Microsoft Word P. doc titul doc

__________________Milli Kitabxana__________________ 
26 
dik sistemin izahedici rolundan burada səmərəli istifadə etmək xüsusi 
əhəmiyyət kəsb edir. 
IX sinifdə şagirdlər materiyanın quruluşunun mürəkkəbliyi 
haqqında yeni məlumat alırlar. Fizikadan qaz, maye, bərk cisimlərin 
kinetik nəzəriyyəsi əsas müddəalarını, kimyadan isə elektrolitik 
dissosiasiya nəzəriyyəsini keçdikdə onlar, hərəkət edən molekulların 
sürətinin, kütləsinin və ölçülərinin təyiniüsulları ilə tanış olurlar. 
Materiyanın quruluşu və onun təzahür formalarını göstərdikdə, 
elektrik sahəsi, maqnit sahəsi, elektromaqnit rəqsləri və dalğaları, işıq 
dalğaları mövzularının tədrisi böyük rol oynayır. Bu mövzuların 
öyrədilməsilə yanaşı sahənin, maddi olması anlayışı şagirdlərdə 
formalaşır.
Elektromaqnit sahəsinin maddi olması bir sırə nəzəri və 
eksperimental işlərlə təsdiq edilmişdir 
Ç.K.Maksvel, A.Q.Stoletov, P.N.Lebedev, A.S.Popov, S.İ. 
Vavilov və başqa alimlərin işləri dünyagörüşün yaranmasında böyük
rol oynamışdır. Bu haqda şagirdlərdə geniş təsəvvür yaratmaqda 
«Maddə və sahə» mömzusunda şagird konfransının keçirilməsi yaxşı 
nəticə verə bilər. Atomun nüvəsi, «Elementar hissəciklər» 
mövzularını öyrəndikdə şagirdlər materiyanın daha da dərinliklərinə 
daxil olurlar. Fizikanın bu mövzuları ilə yanaşı şagirdlər kimyadan, 
«Üzvi birləşmələrin quruluş nəzəriyyəsi», «Qeyri-üzvi maddələrin
sintezindən üzvi maddələrin alınması» kimi mövzuları öyrənirlər. 
Yaxın fənlərdə öyrənilən bu məsələlər bir tərəfdən maddi aləmin 
dərkedilməsi, onun tükənməzliyini, digər tərəfdən, canlı va cansız 
təbiətin maddi birliyini, təbiəti çevirməkdə onu dərk etməyin rolunu
göstərir. 
«Elementar hissəciklər» mövzusunda elektron-pozitron cütünün 
iki fotona və əksinə çevrilməsinə xüsusi diqqət verilir, çünki burada 
maddə və sahənin çevrilməsi qabarıq şəkildə özünü göstərir. Kütlə
anlayışından istifadə edərək materiya bizim şüurumuzdan,
duyğularımızdan asılı olmayaraq ayrılıqda məvcud olan obyektiv 
reallıqdır. 
Fənlərarası əlaqə, dialektikanın bütün anlayış, qanun və 
kateqoriyalarının formalaşmasına da kömək edir. 

---