MƏDƏNİYYƏt və turizm naziRLİYİ F. KÖÇƏRLİ adına respublika uşAQ

. 
1918-ci  ilin  30  mart  və  3  aprel  tarixləri 
arasında    Bakı  Ģəhərində  və  Bakı  quberniyasının  müxtəlif  bölgələrində,  eləcə  də 
ġamaxı,  Quba,    Xaçmaz,  Lənkəran,  Hacıqabul,  Səlyan,  Zəngəzur,  Qarabağ,  Naxçıvan 
və  digər  ərazilərdə  Bakı  Soveti  və  daĢnak  erməni  silahlı  dəstələrinin  azərbaycanlılara 
qarĢı  törətdikləri  qırğın  günüdür.  Rəsmi  mənbələrə  əsasən  soyqırımın  nəticəsində  12 
minə yaxın azərbaycanlı qətlə yetirilmiĢ, on minlərlə insan itkin düĢmüĢdür. Tarix boyu 
azərbaycanlılara  qarĢı  həyata  keçirilmiĢ  soyqırımı  lap  əvvəldən  rus-erməni  praktik 
iĢbirliyinin nəticəsi olub. Düz 88 il öncə Bakıda tarixə "mart qırğını" kimi düĢən qanlı 
hadisələr  baĢ  verdi. Sovet  dönəmində  üstündən  sükutla  keçilən  mart  qırğınları  1998-cı 
ildən  etibarən,  ulu  öndərimiz  Heydər  Əliyevin  26  mart  tarixli  fərmanına  əsasən, hər  il 
martın 31-i Azərbaycanlıların Soyqırımı Günü kimi qeyd olunur. Tarixi faktlar göstərir 
ki, 31 mart əslində, 1918-1920-ci illər ərzində zaman-zaman Azərbaycanın ən müxtəlif 
bölgələrində həyata keçirilən soyqırımların anım günüdür. 88 il əvvəl məhz həmin gün 
bolĢevik-erməni birləĢmələri  təkcə  Bakıda  minlərlə  Azərbaycan türkünü qanına-qəltan 
edib. Bundan əvvəl və sonra bu cür soyqırımlar çox törədilsə də, 1918-ci il martın 31-də 
baĢ  verən  qətl  öz  miqyasına  görə  bunların  hamısından  fərqlənir...  Qeyd  edək  ki,  hələ 
martın  31-nə  qədər,  daha  dəqiqi,  martın  18-21-də  də  Bakıda  dəhĢətli  hadisələr  baĢ 
vermiĢdi. Dörd gün ərzində Ģəhərin müsəlman əhalisi top atəĢinə tutulur, güllələnir, diri-
diri  yandırılırdı.  Bəzi  məlumatlara  görə,  həmin  günlərdə  çox  sayda  müsəlman  qətlə 
yetirilmiĢdi.  Qırğının  törədilməsinin  baĢlıca  səbəbi  Azərbaycanın  müstəqilliyinin 
qarĢısının alınması, Bakının mühüm iqtisadi və siyasi əhəmiyyəti ilə bağlıydı. Soyqırım 
təkcə  Bakı  ilə  məhdudlaĢmadı.  ġamaxı,  Quba,  Xaçmaz,  Hacıqabul  və  Salyanda  da 
analoji  cinayətlər  törədildi.  Məsələn,  ingilis  arxivlərini  öyrənən  türk  tarixçisi  Salahi 
Sonyel elə qənaətə gəlib ki, 1918-ci ilin martında 8-12 min azərbaycanlı qətlə yetirilib. 
ABġ  kəĢfiyyat  mənbələrinə  görə,  həmin  vaxt  60  min  Azərbaycan  türkü  qaçqına 
çevrilmiĢdi. 1918-ci ilin martında Bakıda törədilənlər Azərbaycan xalqının tarixində ən 
böyük soyqırım oldu.  
 
 
 
 

74 
 
Yubilyar yazıçı və şairlər 
 
3. Şairə Hökumə Billurinin anadan olmasının 90 illiyi (03. 03.1926-22.11.2000) 
 
Qollarım dolana boynuna bir gün 
Yenə baş qoyaram dizinə Təbriz 
Həsrətdən hicrandan cana doymuşam 
Doyunca baxaram gözünə Təbriz 
 
Billuri Hökumə (Həkimə) İbrahim qızı — Azərb. şairi, 
ədəbiyyatşünas, filol. e.n. (1963), Azərb. Resp. əməkdar 
incəsənət xadimi (1984). Azərbaycan EA-nın Yaxın və Orta 
Şərq Xalqları İnstitutunda baş elmi işçi. 
Hökumə  Ġbrahim  qızı  Billuri Cənubi  Azərbaycanın Zəncan Ģəhərində  dünyaya  göz 
açmıĢdı.  Bütün  uĢaqlar  kimi,  o  da  qayğısız,  xoĢbəxt  böyümüĢdü.  Yeniyetmə  yaĢına 
çatanda  isə  hissləri,  duyğuları  onun  düĢüncəsini  dəyiĢər,  təfəkküründə  haqqa,  ədalətə 
tapınmaq  kimi  fikirlər  oyanardı.  Gənc  Hökumə  sevincini,  kədər  və  intizarını  poetik 
formada  bildirməyi  bacarırdı.  Cənubi  Azərbaycanda  milli  azadlıq  və  demokratik 
hərəkatın  (1941-45)  fəal  iĢtirakçısı  olmuĢdur.  1947-ci  ildə  Bakı  Dövlət  Universitetinin 
filologiya  fakültəsinə  qəbul  olundu.  Amma  ürəyindən  nisgil  çəkilmədi.  Azərb.  Dövlət 
Un-tinin  filol.  fakültəsini  (1952)  və  Moskvada  Ġctimai  Elmlər  Akademiyasını  (1963) 
bitirmiĢdir. Yaradıcılığı məhsuldar oldu. Hökumə xanım kövrək Ģeirlər müəllifi olduğu 
kimi,  həm  də  son  dərəcə  mədəni,  alicənab  insan  idi.  Onun  20-yə  yaxın  kitabı  yadigar 
qalıb. Əsl ziyalı əvvəl mənsub olduğu xalqını, sonra özünü düĢünməlidir. Billuri məhz 
belə  qələm  sahiblərindən  idi.  Hökumə  Billuri  əməkdar  incəsənət  xadimi  fəxri  adına, 
müxtəlif  fərmanlara,  diplomlara  layiq  görülmüĢdür.  ―Ürək  dustaq  oldu  dərdə,  fərağa‖ 
desə  də,  onun  ömründən  bugünümüzə  daim  anılan  unudulmaz  xatirələr  yadigar 
qalmıĢdır. Hökumə  Billuri 22 noyabr 2000-ci ildə Bakıda vəfat etmiĢdir.Vətən həsrəti 
ilə  qəlbi  döyünən  Ģairənin  el  arasında  məhĢur  Ģerlərindən  biridə  ―Təbriz‖  Ģeridir. 
Azərbaycan Demokrat Firqəsi MK orqanı ―Azərbaycan‖ qəzetinin baĢ redaktoru (1956-
60), Azərbaycan EA ġərqĢünaslıq Ġnstitunun baĢ elmi iĢçisi (1964 ildən) olmuĢdur. 
Əsərləri: ―Mənim arzum‖ (1949), ―Mübarizə illərində‖ (1951), ―ġairin yadigarı‖ 
(1957), ―Səndən uzaqlarda‖ (1961), ―Səhər günəĢi‖ (1964), ―Ġstərəm‖ (1969), ―Çinar 
gözləyir məni‖ (1975), ―ġerlər‖ (1980), ―Bir də bahar gəlsə‖ (1984) və s. kitabları, 
―Səriyyə‖ (―Ölməz qəhrəman‖), ―Sənin həyatın‖, ―Məhin‖, ―O göylərin altında‖ 
poemaları. M. ġəhriyarın farsca Ģerlərini Azərbaycan dilinə,  Səməd Vurğunun 
―Zəncinin arzuları‖ poemasını, Cəfər Cabbarlı, Mirvarid Dilbazi, Nəbi Xəzri və 
baĢqalarının Ģerlərini isə fars dilinə tərcümə etmiĢdir. Müasir Cənubi Azərbaycan 
ədəbiyyatına, o cümlədən M.ġəhriyarın həyat və yaradıcılığına dair tədqiqatların 
müəllifidir.  
 

75 
 
5.Tənqidçi, ədəbiyyatşünas Yaşar Qarayevin anadan olmasının 80 illiyi  
  (05.03.1936-25.08.2002) 
"Ağlının,  zəkasının  bütün  ruhunu  yazdığı  əsərlərinə  köçürən  Yaşar  Qarayevin 
əbədiyyətə  hicrəti,  bütün  xalqımız,  xüsusən  onu  şəxsən  tanıyanlar,  şəxsiyyəti  ilə 
təmasda  olanlar  üçün  nə  qədər  ağır  olsa  da,  əbədi  ölümsüzlük  səlahiyyətinin 
təsdiqidir.  Böyük  ağlın  gücü  və  əbədi  ruhun  məsumluğunu  özündə  birləşdirən 
Yaşarın əsərləri bundan sonra da neçə-neçə alimlər nəslinə yol göstərəcəkdir.” 
                                                                                                
Akademik Kamal Talıbzadə
         
                                                                                                      
Qarayev 
Yaşar 
Vahid 
oğlu — 
tənqidçi, 
ədəbiyyatşünas, 1964-cü  ildən Azərbaycan  Yazıçılar 
Birliyinin üzvü,  filologiya  elmləri  doktoru  (1980), 
professor  (1985),  Azərbaycan  Dövlət  mükafatı 
laureatı  (1980),  Azərbaycanın  Əməkdar  elm  xadimi 
(1982), Azərbaycan Milli Yaradıcılıq Akademiyasının 
həqiqi 
üzvü  (1990), Azərbaycan  Milli  Elmlər 
Akademiyasının müxbir üzvü (2002).
 
YaĢar  Qarayev  1936-cı  il  martın  5-də  ġəki  Ģəhərində  xırda  sənətkar  ailəsində  anadan 
olmuĢdur.  ADU-nun  filologiya  fakültəsində  təhsil  almıĢdır  (1954-1958).  Azərbaycan 
Yazıçılar  Ġttifaqının  tənqid  və  ədəbiyyatĢünaslıq  Ģurasının  rəhbəri  olmuĢdur  (1976-
1991). "Ədəbi proses" adlı illik elmi-tənqidi məcmuənin təĢəbbüsçüsü, müəlliflərindən 
biri və məsul redaktoru olmuĢdur. Respublikanın elmi və ədəbi-mədəni inkiĢafında fəal 
çalıĢmıĢ, Dünya ədəbiyyatının inkiĢaf qanunauyğunluqları problemi üzrə əlaqələndirmə 
Ģurasının  sədri,  ədəbiyyat  institutu  elmi  Ģurasının  sədri,  Memarlıq  və  Ġncəsənət 
Ġnstitutunun,  Türkmənistan  EA  Dil və  Ədəbiyyat  Ġnstitutu  elmi  Ģurasının,  Azərbaycan 
Dövlət  nəĢrkomu  yanında  redaksiya  heyətinin,  Azərbaycan  Yazıçılar  Ġttifaqı  Ġdarə 
Heyətinin, Mədəniyyət Nazirliyi bədii Ģurasının, "Yazıçı" nəĢriyyatının bədii Ģurasının, 
"Azərbaycan"  və  "Ulduz"  jurnalı  redaksiya  heyətinin,  "Bilik"  Cəmiyyəti  rəyasət 
heyətinin,  ensiklopediya  elmi  redaksiya  heyətinin  üzvü  olmuĢdur.Eyni  zamanda  SSRĠ 
Yazıçılar  Ġttifaqı  rəyasət  heyəti  yanında  tənqid  və  ədəbiyyatĢünaslıq  Ģurasının, 
Azərbaycan  Yazıçılar  Ġttifaqı  M.F.Axundov  adına  mükafat  komissiyasının  üzvü  idi. 
"Füzuli  Vəqfı"  fondunun  rəyasət  heyətinin  üzvü  kimi  fəaliyyət  göstərmiĢdir  (1994). 
2002-ci il avqustun 25-də vəfat etmiĢ, Fəxri Xiyabanda dəfn olunmuĢdur. 
Əsərləri: ‖Faciə və qəhrəman‖ (1965), ―Səhnəmiz və müasirlərimiz‖ (1972), ―Tənqid: 
problemlər, portretlər‖ (1976), ―Poeziya və nəsr‖ (1979), ―Realizm: sənət və həqiqət‖ 
(1980), ‖Mirzə Fətəli Axundov‖ (1982), ‖Poeziyanın kamilliyi‖ (1985), ―Ədəbi üfüqlər‖ 
(1985), ―Meyar-Ģəxsiyyətdir‖ (1989), ―Xan bülbülün nağılı‖ (1994), ―Tarix: Yaxından 
və uzaqdan‖ (1996) və s.  
Filmoqrafiya: ―Geriyə baxmağa dəyər‖ (film, 1985), ―Sən həmiĢə bizimləsən‖ (film, 
1997), ―Cavad Heyət varlığı‖ (film, 2001), ―Üç zirvənin fatehi‖ (film, 2008) 

76 
 
 
6.Yazıçı Fərman Eyvazlının anadan olmasının 85 illiyi (06.03.1931-26.11.1996) 
 
 
Eyvazov Fərman Allahverdi oğlu- nasir, 1962- ci ildən 
Azərbaycan Yazıçılar Birliyinin üzvü, Azərbaycan 
Jurnalistlər Birliyinin üzvü(1970) 
     
 
 
 
 
 
1931 - ci il martın 6 - da Azərbaycanın Ağstafa rayonunda doğulmuĢdur. Ağstafada orta 
məktəbi  bitirdikdən  sonra  Moskvada  M.  Qorki  adına  Ədəbiyyat  Ġnstitutunun  nəsr 
bölməsində  təhsil  almıĢdır(1951-1956).Ədəbi  fəaliyyətə  1950-  ci  ildə  ―Azərbaycan 
gəncləri‖  qəzetində  dərc  olunan  ―Ġlk  səsim‖  Ģerilə  baĢlamıĢdır.  ―Drujba  narodov‖ 
jurnalının Azərbaycan üzrə xüsusi muxbiri (1956-1957), Radio və Televiziya VeriliĢləri 
Komitəsində  redaktor,  böyük  redaktor  (1961-1962)  iĢləmiĢ,  sonra  bir  müddət 
yaradıcılıqla məĢğul olmuĢdur. ―AzərnəĢr‖də siyasi ədəbiyyat redaksiyasında tərcüməçi 
(1965-1967),  Azərbaycan  Jurnalistlər  Ġttifaqında  yaradıcılıq  Ģöbəsinin  müdiri  (1967-
1996)  vəzifələrində  çalıĢmıĢdır.  Macarıstanda  yaradıcılıq  ezamiyyətində  olmuĢdur 
(1974).  ―ġərəfli  əməyə  görə‖medalı  ilə  təltif  edilmiĢdir.  Fərman  Eyvazlı  1996-  cı  il 
noyabrın 26-da Bakıda vəfat etmiĢdir.  
Kitablar: ―Mən niyə qayıtmadım‖(1961), ―Qacaq Kərəm‖ (1986), ―Qaçaq Kərəm‖ 
(1987), ―Qaçaq Kərəm‖ (1990)  və s. 
Tərcümələri: N.Nosov ―Yamaq‖ (1963), Y. Fuçik‖Radistin qutusunda üç hərf‖ (1963), 
Fateh Niyazi ―Üçüncü qız‖ (1964), Y. Amadu ―Su Kinkasın qeyri adi ölümü‖ (1964), 
―Yapon xalq nağılları‖ (1966), B.Rjevski ―Heyvanat  parkları Ģahının səhvi‖ (1966) və s. 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

77 
 
6.Ədəbiyyatşünas, tənqidçi Vəkil Hacılının  anadan olmasının 80 illiyi  
(06.03.1936-20.03.2008) 
Hacılı Vəkil Məhəmməd oğlu (1936-2008) – tənqidçi, 
ədəbiyyatşünas, 1970-ci ildən Azərbaycan Yazıçılar 
Birliyinin üzvü. 
Vəkil  Hacılı  1936-cı  il  martın  6-da  Gürcüstanın Borçalı (indiki 
Marneuli)  rayonunun Sarvan kəndində  anadan  olmuĢdur.  Borçalı 
Pedaqoji 
Texnikumunda 
(1951-1955), Azərbaycan 
Dövlət 
Universitetinin  fılologiya  fakültəsində  təhsil  almıĢdır  (1955-
1960).Tələbəlik illərində xam torpaqlarda tələbə inĢaat dəstələrində 
fəaliyyət  göstərmiĢdir  (1958).1961-ci  ildə  ADU–nun  Avropa 
ədəbiyyatı  ixtisası  üzrə  aspiranturasına  daxil  olmuĢdur. 
Aspiranturada  akademik,  Azərbaycanın  xalq  yazıçısı Mirzə 
Ġbrahimovun rəhbərliyi  ilə  1964-cü  ildə  namizədlik  dissertasiyası  müdafiə 
etmiĢdir.Universitetin  xarici  ölkələr  ədəbiyyatı  kafedrasında  müəllim,  baĢ  müəllim  və 
dosent  iĢləmiĢdir  (1965  –  1982).1978-1980-ci  illərdə Türkiyənin Ġskəndərun  Ģəhərində 
metallurgiya  zavodunda  tərcüməçilik  etmiĢdir.1982–ci  ildən  BDU–nun  XX  əsr  rus 
ədəbiyyatı  və  ədəbiyyat  nəzəriyyəsi  kafedrasının  dosenti,  həm  də  ƏdəbiyyatĢünaslıq 
üzrə  ixtisaslaĢmıĢ  müdafiə  Ģurasının  elmi  katibi  olmuĢdur  (1983–1989).  Filologiya 
fakültəsində  xarici  ölkələr  ədəbiyyatı,  ədəbiyyat  nəzəriyyəsi,  ədəbi  tənqid  fənlərindən 
mühazirələr oxumuĢ, proqram, dərs vəsaitlərinin müəllifi olmuĢdur.Vəkil Hacılının elmi 
yaradıcılığının əsas istiqamətləri xarici ölkələr ədəbiyyatı, ədəbiyyat nəzərriyyəsi, ədəbi 
əlaqələr  və  tərcüməĢünaslıq,  ədəbi  tənqidi  əhatə  etmiĢdir.  Bir  çox  klassik  və  müasir 
Avropa  yazıçısının  yaradıcılığı  haqqında  Azərbaycan  ədəbiyyatĢünaslığında  ilk  elmi 
əsərlərin,  o  cümlədən,  ġiller  haqqında  monoqrafik  tədqiqatın  müəllifi  olmuĢdur. 
‖Vilhelm  Tell‖  adlı  ilk  elmi  məqaləsi  ADU  ―Elmi  əsərləri‖ndə    dil  və  ədəbiyyat 
seriyasında  dərc  edilmiĢdir.  Həmin  vaxtdan  dövri  mətbuatda  elmi  –  nəzəri  və  tənqidi 
məqalərlə  çıxıĢ  etmiĢdir.  Ədəbiyyatın  nəzəri  və  tarx  problemlərinə,  müasir  ədəbi 
prosesə,  xarici  ölkələrin  ədəbiyyatına  dair  tədqiqatlar  aparmıĢdır.  Antik  mədəniyyətə, 
Avropa  ədəbiyyatına,  o  cümlədən,  alman  romantizminə,  Azərbaycan-Avropa, 
Azərbaycan-rus  ədəbi  əlaqələrinə  həsr  olunmuĢ  bir  sıra  elmi  məqalələr  yazmıĢdır.  Bir 
çox Azərbayan yazıçıları və ədiblərinin yaradıcılığına dair elmi-tənqidi məqalələri dərc 
olunmuĢdur.  Alman  və  rus  dillərindən  tərcümələr  etmiĢ,  tərcüməĢünaslığa,  Avropa  və 
rus ədəbiyyatının Azərbaycan dilinə tərcümələrinə aid əsərlər yazmıĢdır. Müasir dövrdə 
ictimai  əhəmiyyət  kəsb  edən  kulturoloji  problemlərə,  xüsusən,  əlifba,  ana  dili 
məsələlərinə, Borçalı türklərinin problemlərinə dair əsərlərin müəllifidir.  Bir çox ədəbi 
–  bədii  topluların  tərtibçisi  olmuĢdur.  Xarici  ölkələr  ədəbiyyatına,  ədəbiyyat 
nəzəriyyəsinə aid mühazirələri gənc filoloqların formalaĢmasında xüsusi rol oynamıĢdır. 
Əsərləri: ―Ранняя драматургия Фридриха Шиллера‖ (1964), ―XVIII əsr alman 
ədəbiyyatına dair mühazirələr‖ (1967),  ―Dədə Qorqud dastanlarında əxlaq məsələləri‖ 
(1977),  ―Gəlinlik paltarının iĢığında  (2005) və s.  
 

78 
 
12.Xalq şairi Süleyman Rüstəmin anadan olmasının 110 illiyi (12.03.1906-1989) 
 
“Süleyman Rüstəm xoşbəxt bir insandır. Bu dünyaya gələn hər bir adam 
bu dünyadan gedəcəkdir. Ancaq xoşbəxt o kəsdir ki, dünyada böyük iz 
qoyur. Süleyman Rüstəm bizim ölkəmizdə, Azərbaycan xalqının həyatında 
böyük iz qoyub dünyasını dəyişmiş görkəmli şəxsiyyətlərdən biridir.” 
 
                                                                                                               Ulu öndər Heydər Əliyev 
 
Süleyman Rüstəm  Əliabbas oğlu — şair, dramaturq, 
ictimai xadim, 1934-cü ildən AYİ-nin üzvü, Azərbaycanın 
Əməkdar İncəsənət xadimi (1943),   Azərbaycanın xalq 
şairi (1960), Stalin mükafatı (1950),  II dərəcəli Azərbaycan 
Dövlət mükafatı laureatı (1970),  Sosialist Əməyi 
Qəhrəmanı (1976) 
 
Süleyman  Rüstəm   1906-cı  il   martın  12-də Bakının Novxanı kəndində  anadan 
olmuĢdur. ADU-nun  Ģərq  fakültəsinə daxil  olmuĢdur, 1929-cu  ildə  oradan Moskva 
Dövlət  Universitetinin ədəbiyyat  və  incəsənət  fakültəsinə  köçürülmüĢdür.  Zaqafqaziya 
Mərkəzi  Ġcraiyyə  komitəsinə  üzv  seçilmiĢdir  (1935).  Azərbaycan  SSRĠ  birinci  çağırıĢ 
Ali  Sovetinə  deputat  seçilmiĢdir  (1938),  bundan  sonra  ömrünün  sonuna  qədər  bütün 
çağırıĢlarda  deputat  olmuĢdur.  M.  Əzizbəyov  adına  Azərbaycan  Dövlət  Akademik 
Dram  Teatrının direktoru  (1937-1938), ―Ədəbiyyat  qəzeti‖  nin baĢ  redaktoru 
olmuĢdur. Azərbaycan  Yazıçılar  Ġttifaqının Ġdarə  Heyətinə, "Azərbaycan", "Kirpi" 
jurnallarının və"Sovetski  pisatel"  nəĢriyyatının redaksiya  heyətlərinə  üzv  seçilmiĢdir. 
Yaradıcılığında siyasi lirika və sevgi Ģeirləri mühüm yer tutur. Heca və əruz vəznlərində 
yazmıĢdır. Qəzəl janrına  meyl  göstərirdi.  Onun  yaradıcıllığında  çox  əsərləri,poemaları 
və  Ģeirləri  aparıcı  yol  oynayır.  Xidmətlərinə  görə  üç  dəfə Lenin  ordeni,  iki "Qırmızı 
Əmək  Bayrağı"  ordeni,  Sovet  Sülhü  Müdafiə  Komitəsinin  Fəxri  fərmanı  və  bir  sıra 
medallarla  təltif  olunmuĢdur. Azərbaycan  SSRĠ  Ali  Sovetinin sədri  olmuĢdur.1989-cu 
il iyunun 10-da Bakıda vəfat etmiĢdir. 
Əsərləri: ―Ələmdən nəĢəyə‖ (1927), ‖Addımlar‖ (1930), ―Səs‖ (1932), ―Yanğın‖ 
(1932), ―AtəĢ‖ (1932), ―ġairin səsi‖ (1934), ―Ulduzlar‖ (1934), ―Ana ürəyi‖ (1942), 
―Ana və poçtalyon‖ (1943), ―Gün o gün olsun ki...‖ (1943), ―Doğma paytaxtım‖ (1953), 
―Həyat nəğmələri‖ (1953), ―Ġki sahil‖ (1954),  ―Lirik Ģeirlər‖ (1956), ―Dəmir addımlar‖ 
(1957), ―ġeirlər‖ (1959), ―GünəĢli sahillərdə‖ (1963),  ―Durna‖ (1963), ―Qafurun qəlbi‖ 
(1970), ―Könül‖ (1970), ―Mahnılar, mahnılar‖ (1975), ―Xəzərimin səhəri‖ (1976), 
―Mənim günəĢim‖ (1980), ―Ürək döyüntüləri‖ (1984), ―Təbrizim‖ (1986), 
‖Azərbaycana gəlsin‖ (1988) və s. 
Filmoqrafiya: Qanlı zəmi (film, 1985) 
 

79 
 
12.Yazıçı Əmir Mustafayevin anadan olmasının 80 illiyi (12.03.1936-2007) 
Əmirin  yaradıcılığında  nəsrimiz  üşün  vacib  ənənələri  davam  etdirməkmeyli 
qüvvətlidir. Bu cəhət yazıçının “ Səndən ötrü ” romanında daha çox nəzərə çarpır. 
                                                                                          Filologiya elmləri doktoru Azad Nəbiyev 
      
Mustafayev Əmir Gülbala oğlu –nasir, 1974- cü ildən 
Azərbaycan Yazıçılar Birliyinin üzvü 
 
 
 
 
 
 
Əmir  Mustafayev  1936-cı  il  martın  12-də  Azərbaycanın  Qusar  Ģəhərində 
doğulmuĢdur.Burada  4  saylı  Ģəhər  orta  məktəbini  bitirib,  BDU-  nun  filologiya 
fakultəsində  təhsil  almıĢdır  (1953-1958).  Sonra  ÜĠLKGĠ  MK  nəzdində  olan  Moskva 
Mərkəzi  Komsomol  Məktəbində,  Bakı  Ali  Partiya  Məktəbində  təhsilini  davam 
etdirmiĢdir. ―O gəldi‖ adlı ilk hekayəsi 1954- cü ildə ―Azərbaycan gəncləri‖ qəzetində 
çap  olunmuĢdur.  Bu  vaxtdan  dövri  mətbuatda  müntəzəm  çıxıĢ  etmiĢdir.  ―Azərbaycan 
pioneri‖  qəzeti  redaksiyasında  ədəbi  iĢçi,  Ģöbə  müdiri  (1957-1969),  ―Ədəbiyyat  və 
incəsənət‖  qəzeti  redaksiyasında  məsul  katib  (1971-1976),  ―Azərbaycan‖  jurnalı 
redaksiyasında  məsul  katib  (1976-1979)  vəzifələrində  iĢləmiĢdir.  Bir  il  C.  Cabbarlı 
adına  ―Azərbaycanfilm‖  kinostudiyasında  ssenarist  olmuĢ,  yenidən  ―Ədəbiyyat  və 
incəsənət‖  qəzeti  redaksiyasında  çalıĢmıĢdır.  Sonra  AzərnəĢrdə  bədii  ədəbiyyat 
Ģöbəsində  müdir  (1985-1989),  ―Karvan‖  kitablar  seriyası  redaksiyasında  məsul  katib 
(1989-1990), ―Respublika‖ qəzeti redaksiyasında baĢ redaktorun müavini (1990-1991), 
―Həyat‖ qəzetində mədəniyyət Ģöbəsinin müdiri olmuĢdur (1991-1993). ―Azərbaycan‖ 
qəzetinin  baĢ  redaktoru  iĢləmiĢdir  (1993-2002).  Onun bu fəaliyyəti  dövlət  tərəfindən 
yüksək  qiymətləndirilmiĢdir.  Əmir Mustafayev ölkəmizdə  "Tərəqqi"  medalına 
və Prezident təqaüdünə layiq görülmüĢ ilk ziyalılardandır.  
 
Əsərləri: ―Zolaqlı çemodan‖ (1967), ―Qızıl ulduzlar‖ (1968), ―Qırovçayın payız 
nəğməsi‖ (1972), ―Dağlarcanın ağ qovaqları‖ (1976), ―Ġsti külək‖ (1978), ―Qayğı yükü‖ 
(1979), ―Qara zolaq‖ (1981), ―Sevirsə qayıdacaq‖ (1983), ―Səndən ötrü‖ (1985), ―Gecə 
zəngi‖ (1987), ―Qurd ürəyi‖ (1989), ―Ürəkdən asılan yük‖ (1990), ‖SeçilmiĢ əsərləri‖ 
(1991), ―Sonuncu Ģeytan‖ (1994) və s. 
 
 
 
 
 
 

80 
 
14.Yazıçı, dramaturq Nahid Hacızadənin anadan olmasının 80 illiyi (14. 03.1936) 
“Nahid Hacızadə sözünün kölgəsi olan yazıçıdır.” 
                                                                                                          Jurnalist Flora Xəlilzadə 
 
“Deyirlər, insan öz zamanının övladı olur. Burada bir həqiqət vardır. İnsan bəzən 
zamanın burulğanlarında, gündəlik qayğıların məngənəsində mütiləşir, sınır, 
zamanın hökmünə boyun əyərək dövrünün övladına çevrilir... Nahid müəllim 
“zamanın övladı” olmaqdan üstün çıxdı”. Bəlkə elə bu məziyyətinə görə də Nahid 
Hacızadə Azərbaycan ədəbiyyatının solmayan səhifələrini yazanlardan biridir. “Ölən 
əsərlər” müəllifi olmamaq, həqiqətən, qələm sahibi üçün bir şərafətdir. 
                      Filologiya elmləri doktoru, professor Qəzənfər Paşayev 
Nahid Hacızadə - Ssenari müəllifi, Kino 
redaktoru, Respublika Xatirə Kitabı redaksiyasının baş 
redaktoru, Əməkdar mədəniyyət işçisi.  
Nahid 
Rəhim 
oğlu  Hacıyev   1936-cı  il   martın  14-
də Gədəbəyin Düzrəsullu kəndində 
anadan 
olub. 
Bakıda 
Azərbaycan  Dövlət  Universitetinin  filologiya  fakültəsində  təhsil 
alıb.  Sonralar  bir  müddət  nəĢriyyatda  çalıĢsa  da,  hazırda 
Respublika  Xatirə  Kitabı  Redaksiyasının  baĢ  redaktorudur.Yazıçı  ömrünü  ləyaqətlə 
yaĢamağı  bacaran  Nahid  Hacızadə  həm  də  görkəmli  dramaturqdur.  Onun  "Ömrün 
sorağında",  "Ömür  gözləyir  bizi",  "Məhəbbət  yaĢadır",  "Köçündən  ayrılan  durna" 
pyesləri  ġəki, Ġrəvan  və  Bakı  teatrlarında tamaĢaya  qoyulub. "Qisas  qiyamətə  qalmaz" 
pyesi  isə  Azərbaycan  Dövlət  Akademik  Milli  Dram  Teatrının  hazırladığı  ən  uğurlu 
tamaĢalardan biri olub. Nahid Hacızadənin əsərindəki kökə bağlılıq, vətənə məhəbbət və 
bu duyğuların səhnədə uğurlu həlli idi. Nahid Hacızadənin ssenariləri əsasında həm də 
30-a  yaxın  sənədli  və  bədii  televiziya  filmi  çəkilib.  Müəllifin  "Son  qəmin  olsun, 
Vətən!",  "Qayalarda  qalan  səs"  və  "YaĢa,  ey  haqq"  filmləri  Qızıl  Fonda  daxil  edilib. 
Maraqlıdır ki, Nahid Hacızadə lap gənclik çağlarından poeziyaya maraq göstərib. Onun 
Ģeirlərinə  çoxlu  sayda  mahnılar  bəstələnib.  Çox  fərəhli  bir  haldır  ki,  Nahid  Hacızadə 
bütün yaradıcılığı boyu doğma dilimizin keĢiyində əsl əsgər kimi dayanıb. Bu səbəbdən 
də  yazdıqları  maraqla  qarĢılanıb.  Hər  Ģeydən  öncə,  Nahid  Hacızadə  nasirdir.  O, 
ədəbiyyata  1969-cu  ildə  "Ulduz"  jurnalında  çap  edilən  "Lirik  miniatürlər"lə  gəlib.  Ġlk 
kitabı da 1972-ci ildə "Gənclik" nəĢriyyatında çap edilib. "Bir ana tanıyırdım" adlanan 
bu əsəri ədəbi ictimaiyyət tərəfindən maraqla qarĢılandı və qədəmləri yüngül oldu.  
Əsərləri: ―Bir ana tanıyırdım‖ (1972), ―Dağlar yuxuma girir‖ (1975), ―Bir ürəyin 
çağırıĢı‖ (1978), ―Ömür gözləyir bizi‖ (1983), ―Məhəbbət ölüncə var‖ (1983), 
―Köçündən ayrılan durna‖ (1989), ―Qərib axĢamlar‖ (1992), ―Cəmil Əhmədli ilə üç 
görüĢ, ―Diplomat‖ (2000) və s.