Microsoft Word islom ensik ziyouz com doc

SUBAZMUNIY, Abu Muhammad Abdulloh ibn Muhammad as-Subazmuniy al-Xorisiy al-
Kalaboziy al-Buxoriy; laqabi U s t o z (872-952) - xanafiylikdagi yirik faqih, muhaddis. 
Buxoro vshyuyatidagi Subazmun (Sabazmun) qishlog‘ida tug‘ilgan. Sam’oniyning 
ma’lumotiga ko‘ra, u somoniylar amiri Ismoil ibn Ahmadning saroy faqihi bo‘lgan va 
saroyda fiqhga doir turli masalalarni yechish bilan mashg‘ul bo‘lgan, shu sababdan Ustoz 
deb nom olgan. S. Xuroson, Iroq va Hijoz bo‘ylab sayohat qilib, ilmi adabdan dars 
bergan. Sam’oniy uning 12 ustozi va 7 shogirdini sanab o‘tadi. Fiqhga doir 3 asar 
yozgan. 
SUDUR ("chiqish") - musulmon ilohiyoti va falsafasida Alloh tomonidan olam yaratilishi 
jarayonini ifodalovchi terminlardan biri. Razoliyning fikricha, olam yaralishining yagona 
sababi Allohning ixtiyoriy xohishidir. Alloh har bir onda bu sababiyatni yangidan yaratadi 
va istagan paytda voqelarning odatdagi rivojlanishini o‘zgartirib yubora oladi.
SULAYMON (as) - Qur’onda zikri kelgan payg‘ambarlardan biri, adolatli va dono 
hukmdor, Dovud (as)ning o‘g‘li. S. 13 yoshida taxtga o‘tiradi. Yetuk bilimli, har bir ishda 
hukm chiqarishda otasidan ko‘ra olimroq bo‘ladi. Rivoyatga ko‘ra, u jamiki insu jin va 
hayvonlaru qushlar olamiga ham podshoxlik qilgan. Uchar shamollar ham uning 
ixtiyorida bo‘lib, istagan joyga bir zumda eltib qo‘ygan. S. (as) payg‘ambarga berilgan 
mo’jizalardan biri mis bulog‘i bo‘lib, rivoyat qilinishicha, undan suv o‘rniga mis oqib 
yotar, payg‘ambar izmidagi jinlar esa, o‘sha misdan uning xohlagan narsasini yasab 
berishar ekan. Jinlarning S. (as)ga qasrlar bunyod etgani, dengaz tubidan duru 
javohirlar olib chiqib bergani nakd etiladi. S. (as)qushlar tilini tushunganligidan, o‘z qo‘l 
ostida bir necha xil qushlarni tarbiya qilardi. Bu kushlar orasida Hudhud 
(Sassiqpopishak) ham bo‘lib, u bir necha vaqt g‘oyib bo‘lgan va S. (as)ga Sabo degan 
yurtdagi malika Bilqisni ko‘rganligi xabarini olib keladi. S. (as) Bilqisga maktub yo‘llaydi 
va Sabo yurtining malikasi Bilqisni yolg‘iz Allohga itoat etishga majbur qiladi (Naml 
surasi 20-27-oyatlar). S. (as)ning o‘limi bilan bog‘liq rivoyat jinlar g‘aybni - kelajakda 
ro‘y beradigan voqea-hodisalarni biladi, degan gumonlarni rad etadi: o‘tirgan holida jon 
taslim qilgan S. (as) tayangan asoni bir yil davomida yogoch kurti yeb u yerga qulab 
tushmaguncha, S. (as)ning vafot etganligini bilmasdan payg‘ambar ularga buyurgan 
vazifa - baland qasr bino qilish ishini davom ettiravergan (Saba surasi 14-oyat). 
S. (as) obrazi, u va unga tobe jinlar tomonidan ro‘yobga chiqarilgan g‘aroyib otlar, uning 
hashamatli saroylari, uchar galami va b. - o‘rta asrlardagi musulmon adabiyoti va 
folklorvda tez-tez uchraydigan mavzu. S. (as) shuningdek, musulmon olamida keng 
tarqalgan sehr-jodu ilmining ham yetakchilaridan biri sanalgan. Olti qirrali yulduz - S. 

---

Islom Ensiklopediyasi 
www.ziyouz.com kutubxonasi 
269
(as) muhri ramzi bo‘lib, u jinlar va shaytonlarga berilgan farmonlarga mana shu muhrini 
bosgan. Olti qirrali yulduz musulmonlarda yomon ko‘zdan, yovuz ruhlardan himoya 
etuvchi asosiy ramzlardan sanalib, binolar, idishlar, tangalarda naqshi tushirilgan.