M ü n d ə r I c a t

Ərzaq məhsullarında ağır metalların yol verilən qalıq miqdarı, mq/kq 

(NayĢteyn və b.  1987) 

 

 

Məhsullar 

Ağır metallar 

Hg 

Cd 

Pb 

Zn 

Ni 

Cr 

Balıq 

5.0 

0.1 

1.0 

40.0 

0.5 

0.3 

Ət 

0.03 

0.05 

0.5 

40.0 

0.5 

0.2 

Süd 

0.005 

0.01 

0.05 

5.0 

0.1 

0.1 

Çörək 

0.01 

0.02 

0.2 

25.0 

0.5 

0.2 

Tərəvəz 

0.02 

0.03 

0.5 

10.0 

0.5 

0.2 

Meyvə 

0.1 

0.03 

0.04 

10.0 

0.5 

0.1 

Şirələr 

0.005 

0.02 

0.4 

10.0 

0.3 

0.1 

---

304 

 

Torpağın  texnogen  çirklənməsində,  tərəvəzlərdə  Kd-un  Rusiya  üçün 

qəbul olunmuş norması (0,03 mq/kq yaşıl kütlədə) çox tez artır.  

Əhəngləşdirmə,  üzvi    və    mineral    gübrələrin    verilməsi    istehsal  

olunan  məhsulda  ağır  metalların  toplanmasını minumuma endirir.  

Boz  meşə  torpaqlarında  məsələn,  peyinin  tətbiqindən  amarantın 

yerüstü  orqanlarında  Pb  və  Cd  miqdarı  nəzarət  formaya  nisbətən  12%  -  ə 

qədər  azalıb.  Bu  halda  peyinin  ağır  metallarla  kompleks  birləşmələr  əmələ 

gətirmək  qabiliyyəti  üzə  çıxır.  Əmələ  gəlmiş  metal-üzvi  kompleks 

birləşmələr az hərəkətlidir və ya torpaq- kök sərhədində hüceyrə menbranını 

keçə bilmir. 

Metalların  bitkilər  üçün  zəhərli  olmasını  azalmaq  torpaqda  humusun 

miqdarını  artırmağa  yönəldilmiş  tədbirlərə  əsaslanmalıdır  (üzvi  gübrələrin 

tətbiqi,  sideratların  istifadə  olunması,  küləsin  basdırılması  və  s.).  Torpağa 

torf verdikdə xrom birləşmələrinin zəhərliyi azalır. 

Mineral  gübrələrin  N

60

,  P

60

,  K

60

  dozasında  lokal  tətbiqi  yulaf  və  no-

xudun məhsulunda Cd və Pb miqdarını 1,3 – 1,8 dəfə azaldır (cədvəl 2.76)