«маgistratura məRKƏZİ» Əlyazması hüququnda
Yüklə 1,95 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Sevimli-sərt rəhbər
- Rəhbər tipləri Avtokrati k Sevimli- sərt Liberal Humanis t Demokrati
|
Şəkil 3.1.1.
Rəhbər tipləri Avtokratik rəhbər: İşçilər üzərində təzyiq və qatı nəzarəti tətbiq edən yalnız istehsal məqsədini önəmsəyən rəhbər tipi. Liberal rəhbər: İnsana və istehsala bir dəyər verməyən yalnız azadlığı müdafiə edən rəhbər tipi. Humanist rəhbər: İnsana həddindən artıq əhəmiyyət verən "hər şey insan üçün" deyən və istehsalı ikinci plana qoyanrəhbərtipi. Sevimli-sərt rəhbər: İnsana və istehsala, fəaliyyətə bərabər şəkildə əhəmiyyət verən və bir az da orta yolu mənimsəmiş rəhbər tipi. Demokratik rəhbər: İnsana maksimum səviyyədə əhəmiyyət verilməsini müdafiə edən rəhbər tipidir. Səlahiyyət. Səlahiyyət, başqalarına iş gördürmə gücü, işin görülməsini başqalarından istəmə haqqıdır. Səlahiyyət qərar alma və qərarın tətbiq edilməsi haqqıdır. O zaman, səlahiyyətli sayılan şəxs, əmr vermə, başqalarının davranışlarını istiqamətləndirmə haqqına malikdir. Tərifi araşdırdığımız zaman, səlahiyyətin üç xüsusiyyəti ortaya çıxır: Birincisi, səlahiyyət bir haqqdır. Rəhbər tipləri Avtokrati k Sevimli- sərt Liberal Humanis t Demokrati k 61 İkincisi, səlahiyyətli şəxs səlahiyyət haqqından istifadə edilməsi ilə birbaşa olaraq öz davranışları üzərində, bilvasitə olaraq da başqalarının davranışları üzərində söz sahibidir. Üçüncüsü isə, işçiyə istədiyi davranışları etdirə bilməsi üçün səlahiyyətli şəxs kimi mükafatlandırma və cəzalandırma gücünə sahib olmasıdır. Üstün (idarəçinin) verdiyi bir əmri tabelikdəkinin (idarə olunan) yerinə yetirməsi və ya rədd etməsi mümkündür. Tabelikdəki bu iki variant arasında seçim etmədən və qərar vermədən əvvəl düşünəcək, qəbul və ya rədd etməklə qazanacaöı üstünlüklərdən hansının ağırlığı çoxdursa, tabelikdəki o istiqamətdə bir davranış sərgiləyəcəkdir. Tabeçilikdəkilər, idarəçinin səlahiyyətlərini bu səbəblərdən ötrü qəbul edəcəkdir: Yaxşı olduğuna inandıqları bir məqsədin reallaşmasına yardım etmək İş yoldaşlarının müsbət rəyini almaq Rəhbərləri tərəfindən mükafatlandırılmaq Əxlaq standartlarına uyğun hərəkət etmək Məsuliyyət götürməkdən qurtulmaq İdarəçinin liderliyini bəyəndikləri üçün. Səlahiyyət ilə vəzifəni qarışdırmamaq lazımdır. Vəzifə, işçilərin etməkdə məcbur olduqları işlərdir. Səlahiyyət isə işçilərdən vəzifə ilə əlaqədar işin görülməsini istəmək haqqıdır. Məsələn, məktəb müdirinin müəllimdən dərsə girməsini istəməsi müdirin səlahiyyəti, müəllimin dərsə girməsi onun vəzifəsidir. İntizam. Maddi təşkilati faktorlarda adi və müstəsna şərtlərdən dolayı meydana gələn itki və zərərlər asanca geri qaytarıla bildiyi halda, insan vərdiş və davranışlarından dolayı ortaya çıxan zərər və itkiləri aradan qaldırmaq və arzu edilən vərdiş və davranışları qazandırmaq son dərəcə çətin bir işdir. Məsələn, xarab olmuş və ya baxımsızlıqdan dolayı yaxşı işləməyən bir maşın və ya dəzgah təmir edildikdən ya da qulluq edildikdən sonra istənilən şəkildə çalışacaqdır. Ancaq; nizamı pozan, iş yeri şərtlərinə uyğun hərəkət etməyən, işə gec gələn və ya davamsızlıqdan dolayı və 62 ya başqa səbəblərə görə iş yeri şərtlərinə uyğun hərəkət etməyən bir adamı bu intizamsız davranışlardan imtina etdirmək və bunların yerinə o adama uyğun vərdiş və davranışlar qazandırmaq son dərəcə çətindir. İntizam, Latın dilində 'birini izləyən' ya da 'birinin arxasından gedən' mənasını verən "disciple" kökündən törəmişdir. 'Arxasından aparma, özünü təqib etdirmə' hərəkətlərini isə istedadlı və bacarıqlı bir rəhbər edə bilər. Bu şərhlərdən sonra intizam anlayışını, şəxsin inanaraq və arzu edərək iş yeri qaydalarına və nizamına uyğun davranış göstərməsini təmin edən güc olaraq təsvir edə bilərik. Burada vurğulanması lazım olan çox əhəmiyyətli bir məqam, şəxsin inanaraq və arzu edərək iş yeri qaydalarına və təşkilat nizamına riayət etməsi lazım olduğudur. Ətrafına güc nümayiş etdirən və tabeçilikdəkilərini təhdid edən bir rəhbər bəlkə qısa bir müddət içində təsirli ola bilər. Tabeçilikdəkilər, təşkilati nizama və iş yeri qaydalarına görünüşcə uyğun davranış göstərirlərmiş kimi hərəkət edirlər. Ancaq emosional bir doyumsuzluq və küskünlük müəyyən bir zaman sonra yerini şüuraltı inciklik və kinə buraxır. Yüklə 1,95 Mb. Dostları ilə paylaş:
|