya  və  kommunikasiya 
texnologiyalarının  ümumtəhsil məktəblərində  tətbiqi və  ümumtəhsil 
m
əktəbləri üçün informasiya və  kommunikasiya  texnologiyaları  sahəsində 
ixtisaslı pedaqoji, həmçinin köməkçi heyət kadrlarının hazırlanması üzrə işlərə 
başlanılmışdır. 
M
əlum  olduğu  kimi,  təhsil  sisteminin  informasiyalaşdırlması 
prosesind
ə  müəllim  əsas yer tutur. Təhsilin  informasiyalaşdırlmasının 
müv
əffəqiyyəti məhz müəllimin  İKT  sahəsində  biliklərinin səviyəsindən və 
onun bu sah
ədə olan vərdişlərinin tədrisdə tətbiqindən birbaşa asılıdır. E-tədris 
v
ə təhsilin idarə edilməsi, elektron dərsliklərin yaradılması texnologiyalarının, 
bu sah
ədə  olan beynəlxalq  standartların  araşdırılması,  elektron  dərsliklərin 
istifad
əsi,  ekspertizası  və  qiymətləndirilməsi istiqamətində  təklif və 
tövsiy
ələrin  hazırlanması,  təlimin informasiya texnologiyalarının  təhsil 

mü
əssisələrində  tətbiqi, bu sahədə  elmi  əsaslara söykənmiş  tədqiqatların 
aparılması məsələlərinin həlli olduqca önəmlidir. Professor Rasim Əliquliyev 
qeyd edir ki, “artıq tabaşir, lövhə, kağız qələm yox, müəllimlə tələbə arasında 
müasir kompüter vasit
ələri  olmalıdır.  Ona  görə  artıq  müəllim öz biliklərini 
ənənəvi mühazirə  qaydasında  yox,  multimedia  bilikləri  şəklində  təqdim 
etm
əlidir”. 
Dünya t
əcrübəsi göstərir ki, İKT-dən istifadə etməklə qurulan müasir 
t
əhsil modeli məktəbin pedaqoji heyəti qarşısında da yeni tələblər və vəzifələr 
qoyur. Mü
əllimlərin tək öz seçdikləri fundamental biliklər, pedaqogika və 
psixologiya sah
əsində  deyil, həm də  informasiya sahəsində  yenidən təlim 
alması  olduqca  aktuallaşır.  Artıq  yeni  nəslin müəllimlərindən konkret 
öyr
ətdikləri fənnin struktur məzmununa və  məqsədinə  uyğun,  tələbələri 
individual xüsusiyy
ətlərini nəzərə  alan  onların  harmonik  inkişafını  mümkün 
ed
ən texnologiyaları seçib tədrisdə tətbiq etmək tələb olunur. 
İKT vasitələri öz geniş imkanları ilə təhsil prosesini xeyli sadələşdirir, 
onu dinamik v
ə  çevik edir. "Müəllim  -  tələbə  -  dərslik" tədris modelinə 
kompüterin d
ə əlavə edilməsi tədris prosesini individual proqram üzrə  təşkil 
etm
əyə, tələbənin dərsə  marağını  və  istəyini  stimullaşdırmağa  imkan  verir. 
Kompüterl
ə  aparılan  dərslər çox cəlbedici və  yaddaqalan olur. Multimedia 
vasit
ələri, avtomatlaşdırılmış öyrədici sistemlər, kompüter tədris proqramları, 
animasiya  qrafikası,  rəngarəng illüstrasiyalar öyrənənlərin idrak aktivliyinə 
müsb
ət təsir göstərir. 
T
ədris prosesində  interaktiv lövhədən istifadə  edilməsi dərsin  əsas 
prinsipl
ərindən birini -  onun  əyaniliyini təmin edir. Elektron lövhənin 
sensorlu, y
əni  hissiyyatlı  səthinə  xüsusi qələmlə  və  ya  barmaqla  yavaşca 
toxunmaqlaonun üz
ərində  kompüterdə  mümkün olan bütün əməliyyatları 
interaktiv rejimd
ə  aparmaq  olar.  "Ağıllı  lövhə, həmçinin kompüterə  qoşulan 
mikroskop, skaner, r
əqəmli fotoaparat, videokamera və s. qurğulardan alınan 
t
əsvirləri də  proyektor vasitəsilə  qəbul edə  bilir ki, bu da tədris 
mü
əssisələrində  virtual  laboratoriyaların  təşkilində  mühüm  əhəmiyyətə 
malikdir. T
ələbələr kimyəvi  reaksiyanın,  fiziki,  bioloji,  coğrafi  proseslərin 
izahını  və  videogörüntülərini, müxtəlif  cihazların,  qurğuların,  texniki 
vasit
ələrin işləm prinsiplərini "möcüzəli" ekranda izləyə bilərlər. Bu isə nəzəri 
metodoloji bilikl
ərin, praktiki bacarıq və təcrübələri inteqrasiya etməklə tədrisi 
xeyli  canlandırır,  tələbələrdə  yaradıcı  yanaşma,  düşünmə, təşəbbüskarlıq, 
t
ədris  materialını  dərindən dərk etmə  qabiliyyətini  daha  da  artırır.  "Ağıllı" 
lövh
ənin bir üstün cəhətini də xüsusi qeyd etmək lazımdır ki, onun üzərində 
aparılan bütün əməliyyatları, dərsin gedişini, hazırlanmış şablonları, modelləri 
kompüterin daimi yaddaşında saxlamaq və dəfələrlə istifadə etmək olar. Belə 
imkanlar müxt
əlif səbəbdən dərsləri buraxanlar və  ya təlimdən geri qalanlar 
üçün xüsusi 
əhəmiyyətə malikdir. Belə ki, tələbə iştirak edə bilmədiyi dərsin 
elektron variantı ilə sonradan tanış ola bilər və ya təlimdən geri qalanlar həmin 
materialı tam qavrayana kimi təkrar-təkrar kompüterdə izləyə bilərlər. 

İKT-nin  imkanlarından  tədrisdə  uğurla  istifadə  edən müəllimlər qeyd 
edir ki, interaktiv rejimd
ə  keçilən dərslərdə  tələbələrin mərkəzi  fiqur  olması 
t
əmin edilir. Müəllim əsasən tələbənin konsultantı, onun fərasətini və orijinal 
bacarığını  qiymətləndirən, onu aktivliyə, müstəqilliyə, təşəbbüskarlığa 
h
əvəsləndirən  rolunda  çıxış  edir.  Elektron  tədrisdə  uşaqların  hamısı  lövhəyə 
çıxıb,  müəllimin  bütün  tapşırıqlarını  yerinə  yetirməkdə  həvəsli olurlar. 
İnteraktiv rejimdə keçilən dərslər bütün uşaqların, o cümlədən passiv, utancaq, 
mü
əyyən fiziki və  ya psixoloji qüsuru olan tələbələrin dərs prosesinə  aktiv 
qoşulmasına şərait yaradır. 
Ümumiyy
ətlə, ölkədə bütün təhsil pillələri üçün İKT üzrə proqramlar 
hazırlanıb  təsdiq  edilmiş,  distant  təhsil üzrə  ilk eksperimentlər  aparılmağa 
başlanılmışdır. 
Hazırda 
təhsil 
portalının 
informasiya 
resursları 
formalaşmaqdadır,  bəzi təhsil müəssisələrinin  saytları  yaradılmış  və  aktiv 
halda  saxlanılır.  Təhsilin idarə  olunmasının  məlumat sistemlərinin 
yaradılması,  informasiya  və  kommunikasiya  texnologiyalarının  ümumtəhsil 
m
əktəblərində  tətbiqi və  ümumtəhsil məktəbləri üçün informasiya və 
kommunikasiya  texnologiyaları  sahəsində  ixtisaslı  pedaqoji,  həmçinin 
köm
əkçi heyət (laborant) kadrlarının hazırlanması üzrə işlərə başlanılmışdır. 
Lakin t
əəssüflər olsun ki, ölkənin təhsil sistemində müasir informasiya 
v
ə  kommunikasiya  texnologiyalarının  tətbiqinin  hazırkı  səviyyəsi istər 
dinamik  inkişaf  edən  iqtisadiyyatımızın  mövcud  imkanları,  istərsə  də  dünya 
t
əhsil məkanına  inteqrasiya  baxımından  qənaətbəxş  hesab  edilə  bilməz. 
Ölk
ədə təhsil ocaqlarının kompüter avadanlığı ilə təminatındakı irəliləyişlərə 
r
əğmən, bütövlükdə təhsil sisteminin informasiya infrastrukturunun səviyyəsi 
h
ələ ki, günün tələbləri səviyyəsində deyil. 
Müasir t
əhsil  texnologiyalarının  genişmiqyaslı  tətbiqi ilk növbədə 
t
əhsil müəssisələrinin  kompüter  avadanlığı  ilə  təminatının  köklü  şəkildə 
yaxşılaşdırılmasını  nəzərdə  tutur. Tələbə  (şagird)  /  kompüter  nisbətinin 
bütövlükd
ə  ölkə  üzrə, xüsusilə  də  bölgələrdə  və  kənd yerlərində 
optimallaşdırılması qarşıda duran ən vacib problemlər sırasındadır. Lakin bu 
gün ölk
ənin təhsil sisteminin bütün pillələrində  kompüterlərə  çıxış 
imkanlarının  genişləndirilməsi zərurəti ilə  yanaşı,  İKT  avadanlığının  daha 
s
əmərəli istifadə olunmasının, o cümlədən texniki nəzarət və dəstək sisteminin 
t
əkmilləşdirilməsinin aktuallığı qabarıq şəkildə hiss olunur. Xüsusən də rayon 
s
əviyyəsində  texniki nəzarət və  dəstək  sisteminin  mövcud  olmaması,  yaxud 
günün t
ələbləri səviyyəsində  qurulmaması  artıq  quraşdırılmış  kompüter 
avadanlığından,  rəqəmsal təhsil  resurslarından  tam  səmərəli  şəkildə 
b
əhrələnmək imkanlarını məhdudlaşdırır. 
Respublikada t
əhsil prosesində  rəqəmsal  texnologiyaların  geniş 
istifad
əsinə  maneçilik törədən  əsas amillərdən biri rəqəmsal  şəbəkə 
infrastrukturunun z
əif  inkişaf  etməsi, təhsil  ocaqlarının  ölkədaxili intranet 
şəbəkəsi ilə  yetərli səviyyədə  əhatə  olunmaması  və  yüksək sürətli internet 
əlaqəsi ilə  təmin  olunmamasıdır.  Belə  ki,  hazırda  respublikanın  ali 

m
əktəblərində internet əlaqəsi tam təmin olunsa da, orta təhsil məktəblərinin 
v
ə  orta ixtisas məktəblərinin internetə  çıxış  imkanlarında  problemlər var. 
T
əhsil müəssisələrinin böyük əksərinin veb-səhifələri  yaradılmamış, 
mü
əssisədaxili rəqəmsal  şəbəkələri, həmçinin vahid ölkədaxili təhsil  portalı 
formalaşdırılmamışdır.  Bununla  yanaşı,  multimedia  xarakterli  dərsliklərin və 
dig
ər tədris vasitələrinin  işlənilməsi,  yayılması  və  təhsil prosesində  tətbiq 
olunması  ləngiməkdədir.  İKT-nin tətbiqi üzrə  elmi-metodiki  bazanın 
t
əkmilləşdirilməsi, ümummilli səviyyədə  vahid elektron təhsil məkanının 
t
əşəkkül tapması günün əsas tələbi olaraq qalır. 
Az
ərbaycan  Respublikasında  təhsil  sisteminin  islahatları  ilə  bağlı  ən 
aktual m
əsələlərdən biri də  İKT  tətbiq etməklə  təhsilin idarə  olunmasının 
t
əkmilləşdirilməsidir.  Bu  sırada  təhsildə  İKT-nin tətbiqi sahəsində  yerli 
özünüidar
ə  və  dövlət  orqanlarının  fəaliyyətini tənzimləyən normativ hüquqi 
bazanın  təkmilləşdirilməsi, təhsil sahəsində  effektiv idarəetmə  üçün zəruri 
olan v
ə  bu sahənin vəziyyətini xarakterizə  edən elektron məlumat  bazası 
sistemi  hazırlanıb  tamamlanması  xüsusi  diqqət tələb edir. Həmçinin ölkənin 
t
əhsil sisteminin yüksək İKT bilik və bacarıqlarına malik pedaqoji və inzibati 
kadrlarla t
əminatının  müasir  standartlar  səviyyəsinə  çatdırılması 
t
əxirəsalınmaz məsələ kimi qarşıda durur. 
Ölk
əmizdə informasiya və kompüter texnologiyalarının, ümumiyyətlə, 
elektron t
əhsil  texnologiyalarının  tətbiqinin  genişləndirilməsi ilə  əlaqədar 
aşağıdakı təklif və tövsiyələri qeyd etmək istərdik: 
-  ölk
ə  daxilində  təhsilin, xüsusilə  distant təhsilin  inkişaf  etdirilməsi 
üzr
ə  tədbirlərin həyata keçirilməsi:  əsasən  multimedia  texnologiyalarının 
t
ətbiqi ilə  müasir elektron dərsliklərin  hazırlanması  və  yayılmasının 
genişləndirilməsi; 
-  bütün f
ənlər üzrə  müasir elektron elmi-metodiki vəsaitlər, elektron 
d
ərsliklər kompleksinin işlənilməsi və yayılması; 
- elektron t
əhsil (e-Learning) resursları bazasının yaradılması və tədris 
prosesin
ə inteqrasiyası; 
-  t
əhsildə  İKT-nin tətbiqi üzrə  məlumat və  resurs mərkəzlərinin 
yaradılması; 
-  vahid t
əhsil  portalının  yaradılması  və  mütəmadi dəstəklənməsinin 
t
əmin olunması; 
- t
əhsildə dünya informasiya resurslarından səmərəli istifadənin təşkili, 
interaktiv t
ədris imkanlarından daha geniş istifadə olunmasının dəstəklənməsi. 
Hazırda  informasiya cəmiyyətinə  istiqamətlənmiş  yolu  bəşəriyyətin 
g
ələcəyinə gedən yol kimi dəyərləndirirlər. Artıq alimlərin proqnozuna görə, 
informasiya c
əmiyyətinin  tam  formalaşdığı  mərhələdə  insanların  əsas  əmək 
predmeti informasiya, 
əmək alətləri isə  İKT  olacaq. Ona görə  də  bu gün 
respublikamızda təhsilin bütün pillələrində İKT-nin tətbiq və istifadə edilməsi, 
eyni  zamanda  İKT-nin özünün tədris  olunması,  gənclərdə  müstəqil  şəkildə 
informasiya toplamaq, analiz etm
ək, ötürmək qabiliyyətinin formalaşdırılması 

on
ların gələcəkdə informasiya cəmiyyətinin qiymətli üzvlərinə çevrilməsində 
mühüm rol oynaya bil
ər.