Microsoft Word islom ensik ziyouz com doc

 
FAQIR - kambag‘al, moddiy yoki ma’naviy jihatdan muhtoj odam. Kambag‘al 
(fuqaro)ga, ya’ni ijtimoiy jihatdan nochor odamlarga g‘amxo‘rlik qilish zarurligi Qur’oni 
karimda, sunna va pandnoma asarlarida alohida ta’kidlanadi. Zohidlik va so’fiylik 
"kambag‘allik" ("faqr", "fuqr")ni keng targ‘ib qilgan. "F." deyilganda "darvish" va 
"so’fiy"lar tushunilgan. Shoirlar, mualliflar, xattotlar ham o‘zlarini kamtarlik bilan F. deb 
atashgan. 
 
FAQIH (arab. - tushunuvchi, anglovchi, vdrok qiluvchi) - shariat hukmlarini mukammal 
bilgan, fiqh fani bilan shug‘ullanuvchi odam. F.ning bir necha darajalari bo‘lgan. Eng oliy 
darajadagi F.lar - mujtahidlar fiqh bo‘yicha shu qadar chuqur bilimga ega bo‘lishganki, 
manbalarni sharxlash yo‘li bilan mustaqil holda odob-axloq qoidalarini ishlab chiqqanlar 
(q. Usul al-fiqh). Ma’lum bir mazhab asosida fiqhning ma’lum bir masalasi yuzasidan o‘z 
fikrini bildiruvchi muftiy ham F. deb atashgan. Shuning uchun "F.", "mujtahid" va "mufti" 
ko‘pincha sinonim so‘z sifatida keltiriladi. Ba’zi hollarda davlat, ijtimoiy hayotning muhim 
masalalarini hal etishda F.ga muhim o‘rin ajratiladi (mas., Eron Islom Respublikasida). 
 
FAG’NAVIY - q. Anjirfag‘naviy. 
 
FIDOYILAR (arab. - biron maqsad yo‘lida o‘zini qurbon qilishga tayyor shaxslar) - o‘rta 
asrlarda Eron, Suriya, Livandagi yashirin hashshoshiylar tashkilotining a’zolari. Keyingi 
davrlarda musulmon mamlakatlaridagi qurollangan ozodlik kurashi qatnashchilariga 
nisbatan ham ko‘pincha F. atamasi ishlatila boshlandi. Mas., Eronda 70-y.lar boshidan 
faollashgan yosh ziyolilar va talabalarni birlashtirgan "Fidoiyoni xalq" ("Xalq fidoyilari") 
tashkiloti inqilob davrida kuchaydi, lekin inqilob g‘alabasidan so‘ng u ta’qib ostiga olindi. 
 
FIR’AVN - Qadimgi Misr podsholarining nomi. F.larning 31 sulolasi ma’lum. Oxirgi F. 
makedoniyalik Iskandar (mil. av. 356-323) Misrni bosib olgan paytda hukm surgan. 
Qur’onda tilga olingan F. o‘zini xudo deb e’lon qilgan zolim podshohni ifodalovchi 
umumlashma nom. Alloh uning huzuriga Muso (as)ni yuboradi. Ammo F. unga imon 
keltirmaydi; aksincha, o‘z qudratini namoyish qilish uchun amaldori Homonga 
"osmono‘par" minora qurishni buyuradi. Dindorlarni, ayniqsa, yahudiylarni ta’qib qiladi. 
Muso (as) o‘z qavmi bilan Misrdan chiqib ketishga ahd qilganda, askari bilan uning 
ketidan quvadi, lekin dengiz suvlari uni o‘z domiga tortadi. Oxirgi pallada tavba qilgach, 
Alloh irodasi bilan to‘lqinlar F.ni qirgoqqa olib chiqadi. Musulmon diniy va badiiy 
adabiyotida F. eng qabih imonsizlik (o‘zini xudo deb e’lon qilishi) va zolimlik timsoli 
sifatida gavdalanadi.