Microsoft Word O'zbek adiblari doc

 
 
G’ULOM ZAFARIY (1889-1938)
G’ulom Zafariy ko’p qirrali ijod sohibi bo’lib, u o’zbek milliy teatri, teatr tanqidchiligi, musiqa tarixi 
va nazariyasi, qolaversa, milliy adabiyotimiz taraqqiyotida munosib o’rin egallaydi. U 1889 yili 
Toshkentning Beshyog’och dahasiga qarashli Kattabog’ mahallasida tavallud topdi. Avval eski 
maktabda, xususiy rus maktabida, Ko’kaldosh madrasasida ta’lim oldi. U 1912-1914 yillarda 
O’sh shahrida o’qituvchilik qildi. 1914 yildan boshlab Toshkentdagi «Turon» truppasida aktyorlik 

---

qildi, o’qituvchi bo’lib ishladi. 1917 yildan «Ishchilar dunyosi» oynomasida bo’lim boshlig’i, oliy 
bilimgoh va oliygohlarda faoliyat ko’rsatdi. 
G’ulom Zafariy ijodi 1914 yillardan boshlangan bo’lib, u dastlab o’z she’rlari bilan taniladi. 
So’ngra esa «Baxtsiz shogird» (1914) nomli bir pardali p’esa yozadi, keyin «Bahor», 
«Gunafsha», «To’sqinchilik», «Yorqinoy», «Rahimli o’qituvchi», «Mozorlikda», «Maqtangan 
kishi», «Tatimboy ota» hamda «Cho’pon Temir» (1924), «Yoshlar endi berilmas» (1926) kabi 
p’esa va dostonlar yaratdi. Biroq Zafariy yozuvchi, dramaturg sifatida o’zining «Halima» p’esasi 
bilan mashhur bo’lgan. «Halima» 1920 yilda yozilgan bo’lib, o’sha yili 14 sentyabrda «Turon» 
truppasida Mannon Uyg’ur tomonidan sahnalashtiriladi. Mazkur asar to’ng’ich milliy muzikali 
drama bo’lib, uning musiqiy bezagini ham muallifning o’zi mashhur sozanda Shorahim 
Shoumarov hamda mulla To’ychi Hofiz yordamida bajardi. Ayni chog’da «Halima» o’z davrida 
milliy opera sifatida baholangan. Professor Fitrat ham ushbu asarni opera deb ataydi. 
G’ulom Zafariy o’zbek milliy kuylari, maqom va maqom sho’balarini juda yaxshi bilgan 
amaliyotchi va nazariyotchi ham edi desa xato bo’lmas. Uning «Sharq kuylari va cholg’ulari», 
«Muzika muammosi», «O’zbek musiqasi to’g’risida» kabi maqolalari shular jumlasidandir. 
G’ulom Zafariy 1937 yilda qatag’onlikka uchrab, 1938 yilda qatl etilgan.