Microsoft Word 00 KeyNote Speakers Materiallar
Focusing on more “human” than “resources”
Yüklə 22,28 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Breeding Leaders (Born leaders, breaded leaders)
- IV INTERNATIONAL SCIENTIFIC CONFERENCE OF YOUNG RESEARCHERS
- The role of business education in breading leaders in business world
- ALİ TƏHSİLLİ MƏZUNLARIN İŞLƏ TƏMİNATININ HƏYATA KEÇİRİLMƏSİNDƏ, UNİVERSİTETLƏRDƏ YERLƏŞƏN KARYERA MƏRKƏZLƏRİNİN DÜNYA PRAKTİKASI
- ÖZƏL NEFT – KİMYA MÜƏSSİSƏLƏRİNİN İNNOVASİYA FƏALİYYƏTİNİN SƏMƏRƏLİ TƏŞKİLİ YOLLARI Bayram YAZAR
|
Focusing on more “human” than “resources” Human resource management can be characterised by the two ways: resources of humans and humans as resources. Current approach in practice is close to the latter. Organisations invest in people’s skills in order to get the best productivity from them. However, this approach may see people as only one of the production factors along with machines and/or money. The focus on skills and knowledge leads organisations to forget about human sides of people which can generate significantly higher value. Thus, the other approach comes to power: all the skills are some of the resources of humans and humans have many different resources. These may include culture, lifestyle, ideas and opinions, personalities and others. As e-HRM provides opportunities for organisations to work with “new” resources of people in organisations, HRM functions can be changed from human resources to people care in organisations. To conclude, shape of technological development covers HRM as any other business functions. As HRM is human related, it may not be possible to convert it to a fully electronic function. However, this is not a disadvantage, but an advantage. Therefore, technological development can lead human resource management to human resource management.
Qafqaz University mcebrayilova@std.qu.edu.az AZERBAIJAN
Education in this field occurs at several levels, including secondary and higher education or university education. Business education also is one of the types of education. Business education consists of teaching students the fundamentals, theories, processes, and practices of business. It involves taking courses to learn various aspects of management, operation or investmentin a business, as well. Now students have a clear career plan before they apply to business school. Students of business fields mainly focus onfinding the right job. Business schools as educators produce graduates who can thrive in a radically changing world, and who can shape it in positive ways. Business education prepares students to learn the basics of thinking critically, communicating effectively and managing small and large enterprises so they can serve society in a successful and socially responsible manner. They must educate a new generation of leaders. Business educators teach, coach, motivate, and inspire the future managers as leaders. Breeding Leaders (Born leaders, breaded leaders) Some people believe leaders are born. That is, they assume that some people come into the world with a natural capacity to lead, and others don’t, and there’snothing you can do about it. There is a
IV INTERNATIONAL SCIENTIFIC CONFERENCE OF YOUNG RESEARCHERS
667 Qafqaz University 29-30 April 2016, Baku, Azerbaijan single most powerful way to grow as a leader and it is to become truly self-aware.The way is to focus on themselves, their evolution, their drama, andetc. Becoming truly self-aware means to cultivate, an accurate sense of how you show up in the world and what motivates you. Everyone is born with some quality, but it depends on when you realize this quality and when you show it. Leaders also are born with certain traits and qualities but these qualities must be polished and enhanced over the period of time. From that it is clearly visible the person have leadership quality inborn. There are people not even completed their schooling and college but they are very good in their field and lead the people. Most of this quality got by experience. For some theories, leaders are made. About great leaders are breaded or born, Stewart Friedman has the definite answer. In his book ”Leading the Life You Want” Friedman explores the skills you need to be a leader, how to develop them, and how to devote your life to your work without losing everything that is important to you. His research has led him to conclude that people are not born to be great leaders. Breaded leaders think that, what people learn over time is more important to their development than do Burns. It depends upon the place (environment) where they born. Leaders are made by the situations. It depends on how much we believe in ourselves and how confidently we do our work. The role of business education in breading leaders in business world In business schools students are getting opportunity to enhance their leadership qualities by creating hypothetical situations. Universities are the most familiar of all civil institutions. Business schools have made a great deal of progress in the world. The purpose of business education is getting best of living, achieving knowledge for yourself, your family and your society. So, failure to educate all students is everyone´s failure. Students want to be future leaders and they want to see MBA programs in the schools and universities. The challenge is how to teach students what it is like to be a leader? We can create society in which has perfect leaders with knowledge, inspiration, enthusiasm, time and experience.We know that growth and development takes time. In these years, leaders are struggled through some problems. Because they must learn more about business. They must learn international language, some skills and so on. To do something not with just learning, but also with practicing. This part is significant in creating of leaders. Students who come together over time with shared interest, knowledge. It named professional learning. Establishment of professional is powerful strategy from teaching to learning. In these years, students earn more methods, point of view, skills which they will use them in their future career. Administration skills are crucial for students who plan to enter the business world. Educators can use coursework such as case studies, projects, and other assignments to let students practice and master these sets of administration skills. In the business schools teacher becomes the facilitator, guide, and coach in the teaching/learning process. Practices, services are ways to motive, challenge, empower, and support leaders. Leadership development must become a priority. Developmental relationship primarily take two forms, coaching and mentoring. Coaching involves practical, goal-focused forms of one-on-one learning and, behavioral change. Mentoring is defined as senior person supports the personal and professional development of a junior person.
NEFT KOMPANIYALARININ TƏŞKİLATİ – SİNERJİ EFFEKTİ Vüsalə BƏKİROVA Təfəkkür Universiteti tarbiz.aliyev@bk.ru AZƏRBAYCAN Azərbaycanda yeni neft strategiyasının uğurla həyata keçirilməsi 90-cı illərin ikinci yarısından başlayaraq sənayesinin müasirləşməsinə, öz inkişafının növbəti mərhələsinə qədəm qoymağa səbəb olmuşdur. Neftqazçıxarma sənayesinin avanqard qüvvəsi və lokomotiv sayılan Azərbaycan Respublikası Dövlət Neft Şirkətinin (ARDNŞ) potensialı və aktivləri əsaslı, şəkildə artmış, işgüzar əməkdaşlıq çərçivəsində orada qazanılmış qabaqcıl təcrübə, tətbiq olunan müasir texnologiyalar neft- qaz sənayesinin inkişaf etməsinə təminat yaratmışdır. Lakin Şirkət üzrə həyata keçirilən kompleks
IV INTERNATIONAL SCIENTIFIC CONFERENCE OF YOUNG RESEARCHERS
668 Qafqaz University 29-30 April 2016, Baku, Azerbaijan tədbirlərə baxmayaraq, neftin və qazın hasilatına çəkilən xərclərin məbləği yüksələn xətlə artmaqdadır. Onun artmasını şərtləşdirən amillərin içərisində enerji, nəqliyyat, istismar, əmək haqqı, qeyri-istehsal xərcləri və s. xüsusi çəkisi yüksəkdir. Odur ki, neftqazçıxarma idarələrində bütün növ resurslardan səmərəli istifadə etmək üçün xərclərin azaldılmasının sinerji effektini təmin edən daha təsirli tədbirlərin həyata keçirilməsi zərurəti yaranmışdır. Beynəlxalq təcrübədə neft kompaniyalarının təşkilati-sinerji effekti adətən aşağıdakı iki üsulla ölçülür: Birgə əməliyyatların həyata keçirilməsi nəticəsində azalan xərclərin quruluşunun və məbləğinin qiymətləndirilməsi; Sahəyə yönəldilən daxili və xarici investisiyaların nəticəsində əldə edilən mənfəətin həddinin qiymətləndirilməsi: İri neft kompaniyalarında sinerjinin tətbiqi üçün imkanlar və işlənilə bilən variantlar mümkündür və bu fəaliyyətin iqtisadi səmərəliliyinin yüksəldilməsinə imkan yaradır. Sinerji effekti əsasən: pul daxilolmalarının məbləğinin artırılması, xərclərin elementlər üzrə azaldılması təmin edilməlidir. Azərbaycan Respublikası Dövlət Neft Şirkəti (ARDNŞ) üzrə neft hasilatının təxminən 82%-i, qaz hasilatının isə - 92% -i “Azneft” İB-nin payına düşür. Həmin Birliyin müəssisələrində 2010-2014-cü illər ərzində neft hasilatının stabilləşdirilməsi və artırılması məqsədi ilə 4080 geoloji-texniki tədbir həyata keçirilmiş və onun nəticəsində 1674,1 min ton əlavə neft hasil edilmişdir. Lakin qeyd edilən illər ərzində həmin birlikdə neft hasilatının 5,6%, qaz hasilatının isə - 8,9% azalmasına baxmayaraq, bir ton neftin maya dəyəri 124,3%, 1000 kub metr qazın maya dəyəri isə - 109,4% yüksəlmişdir. Tədqiqatlarımızda müəyyən edilmişdir ki, maya dəyərinin strukturunda hər il amortizasiya ayırmalarının texniki xidmət xərclərinin, nəqliyyat vasitələrinin istismarı, qeyri-istehsal və müstəqil xərclər artmaqdadır. Bu vaxtadək “Azneft” İB sistemində böyük xərc tələb edən, az təkmilləşən idarəetmə strukturu saxlanılır. Orada bir çox idarəetmə funksiyaları bir-birini təkrarlayır, əmək haqqının artım tempi əmək məhsuldarlığının artım tempini üstələyir, əmək haqqının səviyyəsi istehsalın son nəticəsi ilə uzlaşmır. Bu uyğunsuzluqlar ən çox həmin birliyin idarə olunan sistemlərində özünü biruzə verir. Deməli, təşkilati tədbirlərin həyata keçirilməsi nəticəsində yüksək enerji effekti əldə etmək olar. Tədqiqatlarımızla müəyyən edilmişdir ki, “Azneft” İB sistemində mövcud təşkilati strukturun əsas problemləri aşağıdakılardır: Çoxpilləli idarəetmə sisteminin mövcudluğu: İşçilər arasında cavabdehliyin düzgün bölüşdürülməsi; İdarəetmə aparatının şöbələri arasında üzvü əlaqənin olmaması və funksiyaların təkrarlanması; Səlahiyyətlərin yüksək idarəetmə səviyyəsində cəmləşdirilməsi. Həmin problemləri həll etmək, mövcud iqtisadi potensiallarından səmərəli istifadə etmək, onları optimallaşdırmaq və xərclərin səmərəli idarə edilməsi hesabına sinerji effektini əldə etmək məqsədi ilə aşağıdakı tövsiyələrin həyata keçirilməsi məqsədə uyğundur: − “Azneft” İB sistemində əsaslı restrukturizasiya aparmaq; − Mövcud NQÇİ-lərin birləşdirilməsi; − Mövcud sexlərin iriləşdirilməsi; − Təmir xidməti bölmələrinin mərkəzləşdirilməsi və təmir fəaliyyətinin optimallaşdırılması; − Qeyri-neft profilli bölmələrinin İB-nin və NQÇİ-lərin tərkibindən çıxarılması; − İşçilərin sayının istehsalın mürəkkəblik amillərini nəzərə almaqla optimallaşdırılması; − Yeraltı təmir briqadalarında işçilərinin sayının optimallaşdırılması; − İşçilərin əməyinin motivləşdirilməsi sisteminin tətbiq olunması və ona uyğun əməyin ödənişi sisteminə yenidən baxılması; − Heyətin fasiləsiz öyrənilməsi sisteminin formalaşdırılması və inkişaf etdirilməsi.
İlkin hesablamalara görə, həmin təşkilati tədbirlərin “Azneft” İB sistemində həyata keçirilməsi sinerji effektinin təkcə işçilərin sayının optimallaşdırılması, idarə və istehsal orqanlarının inteqrasiyası nəticəsində mövcud əmək haqqı fonduna hər il 35 mlyn. man. qənaət etmək mümkündür.
IV INTERNATIONAL SCIENTIFIC CONFERENCE OF YOUNG RESEARCHERS
669 Qafqaz University 29-30 April 2016, Baku, Azerbaijan ALİ TƏHSİLLİ MƏZUNLARIN İŞLƏ TƏMİNATININ HƏYATA KEÇİRİLMƏSİNDƏ, UNİVERSİTETLƏRDƏ YERLƏŞƏN KARYERA MƏRKƏZLƏRİNİN DÜNYA PRAKTİKASI Vüsal RZAYEV Qafqaz Universiteti vrzayev@qu.edu.az AZƏRBAYCAN Hazırda ölkəmizdəki, intellektual potensialın zənginləşdirilməsi ehtiyacı ali təhsil müəssisələrində karyera mərkəzlərinin qurulması işini aktuallaşdırıb. Karyera mərkəzləri məzunun işə təminatına kömək etməklə yanaşı, əmək bazarının tələblərini də yaxından öyrənir və ona uyğun kadr hazırlığı işində ali təhsil müəssisəsinə kömək edir. Artıq bu sahədə dünyanın ən nüfuzlu ali təhsil müəssi- sələrində qabaqcıl təcrübə mövcüddür. Onların təcrübəsi sübut edir ki, karyera mərkəzləri məzunların işlə təminatına bir başa kömək etməklə, həm ali təhsil müəssisəsinin nüfuzunu qaldırır, həmdə ölkənin inkişafını sürətləndirir və ona yeni ixtisaslı kadrlar verir. Gənclər arasında işsizlik bütün dünya üçün xarakterik problemdir. Məsələn İspaniya, Yunanıstan, İtaliya, Türkiyə kimi ölkələrdə hər beş gəncdən biri işsizdir. Əmək bazarında özünə yer tapa bilməyən və ya bunu bacarmayan mütəxəssis özünə qapılaraq cəmiyyətdən uzaqlaşır. Çox təəsüf ki, işsizlik problemləri ilə ali təhsilli gənc kadrlarda üzləşirlər. Belə ki, universiteti bitirdikdən sonra əmək bazarı ilə yaxından tanış olmayan məzun, düzgün istiqamətləndirilmədiyi üçün, uzun müddət işsizlik problemləri ilə qarşı qarşıya qalır. Dünya təcrübəsi göstərir ki, əmək bazarının yaxından araşdırılması və məzunun işlə təminatını həyata keçirilməsi üçün ali təhsil müəssisələrində yeni bir struktur bölməsinə ehtiyac vardı. Avropa ölkələrində, Rusiyada, ABŞ və dünyanın bir çox böyük dövlətlərinin ali təhsil müəs- sisələrində təhsilin səmərəlililiyi onun məzunlarına olan tələbatın çoxluğu və peşə karyerası ilə müəyyənləşir. Ali təhsil müəssisələrində yerləşən karyera mərkəzinə aid dünya Universitetlərinin bir neçəsindən nümunələr göstərmək olar. Məslən Rusiyanın Miçurinsk Dövlət Aqrar Universitetində 2009-cu ildən etibarən İxtisasartırma və Kadrların Yenidən Hazırlanması İnstitunun nəzdində işədüzəltmə üzrə şöbə yaranmışdır. 2011-ci ildə isə o, tam müstəqil şəkildə əmək bazarının proqnozlaşdırılması və işədüzəlməyə kömək mərkəzi kimi fəaliyyətə başlamışdır. Həmin mərkəz Miçurinsk Dövlət Aqrar Universitetinin tələbələrinə və məzunlarına işlə təmin olunmalarına köməklik edir. Mərkəz əmək bazarının və təhsil xidmətlərinin marketinq tədqiqatlarını aparır; təhsil müddətində tələbələrə müvəqqəti olaraq işə düzəlmələrinə yardım edir; məzunların əmək bazarına adaptasiyası məqsədilə psixoloji hazırlıqlarını, o cümlədən gənc məzunların yenidən ixtisas dəyişiminə kömək məqsədilə peşə hazırlığını həyata keçirir. Moskva Dövlət Beynəlxalq Əlaqələr İnstitunun nəzdində isə, 2005-ci ildən etibarən Karyera Mərkəzi yaradılmışdır. Bu Mərkəz beynəlxalq profil üzrə hazırlanan mütəxəssislərə və məzunlara həm ölkə daxilində, həmdə beynəlxalq əmək bazarında işə düzəlmələrinə kompleks şəkildə kömək edilməsinə yönəldilmişdir. O, aşağıdakı istiqamətlərdə işini həyata keçirir və məzunlarının işlə təminatında 65% irəliləyiş əldə etmişdir. Burada: 1.
Tələbə və məzunların işə düzəlmələri məqsədilə əmək bazarının vəziyyəti və burada olan tendensiyalar haqqında məlumatlandırılması: 2. Əhalinin əmək və məşğulluq orqanları ilə vakansiyalar haqqında məlumat və rezyumelərin mübadiləsi; 3.
Maliyyə, sənaye, xidmət və sosial sahələrdə işləyən təşkilatlarla kadrların hazırlanması və təcrübənin keçirilməsinə dair müqavilələrin bağlanması; Avropanın ən tanınmış ali məktəb müəssisələrindən bir sayılan Liverpul Universitetində fəaliyyət göstərən Karyera və məşğulluq xidməti mərkəzi tələbələrinin əmək bazarında üstünlük qazana bilmələri üçün ekspert məsləhətləri və məlumatlar verir. Onun məzunlarına işəgötürənlər tərəfindən daima tələb vardır. Böyük Britaniyanın aparıcı kompaniyaları işə tələbələr sırasından seçim etmək üçün məhz bu ali məktəbə üz tuturlar. 2013-cü ildə universitet Karyera Mərkəzindən istifadəyə görə ölkədə ikinci yeri tutmuşdur. IV INTERNATIONAL SCIENTIFIC CONFERENCE OF YOUNG RESEARCHERS
670 Qafqaz University 29-30 April 2016, Baku, Azerbaijan Daha təkmilləşmiş və inkişaf etmiş peşəyönümü sistemlərdən biri Fransada mövcuddur. Bu sistem ali və orta təhsil sistemini əhatə edir. Fransa Universiteti karyera mərkəz buna nümunə göstərmək mümkündür. Gənc mütəxəssis təhsil haqqında qanunlar məcəlləsinə uyğun olaraq müəyyən peşəni seçərkən təhsil prosesinin quruluşu, məşğulluq perspektivləri, təhsilin profilinin dəyişdirilməsi imkanları haqqında məlumatlandırılır. Tələbələrə kömək məqsədilə dövlət və özəl ali məktəblərdə Karyera mərkəzləri, hər departamentdə isə tədris və peşəyönümü mərkəzləri yaradılır. Karyera mərkəzləri təcrübəsi qonşu Türkiyədə də geniş yayılmışdır. Burada yerləşən bir çox özəl və dövlət ali təhsi müəssisələrində məzunların əmək bazarına hazırlanması istiqamətində karyera mərkəzi qurulmuşdur. Məsələn Türkiyənin ən nüfuzlu ali təhsil ocaqlarından olan Sabancı Universitetində məzun ofisi adlı struktur bölməsi vardır. Bu bölmənin əsas fəaliyyəti buradan məzun olan gəncləri əmək bazarı ilə yaxından tanış etmək və iş dünyası ilə universitet arasında sıx əlaqələr quraraq məzunların işlə təminatına yaxından köməklik göstərməkdir. Bir başqa nümunə isə Boğaziçi Universitetindən göstərmək olar. Burada fəaliyyət göstərən Karyera Mərkəzi mütəmadi olaraq əmək bazarında baş verən dəyişiklikləri izləyərək məzunların karyera planlanmasını bu istiqamətdə formalaşdırırlar. Əgər bu gün əmək bazarındakı işverənin tələbi dəyişirsə bu universitetin məzunları karyera mərəzi tərəfindən, lazım olan istiqamətdə inkişaf etdirilir. Türkiyənin ən böyük və məzunlarının əksəriyyətinin yerli və xarici şirkətlərdə işləyən Fatih Universitetində Karyera Mərkəzi 1996 –cı ildən etibarən fəaliyyət göstərir. Burada məzun olacaq tələbələrin fərdi karyera planları qurulur. Daha sonra bu plan əsasında məzunun gələcək karyera strategiyası müəyyən olunur. Buna görə də, universitetin məzunları birinci ildən etibarən ixtisası üzrə işlə təmin olunurlar. Hazırda, karyera mərkəzlərinin müasir təcrübəsinin təhlili ali təhsilli gənc mütəxəssislərin adaptasiya edilməsinin idarə olunması üzrə həyata keçirilən bir sıra tədbirləri müəyyənləşdirdi. Məhz bu mərkəzlərinin köməyilə kadr texnologiyasının həyata keçirilməsi ilə yanaşı gənc mütəxəssisin ilk iş yerinə uyğunlaşması yaxşılaşır, təşkilatdaxili standartların, təşkilati mədəniyyət elementlərinin ardıcıllığı təmin olunur, onun peşə bacarığı yaxşılaşır, əmək məhsuldarlığı yüksəlir, peşə borclarının yerinə yetirilməsi üzrə məsuliyyəti yaranır. Yuxarıda qeyd olunan təcrübədən Azərbaycanda yerləşən ali təhsil müəssisələri də istifadə etməlidir. Doğrudur hazırda ölkəmizin ən qabaqcıl universitetlə- rindən olan Qafqaz Universiteti, Odlar Yurdu Universiteti, Azərbaycan Dövlət İqtisad Universitetində Karyera mərkəzləri vardır və onlar kifayət qədər dünya təcrübəsindən istifadə edirlər. Lakin ölkəmizdə yerləşən digər ali təhsil müəssisələrində də bu struktur bölməsinin qurulmasına ehtiyac vardır. Bu gün ölkəmizdə əmək bazarında kifayət qədər iş yeri olmağına baxmayaraq, ali təhsilli məzunların işlə təminatında müxtəlif problemlər nəzərə çarpacaq qədərdir. Bu ilk növbədə əmək bazarının tələblərinin yaxından öyrənilməsi ilə bağlı olsa da, kadrların iş dünyası ilə bir başa təmaslarının olmaması ilə də bağlıdır. Yuxarıda qeyd olunduğu kimi, əgər dünya təcrübəsini istifadə edərək universitetlər və digər ali təhsil ocaqları karyera mərkəzləri strukturunu qurmaları zəruri hal almışdlr. Bu struktur bölməsi həm məzunun işlə təminatına kömək edəcək, həmdə əmək bazarındakı tələbə, daha real təkliflərin verilməsində ali təhsil müəssisəsinə köməklik göstərərcəkdir.
ÖZƏL NEFT – KİMYA MÜƏSSİSƏLƏRİNİN İNNOVASİYA FƏALİYYƏTİNİN SƏMƏRƏLİ TƏŞKİLİ YOLLARI Bayram YAZAR Qafqaz Universitetinin dissertantı tarbiz.aliyev@bk.ru AZƏRBAYCAN Azərbaycanda neft-kimya sənayesi əsasən rezin və plastmas məmulatları istehsal edən müəssisələrlə təmsil olunur. Onların 71%-i yalnız plastik məmulatlar istehsal edirlər. Bu fəaliyyət növü ilə 1700 nəfərdən çox fərdi sahibkar məşğul olur. Plastik məmulatlar istehsal edən müəssisələrin 95%-i özəldir – yəni qeyri-dövlət mülkiyyətindədir. Təkcə 2010-2014-cü illərdə həmin müəssisələrin sayı 109,8%, orada istehsal edilən məhsulun həcmi isə 159,4% artmışdır. IV INTERNATIONAL SCIENTIFIC CONFERENCE OF YOUNG RESEARCHERS
671 Qafqaz University 29-30 April 2016, Baku, Azerbaijan Son illər həmin müəssisələrdə geniş çeşidli, xalq istehlakı malları istehsal edilir, lakin rəsmi statistikanın məlumatlarına görə, neft-kimya məhsulları istehsal edən müəssisələrin innovasiya aktivliyi və potensiallardan istifadə səviyyəsi aşağıdır. Orada istehsal olunan məhsullar əsasən milli standartların bazasında, çox az hissəsi isə - QOST, İSO, AWWA, ASTM, DİN, BS, API və digər beynəlxalq və sənaye standartlarına uyğun olaraq, kömpüterlə idarə olunan müasir avadanlıqlar vasitəsi ilə həyata keçirilir və məhsullar yaxın və uzaq xarici ölkələrə ixrac edilir. Adı çəkilən müəssisələrin xarici investisiya təminatı nisbətən aşağıdır və onların tərkibində daxili investisiyalar mütləq üstünlük təşkil edir. Müəssisələrdə məqsədli innovasiya layihələrinin həyata keçirilməsi prosesi xeyli zəifləmişdir. Bütün bu faktlar Azərbaycanın neft-kimya sənayesi müəssisələrində innovasiya fəaliyyətinin genişləndirilməsi və səmərəli idarə edilməsi üzrə təkmil mexanizmin işlənilməsini ön plana çəkir. Plastik məmulatları istehsalı əsasən özəl və müştərək müəssisələr tərəfindən həyata keçirilir. Onların içərisində Sumqayıt Texnologiyalar Parkında fəaliyyət göstərən “AZBORU" plastik boru “Azertexnolayn" MMC-nin Polietilen Məmulatları zavodları “Səlyan Plastik Kütlə Emalı " ASC, “Azkompozit” MMC, “EL-Plastik” MMC, “ŞİMŞƏK LTD" firması, “Karvan-L”, “FAB”, “Bilfa- Texnik”, “Remzi” kompaniyaları plastik kütlədən geniş-çeşidli xalq istehlakı malları, məmulatları, inşaat materialları, boyalar, kommunal əşyaları və s.istehsal edərək daxili bazarın təlabatını əsasən ödəyirlər. Lakin bununla belə həmin müəssisələrin elmi-tədqiqat, texniki-texnoloji, kadr, maliyyə və təşkilati-struktur potensiallarından lazımınca istifadə edilmir. Onlara mane olan əsas problemlər aşağıdakılardır: Səmərəli təşkilati-iqtisadi idarəetmə mexanizminin olmaması; İnnovasiya fəaliyyətinin perspektiv istiqamətlərinin işlənilməsi və həyata keçirilməsi üçün tələb olunan maliyyə vəsaitinin çatışmazlığı; Neft-kimya müəssisələrinin innovasiya potensialının kompleks qiymətləndirilməsi üçün təkmil metodikanın işlənilməməsi; Müəssisələrin sistemli şəkildə müasir avadanlıq və texnologiyalarla təmin edilməməsi; Nəticələrin qeyri-müəyyənliyi kontekstində gözlənilən riskin yüksək olması; İstehlak bazarlarında innovasiya məhsulları haqqında lazımi informasiyaların çatışmazlığı; Müəssisələrdə marketinq fəaliyyəti ilə məşğul olan səlahiyyətli idarə orqanının olmaması, mövcud strukturların işinin səmərəsiz təşkili. Müəssisələrdə çalışan mütəxəssislərin innovasiya fəaliyyətinin genişləndirilməsi üzrə əməyinin mövcud motivləşmə sisteminin qeyri-qənaətbəxş sistemi. Həmin problemlərin həlli üçün neft-kimya müəssisələrində investisiya fəaliyyətinin rasional təşkili məsələsi xüsusi əhəmiyyət kəsb edir. Odur ki, müəssisələrdə həmin fəaliyyəti innovasiya aktivliyinin yüksəldilməsinə istiqamətləndirərək, onların üzvü əlaqəsini vahid sistem kimi formalaşdırmaq lazımdır. Bu məqsədlə ilk növbədə xarici mühitin təsirinin təhlili, proqnozlaşdırılması və monitorinqi aparılmalı və müəssisənin innovasiya səviyyəsi və investisiyalar üçün cəlbedicilik dərəcəsi qiymətləndirilməlidir. Daha sonra müəssisənin investisiya və innovasiya potensialı qiymətləndirilməli, səmərəli layihələr seçilməli, fərqləndirilməli və səmərəli idarəçilik şəraitində mexanizm formalaşdırılmalıdır. Bizim fikrimizcə, formalaşdırılan həmin mexanizmin üzvü tərkib hissəsini neft-kimya müəssisələrində innovasiya fəaliyyətinin təşkilinə və idarə edilməsinə təsir göstərən amillər müəyyən edilməl, bazarın konyukturu nəzərə alınmaqla innovasiya fəaliyyətinin funksiyaları, idarəetmə prosesi, təminedici sistemləri formalaşdırılaraq müvafiq göstəricilərin köməyi ilə mexanizmin icrası nəticəsində əldə edilə biləcək iqtisadi səmərə hesablanmalıdır. Bu zaman sistemli yanaşmaya üstünlük verilməli, innovasiya fəaliyyətinin dövlət tənzimlənməsi, xammal və materiallarla, maliyyə vəsaitləri ilə təminat məsələsi diqqət mərkəzində saxlanılmalıdır.
Yüklə 22,28 Mb. Dostları ilə paylaş:
|