Microsoft Word P. doc titul doc
Yüklə 0,92 Mb. Pdf görüntüsü
|
|
__________________Milli Kitabxana__________________
27 Dialektikanın bütün qanun və kateqoriyalarını şagirdlərin əzbərləməsi vacib deyil. Lakin bunların məzmununun yaxşı dərk edilməsi zəruridir. Şagird bilməldir ki, hər bir inkişafda köhnə ölür, əvəzində başqa xassə və keyfiyyətlərə malik olan yenisi əmələ gəlir. Bu zaman köhnədə olan bütün müsbət, qiymətli, qabaqcıl nə varsa hamısı saxlanılır. Dialektika qanunları ümumi olduğundan hər bir elmdə bu qanunların doğruluğunu sübut etmək üçün kifayət qədər faktik material vardır. Ona görə də buda başqa fəndən istifadə etməyə heç bir ehtiyac yoxdur. Əksər mövzuların öyrədilməsində şagirdləri dialektikanın bütün qanunları və kateqoriyaları ilə tanış etmək olar. Lakin buna baxmayaraq, yenə də fənlərarası əlaqədən istifadə etmək lazım gəlir. Bu halda fənlərarası əlaqə başqa bir istiqamətdə inkişaf etdirilir. Şagirdləri inandırırıq ki, dialektik materializmin qanunları ümumidir, bütün təbiət və cəmiyyət hadisələrinə aiddir. Burada aşağıdakı məsələlərə xüsusi fikir vermək lazımdır: 1) fizika, kimya, biologiya, coğrafiya və s. elmlərin öyrəndiyi qanunlar xüsusi halları səciyyələndirir və təbiətin və ya cəmiyyətin ancaq müəyyən bir qisim hadisələri arasındakı qarşılıqlı əlaqəni əhatə edir. Bu qanunlar eyni zamanda daha ümumi olan dialektika qanunlarına tabedir. Məsələn, muəyyən edilmiş yarımparçalanma periodu, ancaq verilmiş radioaktiv elementə, daha doğrusu, onun da bir izomerinə aiddir. D.İ.Mendeleyevin dövri sistemi isə buna nisbətən daha umumi qanundur. Çünki bütün elementlərə aiddir Nyutonun ümuidünya cazibə qanunu isə Mendeleyev qanunundan da genişdir, çünki bütün təbiət cisimlərinə aiddir. Lakin dialektikanın «Əksliklərin mübarizəsi və vəhdəti» qanunu Nyutonun ümumdünya cazibə qanunundan da genişdir, çünki bu qanun cəmiyyətə də aiddir; 2) yaxın fənlərin tədrisi zamanı dialektika qanunları və kateqoriyalarının doğruluğu isbat edildikdə onların ümumiliyi haqqındakı təsəvvür şagirdlərdə formalaşır, onlar yeganə düzgün metod olan dilektik tədqiqat metoduna alışırlar; 3) Dialektika qanunları ümumi olduğundan canlı cansız təbiətə aiddir. Ona görə də təbiət elmlərilə |