Microsoft Word Баходир лотинча тузатилган doc

-
165
-
takomillashuviga, axloqiy-irodaviy sifatlarni tarbiyalashga 
yordam beradi. 
Bolalarni harakatli o‘yinlarda maqsadga yo‘naltirilgan 
holda tashkil etish katta ahamiyatga egadir: 
Bolalarning oyin faoilaiyatini tashkil etish. 
Bolalarni yangi o‘yin bilan tanishtirish. 
O‘yinda rollarni taqsimlash. 
O‘yinni yakunlash 
Bolalarning oyin faoilaiyatini tashkil etish. 
O‘yin 
o‘zining 
mazmuni, 
o‘yin 
topshiriqlarining 
navbatma-navbat bajarishlariga qarab barcha bolalar bilan bir 
vaqtda yoki kichik guruh (bu vaqtda bolalarning qolgan qismi 
boshqa faoliyat bilan band bo‘ladilar) bilan o‘tkaziladi. 
Bolalarni o‘yinda to‘g‘ri tashkil etish kerak, o‘yinda navbatni 
kutib qolish, holatlarning bir xilligi, kichik yoshdagi bolalarda 
qiziqishning, harakat reaksiyasi tezligining susayishiga olib 
keladi; bolalar arzimagan bahona bilan o‘yindan chalg‘iydilar. 
Ma’lum bir harakatda, uzoq vaqt qo‘zg‘alish holatida 
bo‘lganda markaziy asab tizimida umumiy toliqish yuz beradi. 
Shunday qilib, faqat o‘yinni to‘g‘ri tanlashgina emas, 
balki uni katta samara beradigan darajada o‘tkazish muhimdir.
Bolalarni yangi o‘yin bilan tanishtirish.
Uning mazmuni 
va qoidalarini tushuntirishi tarbiyachidan puxta tayyorgarligini 
talab yetadi. Ayrim o‘yinlarning mazmuni oldindan bo‘ladigan 
suhbatlar asosida bolalarni bilimlarini oydinlashtirish mumkin. 
Ularning tasavvurlari aniqlashadi, o‘yin obrazlarga nisbatan 
munosabat tarkib topadi, asosiy xayol o‘sadi. O‘yinlarni 
tushuntirish ularning turlariga ko‘ra har-xil o‘tishi mumkin, 
biroq bu tadbir doimo emotsional jihatdan qiziqarli, bolalarni 

---

-
166
-
quvnoq o‘yin faoliyatiga tayyorlaydigan, o‘yinni tezroq 
boshlash istagini tug‘diradigan va o‘yin topshiriqlarini 
ishtiyoq bilan bajarishga undaydigan bo‘lishi kerak. 
Mazmunsiz o‘yinni tushuntirish qisqa, aniq va ifodali oxangda 
bo‘lishi 
lozim. 
Tarbiyachi 
o‘yin 
harakat 
izchilligini 
tushuntiradi, bolalar va o‘yin atributlarining joylashish o‘rni 
(kichik va o‘rta guruhda buyumlarni mo‘ljallab, katta 
guruhlarda esa mo‘ljalga olmay ko‘rsatadi) fazo iborasidan 
foydalangan holda ko‘rsatadi va qoidalarni aniqlashtiradi. 
Shundan so‘ng tarbiyachi bolalarga bir necha savollar beradi. 
O‘yinni qoidasi bolalarga tushunarli bo‘lsagina o‘yin 
quvnoqlik va uyushqoqlik bilan bilan o‘tadi. Musobaqa 
elementlari mavjud o‘yinlarni o‘tkazishda tarbiyachi o‘yinni 
tushuntirayotib 
qoidalarni, o‘yin 
usullarini, 
musobaqa 
shartlarini aniqlashtiradi, bolalarni topshiriqlarni yaxshi 
bajarishga harakat qilishlar va yaxshi uddalashga ishonch 
bildirgan holda rag‘batlantiradi. Tarbiyachi bolalarning 
jismoniy qomoloti va yakka o‘ziga xos xususiyatlarini hisobga 
olgan holda musobaqalashayotgan kuchlari teng guruhlar – 
komandalarni birlashtiradi; o‘ziga ishonchsiz, tortinchoq 
bolalarni faollashtirish maqsadida ularni jasur, faol bolalar 
bilan qo‘shib qo‘yadi. Ba’zan o‘yinga sport ko‘rinishini berish 
uchun komanda kapitanlari, sudya va uning yordamchilarini 
saylash 
mumkin. 
Mazmunli 
o‘yinlarni 
tushuntirish: 
tarbiyachining 
vazifasi 
bolalar 
ko‘zi 
o‘ngida 
o‘yin 
vaziyatining ko‘rgazmali manzarasini gavdalantirishdan, o‘yin 
obrazlarini yorqin tasvirlashdan, bolalar tasavvuri va hislariga 
ta’sir etishdan, ularning ijodiy tashabbusni faollashtirishdan 
iboratdir. Buning uchun kichik guruhlarda o‘yinchoq va 

---