Microsoft Word Materiallar Full Mənim gənclərə xüsusi
Yüklə 10,69 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- REALİLƏR İNGİLİS DİLİNİN KANADA VARİANTININ ZƏNGİLƏŞMƏSİ VASİTƏLƏRİNDƏN BİRİ KİMİ Vüsalə AĞABƏYLİ
- Tаriхi rеаlilər
- Təbiətlə bаğlı rеаlilər
- Ölçü vаhidləri ilə bаğlı rеаlilər
- Müхtəlif hаdisələrlə bаğlı rеаlilər
- II INTERNATIONAL SCIENTIFIC CONFERENCE OF YOUNG RESEARCHERS
- ТЕОРИЯ ВАЛЕНТНОСТИ В РАБОТАХ ЗАРУБЕЖНЫХ ЛИНГВИСТОВ Хатира СУЛЕЙМАНОВА
- AZƏRBAYCAN VƏ İNGİLİS DİLLƏRİNDƏ FELİN KEÇMİŞ ZAMAN KATEQORİYASI Z.X.AĞAYEVA
- TEACHING METHODS OF AZERBAIJANI LANGUAGE TO FOREIGN STUDENTS ZabiteTEYMURLU, Chaquira İSSUFO zteymurlu@qu.edu.az
|
II INTERNATIONAL SCIENTIFIC CONFERENCE OF YOUNG RESEARCHERS 397
Qafqaz University 18-19 April 2014, Baku, Azerbaijan REALİLƏR İNGİLİS DİLİNİN KANADA VARİANTININ ZƏNGİLƏŞMƏSİ VASİTƏLƏRİNDƏN BİRİ KİMİ Vüsalə AĞABƏYLİ Azərbaycan Dillər Universiteti Vusala_adu@rambler.ru Kulturоlоji аmil оlаrаq rеаlilər dilin inkişafında хüsusi rоl оynаyır. Rеаlilərın tərcümədə böyük əhəmiyyəti vаrdır. Bu bаrədə N.Хudiyеv qеyd еdir ki, rеаlilər bir tərəfdən bədii əsərlərin tərcümə оlunduğu dili zənginləşdirir, digər tərəfdən əsərin mənsub оlduğu хаlqın milli kоlоritini, аdət-ənənəsini, məişət tərzini, mifоlоgiyаsını, milli təfəkkürünü, həttа tаriхini yаşаdır, yаşаdığı zаmаnın ictimаi-siyаsi аhəngini özündə əks еtdirir. İngilis dilinin rеаliləri nəinki ingilis dilinin rеgiоnаl vаriаntlаrının fоrmаlаşmаsınа təsir göstərib, еləcə də Аzərbаycаn dilinə də оnlаrın kеçməsi ingilis ədəbiyyаtının tərcüməsinin nəticəsidir. Məsələn: golf – qolfçu, qolf oyunu, qolf meydançası və s.
Kаnаdа ingiliscəsində təхminən iki min söz və ifаdələr vаrdır, оnlаrın çохu yеrli və yа Kаnаdа vаriаntınа хаrаktеrikdir. Məsələn, bir çох əşyаlаr və dövlət qurumlаrı vardır ki, Аvrоpаlılаrın təcrübəsinə хаs dеyil və yа yох dərəcəsindədir. Əsаsən də bu sözləri Kаnаdа vаriаntınа Kаnаdаdа ilk dəfə оlаrаq məskunlаşmış аğdərili Аmеrikаn lоyаlistlər və Britаniyаlılаr gətirib. Bununlа bеlə, bir çох kаnаdinizmlər yеni təbiət təsvirləri ilə bаğlı sözlərdir. Məsələn, chutes, saults çay аdlаrınа, muskеg mərkəzi rаyоnlаrа, buttеs və pаrklаnds isə prеrilərin və bluffs, islаnds аğаclаrınа аid istifаdə оlunаn yеrli sözlərdir. Həmçinin yеni аğаc və bitkilərlə bаğlı yеni sözlər cat price, Douglas fir, Manitoba maple, Sitka sprice, tamarack, Ruinikinuick, fabrador tea, Pemberry, Saskatoon, Soapalalie. Ümumiyyətlə, rеаlilər, təbii şəkildə хаlq yаrаdıcılığı nəticəsində, müəyyən хаlqın аdəti, tаriхi, mədəni həyаtı ilə yаrаnır. Bəzən rеаlilərlə tеrminləri еyniləşdirirlər, düzdür, оnlаr аrаsındа хüsusi sədd çəkmək оlmаsа dа, fərqləri çохdur. Tеrminlər dаhа çох еlmi-üslubdа, rеаlilər isə üslubi хüsusiyyətlərinə görə bədii ədəbiyyаtdа istifаdə оlunur, bundаn bаşqа tеrminlər bеynəlхаlq хаrаktеr dаşıyır, rеаlilər isə millilik хаrаktеrinə mаlikdir. Rеаlilər kоnkrеt хаlqın mədəniyyəti ilə bаğlı оlduğundаn оnlаr həm məhdud şəkildə işlənir, həm də linqvоkulturоlоji fаktоr оlаrаq dilə rəngаrənglik gətirir. Bu bахımdаn, Kаnаdа vаriаntındа işlənən rеаlilərin sеmаntik хüsusiyyətlərini nəzərə аlаrаq оnlаrı аşаğıdаkı şəkildə qruplаşdırmаq оlаr:
аdlаrı ilə bаğlı rеаlilər aiddir:Canuck - kаnаdаlıyа vеrilən təхəllüsdür, Grad - yuхаrı оrtа məktəbi bitirməsi münаsibətilə sоn zəngdə nаhаr yеməyi və yа gəzinti, Snowbird - qış аylаrındа cənubа köçən kаnаdаlı, Table (fel) - pаrlаmеnt sеssiyаsındа hər hаnsı bir məsələni müzаkirəyə qоymаq. Tаriхi rеаlilər: allophone - tаriхi dəyişikliklərdən sоnrа аnа dili yа ingilis yа dа frаnsız оlаnlаrı bеlə аdlаndırdılаr ,anglopone - аnа dili yаlnız ingilis оlаnlаrа vеrilən аd, аd qısа şəkildə “anglo” аdlаndırılır, Təbiətlə bаğlı rеаlilər:freeze-up - uzаq şimаldаn gələn buz pаrçаsı, moose-bird - zığzığçı quşu (Kаnаdаdа) Tоpоnimlərlə bаğlı rеаlilər:parkade - pаrklаşdırılаn qаrаj yеri, railway – “railroad” dəmir yоlunun аdı.Ölçü vаhidləri ilə bаğlı rеаlilər: Kаnаdа rеаliləri аrаsındа bəzi ölçü vаhidləri vаrdır ki, оnlаr аmеrikаn və digər ingilis dilli хаlqlаrın ümumi qəbul еdilmiş vаhidlərindən fərqlənir. Məsələn,Clicks - kilоmеtr və yа sааtdа kilоmеtr dеməkdir, dаnışıqdа dаhа çох istifаdə оlunur. Yеmək növləri ilə bаğlı:brochette - frаnsız və qvеbеklilər üçün kаbаb növü, all dressed - üzəri bütün əlаvələrlə оlаn pizzа və yа hаmburgеr, icing sugar - şəkər tоzu, İçki növləri ilə bаğlı:caribou - buğdа аrаğı ilə güclü şərаbın qаtışığı, impared (isim) - içkili sürücülük еtməyə görə cərimə, molson musale - kаnаdаnın хüsusi növ pivə içkisi, tərkibində nаrkоtikа (mаriхuаnа) оlur. Müхtəlif hаdisələrlə bаğlı rеаlilər: bargoon - sövdələşmə “bargain” sözünün slеnqi kimi işlənir,chesterfiled - fаytоn və yа divаn, Close the lights - Qrеbеk ingilisində işığı kеçirmək mənаsındа, idiot string - gеyim əşyаsı kimi 2 əlçəyi bir-birilə birləşdirən və аdətən pаltо qоltuqlаrı аltındаn kеçirilən iplik.open the lights - qvеbеk ingilisində işıqlаrı yаndırmаqdır, running shoes (və yа runners) – yüngül şаp-şаp və yа qаçış üçün spоrt аyаqqаbı Kаnаdаlıların sırf özlərinəməxsus аdətləri də vardır. Məsələn, -Hər hаnsı bir tаnışlıq şübhəsiz ki, hаvа hаqqındа söhbətlə bаşlаmаlıdır. -Tоrоntоnun şəhər kənаrı hissələrində buzlu çаy əldə еtmək dеmək оlаr ki, оlmur. Siz “iced tea” istəyəndə sizi – şimаli аmеrikаlı kimi qəbul еdirlər, çünki “iced tea’ şəkərsiz оlur, lаkin “sweet tea”nın tərkibində şəkər vаr. Sweet tea - şirin çаy məhz Tоrоntоdа “iced tea’ buzlu çаy əvəzinə аdlаnır. -Kаnаdаlılаr məsаfəni millə dеyil, vахtlа ölçürlər. -Kаnаdаdа qоnаq qəbulu zаmаnı bir fincаn qəhvə təklif еdirlər, dаhа аrtıq yох. -Kаnаdаlılаr Britаniyа аksеntindən istifаdə еtməyə çаlışırlаr. Оnlаr “colour, chepnes, theatres” və s. yаzı növünü işlədirlər, lаkin bəzən аmеrikаn “ize” sоnluğunа dа üstünlük vеrirlər. -Şənbə günləri məktub çаtdırılmır, pоst-tеlеqrаf хidməti işləmir. -Kаrtоf çipsləri Kаnаdаdа bütün ədviyаtlаrlа birlikdə duz, sirkə, kеtçup və göyərti ilə sеrvis еdilir. Lаkin bütün əlаvələrlə birlikdə cips sifаriş vеrən şəхs Аmеrikаdа zаrаfаtlа “intihar еtmiş ахmаq” kimi аdlаndırılır.
II INTERNATIONAL SCIENTIFIC CONFERENCE OF YOUNG RESEARCHERS 398
Qafqaz University 18-19 April 2014, Baku, Azerbaijan PİTER AKROYD VƏ MÜASİR BİOQRAFİK ROMAN (Klassik sənət adamlarının bioqrafik romanda yeri məsələsi) Xəyalə İBRAHİMOVA Azərbaycan Dillər Universiteti ibrahimovaxeyale@yahoo.com Piter Akroyd (Peter Ackroyd, 1949) müasir Britaniya ədəbiyyatında imzasını yazıçı, bioqraf, şair və şərhçi kimi tanıdan nüfuzlu sənət adamıdır. O, qərbi Londonda ərsəyə çatmış, müqəddəs Benedikt məktəbində orta təhsil almış, Kembric Universitetinin məzunu olmuşdur. 1973-1982-ci illərdə 1701-ci ildə əsası qoyulan “Spectator” adlı mətbu orqanında çalışmış, 1986-cı ildə isə 1788-ci ildən “The Times” adlanan qəzet redaksiyasında şərhçi kimi əmək fəaliyyətini davam etdirmişdir. Lakin onun bədii yaradıcılığa şeirlə başladığı göstərilir. Piter Akroyd 1973-cü ildə “London qəpik-quruşu” (“London Lickpenny”) adlı şeirlər kitabını nəşr etdirmişdir. 1970-ci illərdə mədəni tənqidə dair iki kitabı dünya işığı görsə də, əslində mədəni və ədəbi arealın adamları, eləcə də geniş oxucu kütləsi onu daha çox bioqraf və yazıçı kimi tanıyır. Müəllifin “Ezra Paund” (“Ezra Pound”, 1980), “T.S.Eliot” (“T.S.Eliot”, 1984), “Çarlz Dikkens” (“Charles Dickens”, 1990), “Uilyam Bleyk” (“William Blake”, 1995), “Ser Tomas Mor” (“Sir Thomas More”, 1998), “London: Bioqrafiya” (“London: The Biography”, 2000), “Temza: Müqəddəs şəhər” (“Thames: Sacred City”) və digər bioqrafik romanları onun müasir Britaniya ədəbiyyatının yeni tarixi mərhələsində mühüm və özünəməxsus yeri ilə seçildiyini söyləməyə zəmin yaradır. Keçmiş tarixi nəqllərlə müasir dövrün hekayətlərinin vəhdətini yaradan Piter Akroyd həm realist romanlarında, həm də bioqrafik janrda qələmə aldığı romanlarında öz yazıçı-bioqraf sözünü, mühakiməsini bədii sözün qüdrəti ilə novator kimi çıxış edir. Müasir dövr Britaniya ədəbiyyatında həm oxucuların, həm də tədqiqatçı alimlərin ciddi marağına səbəb olan bioqrafik romanlar təbii ki, oxucuların, eləcə də tədqiqatçı alimlərin keçmiş dövrün klassik sənət adamlarının həyatına və şəxsiyyətinə, xüsusilə onların qeyri-adi həyat təcrübəsindən bəhrələnmək imkanlarına dəstək rolunu oynayır. İndi mənəvi dünyada baş alıb gedən kəskin kataklizmlər (cəmiyyətdə kəskin və dağıdıcı çevrilişlər) insanları klassik sənət adamları haqqında bioqrafik romanların oxucusuna çevirmək imtiyazını və ehtiyacını qazandırmışdır. Rus alimi D.Jukov “Bioqrafiyanın bioqrafiyası: janr haqqında düşüncələr” (Moskva, 1980) adlı kitabında bioqrafiya janrı haqqında mühakiməsində haqlı olaraq yazır: “Bioqrafiya – yazıçıları müasir dövrümüzə yaxınlaşdırmaq, onu çağdaş ədəbi mühitimizə daxil etmək, eləcə də onunla bu və ya digər dərəcədə birbaşa dialoq qurmaq cəhdidir. Bioqrafiya yazıçı ilə və onun yaşadığı tarixi dövrlə dialoqdur” (2, s. 169). “Biz özümüzü yalnız keçmişi dərk edəndə başa düşə bilərik” yazan Piter Akroydun bioqrafik roman janrında yazdığı romanlarında yazıçı məni keçmiş yazıçıların bioqrafiyası fövqündə özümüzü və keçmişi dərk etmək imkanlarına yeni bir iz açır, söyləsək, yanılmarıq. Piter Akroydun əsasən yazıçı, şair və dramaturqların həyatı və şəxsiyyəti barəsində bioqrafik romanlarında onun nasir, bioqraf, tarixçi və ədəbiyyatşünas mövqeyi xüsusilə diqqəti çəkir. Və biz elə hesab edirik ki, müasir bioqrafik romanların yeni tipini yaradan yazıçı-bioqraf öz ideya-estetik axtarışları ilə keçmişlə müasir dövrün bir növ vəhdətini yarada bilmişdir. Tədqiqatçı Yeganə Abdullayeva Qərbi Avropa ədəbiyyatında bioqrafik roman janrının səciyyəvi xüsusiyyətləri məsələsinə toxunaraq yazır: “... bioqrafik roman janrı bədii bioqrafik təhkiyənin digər növləri arasında xüsusilə seçilir. Bundan əlavə, müasir romanın digər janr müxtəlifliyi ilə çulğalaşaraq, bioqrafik romanlar onların bir sıra elementlərini ehtiva etmiş olur” (1, s.160). Daha sonra müəllif bioqrafik romanda sənətkarın ideya-mənəvi mövqeyinin müəyyənləşdirilməsini ön plana çəkərək bu məsələnin xüsusilə vacib olduğu qənaətini ifadə edir. Fikrimizcə, bioqrafik romanda xronoloji ardıcıllıq nə qədər mühüm vəzifə olsa da, romanın bədii sistemində bioqrafın bədii açıqlamalarında vəsf etdiyi yazıçının, yaxud şair-dramaturqun ideya-estetik axtarışları ilə yanaşı onun ədəbiyyatda sənətkar mövqeyinin müəyyənləşdirilməsi də ən vacib komponentlərdən biridir. ƏDƏBİYYAT 1. Abdullayeva Yeganə. Qərbi Avropa ədəbiyyatında bioqrafik roman janrının işlənmə səciyyəsi. ADU. Dil və ədəbiyyat. Bakı: 2012, №2. 2. Жуков Д. Биография биографии: размышление о жанре. Москва, 1980.
II INTERNATIONAL SCIENTIFIC CONFERENCE OF YOUNG RESEARCHERS 399
Qafqaz University 18-19 April 2014, Baku, Azerbaijan ТЕОРИЯ ВАЛЕНТНОСТИ В РАБОТАХ ЗАРУБЕЖНЫХ ЛИНГВИСТОВ Хатира СУЛЕЙМАНОВА Азербайджанского Университета Языков suleymanovakhatira@yahoo.com На современном этапе языкознание характеризуется повышенным интересом к содержательной стороне языковых явлений. Одной из теорий, объясняющих характер взаимосвязи слов является теория валентности, которая позволяет рассмотреть взаимосвязь слов на основе их дистрибутивных характеристик. Вопрос структурно- системного построения лингвистических единиц интересовал лингвистов всех времён.. Начнём с того, что термин «валентность» связывают с именем французского лингвиста Л.Теньера, так как общепринято, что именно он впервые ввёл данное понятие в лингвистику. Л. Теньер выделил и обосновал понятие «валентность» в книге «Очерк структурального синтаксиса» в 1953 году. Под «валентностью» он понимал возможность глагола «притягивать к себе большее или меньшее число актантов в зависимости от большего или меньшего количества крючков, которыми он обладает, чтобы удерживать эти актанты при себе».Теньер опирался на грамматику зависимостей и строил свою теорию синтаксиса на основе центральной роли глагола в предложении. Исходя из своей трактовки глагола в предложении, он выделяет глаголы с нулевой валентностью одновалентные, двухвалентные и трёхвалентные. Одновалентные глаголы, имеющие одного «участника», выражают процесс, в котором участвует только одно лицо или один предмет (Herecovered «Он выздоровел»). Их также называют непереходными. Двухвалентные глаголы называют процесс, участниками которого являются два лица или предмета (TomhelpsJim «Том помогает Джиму»). Трёхвалентные глаголы выражают процесс, в котором принимают участие три лица или предмета( Том givesthebooktoJim «Том даёт книгу Джиму»). Двухвалентные и трёхвалентные глаголы в традиционной грамматике называются «переходными». Как видно, такое понимание сильно ограничивает объяснительные возможности теории валентности в целом, поскольку, с одной стороны, рассматривает только синтаксические связи глагола и зависимого имени и, с другой стороны, только в субъектно- объектной функции последнего. Близким к Теньеру в своём понимании валентности оказался западногерманский языковед Г.Бринкман. Бринкман называет валентностью « способность глагола требовать дальнейшие позиции в предложении». Валентность у него -только«словосочетательная» потенция, а « позиция»- это возможности реализации данной потенции. Но в отличие от Теньера, он рассказывает о восьми синтаксических типах глагола: 1) глаголы с нулевой валентностью- с ними не сочетаются существительные; 2) ограниченно одновалентные глаголы, выступающие в форме 3-го лица единственного числа, но допускащие замещение субъектной позиции существительными определённого лексического круга или придаточным предложением; 3) неограниченно одновалентные глаголы; 4) одновалентные глаголы с распространением в дательном падеже; 5) одновалентные глаголы с распространением в родительном падеже; 6) глаголы с двумя обязательными валентностями; 7) двухвалентные глаголы с распространением в родительном падеже; 8) двухвалентные глаголы с распространением в дательном падеже. Эта классификация говорит о попытке разграничения обязательной и факультативной валентности. Немецкиий лингвист Л.Вейсгербер отметил возможность применения понятия валентности не только к глаголу, но и к другим частям речи, в частности к существительным, прилагательным. Данный подход расширил сферу использования этого понятия. Одним из учёных, попытавшихся преодолеть недостатки концепций Теньера и Бринкмана, считался Й.Эрбен. Й. Эрбен обращает внимание на количество дополнений. «Дополнениями» он называет не только дополнения традиционной грамматики, но также и подлежащее. Следует отметить, что он уделяет огромное внимание только лишь количественной стороне вопроса, т.е. числу «участников»,что являлось недостатком его коцепции. Г.Гельбиг же предлагает использовать так называемую процедуру опущения, заимствованную из традиционной грамматики. Для определения смысловой необходимости «участника» в предложении, тот самый «участник» в предложении опускается. Если предложение получается грамматически правильным, то опущенный «участник» не является структурно обязательным. Если же в результате опущения получается неотмеченная структура, то опущенный «участник» структурно необходим. Вслед за Гельбигом , В. Юнг в книге « Грамматика немецкого языка» высказывает мнение о том, что валентность требует смысловое дополнение. Он делит глаголы немецкого языка на семантически насыщенные или абсолютные глаголы, выступающие без объекта или обстоятельства, и глаголы относительные, требующие смысловое дополнение. Следовательно, он, как и Гельбиг, учитывает качественное своебразие синтаксических валентных свойств. Весьма интересную точку зрения предоставляет нам Г. Адмони Он приписывает валентностные свойства каждой лексико-семантической группе. Под термином «сочетательная потенция» или «сочетаемость» он понимает
II INTERNATIONAL SCIENTIFIC CONFERENCE OF YOUNG RESEARCHERS 400
Qafqaz University 18-19 April 2014, Baku, Azerbaijan потенции, «которые присущи каждой части речи» и которые «актуализируются частично под влиянием контекста и ситуацию. Позиция В.Г. Адмони отличается от точки зрения Л. Теньера, X. Бринкмана, И. Эрбена. Он признает существования валентностных отношений за каждой частью речи. Итак, из всего вышесказанного следует, что понятие синтаксической валентности в зарубежном языкознании впервые было сформулировано Л.Теньером. Вслед за ним эту концепцию разработали Г.Бринкман, Й.Эрбен, Г. Гельбиг. В.Юнг, Г. Адмони. С каждым разом вносились поправки и дополнения в данную теорию, что дало почву для дальнейшей разработки и расширения этого понятия в лингвистике.
Z.X.AĞAYEVA Bakı Slavyan Universiteti zibeyde-agayeva@mail.ru Başqa zaman anlayışları kimi, keçmiş zaman da universal xarakter daşıyır və bütün dillərdə mövcuddur. Azərbaycan dilində keçmiş zaman mikrosahəsi iki zaman forması ilə təmsil olunur. Bunlar –dı 4 şəkilçisi ilə düzələn şühudi keçmiş zaman, -mış 4 və -ıb 4 şəkilçiləri ilə əmələ gələn nəqli keçmiş zaman formalarıdır. Bu zaman formaları qrammatik zaman kateqoriyasının və ya başqa sözlə desək, morfoloji keçmiş zaman mikrosahəsinin nüvəsini təşkil edir. Ümumiyyətlə, Azərbaycan dilində qrammatik keçmiş zaman iki standart formada təzahür edir. Əlbəttə, ingilis dili ilə müqayisədə Azərbaycan dilində keçmişlik məzmununun ifadəsində müəyyən dərəcədə sıxılma olduğu aşkara çıxır. Belə ki, ingilis dilindəki semantik keçmiş zaman zonası müəyyən laylara bölünür və bu laylar indiki zamana nisbətdə müxtəlif uzaqlıqları əks etdirir. Yaxın və uzaq keçmişi, keçmişi və keçmişdən əvvəlkini fərqləndirmək üçün ingilis dilində dörd morfoloji formadan istifadə edilir: The Past Indefinite, The Past Continuous, The Past Perfect, The Past Perfect Continuous. İngilis dili üçün morfoloji keçmiş zaman mikrosahəsinin nüvəsini təşkil edən dörd formadan biri The Past Indefinite Tense digər üç analitik formadan fərqli olaraq keçmişlik mənasının ifadə edilməsində dominant rola malikdir. Davamedici zaman formaları olan The Past Continuous və The Past Perfect Continuous kommunikasiya prosesində az işlənir. Bu isə onu göstərir ki, ingilis dilində morfoloji keçmiş zaman mikrosahəsinin komponentləri arasında analitik keçmiş zaman formaları kəmiyyət etibarı ilə çoxluq təşkil etsə də, nitq prosesində aparıcı mövqe sintetik feil forması olan The Past Indefinite formasına məxsusdur. Funksional münasibətdə The Past Indefinite zaman formasının işlənməsi Azərbaycan dilindəki –dı 4 şəkilçili keçmiş zaman formasının işlənməsi ilə təqribən eynidir. Belə ki, Azərbaycan dilində –dı 4 şəkilçili keçmiş zaman forması daha işləkdir. Və yüksək kommunikativ yük daşıyır. Bu forma iki şəkli əlamətlə (-mış 4 və –ıb 4 ) çıxış edən nəqli keçmiş zaman forması ilə müqayisədə daha işləkdir və dominant rol oynayır. Həmçinin, –dı 4 şəkilçili formanın məna xüsusiyyətləri arasında nəzəri o cəlb edir ki, bu forma ilə iş, hal və ya hərəkətin keçmişdə qəti icra olunub bitdiyini bildirir. Məsələn: O mənim Bakıda olduğumu anamdan öyrəndi. -mış 4
müəyyən keçmişə aid olunduğunu bildirir.Məsələn: Biz sənin dostluğunu düşmənlərimizə verdiyin cavablardan görmüşük,səni bərkdə-boşda sınamışıq,əziz Qara Kepka,belə sözlər nəyə lazım? (Elçin) İngilis dilində isə keçmişdə baş vermiş hərəkətlərin ifadəsi üçün bir neçə morfoloji forma mövcud olsa da, aparılan araşdırmalardan belə nəticəyə gəlmək olar ki, nitq prosesində əsas yük The Past Indefinite zaman formasının üzərinə düşür.Bu formanın nitq prosesində kommunikativ yükü,işləklik dərəcəsi digər üç komponentin birlikdə götürülən göstəricilərindən daha çoxdur.
ZabiteTEYMURLU, Chaquira İSSUFO zteymurlu@qu.edu.az AZERBAIJAN / MOZAMBIQUE
Azerbaijani language is one the world’s harmonious languages and as repeatedly emphasized by famous representatives of different nations, speech in this language is sounded as a charming song. Azerbaijani language is capable of expressing the deepest ideas with their subtle connotative meanings. To reach for excellence in ability to express the deepest thoughts and gracefulness in feelings requires any nation to possess a few millennia of history. Azerbaijani nation is
II INTERNATIONAL SCIENTIFIC CONFERENCE OF YOUNG RESEARCHERS 401
Qafqaz University 18-19 April 2014, Baku, Azerbaijan among the most ancient nations of the world. In terms of its formation period, the history of Azerbaijani language goes back to ancient times. The history of language is impossible to be imagined apart from nation’s history. Outstanding representatives of various countries repeatedly confessed the fact that Azerbaijani language is amongst the excellent world languages. Great Russian scientist M.Y. Lermontov compared the role and position of Azerbaijani language as equal to French language which was widespread in Europe in the 19 th century and highly evaluated the language as being used throughout the entire Eurasia. Currently being used by millions of Azerbaijanis as a mean of communication, historically, Azerbaijani language wasn’t only widespread in Caucasian region, but also used to be the common language of different nations in different periods. Azerbaijani language has gained worldwide reputation. Azerbaijani language is taught and learned at educational institutions and scientific centers of all developed countries. Worth mentioning that, Azerbaijani language is instructed at six universities (Chicago, Los Angeles, Washington, New York, San Francisco and Harvard) of US. We know that other nations are interested in our language, literature, and culture. Doctorate dissertations, scientific articles and monographs reflecting graces of Azerbaijani language have been published. Generally, language learning commences with alphabet. Afterwards, vital knowledge on phonetic, morphological, and syntactic structure of language is provided. This method is applied in teaching of Azerbaijani language to foreign students. With its smoothness and simplicity, the language containing national-moral values of Azerbaijani people is highly appreciated by foreign students. The methods which are used in teaching of Azerbaijani language to foreign students are as follows: To use oral folk literature, being the product of many centuries, in teaching of Azerbaijani language. To show movies demonstrating the history, culture, and literature of Azerbaijan and ask questions based on these movies.
To create various dialogues about everyday situations. To teach frequently used vocabulary of language. To explain terminology, related to students’ field of study, in Azerbaijani language. To use language means purposefully. Besides language factors, social aspects involve in creation of functional style, too. Bound explanation of functional style with other sciences. Reference to literary style samples. To acquaint with literary norms of Azerbaijani language used in various fields of human activities. To allocate a part of lesson to read Azerbaijani literature and discuss it during lesson process. Formal communication language within institutions and organizations is official language of the country. In international relations, the country is represented in its official language. Therefore, writing style of official documents is of great importance. Language is the main mean of communication among people. It is not possible to discriminate people from society. Language belongs to society since it’s considered as a social event. The books we read, dialogues we make, the movies we watch and the folk songs we listen to show us that language isn’t out of society. Therefore, the use of methods that are dealt with in teaching of the Azerbaijan language is the most impressive way in teaching. The way of recognizing any nation is closely connected with its rich culture and literature. Thus it shows that how necessary the teaching of Azerbaijan language is in the teaching of the richness of the culture and literature of our country.
Yüklə 10,69 Mb. Dostları ilə paylaş:
|