Microsoft Word P. doc titul doc

__________________Milli Kitabxana__________________ 
96 
Lakin indi həmin usulla toxumları «silkələmək» çox sadə və az 
əlverişli hesab olunur. Hazırda toxumları fəallaşdıran, onların tez 
cücərməsinə təkan verən onlarla və hətta yüzlərlə müasir fiziki üsullar 
mövcuddur. 
İndi toxumları ultrabənövşəyi və yümşaq rentgen şüaları ilə, 
yüksək gərginlikli elektrik sahəsinə, ultrasəslə, toxumlardan yuksək 
enerjili elektronlar seli buraxmaqla, onları güclü elektromaqnitin
qütbləri arasında yerləşdirməklə və digər fiziki təsirlərlə 
fəallaşdırırlar. Belə suallar meydana çıxar: 
Bu təsir üsullarından hansına daha çox üstünlük verilməlidir: 
onları bir-birilə necə müqayisə etmək olar; təsir müddəti və 
intensivliyi necə aşkara çıxarılar; bu toxumlara nə vaxt və hansı 
şəraitdə təsir etmək daha əlverişlidir; hansı toxum üçün daha çox 
fiziki təsir göstərmək lazımdır? və s. 
Belə sualların sayını istənilən qədər artırmaq olar. Bunların 
hamısına dəqiq cavab almaq və aqronoma düzgün məsləhət vermək 
üçün, həmin məsələ arpa, buğda, darı, çəltik və sair üçün ayrıca tədqiq 
edilməlidir. Belə çıxır ki, arzu edilən məqsədə çatmaq üçün 
milyonlarla təcrübələr aparmaq tələb olunur. 
Elm sübut etmişdir ki, külli miqdarda təcrübə aparmağa ehtiyac 
yoxdur. Alimlərimiz bu çətinlikdən çox qısa yolla çıxmaq qaydasını 
müəyyən etmişlər. Fizik və bioloqların birlikdə bu sahədə apardıqları 
tədqiqatlar əsasında yürütdükləri mühakiməyə görə müxtəlif cür fiziki 
təsirlər, toxumun daxilində təxminən eyni cür dəyişikliklər yaradır. 
Toxum müəyyən enerji kvantını udur və öz canlı rüşeymindəki 
molekulları həyəcanlandırmağa sərf edir. Nəticədə, həmin 
molekullardakı kimyəvi rabitələrin bir qismi qırılır və molekulların 
«qəlpələri» əmələ gəlir. Beləliklə, əlavə enerjisi olan molekulyar 
hissəciklərin və sərbəst elektronların sayı artır. 
Belə hissəciklərin miqdarını və enerjisini ölçmək üçün müasir 
nüvə fizikasının olduqca həssas və dəqiq cihazları vardır. Bu ölçmələr 
göstərmişdir ki, toxum daxilində fəal hissəciklərin sayı və enerjisi 
artdıqca onlarda yaranan həyat qüvvələri də artır. Bütün fiziki təsir 
üsulları bitkilərin yetişməsi pro- 

---