Microsoft Word chingiz aytmatov birinchi muallim lotin ziyouz com doc

www.ziyouz.com kutubxonasi 
15
– Senga nima balo bo‘ldi?! Yog‘och bo‘lib qolganmi deyman qo‘ling? - deb menga xo‘mrayib 
g‘ajib tashlamoqdan beri bo‘lib o‘tirdi. Keyin sabri chidamay qoldi shekilli: – Qora qoning og‘zingdan 
kelgur! Tur o‘rningdan, Sayqal buvining qopini oborib ber, - dedi. 
Suyunganimdan o‘rnimdan irg‘ib turib ketibman. Duyshen o‘sha Sayqal buvining uyida turardi-
da. Sayqal buvi bilan Qartangboy otaning menga uzoqroq qarindoshligi bor edi. Ilgari ularnikiga 
borganimda, vaqt-vaqti bilan tunab ham qolardim. Kelinoyimning esiga shu narsa keldimi yo xudoning 
menga rahmi keldimi, ishqilib, qopni qo‘limga ushlab turganimda kelinoyim yana: 
– Juda jonimga tegib ketding, bor o‘shoqqa! Xo‘b deyishsa, Sayqalnikida yotib qola qol, yo‘qol 
ko‘zimdan...- deb qo‘shib qo‘ydi. 
Yugurib hovliga chiqdim, shamol jazavasi tutgan shamanday bo‘kirardi: o‘qchiganday bo‘lardi-
da, keyin to‘satdan kishiga hamla qilib, lovillab yonib turgan yuzlarimga qor tikanday kelib 
sanchilardi. Qopni qo‘ltig‘imga qisib olib, endigina ko‘rinish bergan ot tuyoqlari izidan ovulning narigi 
uchiga qarab g‘izillab chopib ketdim. O‘zim bo‘lsam: «Kelganmikin, muallim kelganmikin?» deb 
yakkash shuni o‘ylayman. 
Halloslab yugurib yetib bordim, qarasam, yo‘q. Eshik oldida nafasim og‘zimga tiqilib tosh qotib 
qolganimni ko‘rib Sayqal buvi qo‘rqib ketdi: 
– Senga nima bo‘ldi? Namuncha yugurmasang, tinchlikmi o‘zi? 
– Ha, o‘zim. Mana, qopingizii olib keluvdim. Yotib qolsam maylimi? 
– Ha, bolam qola qol, chirog‘im... Obbo, jinni qiz-e! Yuragimni ham qinidan chiqaza yozding-a! 
O‘zing ham kuzdan beri qorangni ko‘rsatmay qo‘yding. Kel, o‘tga yaqin kelib o‘tir, isinib ol. 
– Qozonga go‘sht tashla, kampir, qizimni mehmon qil. Duyshenning ham keladigan vaqti bo‘lib 
qoldi. - Deraza yonida eski kiyiz etikni yamab o‘tirgan Qartangboyning ovozi chiqdi. – Allaqachon 
kelishi kerak edi, ha mayli, qorong‘i tushguncha kelib qolar. Uyga qaytarda otning qadami ham 
ildamlashib qoladi. 
Hademay derazalar qorong‘ilanib, tun ham kirib koldi. Yuragim poyloqchilik qilib turganday, har 
gal itlar vovillaganda yo qulog‘imga odam tovushi chalinganda bir seskanib tushardim. Lekin 
Duyshendan darak yo‘q. Yaxshiyamki, Sayqal buvi bir mahalgacha undan-bundan gapirib, vaqt 
o‘tganini ham bilmay qoldik. Ana kelar, mana kelar, deb kutib o‘tiraveribmiz, qarasak, yarim kechadan 
oshib ketibdi, kuta-kuta charchagandan keyin Qartangboy ota: 
– Qo‘y endi, kampir, joyingni sol, yotamiz. Bugun kelmaydi endi. Kech bo‘lib qoldi. 
Boshliqlarning nimasi ko‘p, ishi ko‘p bo‘ladi, biron ish bilan ushlanib qolgan bo‘lsa kerak, bo‘lmasa 
allaqachon uyda bo‘lardi, – dedi-da, yechinib o‘rniga yotishga tayyorlandi. Menga pechkaning 
orqasiga, bir burchakka joy solib berishdi. Ko‘zimga hech uyqu kelmadi, cholning yo‘tali qo‘zg‘ab, u 
yonidan bu yoniga ag‘darilib, shivirlab duo o‘qib yotdi-da, bir mahal tinchini yo‘qotgan odamday: 
– Otginamning holi nima kechdi ekan? Tekinga birov bir tutam xashak bermaydi, yemni bo‘lsa 
pulga ham topib bo‘lmaydi, - deb ming‘irlab qo‘ydi. 
Qartangboy ota bir ozdan keyin uxlab qoldi-yu, lekin shamolning uvillashi kishini tinch 
qo‘ymadi. Shamol xuddi tomda paypaslab yurganday g‘udur panjalari bilan uyning tepasini ag‘dar-
to‘ntar qilar, oynani timdalardi. Hovlida shamol devorga kelib o‘zini urayotgani baralla eshitilib 
turardi. 
Cholning so‘zlari menga tasalli bermadi. Nazarimda, Duyshen hozir yetib keladiganday, surati 
xayolimdan ko‘tarilmay, ko‘z oldimda turaverdi, yolg‘iz o‘zi qir-dalada ahvoli nima kechdiykin, deb 
yuragimni vahima bosaverdi... Shu ahvolda ko‘zim yumilib ketgan bo‘lsa kerak, bir mahal yuragim 
hovliqib ketdi-yu, boshimni yostiqdan ko‘tardim. Sovuq, xunuk uvlagan tovush yangrab qaerlardadir 
havoda tarqalib ketdi. Bo‘ri ovozi! Bitta emas, bir galaga o‘xshaydi. Bo‘rilar to‘rt tomondan uvlab, 
jadallik bilan yaqinlashib kelaverdi. Jo‘r, bo‘lishib yer-ko‘kni buzib galalashib, uvlashi goh uzoqlashib, 
goh yaqinlashib turar, shamolda qir-dalaga tarqalardi, axiyri ovul chetiga yetib kelishganday bo‘ldi. 
– Bo‘ron chaqirishyapti, yer yutgurlar, - dedi kampir shivirlab. 

---

Chingiz Aytmatov. Birinchi muallim (qissa)