MƏDƏNİYYƏt və turizm naziRLİYİ F. KÖÇƏRLİ adına respublika uşAQ

15.Yazıçı Vaqif Musanın anadan olmasının 85 illiyi  (15.01.1936-24.10.1996) 
 
Musayev Vaqif Məmmədyusif oğlu – nasir, 1967-ci ildən 
Azərbaycan Yazıçılar Birliyinin üzvü, Jurnalistlər Birliyinin 
üzvü (1964) 
 
 
 
 
Musayev Vaqif Məmmədyusif oğlu 1936-cı ilin yanvarın 15-də Quba rayonunun 
Rustov kəndində anadan olub. Bakıdakı 2 saylı tibb texnikumunda (1954-1956), sonra 
ADU-nun filologiya fakültəsində təhsil almıĢdır (1960-1965).  
Ġlk  hekayəsi  –―KiĢi,  qadın  və  qız‖  1965-ci  ildə  ―Azərbaycan‖  jurnalında  çap  olunub. 
Əmək fəaliyyətinə ―Azərbaycan‖ jurnalının nəsr Ģöbəsində ədəbi iĢçi kimi baĢlamıĢdır 
(1965-1976).  1991-ci  ildən  ömrünün  sonuna  kimi  ġərq-Qərb  nəĢriyyatında  nəsr 
Ģöbəsinin müdiri vəzifəsində çalıĢmıĢdır. Azərbaycan Yazıçılar Birliyinin plenum üzvü 
olmuĢdur  (1991).  Yeddi  kitabın  –  o  cümlədən  çox  saylı  povest  və  romanların  (―Od, 
yaxud  gecə  mahnısı‖,  ―Bəyim  çayı  boyunca‖,  ―Səhər  mehi‖  və  s.)  müəllifidir.  Vaqif 
Musayev 1996-cı il oktyabrın 24-də vəfat etmiĢ, Rustov kəndində dəfn edilmiĢdir. 
Əsərləri: ‖KiĢi, qadın və qız‖(1967), ―Od, yaxud gecə mahnısı‖(1973), ―Səhər 
mehi‖(1978), ―Bəyim çayı boyunca‖(1982), ―Ömrün də yazı varmıĢ‖(1988), ―Sənin 
yolunda‖(1994) və s. 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

13 
 
17.Şairə Mədinə Gülgünün anadan olmasının 90 illiyi (17.01.1926-17.02.1991) 
 
“Sevgidə sədaqət, əhdə vəfa, həyat eşqi, insanın ucalığı, ana-qadın qəlbinin münbit 
əsrarlı kəhkəşanı övlad məhəbbəti, sülh, əmin-amanlıq arzuları, vətəni qorumaq, 
doğma təbiətə heyran olmaq, gözəllik duyğusu və s. Mədinə Gülgünün şeirlərində 
həmişə öz əksini tapmışdır”. 
                                                                                                   Professor Bəkir Nəbiyev
 
“Gülgün həmişə coşqun, həmişə kövrək, həmişə ilhamlıdır. Onun qəlbində vətən 
həsrəti, analıq duyğuları, mübarizə eşqi bir vəhdət təşkil edir. Ürəyində belə gözəl 
duyğular yaşadan şairənin yolu daim yüksəlişədir!” 
                                                            Xalq şairi Mirvari Dilbazi                                                                 
Mədinə Gülgün-Azərbaycan şairəsi, Azərbaycanın 
əməkdar incəsənət xadimi. Azərbaycan SSR Ali Soveti Rəyasət 
Heyətinin Fəxri Fərmanları (1960, 1974, 1986), "Şərəf Nişanı" 
ordeni (1980), "21 Azər" (1946), "Əmək veteranı" (1948) və 
digər medallarla təltif olunmuşdur.  
Mədinə  Gülgün 1926-cı  il yanvarın  17-də Bakıda fəhlə  ailəsində 
anadan  olmuĢdur.  M.Gülgün    Azərbaycan  Pedaqoji  Ġnstitutu-
nun dil və ədəbiyyat fakültəsini  bitirmiĢdir.  Mədinə  Gülgünün  ilk 
yaradıclığı Azərbaycan xalqının azadlıq və milli istiqlaliyyət uğrunda apardığı mübarizə 
illərinə təsadüf edir.Vətən sevgisi, azadlıq həsrəti onun yaradıcılığının əsas leytmotivini 
təĢkil edir. Onun Ģeirlərində baĢlıca yer tutan hicran, həsrət motivləri də əsasən buradan 
irəli  gəlirdi.  Mədinə  Gülgünün  poeziyasının  ağır  sinaqlarla  dolu  olan  yollarında  ilk 
addımıarını atdığı gündən onun lirasının ötdüyü nəğmələrin baĢ ahəngini xalqa,doğma 
vətənə  övlad  məhəbbəti,oxucularını  ağ  günlərə  və  qurtuluĢ  uğrunda  döyüĢlərə  çağırıĢ 
nidaları  baĢlıca  motivlərini  təĢkil  etmiĢdir.  Onun  əsərləri  bir  sıra  xarici 
ölkələrin dillərinə tərcümə olunmuĢdur.   ġairin Bakıda və Moskvada ―Təbrizin  baharı‖ 
(1950),  ―Savalanın  ətəklərində‖  (1950);  ―Sülhün  səsi‖  (1951);  ―Yadigar  üzük‖ 
(1953); ―Təbriz qızı‖  (1956);  ―Firudin‖  (poema)  (1963); ―Dünyamızın  sabahı‖  (1974); 
―Durnalar qayıdanda (1983); ―Dünya Ģirin dünyadır‖ (1989) ―Çinar olaydı‖,  ―Arzu bir 
ömürdür‖,  ―Yora  bilməz  yollar  məni‖  (1978),  ―Könlümü  ümidlər  yaĢadır‖  və  onlarca 
diğər  Ģeir  kitabı  dərc  olunmuĢdur.  Bu  kitabların  baĢlıca  mövzusu  insan, 
azadlıq, Təbriz həsrəti,  insanlara  canı  yanan  bir  ana  qəlbinin  arzu  və  istəkləridir. 
Onun   lirik  Ģeirlərinə  mahnılar  bəstələnmiĢdir.  Mədinə  Gülgün 17  fevral 1991-ci 
ildə Bakıda vəfat etmiĢ, Fəxri Xiyabanda dəfn olunmuĢdur. 
Əsərləri: ―Təbrizin baharı‖ (1950), ―SeçilmiĢ əsərləri: ġeirlər və  poemalar‖ (1986), 
‖Yadigar üzük‖ (1953), ‖Pərvanə‖(1955), ‖Günlər və xatirələr‖ (1959), ‖Firidun‖ 
(1963), ‖Dünyamızın sabahı‖ (1976), ‖Arzu da bir ömürdür: (ġeirlər və poemalar)‖ 
(1976), ‖Ömrün payız dayanacağı‖ (1983), ‖Dünya Ģirin dünyadır‖ (1989), ‖Mən bu 
ömrü yaĢadım‖ (1997),  ―Yora bilməz yollar məni‖ (1978), ―Çinar olaydı‖ (1985), 
‖Qürbət elə qürbətdi; Bir dəli rüzgarım...; DanıĢım danıĢmayım..;‖ (ġeirlər) (1993), 
―Sarı bülbül‖ (ġeirlər) (1992) və s.  

14 
 
19.Yazıçı, publisist Əşrəf İbrahimovun anadan olmasının 75 illiyi   
(19.01.1941-09.12.2000) 
 
 
İbrahimov Əşrəf Məmmədvəli oğlu nasir, publisist, 1988- ci 
ildən Azərbaycan Yazıçılar Birliyinin və  Rəssamlar 
Birliyinin üzvü (1981) 
 
 
 
 
 
 
1941  -  ci  il  yanvarın  19-da  Azərbaycanın  VartaĢen  (indiki  Oğuz)  rayonunun  Yaqublu 
kəndində  kolxozçu  ailəsində  doğulmuĢdur.  Orta  məktəbi  VartaĢendə  bitirmiĢ,  Ə. 
Əzimzadə adına Azərbaycan Dövlət Rəssamlıq məktəbində təhsilini davam etdirmiĢdir 
(1959-1964),  Azərbaycan  SSR  Dövlət  Musiqi  Mədəniyyəti  Muzeyində  tərtibçi-
rəssam(1967-1969)  iĢləmiĢdir.  ADU-  nun  jurnalistika  fakultəsində  təhsilini  davam 
etdirmiĢdir(1965-1971).  Azərbaycan  Dövlət  Televiziya  və  Radio  VerliĢləri  ġirkətində 
―Gənclik‖  redaksiyasında  kiçik  redaktor,  məktəblilər  üçün  veriliĢ  redaksiyasında, 
ədəbiyyat və incəsənət redaksiyasında redaktor, böyük redaktor olmuĢdur(1970-1978). 
―Ədəbiyyat  və  incəsənət‖  qəzetində  təsviri  incəsənət  Ģöbəsinin  müdiri(1978-1991), 
―Ġncəsənət‖qəzetinin baĢ redaktoru (1991-2000) olmuĢdur. Hekayə və publisist yazıları 
dövri mətbuatda 1969- cu ildən müntəzəm dərc olunmuĢdur. ƏĢrəf Ġbrahimov 2000-ci il 
dekabrın 9-da Bakıda vəfat etmiĢdir.  
 
Əsərləri: ―Talelər‖ (1971), ―Azərbaycan mənzərəsi‖ (1975), ―Bəyli kəndinin evləri‖ 
(1985), ―Hafiz Məmmədov‖ (1985), ―Hacağa Nəzərov‖ (1986), ‖Hekayələr‖ (1990), 
―Sultan Məhəmməd‖ (1992), ‖Əminə Dilbazi‖ (2000) və s. 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

15 
 
22.Yazıçı Məmmədrza Afiyətin anadan omasının 90 illiyi  (1926-1995) 
 
Məmmədrza Afiyət ədəbiyyat və mədəniyyətimizi müvəffəqiyyətlə təmsil edən 
müəlliflərdəndir. 
 
Yazıçı-publisist Afiyət Abdulla oğlu Məmmədrza Mərəndi 1926-
cı ildə Azərbaycanın Qazax rayonunda anadan olub, onun 6 yaĢı 
olanda ailəsi ilə birlikdə Təbrizə köçüblər. Orta məktəbi Təbrizdə 
baĢa vurandan sonra, 1946-cı ildə Sovet ordusunun Təbrizdə olan 
yüksək  rütbəli  hərbçiləri  ilə  Azərbaycana  qayıdıb.  Burada  hərbi 
məktəbə  daxil  olaraq,  təhsilini  uğurla  baĢa  vurub.  Sonra 
Azərbaycan  Dövlət  Universitetinin  filologiya  fakültəsinə  daxil 
olaraq, ikinci ali təhsil alıb. O, uzun müddət jurnalistka sahəsi ilə 
məĢğul  olub.  30  ilə  yaxın  ―Azərbaycan‖  qəzetinin  baĢ  redaktoru 
vəzifəsində  çalıĢıb.  Azərbaycan  Yazıçılar  Ġttifaqının  üzvü  olan  Afiyət  mətbuatda 
çalıĢdığı  dövrdə  Nəriman  Həsənzadə,  Tahir  Söhrab,  Mədinə  Gülgün,  BalaĢ  Azəroğlu, 
Bəxtiyar  Vahabzadə  kimi  yazıçı  və  Ģairlərlə  iĢləyib,  dostluq  və  əməkdaĢlıq  edib.  Fars 
dilindən  Azərbaycan  dilinə  tərcümələrindən  aydın  olur  ki,  Afiyət  Məmmədrza  bir  sıra 
dilləri mükəmməl bilmiĢ və ədəbi-bədii fikrin formalaĢmasında mühüm rol oynamıĢdır. 
Onun  müxtəlif  vaxtlarda   ―Səttərxan‖,  ―Ürəkdə  iĢıq‖,  ―Atamı  istəyirəm‖  adlı  kitabları 
nəĢr edilib.  
Əsərləri: ―Alov‖ (1959), ―Atamı istəyirəm‖ (1961), ―Sərdari-milli Səttərxan‖ (1968), 
‖MəĢrutə Ġnqilabı və Pəhləvi dərbarının xəyanətləri‖ (1978), ―Sərdare-milli Səttərxan‖ 
(1980), ―Ürəkdə iĢıq‖ (1984) və s. 
Tərcümələri: ―Balaca qara balıq‖ (1978), ―Cuğundur satan oğlan‖ (1960), ―Səməd 
Bəhrəngi. Məhəbbət nağılı‖ (1987) və s.  
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

16 
 
27. İsmayıl bəy Qutqaşınlının anadan olmasının  210 illiyi (1806-1855) 
Qutqaşınlı İsmayıl bəy Sultan Nəsrullah oğlu — Azərbaycan yazıçısı. 
―İ. Qutqaşınlı  rus və Qərbi Avropa mədəniyyətlərinin nailiyyətlərinə yiyələnmiş, 
dövrünün ən savadlı Azərbaycan ziyalılarından biri olmuşdur."                                                                                          
                                                                                                              
Salman Mumtaz
 
 Ġsmayıl  bəy  QutqaĢınlı 27  yanvar 1806-cı  ildə  keçmiĢ 
QutqaĢın  mahalında  (indiki  Qəbələ)  anadan  olmuĢdur. 
Ġsmayıl  bəy  QutqaĢınlı  uĢaqlıq  və  gənclik  illərində  dini 
təhsil  almıĢ,   ərəb,   fars  dillərini öyrənmiĢ,  klassik 
Azərbaycan  və  ġərq  ədəbiyyatı  ilə  yaxından  tanıĢ 
olmuĢdur.  Ġsmayıl  bəy  QutqaĢınlı  uĢaqlıq  və  gənclik 
illərində  dini  təhsil  almıĢ, ərəb, fars  dillərini öyrənmiĢ, 
klassik Azərbaycan və ġərq ədəbiyyatı ilə yaxından tanıĢ 
olmuĢdur.  Xidmət  illərində  Ġ.  QutqaĢınlı  bir  sıra 
mütərəqqi  rus  ziyalıları  ilə  dostluq  əlaqəsi  yaratmıĢ,  rus  və  Qərbi  Avropa 
mədəniyyətlərinin  nailiyyətlərinə  yiyələnmiĢ,  dövrünün  ən  savadlı  Azərbaycan 
ziyalılarından biri olmuĢdur. Eyni zamanda o, Azərbaycanın böyük maarifçi alimləri -
 Mirzə  Fətəli  Axundzadə, Qasım  bəy  Zakir, Abbasqulu  ağa  Bakıxanov və  baĢqaları  ilə 
yaxından dostluq etmiĢdir. Bu Ģəxslər Azərbaycan ədəbiyyatında ―Paqonlu maarifçilər‖ 
adı  ilə  məĢhurdurlar.  Ġsmayıl  bəy  QutqaĢınlı  1852-ci  ildə  arvadı  ilə  Yaxın  ġərq 
ölkələrinə  səyahətə  getmiĢdir.  Böyük  ədib  iki  dəfə  müqəddəs   Həcc  ziyarətində 
olmuĢdur.  Bu  səyahəti  ilə  əlaqədar  1967-ci  ildə  çap  olunmuĢ  ―Səfərnamə‖  adlı  yol 
qeydlərini  yazmıĢdır.  Əsər  QutqaĢınlının  getdiyi  yolun  coğrafiyasının  öyrənilməsində 
böyük əhəmiyyət daĢıyır. Hazırda bu əsərin cəmi 126 səhifəsi tapılmıĢdır. Ġsmayıl bəy 
QutqaĢınlı  Azərbaycan  ədəbiyyatına  müasir nəsr, hekayə janrını  gətirən  yazıçıdır. 
QutqaĢınlı  yaradıcılığının  Ģah  əsəri ―RəĢid  bəy  və  Səadət  xanım‖ əsəridir.  Ġ.QutqaĢınlı 
―Miskin‖ təxəllüsü ilə Ģeirlər də yazmıĢdır. Təəssüf ki, onun əlyazmaları 1930-cu illərdə 
repressiya dövründə məhv edildiyindən bizə gəlib çatmayıb. Ancaq ona aid olması iddia 
edilən  və  1973-cü  ildə  aĢkarlanan,  1999-cu  ilin  aprelin  22-də  Qəbələdə  "Qəbələ" 
qəzetində nəĢr edilən ―Ġki quĢun söhbəti‖ adlı Ģeir də var. Bu məsələ hələ də mübahisə 
mövzusudur.
 
1855-ci  ildə  Ġsmayıl  bəy 
QutqaĢınlı  Qəbələdəki  Soltanbaba 
qəbiristanlığında  dəfn  edilmiĢdir.  Ġsmayıl  bəy  QutqaĢınlının  adı  Azərbaycan  xalqının 
qəlbində  daim  yaĢayır.  Qəbələ  Ģəhərinin  mərkəzi  küçələrindən  birinə  Ġsamyıl  bəy 
QutqaĢınlının adı verilmiĢdir. Eyni zamanda Qəbələdə ədibin heykəli ucaldılmıĢ, xatirə-
ev muzeyi yaradılmıĢdır. Bakının Yasamal rayonundakı mərkəzi küçələrindən birinə də 
QutqaĢınlının  adı verilmiĢdir. 
Əsərləri: ―RəĢid bəy və Səadət xanım‖, ―Səfərnamə‖, ―Ġki quĢun söhbəti‖, ―Tutu‖ və s. 
 
 
 

17 
 
  
30.Ədəbiyyatşünas Araz Dadaşzadənin anadan olmasının 80 illiyi 
 (30.01.1936- 02.11.1990) 
Araz Məmməd Arif oğlu Dadaşzadə - Azərbaycan tənqidçisi 
və ədəbiyyatşünası, əməkdar elm xadimi. Araz Dadaşzadə 
Azərbaycan Sovet Ensiklopediyasının Baş redaksiya 
heyətinin və elmi-redaksiya şurasının (1976-1990), 
Azərbaycan Yazıçılar İttifaqı Təftiş Komissiyasının (1976-
1990), ―Ədəbiyyat və incəsənət‖ qəzeti redaksiya heyətinin 
(1977-1982) üzvü olmuşdur. 1989-cu ildə Araz Dadaşzadəyə 
Azərbaycan Respublikasının Əməkdar Elm Xadimi fəxri adı 
verilmişdir. 
Araz DadaĢzadə 1936-cı il yanvarın 30-da Bakı Ģəhərində akademik Məmməd Arif və 
görkəmli  pedaqoq Zümrüd  Axundovanın  ailəsində  anadan  olmuĢdur.  Araz  DadaĢzadə 
1952-ci  ildə  S.M.Kirov  adına  Azərbaycan  Dövlət  Universitetinin  Fəlsəfə  fakültəsinə 
daxil  olmuĢdur.  Araz  DadaĢzadənin  ömrünün  böyük  bir  hissəsi Azərbaycan  Sovet 
Ensiklopediyasının nəĢrə hazırlanması və nəĢri ilə bağlıdır. Tədqiqatçı alim 1966-1968-
ci  illərdə  Ensiklopediyanın  BaĢ  redaksiyasında  Ədəbiyyat  və  Ġncəsənət  redaksiyasının 
müdiri, 1976-1988-ci illərdə isə baĢ redaktorun birinci müavini iĢləmiĢdir. A.DadaĢzadə 
1988-1990-cı  illərdə,  yəni  ömrünün  sonunadək  Azərbaycan  Sovet  Ensiklopediyasının 
BaĢ  redaktoru  vəzifəsində  çalıĢmıĢdır.  A.DadaĢzadə  ədəbi  fəaliyyətə  1956-cı  ildə 
―Azərbaycan  gəncləri‖  qəzetində  çıxan  ―Tərli  kürəklər‖  kinofilminə  yazdığı  eyniadlı 
resenziya  ilə  baĢlamıĢ,  müxtəlif  vaxtlarda  ―Kral  Lir‖,  ―Dədə  Qorqud‖,  ―DərviĢ  Parisi 
dağıdır‖  və  s.  filmlərə  həsr  edilmiĢ  məqalələrin  müəllifi  olmuĢdur.  O,  1964-cü  ildə 
―M.P.Vaqifin  yaradıcılığı‖  mövzusunda  namizədlik,  1977-ci  ildə  isə  ―XVIII  əsr 
Azərbaycan  lirikası  (ideya-tematik  və  sənətkarlıq  xüsusiyyətləri)‖  mövzusunda 
doktorluq  dissertasiyası  müdafiə  etmiĢdir.  Araz  DadaĢzadə  1990-cı  il  noyabrın  2-də 
vəfat etmiĢ və Bakıda, ikinci Fəxri xiyabanda dəfn olunmuĢdur. 
Əsərləri:  ‖Molla  Pənah  Vaqif  (həyat  və  yaradıcılığı)‖  (1966),  ‖Molla  Pənah  Vaqif 
(həyat  və  yaradıcılığı  haqqında  oçerk)‖  (1968), ‖Həyat  müğənnisi‖  (1968), ‖XVIII əsr 
Azərbaycan lirikası‖ (1980), ‖Xeyirxahlıq və gözəllik poeziyası‖ (1986) və s.  
 
 
 
 
 
 

18 
 
 Xarici ədəbiyyat 
 12.Amerika yazıçısı Cek Londonun anadan olmasının 140 illiyi  (1876- 1916) 
“İnsanın gerçək təyinatı ömür sürmək deyil, yaşamaqdır.”
                             
                                                                                                                                 Cek London 
Cek London (doğum adı Con Qriffit Çeyni; 12 yanvar, 1876 -
 22 noyabr, 1916) — ABŞ yazıçısı, daha çox sərgüzəştlərlə 
dolu hekayə və romanlar müəllifi  
 
Con  Qriffit  Çeyni 1876-cı  il   12  yanvar tarixində San-
Fransisko Ģəhərində  anadan  olmuĢdur.  Cek  London  çox  kiçik 
yaĢlarından  ağır  zəhmətə  qatlaĢmalı  olur.  Məktəbli  illərində 
qəzetlər  satır,  on  dörd  yaĢında  isə  konserv  fabrikinə  iĢə  düzəlir. 
Lakin  iĢi  çox  ağır  olduğundan  buranı  tərk  etməli  olur.  Qadağan 
olunmasına baxmayaraq San-Fransisko limanında dəniz ilbizləri ovu ilə də məĢğul olur. 
1893-cü ildə Yaponiya sahillərinə və Berinq dənizinə dəniz piĢiyi ovuna çıxan gəmiyə 
matros  düzəlir.  Ġlk  dəniz  səfəri  Londonda  olduqca  böyük  təəsüratlar  oyatmaqla  onun 
gələcək  yaradıcılığına  böyük  təsir  göstərir.  Əsərlərinin  motivləri  əsasında  50-dən  artıq 
film çəkilmiĢdir. Cek London yaradıcılığa "Yaponiya sahillərində tayfun" adlı oçerki ilə 
gəlir  və  bu  gəliĢ  kifayət  qədər  uğurlu  olur.  Belə  ki,  San-Fransisko  qəzetlərindən  biri 
gənc  yazıçını  mükafatlandırır.  Bir  az  sonra  qələmə  aldığı  "Canavar  oğlu"  (Boston, 
1900),  "Atalarının  tanrısı"  (Çikaqo,  1901),  "ġaxtanın  övladları"  (Nyu-York,  1902), 
"Ġnsana  inam"  (Nyu-York,  1904),  "Ayüzlü"  (Nyu-York,  1906),  "ĠtirilmiĢ  sima"  (Nyu-
York, 1910) hekayələrindən ibarət toplu, "Qarlar qızı" (1902), "Dəniz canavarı" (1904), 
"Martin Ġden" romanları yazıçıya böyük Ģöhrət gətirir. 1894-cü ildə Buffaloda 30 gün 
müddətinə həbs edilən London daha sonra Oaklanda geri qayıtdı və Oakland Litseyinə 
yazıldı. Burada ―Aegis‖ məktəb jurnalında bəzi yazıları nəĢr edilir. Cek London 1916-ci 
il noyabr ayının 22-də Kaliforniyanın Qlen-Ellen Ģəhərciyində vəfat edir. 
Əsərləri: ―Yaponiya sahillərində tayfun‖, ―Canavar oğlu‖ (Boston, 1900), ―Atalarının 
tanrısı‖ (Çikaqo, 1901),  ―ġaxtanın övladları‖ (Nyu-York, 1902), ―Ġnsana inam‖ (Nyu-
York, 1904), ―Ayüzlü‖ (Nyu-York, 1906), ―ĠtirilmiĢ sima‖ (Nyu-York, 1910) 
hekayələrindən ibarət toplu, ―Qarlar qızı‖ (1902), ―Dəniz canavarı‖ (1904), 
‖Martin Ġden‖, ―Həyat eĢqi‖ və s. 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

19 
 
13.İngilis yazıçısı ssenarist Maykl Bondun anadan olmasının  90 illiyi  (13.01.1926) 
 
 
Ġngilis  yazıçısı,  ssenaristi  Maykl  Bond  13  yanvar  1926-cı  ildə 
Böyük  Britaniyanın  cənub-Ģərqində,  Nyuberidə,  BerkĢir 
qəsəbəsində  anadan  olmuĢdur.  ―Ayı  balası  Paddinqton‖ 
haqqında məĢhur kitablar seriyasının müəllifidir.  
M.Bond  1945-ci  ildə  yazıçılığa  baĢlayır.  1958-ci  ildə  artıq  bir 
çox  pyeslərin  və  hekayələrin  müəllifi  olan  yazıçı,  Paddinqton 
haqqında  ilk  hekayəsini    nəĢr  etdirir.  BBC-də  çalıĢan  M.Bond 
1965-ci  ildə  artıq  bu  balaca  ayı  haqqında  hekayələr  seriyasını 
dərc  etdirir.  Bundan  sonra  radiodan  iĢdən  çıxan    yazıçı    özünü 
bütünlüklə  yaradıcılığa  həsr  edir.  Yazıçı  1997-ci  ildə  Britaniya 
imperiyası  ordeni  ilə  təltif  edilmiĢdir.  Hal-hazırda  Londonda  yaĢayır.  2007-ci  ildə 
Redinq universitetinin ədəbiyyat üzrə doktoru seçilmiĢdir. 
 
 
14.Rus yazıçısı Anatoli Rıbakovun anadan olmasının 105 illiyi (14. 01.1911) 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Rus yazıçısı Anatoli Rıbakov 14 yanvar 1911-ci ildə yəhudi ailəsində anadan olmuĢdur. 
1930-cu  ildə  Moskva  Nəqliyyat  mühəndisləri  institutuna  daxil  olmuĢ,  lakin 
komsomoldan  və  institutdan  xaric  olunaraq  sürgün  olunmuĢdur.  1941-ci  ildən 
müharibədə müxtəlif cəbhələrdə vuruĢmuĢ, Berlinin alınmasında iĢtirak etmiĢdir. 1998-
ci ildə Nyu-Yorkda vəfat etmiĢdir. 1947-ci ildə yaradıcılığa baĢlayan A.Rıbakov gənclər 
üçün macəra əsərləri olan ―Bürünc  quş‖ və s. povestləri qələmə alır. Ġlk romanı olan 
―Sürücülər‖ 1950-ci ildə yazılmıĢdır. Yazıçı sonrakı illərdə ―Yekaterina Voronina‖, 
―Ağır qum‖, ―Arbat övladları‖ və s. romanlarını qələmə almıĢdır. 
Yazıçının  əsərləri  ümumi  tirajı  20  milyon  nüsxədən  çox  olmaqla  52  ölkədə  nəĢr 
olunmuĢ,  çoxu ekranlaĢdırılmıĢdır.  
 
 
 
 

20 
 
14.Hyu Con Loftinqin anadan olmasının 130 illiyi (14.01.1886-1947) 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Ġngilis  uĢaq  yazıçısı,  doktor  Aybolitin  prototipi  olan  Doktor  Dulittl  haqqında  əsərlər 
silsiləsinin  müəllifi  Hyu  Con  Loftinq  14  yanvar  1886-cı  ildə  Böyük  Britaniyada, 
Meydenxeddə  (BerkĢir  qraflığı)  anadan  olmuĢdur.  ABġ-da  Massaçusets  texnoloji 
institutunu,  1907-ci  ildə  London  Politexnik  institutunu  bitirmiĢdir.  Mühəndis  kimi 
Kanadada,  Cənubi  Afrikada,  Kubada  iĢləmiĢdir.  1912-ci  ildən  Nyu-Yorkda  yaĢamağa 
baĢlayır. Onun yazıçılıq karyerası da burada baĢlayır. 
H.C.Loftinq  Birinci  Dünya  müharibəsində  iĢtirak  edir,  yaralanır  və    ordudan 
tərxis  olunur.  1919-cu  ildə  ailəsi  ilə  birgə  Nyu-Yorka  qayıdır  və  yazıçılıq  fəaliyyətini 
bərpa  edir.  Müntəzəm  olaraq  doktor  Dulittlin  macəraları  haqqında  kitablarını  nəĢr 
etdirir. Yazıçı eyni zamanda mühazirələrlə çıxıĢ edir və daim öz gənc oxucuları ilə əlaqə 
saxlayır. Sonralar Kaliforniyaya köçən yazıçı 1947-ci ildə burada vəfat edir. 
Əsərləri:  Doktor  Dulittl  haqqında  əsərlər  silsiləsi,  Doktor  Dulittlın  səyahəti,  Doktor 
Dulittlın sirki,  Doktor Dulittlın zooparkı,  Hay-küyçü Nora və s. 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

21 
 
17.Bencamin Franklinin anadan olmasının 310 illiyi (17.01.1706-17.04.1790) 
 
Bencamin Franklin 1706-cı il yanvar ayının 17-də Bostonda də- 
mirçi  ailəsində  anadan  olmuĢdur.  13  yaĢından  tipoqrafiyada 
iĢləməyə baĢlamıĢdır. Artıq 16 yaĢına çatanda yerli qəzetlərdə 
məqalələri  çıxmağa  baĢlayır.  Lakin  Boston  ona  cansıxıcı 
gəldiyindən o Pensilvaniyaya - Filadelfiya Ģəhərinə gəlir. Orada 
özünə  çox  böyük  Ģöhrət  qazanır  və  Filadelfiya  qubernatoru 
tərəfindən  Londona  göndərilir.  Bir  çoxları  bilməsə  də  məhz 
Bencamin  Franklin  tərəfindən  dünyada  ilk  dəfə  olaraq  öz 
üzvləri  üçün  pulsuz  kitabxana  və  elm  mərkəzinə  malik  olan 
klub  yaradılmıĢdır.  Həmin  dövr  üçün  bu,  görünməmiĢ  addım 
idi.  Dövlət  qulluğunda  olduğu  zaman  ərzində  1743-cü  ildə  Amerika  Fəlsəfə 
cəmiyyətinin və  Filadelfiya  Akademiyasının da  yaradıcısı bu dahi Ģəxsiyyət  olmuĢdur. 
Franklin  bütün  koloniya  nümayəndələrinin  iĢtirakı  ilə  konqressin  çağırılmasının  ilk 
təĢəbbüskarlarından  olmuĢdur.  1757-1775-ci  illərdə  Franklin  ġimali  Amerika 
koloniyalarının Londonda təmsilçisi olmuĢdur. Azadlıq Müharibəsi baĢlayan kimi o öz 
vətəninə  qayıtmıĢdır.  Tezliklə  Parisə  yenidən  nümayəndə  kimi  göndərilmiĢdir.  Onun 
xüsusi diplomatik bacarığının nəticəsində fransız-amerikan danıĢıqları uğurla baĢa çatır. 
1783-cü ildə Versal danıĢıqlarında Böyük Britaniyanın Amerikanı suveren və müstəqil 
olduğunu  rəsmən  tanıması  da  Franklinin  əməyinin  nəticəsidir.  Məhz  o,  müharibənin 
uğurlu sonluğunun və bugünkü qüdrətli Amerika dövlətinin təməlini qoyan və dövlətin 
xarici  düĢmənlərini  neytrallaĢdıran  Ģəxsiyyət  idi.  1785-ci  ildə  vətəninə  qayıdanda 
qanunverici  yığıncağın  prezidenti  seçilir.  Onun  digər  bir  xidməti  də  ABġ 
Konstitusiyasının  hazırlanması  zamanı  yaxından  bu  iĢdə  kömək  etməsi  olmuĢdur. 
Bencamin  Franklin  Amerika  BirləĢmiĢ  ġtatlarının  banilərindən  biri,  yüksək  intellektə 
sahib olmaqla, yazıçı, satirist, siyasi nəzəriyyəçi, siyasətçi, poçtmeyster, alim, ixtiraçı, 
dövlət  xadimi  və  diplomat  kimi  məĢhurluq  qazanmıĢdır.  Elmdə  elektrik  və  optika 
sahəsindəki  tədqiqatları  ilə  tanınır.  O,  ABġ-da  ilk  ictimai  kitabxananın  və 
Pensilvaniyada ilk yanğınsöndürmə idarəsinin yaradıcısıdır. Bencamin Franklin ABġ-ın 
baniləri arasında yeganə Ģəxsdir ki, Amerika BirləĢmiĢ ġtatlarının yaranmasında əsas rol 
oynayan  hər  üç  sənədə  imza  atmıĢdır.  Bunlar  ABġ  Ġstiqlal  Bəyannaməsi,  ABġ 
Konstitusiyası  və  13  Britaniya  koloniyasının  müstəqillik  uğrunda  apardığı  müharibəni 
bitirən  1783-cü  il  Versal  sülh  müqaviləsidir.  1928-ci  ildən  Franklinin  portreti  ABġ-ın 
100 dollarlıq pul əskinaslarının üzərində təsvir olunur. Onun dahiliyi həm də onda idi 
ki, o yalnız dövlət qulluqçusu və qurucusu kimi deyil, həm də alim kimi o dövrün ən 
məĢhur simalarından idi. Belə ki, müasir dövrdə ən çox müzakirə edilən insan hüquqları 
ilə bağlı  elmi  yanaĢmanın banilərindən biri də  Bencamin  Franklin olmuĢdur. Franklin, 
yaĢamaq  hüququ,  azadlıq  hüququ  və  mülkiyyət  hüququnu  insanın  təbii  ayrılmaz 
hüquqlarından  sayırdı.  Onun  elmi  pamfletləri  və  məqalələri  əsasında  günlərimizdə  ən 
inkiĢaf  etmiĢ  dövlətlər  insan  hüquqları  sahəsində  öz  daxili  strategiyalarını  müəyyən 
edirlər. Bencamin Franklin 1790-cı il aprel ayının 17- də vəfat etmiĢdir.  
 

22