Microsoft Word qurani-kerim-de-qida-kinci-n-r-2015. doc

Məzəli əhvalat 

 

Günlərin  biri  Peyğəmbər  (s.ə.v.)  və  Imam  Əli  (ə) 

bir məclisdə iştirak edir. Peyğəmbər (s.ə.v.) xurmaları 

yeyib,  tumlarını  Imam  Əlinin  (ə)  qabağına  yığır. 

Məclis qurtardıqdan sonra üzünü Imam Əliyə (ə) tuta-

raq buyurur: “Axır vaxtlar yaman çox yeyirsən ha!”. 

 

206

Xurmanın faydaları 

 

Xurma  Quranda  haqqında  bir  çox  ayədə  bəhs 

olunan,  cənnət  nemətləri  arasında  “bənzərsiz  xurma” 

(Rəhman  surəsi,  68)  ifadəsi  ilə  qeyd  edilən  bir 

meyvədir. Allahın Quranda bildirdiyi bu meyvə tədqiq 

ediləndə  onun  bir  çox  əhəmiyyətli  xüsusiyyətlərinin 

olduğu üzə çıxır. Məlumdur ki, xurma məlum olan ən 

qədim  bitki  növlərindəndir.  O,  ləzzətli  dadı  ilə  yanaşı 

qidalandırıcı  xüsusiyyətinə  görə  də  əhəmiyyət  verilən 

bir qidadır. Hər ötən gün kəşf edilən faydaları xurmaya 

həm  qida,  həm  də  dərman  kimi  istifadə  edilən  bir 

meyvə  statusu  verib.  Xurmanın  malik  olduğu  bu 

xüsusiyyətlərə “Məryəm” surəsində diqqət çəkilir:  

Allahın Hz. Məryəmə “xurma yeməsini” bildirmə-

sinin bir çox hikməti var. Allahın Hz. Məryəmin doğu-

ş

unu  asanlaşdırmaq  üçün  təqdim  etdiyi  nemətlərdən 

biri olan xurmanın hamilə və yeni doğan zahı qadınlar 

üçün  xüsusi  əhəmiyyət  kəsb  etməsi  və  faydaları  elm 

tərəfindən  bu  günlərdə  təsdiq  edilib.  Xurma 

tərkibindəki  60-65%  şəkərlə  ən  çox  şirinliyə  malik 

olan  meyvələrdəndir.  Həkimlər  hamilə  qadınlara 

doğduqları gün tərkibində meyvə şəkəri olan qidaların 

verilməsini  tövsiyə  edirlər.  Burada  məqsəd  ananın 

zəifləyən bədəninə enerji və canlılıq vermək, həmçinin 

təzə  doğulan  körpəyə  zəruri  olan  südün  yaranması 

üçün süd hormonlarını hərəkətləndirmək və  ana  südü-

nü  çoxaltmaqdır.  Həmçinin  doğuş  zamanı  baş  verən 

qan  itkisi  də  bədənin  şəkər  miqdarının  azalmasına 

səbəb  olur.  Xurma  bədənin  şəkər  ehtiyacının  təmin 

edilməsi  baxımından  vacibdir  və  təzyiqin  düşməsinin 

qarşısını  da  alır.  Xurmanın  kaloriliyi  çox  yüksək  ol-

 

207

duğu üçün, o, xəstəlikdən taqətsiz düşənlərə və yorğun 

olanlara xüsusilə faydalıdır. 

Bu  məlumatlar  Allahın  Hz.  Məryəmə  həm  onun 

özünə  enerji  və  canlanma  verəcək,  həm  də  körpənin 

yeganə  qidası  olan  südün  yaranmasını  təmin  edəcək 

xurmadan  yeməsini  bildirməsində  böyük  bir  hikməti 

ortaya  qoyur.  Məsələn,  xurmada  insan  bədəninin 

sağlam və gümrah qala bilməsi üçün həyati əhəmiyyət 

daşıyan 10-dan çox element var. Buna görə də müasir 

dövrdə  alimlər  insanın  təkcə  xurma  və  su  ilə  yaşaya 

biləcəyini  bildirir.  Bu  sahənin  tanınmış  mütəxəssislə-

rindən sayılan V.H.Dauson isə bir xurma ilə bir stəkan 

südün  bir  insanın  gündəlik  qida  ehtiyacını  təmin 

etməyə kifayət edəcəyini deyir. 

Xurmadakı oksitosin maddəsindən də müasir təba-

bətdə doğuşu asanlaşdıran bir dərman kimi istifadə edi-

lir. Oksitosin doğuşu asanlaşdırma təsirinə görə bir çox 

mənbələrdə  “rapid  birth”,  yəni  “sürətli  doğuş”  ifadəsi 

ilə  qeyd  edilir.  O,  doğuşdan  sonra  ana  südünü  artıran 

təsirə  malik  olması  ilə  məşhurdur.  Oksitosin  əsasən 

beynin  ifraz  etdiyi  doğuş  sancılarını  başladan  bir  hor-

mondur.  Doğuşdan  əvvəl  bədənin  bütün  hazırlığı  bu 

hormonun  sayəsində  başlayır.  Hormonun  təsiri  özünü 

ana bətnini təşkil edən əzələlərdə və ana südünün ifra-

zını təmin edən əzələ quruluşundakı hüceyrələrdə gös-

tərir.  Doğuş  zamanı  ana  bətninin  əhəmiyyətli  şəkildə 

büzülməsi doğuşun gerçəkləşə bilməsi baxımından çox 

vacibdir.  Oksitosin  də  bətni  təşkil  edən  əzələlərin  çox 

güclü şəkildə büzülməsini təmin edir. 

Oksitosin  həm  də  yeni  doğulan  körpənin  qidalan-

ması üçün ana südünün ifrazına təkan verir. Xurmanın 

təkbaşına bu xüsusiyyəti – onun tərkibində oksitosinin 

 

208

olması  –  Quranın  Allahın  vəhyi  olmasının  daha  bir 

mühüm dəlilidir. Xurmanın tibbi faydasının müəyyən-

ləşdirilməsi  ancaq  yaxın  vaxtlarda  mümkün  olub. 

Halbuki, Quranda təxminən 1400 il əvvəl Allahın Hz. 

Məryəmə  hamiləlik  dövründə  xurma  ilə  qidalanmağı 

vəhy etdiyi bildirilir. 

Xurmada insan bədənində bol miqdarda hərəkət və 

hərarət  enerjisi  yaradan,  bədəndə  parçalanıb  asan 

istifadə edilən bir şəkər növü də var. Özü də bu şəkər 

qan  şəkərini  sürətlə  yüksəldən  qlükoza  yox,  meyvə 

şə

kəri olan fruktozadır. Xüsusilə şəkər xəstələrində qan 

şə

kərinin sürətlə qalxması bir çox orqanlara mənfi təsir 

edir,  amma  bundan  ən  çox  zərər  görən  orqan  və  sis-

temlər göz, böyrəklər, qan-damar və sinir sistemləridir. 

Gözün  görmək  qabiliyyətinin  itirilməsinə  kimi  aparıb 

çıxaran  narahatçılıqların,  infarkt  və  böyrək  çatışmaz-

lığı kimi bir çox ciddi xəstəliklərin ən mühüm səbəblə-

rindən biri qan şəkərinin yüksəkliyidir. 

Xurmanın tərkibində müxtəlif vitamin və mineral-

lar var. Xurma lif, yağ və proteinlər baxımından da çox 

zəngindir. Xurmada natrium, kalium, kalsium, maqne-

zium,  dəmir,  kükürd,  fosfor  və  xlor  da  var.  Bundan 

başqa,  xurmanın  tərkibində  A  vitamini,  betakarotin, 

B

1

, B

2

, B

3

 və B

6

 vitaminləri də bol miqdardadır. Xur-

manın  tərkibindəki  vitamin  və  mineralların  adi  insan 

bədənində  və  hamiləlik  dövründəki  faydalarından 

bəzilərini isə bu ardıcıllıqla qeyd edə bilərik: 

 

Xurmanın qidalandırıcı gücü onun tərkibindəki 

münasib  mineral  balansından  qaynaqlanır.  Xurmada 

hamilə  qadınların  qəbul  etməli  olduğu  B  vitamini 

qrupuna  aid  fol  turşusu  da  vardır.  Fol  turşusu  (B

9

) 

bədəndə yeni qan hüceyrəsinin yaranmasında, bədənin 

 

209

ə

sasını 

təşkil 

edən 

aminturşularının 

təşəkkül 

tapmasında  və  hüceyrələrin  yeniləşməsində  mühüm 

vəzifələri  yerinə  yetirən  bir  vitamindir.  Buna  görə  də 

hamiləlikdə  fol  turşusuna  olan  ehtiyac  özünü  qabarıq 

göstərəcək  dərəcədə  artır  və  gündəlik  ehtiyacın  iki 

qatına  çatır.  Fol  turşusunun  səviyyəsi  kifayət  etmə-

yəndə quruluş etibarilə normadan böyük, iş əmsalı isə 

aşağı  olan  eritrosit  hüceyrələri  (qırmızı  qan  hücey-

rələri) meydana gəlir və qanazlığının əlamətləri özünü 

göstərməyə  başlayır.  Xüsusilə  hüceyrələrin  bölünmə-

sində və hüceyrənin genetik quruluşunun əmələ gəlmə-

sində mühüm rol oynayan fol turşusu hamiləlik zamanı 

iki  dəfə  artıq  ehtiyac  hiss  edilən  yeganə  maddədir. 

Xurma da fol turşusu baxımından çox zəngin olan bir 

qida növüdür. 

 

Digər tərəfdən, hamiləlik zamanı yaranan uzun-

müddətli  ürək  bulanması  və  fizioloji  reaksiyalar  nəti-

cəsində  kalium  azlığı  müşahidə  olunur.  Belə  vəziy-

yətdə  qadına  əlavə  kalium  verilməlidir.  Xurmada  bol 

miqdarda mövcud olan kalium bu baxımdan çox böyük 

ə

həmiyyət  kəsb  edir,  bu  maddə  bədəndəki  su  balansı-

nın  qorunması  baxımından  da  çox  faydalıdır.  Kalium 

beyinə  oksigenin  getməsinə  kömək  edərək,  dərindən 

fikirləşməyi  təmin  edir.  Bununla  yanaşı,  bədənin  ma-

yeləri  üçün  əlverişli  alkalik  xüsusiyyətini  yaradır.  O, 

bədəndəki  zəhərli  tullantıları  ifraz  etmək  üçün  böy-

rəklərə xəbərdarlıq edir. Yüksələn qan təzyiqinin aşağı 

salınmasını və sağlam dərinin yaranmasını təmin edir. 

 

Xurmanın  tərkibindəki  dəmir  qırmızı  qan 

hüceyrələrində  mövcud  olan  hemoqlobinin  sintezinə 

nəzarət  edir.  Bu  da  hamiləlikdə  qan  çatışmazlığının 

qarşısının  alınmasını  və  körpənin  inkişafı  üçün  həyati 

 

210

ə

həmiyyət  kəsb  edən  qandakı  eritrosit  balansının 

uyğun hala gəlməsini təmin edir. Məlum olduğu kimi, 

eritrositlər  qanda  oksigen  və  karbondioksid  daşıyaraq 

hüceyrələrin  öz  mövcudluğunu  davam  etdirməsində 

vacib  rol  oynayırlar.  Tərkibində  çoxlu  dəmir  olduğu 

üçün bir insan gündə 15 ədəd xurma  yeməklə bədəni-

nin  dəmirə  olan  ehtiyacını  təmin  edə  və  dəmir  çatış-

mazlığının yaratdığı narahatçılıqdan xilas ola bilər. 

 

Xurmadakı kalsium və fosfat isə skeletin yaranıb 

formalaşması  və  bədənin  sümük  quruluşunun  ba-

lanslaşması üçün çox mühüm elementlərdir. Xurma tər-

kibindəki  bol  fosfor  və  kalsiumla  sümük  xəstəliyindən 

qoruyur və bu xəstəliklərin azalmasına kömək edir. 

 

Alimlər xurmanın gərginliyi və həyəcanı aradan 

qaldırmaq  qabiliyyətinə  də  diqqəti  çəkir.  Berkli  Uni-

versiteti  (ABŞ)  mütəxəssislərinin  apardığı  tədqiqatlar 

sinirləri  gücləndirən  B

6

  vitamininin  və  əzələlərin 

fəaliyyətində mühüm rolu olan maqnezium mineralının 

xurmada  yüksək  miqdarda  olduğunu  göstəriblər. 

Xurmanın  tərkibindəki  maqnezium  böyrəklər  üçün  də 

son dərəcə əhəmiyyətlidir. Bir insan gündə 2-3 xurma 

yeməklə maqneziuma olan ehtiyacını ödəyə bilər. 

 

Xurmadakı B

1

 vitamini sinir sisteminin sağlam-

lığını asanlaşdırır. O, bədəndəki karbohidratların ener-

jiyə  çevrilməsinə,  protein  və  yağların  bədənin  başqa 

ehtiyacları  üçün  istifadə  edilməsinə  kömək  edir.  B

2

 

vitamini ilə də bədənin enerji təminatı və hüceyrələrin 

yeniləşməsi  üçün  protein,  karbohidrat  və  yağların 

yandırılmasına yardım edir. 

 

Hamiləlik  zamanı  A  vitamininə  ehtiyac  artır. 

Xurma  tərkibindəki  A  vitamini  sayəsində  görmək 

gücünü  və  bədənin  müqavimətini  artırır,  sümükləri  və 

 

211

dişləri  gücləndirir.  Xurma  betakarotin  (provitamin  A) 

ma

ddəsi  ilə  də  çox  zəngindir.  Betakarotin  hüceyrələrə 

hücum  edən  molekulları  nəzarətdə  saxlayaraq, 

xərçəngin qarşısını alan xüsusiyyətə malikdir. 

 

Başqa  meyvələr  protein  baxımından  ümumiy-

yətlə zəngin deyil. Ancaq xurmanın tərkibində protein 

də  var  və  bunun  sayəsində  bədənin  xəstəlik  və  infek-

siyalardan qorunmasını təmin edir, hüceyrələri yeniləş-

dirir  və  bədəndəki  mayeni  balanslaşdırır.  Məsələn,  ət 

də faydalı qidadır, ancaq xüsusilə belə bir dövrdə təzə 

xurma  qədər  fayda  verməyə  bilər.  Hətta  belə  bir 

dövrdə ətdən çox istifadə edilməsi zəhərlənməyə səbəb 

ola  bilər.  Həzmi  asan  olan  yüngül  meyvə-tərəvəz 

məhsullarına  üstünlük  verilməsi  daha  münasib 

seçimdir. 

Xurma  haqqındakı  bütün  bu  məlumatlar  Allahın 

sonsuz  elmini  və  insanlara  olan  mərhəmətini  göstərir. 

Göründüyü kimi, müasir tibbin dövrümüzdə müəyyən-

ləşdirdiyi  xurmanın  faydalarına,  onun  xüsusilə  də 

hamiləlik  dövründəki  faydalarına  “Qurani-Kərim”-də 

14 əsr əvvəl işarə edilmişdir.  

“Yer  üzündə  bir  –  birinə  yaxın  (qonşu)  qitələr 

(münbit, qeyri-münbit, şirin-şoran, dağlıq-aran yerlər, 

müxtəlif  iqlimli  torpaq  səhələri)

  eyni  su  ilə  sulanan 

üzüm bağları, əkinlər, şaxəli – şaxəsiz xurma ağac-

ları vardır. Halbuki, Biz yemək baxımından onların 

birini digərindən üstün tuturuq....” (ər-Rəd, 13/4). 

 

Təmr haqqında hədislər 

 

Qurudulmuş  xurmaya  ərəblər  təmr  deyirlər. 

Ə

mirül-möminin  Əli  (ə)  buyurub:  “Təmr  yeyin  ki, 

onda çox dərdlərin şəfası var”.  

 

212

Imam  Hüseyn  (ə)  öz  atası  Həzrəti-Əmirül-mömi-

nin Əli (ə) cənablarının mübarək dilindən nəql edir ki, 

Rəsuli-Əkrəm  (s.ə.v.)  oruc  olan  vaxtlarda  iftarını 

həmişə təmr ilə açardı. 

Xurmanın  bir  növü  var  ki,  ona  bərniyy  deyirlər. 

Rəsuli-Əkrəm (s.ə.v.) buyurub:  

1.  “Cəbrail  Cənnətdən  gətirdiyi  bərniyy  ilə  mənə 

nazil oldu”. 

2.  “Bərniyyədə  doqquz  xislət  var:  1)  beli  qüvvət-

ləndirər;  2)  şeytanın  əl-ayağını  kəsər;  3)  təamı  həzm 

edər; 4) ağızın qoxusunu yaxşılaşdırar; 5) qulağın eşit-

mə qabiliyyətini artırar; 6) gözü qüvvətləndirər; 7) in-

sanı Allaha yaxın, Şeytandan uzaq edər; 8) cinsi əlaqə 

meylini artırar; 9) bədəndə olan naxoşluqları aparar”. 

Imam  Rzanın  (ə)  “Səhifətür-riza”  kitabında  deyi-

lir: “Hər kəs ac qarına bərniyy təmri yesə, iflic xəstəli-

yi ondan gedər”. 

Mədinədə yetişdirilən xurmanın daha bir növü var-

dır ki, ona ücvə deyilir. Imam Cəfər Sadiq (ə) buyurub:  

1. “Ücvə təmrlərin  anasıdır, onu Adəm  Behiştdən 

nazil edib”. 

2. “Ücvə Cənnətdən gəlib, onda şəfa vardır”. 

3.  “Hər  kəs  bir  gün  ac  qarına  yeddi  ədəd  ali  növ 

ücvə  təmri  yesə,  o  gün  ona  zəhər,  sehr  və  heç  bir 

ş

eytan zərər yetirə bilməz”. 

4. “Hər kəs yeddi ədəd ücvə təmri yesə, mədəsində 

olan qurdlar ölər”. 

 

MÜKƏMMƏL   MEYVƏ - ƏNCIR 

 

“And olsun əncirə və zeytuna” (ət-Tin, 95/1). 

“ət-Tin”  surəsinin  1-ci  ayəsində  Allahın  əncirə 

“and  olsun”  deyə  bildirməsi  bu  meyvənin  faydaları 

 

213

baxımından çox hikmətlidir. 

 

 

Ə

ncirin insan sağlamlığına faydaları 

 

Ə

ncir  başqa  meyvə  və  tərəvəzə  nisbətən  ən  çox 

lifə  malikdir.  Təkcə  1  ədəd  quru  əncirdə  2  q  lif 

(sellüloza) var. Bu da gündəlik ehtiyacın 20%-ni təşkil 

edir.  Son  10-15  ildə  aparılan  tədqiqatlar  bitki  mənşəli 

qidalarda mövcud olan liflərin həzm sisteminin düzgün 

fəaliyyəti  baxımından  çox  vacib  olduğunu  ortaya 

qoyub.  Qida  kimi  qəbul  edilən  lifin  həzmə  və  bəzi 

xərçəng  növlərinin  yaranma  ehtimalını  aşağı  salmağa 

kömək  etdiyi  bəllidir.  Qida  üzrə  mütəxəssislər  lif 

qəbulunun ideal  yolu kimi lif baxımından zəngin olan 

ə

ncir yeməyi tövsiyə edirlər. 

Lifli qidalar həll olunan və həll olunmayan olmaq-

la iki yerə ayrılır. Həll olunmayan lif baxımından zən-

gin qidalar bədəndən atılan maddələrə su qazandıraraq 

bağırsaqlardan  keçidi  asanlaşdırır.  Bununla  da  həzm 

prosesini  sürətləndirərək  onun  sistemli  fəaliyyətini 

təmin  edir.  Həll  olunmayan  lifli  qidaların  orqanizmi 

kolon xərçəngindən qoruması da müəyyən edilib. Həll 

olunan lifli qidaların isə qandakı xolesterin səviyyəsini 

20%-dən çox aşağı saldığı təsbit olunub. Buna görə də 

onlar  ürək  xəstəlikləri  riskini  azaltmaq  baxımından 

böyük əhəmiyyət daşıyırlar. Əgər qanda çox miqdarda 

xolesterin varsa, bu qan damarlarında yığılır və damar-

ların  bərkiməsinə,  daralmasına  səbəb  olur.  Xolesterin 

hansı orqanın damarında yığılırsa, həmin orqana məx-

sus xəstəliklər meydana  çıxır. Məsələn, ürəyi qidalan-

dıran  arteriyalarda  xolesterin  yığılarsa,  sinə  ağrısı, 

infarkt  kimi  problemlər  yaranır.  Böyrək  damarlarında 

 

214

xolesterinin  yığılması isə təzyiqin qalxması və böyrək 

çatışmazlığına  səbəb  ola  bilər.  Həll  olunan  liflərin 

qəbul  edilməsi  mədəni  boşaldaraq  qan  şəkərinin  ni-

zamlanması  baxımından  da  əhəmiyyətlidir,  çünki  qan 

şə

kərindəki qəfil dəyişikliklər həyat üçün  riskləri olan 

problemlərlə  nəticələnə  bilər.  Qidalanmaları  lif  baxı-

mından  zəngin  olan  cəmiyyətlərin  xərçəng  və  infarkt 

problemləri ilə daha az üzləşdiyi müəyyənləşdirilib. 

Həll olunan və həll olunmayan liflərin hər ikisinin 

birlikdə olması isə sağlamlıq üçün ayrı bir üstünlükdür: 

hər iki lif növünün birgə olmasının xərçəngin qarşısını 

almaqda  tək  olan  liflərə  nisbətən  daha  təsirli  olduğu 

müəyyən edilib. Əncirdə hər iki lif növünün – həm həll 

olunan,  həm  də  həll  olunmayan  –  birgə  olması  bu 

meyvəni çox əhəmiyyətli bir qidaya çevirir. 

Corc  Vaşinqton  Universitetinin  Tibb  Mərkəzin-

dəki  Xəstəliklərdən  Qorunmaq  Institutunun  (ABŞ) 

rəhbəri  dr.Oliver  Alabaster  əncirdən  belə  bəhs  edir: 

“…Burada  həqiqi  mənada  sağlam  və  çox  lif  nisbətinə 

malik  bir  qidanı  əlavə  etmək  imkanı  var.  Əncirləri  və 

başqa  çox  lif  balansına  malik  olan  qidaları  intensiv 

olaraq  qəbul  etmək…ömür  boyu  sağlamlığınız 

baxımından əhəmiyyət kəsb edir”. 

Kaliforniya  Əncir  stehsalı  qurumuna  (California 

Fig  Advisory  Board)  görə,  meyvə-tərəvəzdəki  antiok-

sidantlar  insanları  bir  çox  xəstəliklərdən  qoruyurlar. 

Antioksidantlar  bədənimizdəki  kimyəvi  reaksiyalar 

nəticəsində yaranan və ya kənardan qəbul edilən zərərli 

maddələri  (sərbəst  radikalları)  təsirsiz  hala  gətirir  və 

hüceyrənin məhvinin qarşısını alır. 

Skrenton  Universiteti  (ABŞ)  tərəfindən  aparılan 

tədqiqatda  müəyyən  edilib  ki,  başqa  meyvələrə  nisbə-

 

215

tən  quru  əncir  antioksidant  baxımından  zəngin  fenol 

tərkibinə daha çox malikdir. Fenol mikroorqanizmlərə 

öldürücü  (antiseptik)  bir  maddə  kimi  təsir  edir. 

Alimlərin  bildirdiyinə  görə,  əncirdə  fenolun  miqdarı 

başqa meyvələrlə müqayisədə daha çoxdur. 

Nyu-Cersidəki (ABŞ) Ratgers Universiteti tərəfin-

dən aparılan tədqiqatda isə quru əncirin tərkibində olan 

omeqa-3,  omeqa-6  yağ  turşuları  (EFA:  Essential  fatty 

acids:  bədən  üçün  zəruri  yağlar)  ilə  fitosterol 

(bitkilərdə  mövcud  olan  yağvari  maddə)  sayəsində 

xolesterini  aşağı  salan  xüsusiyyət  öyrənilib.  Məlum 

olduğu kimi, omeqa-3 və omeqa-6 yağ turşuları bədən-

də  yarana  bilməz,  o  qida  vasitəsilə  qəbul  edilməlidir. 

Bu yağlar ürək, beyin və sinir sisteminin sağlam fəaliy-

yəti  baxımından  xüsusilə  böyük  əhəmiyyətə  malik-

dirlər.  Fitosterol  isə  heyvan  mənşəli  qidalardakı  ürək 

və  damar  sağlamlığı  baxımından  təhlükəli  olan  xoles-

terinin  yolunu  tıxayaraq,  onun  qana  qarışmamış 

bədəndən atılmasını təmin edir. 

Kaliforniya  Əncir  stehsalı  qurumu  tərəfindən 

“sanki  təbiətin  ən  mükəmməl  meyvəsi”  adlandırılan 

ə

ncir  bəşərin  bildiyi  ən  qədim  meyvələrdən  biri  olsa 

da,  o  qida  istehsalçıları  tərəfindən  yenidən  kəşf  edilir. 

Çünki qida dəyərinin yüksək olması və sağlamlıq üçün 

faydası bu meyvəyə xüsusi əhəmiyyət qazandırır. 

Ə

ncir,  demək  olar  ki,  hər  xüsusi  pəhrizin  bir 

hissəsi  ola  bilər.  Əncirin  tərkibində  təbii  yağ,  natrium 

və  xolesterin  olmadığı  və  çox  lif  nisbətinə  malik 

olduğu  üçün,  o  artıq  çəkidən  xilas  olmağa  çalışan 

adamlar  üçün  də  əlverişli  qidadır.  Həmçinin  əncir 

məlum olan bütün meyvələrə nisbətən ən çox minerala 

malik meyvədir. 40 q əncirdə 244 mq kalium (gündəlik 

 

216

ehtiyacın  7%-i),  53  mq  kalsium  (gündəlik  ehtiyacın 

6%-i) və 1,2 mq dəmir (gündəlik  ehtiyacın 6%-i) var. 

Ə

ncirdə  kalsium  nisbəti  çoxdur  və  bu  baxımdan 

meyvələr arasında portağaldan sonra ikinci yerdə gəlir. 

Bir  kasa  quru  əncir  bir  kasa  südlə  eyni  miqdarda 

kalsiumu  təmin  edir.  Əncir  uzunmüddətli  xəstəlikdən 

sonra  sürətlə  sağalmağa  yardımçı  olan,  güc  və  qüvvə 

verən  bir  dərman  kimi  də  dəyərləndirilir.  Fiziki  və 

zehni yorğunluğu aradan qaldırır, bədənə enerji və güc 

verir. Əncirin ən mühüm qida dəyəri bu meyvənin 51-

74%-ni  təşkil  edən  şəkərdir.  Əncir  astma,  öskürək  və 

soyuqdəymə  zamanı  da  müalicə  məqsədilə  qəbul 

edilməsi tövsiyə olunan meyvədir. 

Burada  haqqında  qısaca  danışdığımız  əncirin 

faydaları Allahın insanlar üzərində mərhəmətinin daha 

bir  göstəricisidir.  Rəbbimiz  zövqlə  yeyilən  bu 

meyvənin  tərkibində  insanın  ehtiyac  duyduğu 

maddələri  onun  sağlamlığına  əlverişli  olacaq  bir 

nisbətdə,  sanki  paketlənmiş  şəkildə  istifadəyə  verir. 

Allahın  bu  xüsusi  nemətinin  Quranda  bildirilməsi  də 

ə

ncirin  insanlar  üçün  əhəmiyyətinə  bir  işarə  ola  bilər 

(ən  doğrusunu  Allah  bilir).  Əncirin  qida  dəyərinin 

insanın  sağlamlığı  baxımından  əhəmiyyətinin  yalnız 

inkişaf  edən  tibb  elmi  və  texnoloji  imkanlarla 

müəyyənləşdirilməsi isə əlbəttə, Quranın hər şeyi bilən 

Allahın sözü olduğunun daha bir nümunəsidir. 

 

 

 

 

 

 

 

217

Cədvəl 2. 100 q əncirin tərkibi və qidalılıq dəyəri 

 

Ə

ncirin tərkibindəki 

maddələr 

100 q  

təzə əncirdə 

100 q  

quru əncirdə 

Kaloriliyi (kkal) 

74 

249 

Lif (sellüloza), q 

3 

10 

Yağ, q 

0 

1 

Protein, q 

1 

3 

Şə

kər, q 

16 

48 

Vitamin A (B.V.) 

142 

10 

Vitamin C, mq 

2 

1,2 

Vitamin B

1

, mq 

0,1 

0,1 

Vitamin B

2

, mq 

0,1 

0,1 

Vitamin B

6

, mq 

0,1 

0,1 

Natrium  mq% 

1,0 

10,0 

Kalium  mq% 

232 

680 

Kalsium mq%  

3 

162 

Fosfor  mq% 

232 

67 

Maqnezium  mq% 

17 

68 

Dəmir  mq% 

0,4 

3,07 

Manqan  mq% 

0,1 

0,8 

Selen  mq% 

0,2 

0,6 

Sink  mq% 

0,2 

0,7 

 

Ə