__________________Milli Kitabxana__________________ 34
kil etmək, şagirdlərin təfəkkürünün xarakterini dəyişmək, onlarda yeni
düşünmə formaları aşılamaq, öyrədilən materialın yaxşı
mənimsənilməsini və yadda qalmasını təmin etmək olur. Belə
məsələlərin həllində biofizikanın nailiyyətləri böyük rol oynayır.
Doğrudur, politexnik təhsil kimi biofizika da ayrıca bir fənn kimi
məktəb kursuna daxil deyil, lakin təbiət elmlərinin hamısının
məzmununda biofizika müstəqil bir mövqe tutur. Həmin fənlərin əhatə
etdiyi elə bir məsələ yoxdur ki, bu və ya başqa bir şəkildə biofizika ilə
əlaqədar olmasın. Ona görə də biofizika elmi və onun metodları
təbiət elmlərinin inteqrasiyasını inkişaf etdirən bir vasitə kimi özünü
göstərir.
Canlı orqanizmlərdə baş verən prossslər nə qədər mürəkkəb və bir-
biri ilə sıx əlaqədə olsa da, onlar içərisində fiziki proseslərə yaxın və
ya ona gətirilə bilən proseslər göstərmək mümkündür. Məsələn, qan
dövranı kimi mürəkkəb bir fizioloji prosesdə maye axını ilə ələqədar
olan hidrodinamik, iş görülməsi ilə səciyyələnən mexaniki,
istilikvermə ilə bağlı termodinamik, sinir impulsunun əmələ gəlməsi
və yayılmasını təmin edən elektrodinamik və s. proseslər iştirak edir.
Tənəffüs prosesi fizikanın öyrətdiyi buxarlanma, faza çevrilmələri,
istilikvermə və digər hadisələri ilə əlaqədardır. Belə məsələlərdə fizika
biologiyaya o qədər dərindən nüfuz etmişdir ki, onları bir-birindən
ayırmaq qəti mümkün deyildir və bu hadisələr xüsusi bir mövqedən,
biofiziki səviyyədə öyrənilməlidir. Biofizika canlı orqanizmlərdəki
fiziki və fiziki-kimyəvi prosesləri öyrənir, hüceyrədən tutmuş bütöv
orqanizmə qədər bütün canlı obyektlərdəki bioloji prosesləri müşayiət
edən fiziki hadisələri qeydə alaraq onların təbiətini, iş prinsipini və
əmələ gəlmə səbəblərini müəyyən edir.
Qravitasiya, radioaktiv şüalanma, rütubət, təzyiq, temperatur,
elektromaqnit dalğaları və digər fiziki təsirlərin həyat proseslərində
yaratdığı dəyişiklikləri tədqiq edir. Elektron, ion, atom və
molekulların canlı orqanizmlərdəki hərəkətinin xarakteri cansız
aləmdəki analoji hərəkətlərdən fərqlənir. Zülallar və nuklein
turşularında elektron rabitələri olduqca zəif, elektrikkeçirmə
qabiliyyəti, azacıq temperatur və təzyiq dəyişmələrinə göstərdikləri
həssaslıq isə yük-