MəRSİYƏLƏR ƏBDÜLHÜseyn axundzadə

Zəhərli ox 
Ox dəyib sağ gözümə süzülür qanı Hüseyn! 
Əllərim yox çıxardım qanlı peykanı Hüseyn! 
Gör necə səlb eləyib bu ox əldən dözümü, 
Kimə səndən sora mən faş edim del sözümü, 
Gəl özün xaric elə incidir ox gözümü, 
Axtarır indi gözüm məhi-tabanı Hüseyn! 
Dedim ey zəhərli ox, qəmü-hirman yeridi, 
Eşqin əs-saə mənə səxtü-böhran yeridi, 
Sən qədəm qoyma bu göz şəhixuban yeridi, 
Dərdimin həşrə kimi yoxdu dərmanı Hüseyn! 
Hey dedim bircə dayan izzu-cahım gələcək, 
Çək kənara özünü dadixahim gələcək, 
Başımın üstə yəqin teşnə cahım gələcək, 
Ağlayıb ağladacaq hamı dünyanı Hüseyn! 
Nənəsi Ümmül-bənin 
Ey gözüm, cari elə xun deli zarı yerə, 
Yıxdılar atdan uzun qollu ələmdarı yerə. 
Uca yerdən yıxılan vaxtı birin görsəz əgər, 
Qoyar əvvəldə bu mə`lumdu qolları yerə. 
Olmadı əlləri versin yıxılanda qabağa, 
Üzü üstə gəlib peykəri-xunbarı yerə. 
Sən özün fikr elə aya necə ünvan eləyim? 
Dəydi çox möhkəm onun surəti-gülnarı yerə. 
Üz tutub xeyməyə səsləndi o deldadə əxa, 
Qoy əlində su əgər olsa da icbarı yerə. 

---

227 
Mənə xatir demirəm gəl ananın xatirinə, 
Gün kimi cilvə verir pərtuvi-ənvarı yerə. 
Göyərib surəti nilufərə bənzər üzü var, 
Mən kimi dəymiş onun olmaya rüxsarı yerə, 
Ya vurublar üzünə sili dolub qan gözünə, 
Sili tutsa yıxar hər övrəti bardarı yerə. 
Heydər balası (rövzə) 
Ağam Əbbasın uca qamətinə can qurban, 
Canını verdi vəli,qoymadı tək cananı. 
Heydərin babül-həvaic balası şir oğlu, 
Kaşifül-kərbidi bu mülki-vəfa sultanı. 
Çox çətin müşkülüm olsa ətəyindən tutaram, 
Sən də tut nazlı Səkinə yapışan damanı. 
Nəfəsi el dayağıdı, özü ləşkər qabağı, 
Odu eylərdi dua Zeynəb o məhi-simanı. 
Hey deyərdi səni çox görməsin Allah bacına, 
Kimi var Zeynəbin ey gözlərinin qurbanı. 
İndi bir möhnəti var ərz edirəm yəbnəl-Həsən, 
Məni əfv elə çətindir bilirəm ünvanı. 
Üçpər ox bir nigaran göz nə sipər var, nə əli, 
Göz evindən necə xaric eləsin peykanı. 
Dizlərin qovzadı tutdu oxu bir verdi təkan, 
Çıxmağı müşküldü parçalanıb pişanı. 
Yenə üzr istəyirəm yəbnəl Həsən, bu sözümə, 
Bilirəm qəlbi-şərifindən alır yaranı. 
Bir açıq başın əmudilə məgər nisbəti var, 
Necə mən şərh eləyim bu mühəni-üzman? 
Atın üstdən onu torpağa əmud oldu yıxan, 
Bürüdü qırmızı qan mahi-cahanaranı. 
Biri düşsə uca yerdən ona əl lazımdı, 

---

228 
Ki, hayil edib görməyə çox izanı. 
Olmadı əlləri, dəydi üzü üstündə yerə, 
Var əgər Ümmi bənin bilsə belə cəryanı. 
Çox çətin vaxtda hər kəs çağırar öz kəsini, 
Səslənər dadına vazehdi bu söz ə`vanı. 
O qədər ali-Əlidən birini səsləmədi, 
Dil tuta-tutmaya səsləndi xanım Zəhranı. 
Atın üstən yıxılanda çağırıb ya Zəhra, 
Başı üstündə görüb Fatimə üzmanı. 
Dedi gəl yaxşı gəlibsən ana qurban olum, 
Əcəba yad elədin sən bu bəla gərdanı. 
Elə bir zaman gəlibsən nə gözüm var, nə əlim, 
Acizəm, neyləyə billəm dəxi bu ə`danı?