Marcin Błaszczyk Biologia I genetyka

Ośrodek agresji i ośrodek ucieczki także zlokalizowane są 
w podwzgórzu, sterują reakcjami zdobywania i unikania. 
Ośrodek pokarmowy dzieli się na ośrodek głodu, zlokalizowany 
w bocznym podwzgórzu, i sytości, znajdujący się w jądrze brzuszno-
przyśrodkowym podwzgórza. Pobudzenie tych ośrodków powoduje 
odpowiednio: poszukiwanie i przyjmowanie pokarmu oraz przerwanie 
przyjmowania pokarmu. W warunkach naturalnych aktywność tych 
ośrodków jest regulowana, m.in. przez różnicę w stężeniu glukozy we 
krwi tętniczej i żylnej, stopień rozciągnięcia ścian żołądka oraz ciśnienie 
osmotyczne krwi. Ponadto, na aktywność ośrodka pokarmowego ma 
wpływ układ limbiczny, kora i ośrodki podkorowe, a także hormony 
żołądkowo-jelitowe. Wszystkie wymienione elementy regulacyjne działają 
krótkoterminowo. Natomiast długoterminowo na regulację aktywności 
ośrodka głodu i sytości wpływa metabolizm komórek tkanki tłuszczowej 
– adipocytów. 
Ośrodek pragnienia stymulowany jest przez zwiększenie stężenia 
kationów sodowych we krwi oraz zwiększenie poziomu angiotensyny II. 
Pobudzenie go powoduje poszukiwanie i przyjmowanie wody. Już samo 
podniesienie poziomu angiotensyny II – poprzez wydzielenie wazopresyny 
z tylnego płata przysadki – zmniejsza wydalanie moczu przez nerki 
(zwiększa resorpcję wody w kanalikach krętych II rzędu). 

---

69 
Ośrodki te nie działają oczywiście w oderwaniu od innych struktur 
kontrolnych, np. podwzgórzowy ośrodek termoregulacji w razie wzrostu 
temperatury pobudza ośrodek pragnienia i sytości, a hamuje ośrodek głodu. 
2.2.8.4. Układ limbiczny 
Układ limbiczny to struktury kresomózgowia, które w rozwoju 
filogenetycznym odpowiadały początkowo głównie za analizę bodźców 
węchowych. Rozwinął się silnie w mezozoiku w związku z nocnym 
trybem życia ssaków oraz ze zwiększeniem znaczenia zmysłu węchu. 
Jednak miliony lat później, u wyższych ssaków, węch stracił nieco na 
znaczeniu i obszary te objęły funkcje poznawcze oraz związane 
z odczuwaniem emocji. W skład układu limbicznego wchodzą: hipokamp, 
zakręt hipokampa, zakręt obręczy, przegroda (u ludzi nosi nazwę przegrody 
przezroczystej) oraz ciało migdałowate (można tu zaliczyć również 
wzgórze, podwzgórze i inne). Struktury te są połączone funkcjonalnie 
głównie z podwzgórzem, śródmózgowiem i układem siatkowatym pnia 
mózgu. Układ limbiczny wpływa na niektóre reakcje somatyczne i wege-
tatywne związane z ośrodkami motywacyjnymi podwzgórza (ciało 
migdałowate, hipokamp), odgrywa kluczową rolę w podtrzymaniu 
świadomości (hipokamp) oraz w procesie zapamiętywania (osoba z uszko-
dzonym hipokampem pamięta zdarzenia sprzed wielu lat, ale nie jest 
w stanie zapamiętać nowych informacji, np. co jadła tego dnia na 
śniadanie itd.). Ponadto, stwierdzono zależności między aktywnością tych 
struktur a emocjami. Aktywność ta polega na zmianie częstotliwości 
wyładowań neuronów i wydzielaniu neurotransmitterów.