www.elmler.net -
Virtual İnternet Resurs Mərkəzi Ümumi psixologiya. Psixologiya 266
266
və fəaliyyətlərinin bütün sahələrini əhatə etməlidir; üçüncüsü,
onların dostluğu ən çox emosional olmalıdır, dost öz dostunun
sevinc və kədərini onunla bölüĢdürməlidir.
Ġlk gənclik dövründə oğlanlarla qızlar arasındakı
qarĢılıqlı münasibətlərdə də əsaslı dəyiĢiklik baĢ verir.
Yeniyetməlikdən fərqli olaraq bu dövrdə oğlan və qızlar
arasındakı qarĢılıqlı münasibətlər xeyli fəallaĢır. YoldaĢlıq
münasibətlərinin sahəsi geniĢlənir. Xüsusilə qızlarda qarıĢıq
dostluğa tələbat güclənir. Ġlk gənclik yaĢının əvvəllərindən
baĢlayaraq məktəblilərdə məhəbbət hissi özünü göstərməyə
baĢlayır. Ona görə də cinslərarası qarĢılıqlı münasibətlər
tərbiyə iĢinin əsas problemlərindən birinə çevrilir.
Mənlik Ģüurunun inkiĢafı. Ġlk gənclik dövründə
məktəblilərdə böyüklük hissi yüksəlir. Məktəblilər özlərinin
artan imkanlarını dərk etməyə baĢlayırlar. Bütün bunlar həmin
dövrdə özünüdərketmə meylinin daha sürətlə inkiĢaf etdiyini
göstərir. Bu dövrdə gənclər özlərini, öz Ģəxsiyyətlərini yaxĢı
anlamağa baĢlayır, mənlik Ģüurları, özləri haqqında
təsəvvürləri dəyiĢir. Onlar bir növ öz mənlərini dərk edirlər.
bu dövrdə məktəblilərdə özünüdərketmənin inkiĢafı ilə yanaĢı
mənlik Ģüurunun məzmunu da dəyiĢir, özləri haqqında təsəv-
vürləri artır. Oğlan və qızlar özlərinin xarici görkəmini,
simalarını tamamilə yeni Ģəkildə qavramağa baĢlayırlar. Zahiri
görkəmlərindəki kiçicik bir qüsur onları hədsiz dərəcədə
narahat edir. Ġlk gənclik dövründə gənclər özlərini
qiymətləndirərkən ayrı-ayrı hərəkətlərini təhlil edir, özləri
haqqında müəyyən mühakimələr yürüdürlər. Yeniyetmələrdən
fərqli olaraq böyük məktəblilərdə özünüqiymətləndirmə
onların öz davranıĢ və fəaliyyətlərini müstəqil olaraq təhlil
etmək əsasında cərəyan edir. Ona görə də ilk gənclik
dövründə özünüqiymətləndirmədə bir sıra uyğunsuzluqlar
özünü göstərə bilir.
Yuxarıda qeyd edilənlərdən göründüyü kimi, ilk gənclik
dövründə ən mühüm psixoloji hadisə özünüdərketmənin və öz
«mən»inin, öz Ģəxsiyyətinin davamlı obrazının yaranmasıdır.