Korxona iqtisodiyoti

Uzoq muddatli aktivlarning tuzilishi

Uzoq muddatli aktivlar

Asosiy fondlar

Nomoddiy aktivlar

Kapital qo‘yilmalar

Uzoq muddatli moliyaviy qo‘yilmalar

Uzoq muddatli aktivlar korxona xo`jalik faoliyatida uzoq muddat mobaynida qatnashadi. Bu amortizatsiya jarayonining davomiyligi va aylanma tezligining sekinligi bilan bog‘liq. Shuning uchun ular uzoq muddatli yoki sekin aylanadigan aktivlar deb ataladi. Shuningdek, ular immobilizatsiya fondlari ham deb ataladi.

Korxonalarda uzoq muddatli aktivlarning tuzilishi va tarkibi bir-biridan jiddiy farq qiladi. Biroq, barcha korxonalar uzoq muddatli aktivlari tarkibida asosiy fondlar salmoqli hissani tashkil etadi.
Asosiy fondlar - bu moddiy (ashyoviy) boylik bo`lib, o`zining tabiiy ko`rinishi, uzoq vaqt mobaynida o`zgartirmaydi hamda qiymatini ishlab chiqarilayotgan mahsulot qiymatiga qismlab o`tkazadi.
Asosiy ishlab chiqarish fondlari umumiy ishlab chiqarishning moddiy-texnika bazasi hisoblanadi. Korxonaning ishlab chiqarish quvvati, mehnatning qurollanganlik darajasi asosiy ishlab chiqarish fondlarining hajmiga bog‘liq. Asosiy fondlarning va mehnatning qurollanganlik darajasining oshishi mehnatga ijodiy harakter bag‘ishlaydi va jamoaning madaniy – texnik darajasini oshiradi.
Iqtisodiyotning erkinlashtirilishi sharoitida asosiy fondlar ishlab chiqarish samaradorligini oshiruvchi, iqtisodiy o`sishni taminlovchi barcha omillar ichida asosiy o`rinni egalaydi.
Asosiy fondlar jamiyat moddiy resurslarining asosiy qismini tashkil etadi. Ularning 65% dan ko‘prog‘i asosiy ishlab chiqarish fondlariga to‘g‘ri keladi.

2.