Microsoft Word qurani-kerim-de-qida-kinci-n-r-2015. doc

Balıq suda ölsə, onu yemək haramdır 

 

Balıq suda bir neçə halda ölür: 

1.  Balıq  ov  alətində  müxtəlif  səbəbdən  uzun 

müddət  qalır.  Külək  və  başqa  təbii  səbəblərdən  balıq 

ov  alətindən  vaxtında  çıxardılmır.  Balıq  ov  alətindən 

qaçmağa cəhd  göstərir və  güclü hərəkətlər  edir.  Digər 

tərəfdən, külək və fırtına balığı həddən artıq yırğalayır 

və  ona  mexaniki  zərbələr  vurur.  Bunun  nəticəsində 

 

154

orqanizmdə  maddələr  mübadiləsi  kəskin  dərəcədə 

pozulur.  Orqanizmdə  normadan  artıq  oksidləşməmiş 

maddələr yığılır və balıq ölür. 

2. Ov alətində balıq çox toplanılır. Məsələn, Xudat 

Siyənək  Ovlama  vətəgələrində  bir  nevoda  (tordan  dü-

zəldilmiş  üzən  böyük  ov  aləti)  bəzən  50  tona  qədər 

siyənək  düşür.  Siyənəklər  nevodun  matnasında  (torun 

kisə  şəklində  orta  hissəsi)  yığılır.  Nevod  sahilə  çə-

kildikdə  balıqlar  matnada  yığılır  və  nəhayət  bir-bir-

lərini  möhkəm  sıxırlar.  Orta  qatlarda  qalan  balıqların 

tənəffüs  alması  çətinləşir  və  balıq  suda  ikən  ölür. 

Bəzən  küləyin  güclənməsindən  ov  alətində  ölmüş 

siyənəklər 5-6 saat və daha çox qalır. 

3. Suda oksigenin çatışmaması üzündən balıq ölür. 

Məlum  olduğu  kimi,  balıq  oksigensiz  yaşaya  bilməz. 

Balıqlar  növlərindən  asılı  olaraq  oksigenə  müxtəlif 

tələbat  hiss  edirlər.  Orta  hesabla  suda  oksigenin 

miqdarı 4,5 mq/l-lən az olmamalıdır ki, balıqlar məhv 

olmasın. Su hövzələrində oksigenin az olması balıqlar 

üçün  fəlakətdir.  Ümumiyyətlə,  oksigen  normadan  az 

olanda balıq nə hərəkət edir və nə də qidalanır (yuxuya 

dalır).  Suda  oksigenin  miqdarı  azaldıqca  balıq 

«boğulur» və tələf olur. 

Su  hövzələrində  oksigen  bir  çox  səbəblərə  görə 

azalır.  Oksigenin  azalması  suyun  olduqca  isti  olması 

və yaxud qış zamanı donması, suda çürük bitkilərin və 

ölü  heyvanların  olması,  suyun  dibinin  lilləşməsi,  su 

hövzələrinə məişət, zavod və fabriklərin çirkli sularının 

tökülməsi,  neft  və  başqa  yanacaqların  qarışması  ilə 

ə

laqədardır. 

Ilk  növbədə,  suda  ölmüş  balıqda  botulizm  törədi-

ciləri kəskin dərəcədə inkişaf edir və çoxalırlar. Müəy-

 

155

yən  olunmuşdur  ki,  12-16

0

C  temperaturda  bir  neçə 

saatdan sonra botulizm törədiciləri balığın mədəsindən 

ə

tinə və qanına keçir. Botulizm zəhəri 24 saatdan sonra 

balığın  qanında  və  48  saatdan  sonra  ətində  müşahidə 

olunur. 

Suda  ölmüş  balıq,  quruda  ölmüşə  nisbətən 

fermentlərin  və  mikrobların  təsirinə  daha  tez  düçar 

olurlar.  Bu  da  suda  ölmüş  balığın  ətinin  olduqca  tez 

yumşalması  və  onun  toxumalarının  müqavimətinin 

azalması ilə izah olunur. 

Suda ölmüş balığın tərkibində dərin biokimyəvi və 

mikrobioloji  proseslər  gedir.  Nəticədə  balıq  yeyinti 

üçün yararsız hala düşür. 

Ə

gər balıq sudan kənara düşsə, ya ləpə onu kənara 

atsa, ya su çəkilib balıq quruda qalsa, belə ki, ölümün-

dən əvvəl onu tutsalar, can verəndən sonra onu yemək 

halaldır. Bu məsələnin izahı yuxarıda verilmişdir. Tək-

rarən qeyd etmək istəyirəm ki, ölümü məlum olmayan 

balığı yemək təhlükəlidir. 

Qeyd:  Balıq  haqqında  yuxarıda  verilən  məlumat-

lar  Əliheydər  Mahmudovun  “Quran  və  şəriətdə  ba-

lıq”  (Bakı,  1994)  kitabından  istifadə  olunmaqla 

yazılmışdır. 

 

Balıq haqqında hədislər 

 

Peyğəmbər (s.ə.v.): 

1.  (Daim) balıq əti yemək bədəni korlayır. 

2.  Daim  təzə  balıq  əti  yemək  insanın  ətini 

korlayır. 

Imam Əli (ə): 

1.  (Daim) təzə balıq əti yemək insanın ətini əridir. 

2.  Daim balıq əti yeməyin, o bədəni korlayır. 

 

156

3.  Balıq  əti  az  yeyin  ki,  o  bədəni  zəiflədir, 

bəlğəmi artırır və nəfəs almağı çətinləşdirir. 

4.  (Daim)  balıq  əti  yeməyin  ki,  o  bədəni  vərəmə 

giriftar edər. 

5.  Balıq əti az yeyin ki, onun əti bədəni zəiflədir, 

bəlğəmi artırır və nəfəs almağı çətinləşdirir. 

Imam  Baqir  (ə):  Bu  balıq  əti  gözün  pərdəsi  üçün 

pisdir. 

Imam Sadiq (ə): 

1.  Üç şey kökəldir və üç şey arıqladır. Arıqladan-

lar: yumurta, balıq və təzə xurma yeməyə adət etmək. 

2.  (Daim) balıq əti yemək bədəni əridir. 

3.  Allahın Rəsulu (s.ə.v.) balıq əti yeyəndə deyər-

di: “Allahım! Bunu bizim üçün bərəkətli et, bizə bun-

dan da faydalı qidalar nəsib et”. 

Imam Kazim (ə): 

1.  Balıq  yeyin.  Əgər  onu  çörəksiz  yesəniz, 

doyuzdurar, çörəklə yesəniz, həzm etdirər. 

2.  (Daim) təzə balıq əti yemək bədəni xarablayır. 

3.  (Daim)  təzə  balıq  əti  yemək  gözlərin  piyini 

xarablayır. 

Diqqət:  Daim  balıq  əti  yeməyi  qadağan  edən  hə-

dislərin  sənədlərinin  zəif  olmasına  baxmayaraq,  on-

ların  sayının  çoxluğu  tədqiqatçılarda  həmin  hədislərin 

sadirliyinə  bir  növ  güman  yaradır.  Hərçənd  ki,  qəti 

fikir  bildirmək  üçün  elmi  və  təcrübi  tədqiqatın  apa-

rılması zəruridir. 

Imam Rza (ə): Gərək…eyni vaxtda balıqla yumur-

tanı yeməyəsən. Onlar bir yerdə olanda qulunc, babasil 

yeli və diş ağrısı yaradırlar. 

“Kafi” - Səid ibn Imam Sadiqin (ə) yaxın adamla-

rının birindən: Imam (ə) xurma gətizdirib yedi və dedi: 

 

157

“Xurma  yeməyə  meylim  yox  idi,  sadəcə,  balıq  əti 

yemişdim”. 

Sonra dedi: “Hər kəs axşam balıq əti yesə və onun 

arxasınca  bir  neçə  xurma  və  ya  bal  yemədən  yatsa, 

səhərə kimi iflicin əlamətləri özünü büruzə verəcək”. 

Imam Cəfər Sadiq (ə) buyurub:  

1.  “Balıq  əti  çox  yemək  vərəm  xəstəliyinə  səbəb 

olar”. 

2. “Təzə balıq əti yemək bədəni əridər”. 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

158

ŞƏ

FA   MƏNBƏYI   ZEYTUN 

 

“Qurani-Kərim”də 

diqqətimizi 

cəlb 

edən 

qidalardan  biri  də  zeytundur.  Son  dövrlərdə  aparılan 

araşdırmalar  zeytunun  təkcə  ləzzətli  bir  qida  deyil, 

həm  də  mühüm  bir  sağlamlıq  mənbəyi  olduğunu 

göstərib.  Zeytun  və  zeytun  yağı  haqqında  “Qurani-

Kərim”in 7 surısinin 9 ayəsində zeytun və zeytun yağı 

haqqında Allah kəlamı buyrulmuşdur. 

 

“Qurani-Kərim”də zeytun və zeytun yağı   

haqqında ayələr 

 

Sıra  

Sayı 

Surənin 

nömrəsi 

Surənin adı 

Ayələrin nömrəsi 

1 

6 

ə

l-Ənam 

99,  141 

2 

12 

Yusif 

49 

3 

16 

ə

n-Nəhl 

11 

4 

23 

ə

l-Muminun 

20 

5 

24 

ə

n-Nur 

25, 35 

6 

80 

Ə

bəsə 

29 

7 

95 

ə

t-Tin 

1 

 

“Allah  göylərin  və  yerin  nurudur.  (Kainatı  ya-

radıb ona nur verən, yer və göy əhlinə haqq yolu gös-

tərən  xaliqdir).

  Onun  (Peyğəmbərimizin  və  möminlə-

rin  qəlbində  olan)

  nuru,  içində  çıraq  olan  bir  tax-

çaya  bənzər;  taxçadakı  o  çıraq  bir  qəndilin  için-

dədir,  o  qəndil  isə,  sanki  parlaq  bir  ulduzdur.  O 

çıraq  nə  şərqdə,  nə  də  qərbdə  (aləmin  ortasında) 

olan  mübarək  bir  zeytun  ağacından  yandırılır...”. 

(ən-Nur, 24/35). 

Yuxarıdakı  ayənin  əslində  «mubarəkətin  zeytunə-

 

159

tin»  ifadəsi  ilə  zeytun  “bərəkətli,  müqəddəs,  faydalı, 

saysız xeyir verən” mənalarına gələn mübarək sifəti ilə 

qeyd edilmişdir. “Zeytuha” ifadəsi ilə bildirilən zeytun 

yağı başqa qatı  yağların  əksinə olaraq bütün mütəxəs-

sislər  tərəfindən  başda  ürək  və  qan-damar  sağlamlığı 

olmaqla  ən  çox  tövsiyə  edilən  yağ  növü  kimi  tanınır. 

Zeytun  yağının  sağlamlıq  baxımından  faydalarını  bu 

cür qeyd edə bilərik. 

 

Ürək və qan-damar sağlamlığına faydası 

 

Zeytun  və  zeytun  yağındakı  yağ  turşularının  ək-

səriyyəti  doymamış  yağ  turşularıdır.  Belə  yağlarda 

xolesterin  olmur.  Buna  görə  də  zeytun  yağı  qandakı 

xolesterin səviyyəsini qaldırmır, əksinə, onu nəzarətdə 

saxlayır.  Bundan  başqa,  zeytun  yağının  tərkibində 

bədən  üçün  zəruri  olan  (EFA:  essential  fatty  asit) 

omeqa-6 yağ turşusu (linolen turşu) var. Buna görə də 

səhiyyə  təşkilatları  (Dünya  Səhiyyə  Təşkilatı  WHO) 

damar kirəcləşməsi, şəkər xəstəliyi faizinin çox olduğu 

cəmiyyətlərdə 

istifadə 

edilən 

yağlardakı 

yağ 

turşusunun  ən  az  30%-nin  omeqa-6  yağ  turşusu 

olmasını tövsiyə edir. Bu da zeytunun dəyərini yüksək 

səviyyədə artırır. 

Bu sahədə aparılan tədqiqatlar 1 həftə boyunca hər 

gün  25  ml  –  təxminən  2  xörək  qaşığı  –  təbii  zeytun 

yağı  qəbul  edən  insanların  daha  az  LDL  (pis  xoles-

terin)  və  daha  yuxarı  antioksidant  səviyyələri  göstər-

diyini təsdiqləyib. Antioksidantlar bədənimizdəki “sər-

bəst radikallar” adlı zərərli maddələrin zərərsizləşdiril-

məsi  və  hüceyrəyə  zərər  verilməsinin  qarşısının  alın-

ması  baxımından  çox  zəruridir.  Zeytun  yağından  isti-

fadənin  xolesterinin  səviyyəsini  aşağı  salması  və  ürək 

 

160

xəstəliklərinin  qarşısını  alması  bir  çox  araşdırmalarla 

da təsdiq edilib. 

Zeytun  yağı  qanda  dövr  edən  LDL  adlı  zərərli 

xolesterinin  səviyyəsini  aşağı  saldığı,  HDL  adlı 

xolesterin səviyyəsini isə yüksəltdiyi üçün ürək və qan-

damar  xəstələrinə  dərman  kimi  tövsiyə  edilir.  Ürək-

damar xəstəliklərinə çox rast gəlinən ölkələrdə əksərən 

yüksək xolesterin səviyyəsinə malik doymuş yağlar iş-

lədilir. Bununla yanaşı, zeytun yağı bədəndəki omeqa-

6  turşusunun  omeqa-3  yağ  turşusuna  nisbətini  də 

pozur. Omeqa-3 və omeqa-6 yağ turşularının müəyyən 

səviyyədə  qəbul  edilməsi  çox  vacibdir.  Çünki  bu 

nisbətin  pozulması  immunitet  və  ürək  xəstəlikləri,  o 

cümlədən  xərçəng  xəstəliyi  kimi  bir  çox  xəstəliklərin 

inkişafına  gətirib  çıxarır.  Məhz  buna  görə  də  bir  çox 

insanlar  zeytun  yağı  ilə  şəfa  tapırlar.  Amerika  Ürək 

Cəmiyyəti  ürək  xəstəlikləri  riskini  azaltmaq  üçün 

doymamış  turşulu  yağ  pəhrizinin  30%-ni  az  yağlı 

pəhrizə alternativ ola biləcəyini bildirir. 

“(Allah) Onunla (o su ilə) sizin üçün əkin (taxıl, 

bitki)

,  zeytun,  xurma,  üzüm  və  bütün  (başqa)  mey-

vələrdən  yetişdirir.  Düşünüb-daşınanlar  üçün  bun-

da  (Allahın  vəhdaniyyətini  sübut  edən)  dəlillər  var-

dır!” (Ən-Nəhl 16/11). 

 

Xərçəng xəstəliyinin qarşısının alınması 

 

“The  Archives  of  Internal  Medicine”  jurnalında 

dərc  olunan  bir  tədqiqat  əsəri  yüksək  nisbətdə 

doymamış yağ istifadə edən qadınların döş xərçənginə 

düçar olması riskinin az olduğunu göstərmişdir.  

Nyu-Yorkda Buffalo Universiteti tədqiqatçılarının 

apardığı  başqa  bir  çalışmada  isə  bitki  yağlarından  biri 

 

161

kimi  zeytun  yağının  B-sitosterolun  prostat  xərçəng 

hüceyrələrinin  yaranmasının  qarşısını  almaqda  kömək 

etdiyi bildirilir. Tədqiqatçılar B-sitosterolun hüceyrələ-

rin bölünməməsi əmrini  verən hüceyrədaxili xəbərləş-

mə  sistemini  gücləndirdiyi,  bununla  da  hüceyrə  böyü-

məsi  nəzarətdən  çıxmadan  xərçəngin  qarşısının  alına 

biləcəyi nəticəsinə gəliblər. 

Oksford Universitetinin həkimləri tərəfindən aparı-

lan  sonuncu  araşdırmada  da  zeytun  yağının  bağırsaq 

xərçənginə  qarşı  qoruyucu  xüsusiyyətə  malik  olduğu 

aşkar  edilib.  Həkimlər  zeytun  yağının  bağırsaq  xərçən-

ginin başlamasının qarşısını almaq üçün mədədəki turşu 

ilə  reaksiyaya  girdiyini  kəşf  ediblər.  Oksford  tədqi-

qatçıları zeytun  yağının öd turşusu miqdarını azaldaraq 

və  DAO  (diamin  oksidaz  adlı  ferment)  səviyyəsini 

yüksəldərək anormal hüceyrə artımına və xərçəngə qarşı 

qoruyucu olduğunu da üzə çıxarıblar. 

 

Artritin (oynaq iltihabı) qarşısının alınması 

 

Tədqiqatçıların  hesabatlarına  görə,  bol  miqdarda 

zeytun yağı və bişmiş tərəvəz yeyən insanların oynaq-

larındakı şişmə, qızartı və ağrıya (xroniki iltihablanma-

ya) səbəb olan revmatizmal artrit keçirmək riski azalır. 

 

Sümüyün inkişafına kömək etməsi 

 

Zeytun  yağının  tərkibindəki  E,  A,  D  və  K  vita-

minləri uşaqların və yeniyetmələrin sümüyünün inkişa-

fına  kömək  etməsi,  kalsium  miqdarını  sabitləşdirərək 

sümükləri gücləndirməsi baxımından çox vacibdir. Bu 

yağlar  yaşlılara  da  xüsusi  tövsiyə  edilir,  çünki  həzm 

olunması  asandır  və  minerallarla  bədəndə  istifadəsinə 

 

162

kömək  edir.  Həmçinin  sümük  mineralizasiyasını  (mi-

neralların  sümüklərdə  çökməsi)  hərəkətə  keçirərək, 

kalsium  itkisinə  əngəl  olur.  Sümüklər  orqanizmin 

mineral  quruluşunun  anbarını  yaradır  və  sümüklərdə 

mineral  yığımı  olmayanda  sümük  yumşalması  kimi 

ciddi  problem  əmələ  gəlir.  Bu  baxımdan  zeytun 

yağının skelet quruluşuna çox müsbət təsiri var. 

 

Qocalmağın qarşısını alır 

 

Zeytun yağının tərkibindəki vitaminlər hüceyrələri 

təzələmək  xüsusiyyətinə  malik  olduğu  üçün  ondan 

qocalığın  qarşısının  alınmasında  da  istifadə  edilir, 

çünki  zeytun  yağı  dərini  qidalandırır  və  qoruyur. 

Qidalar  bədənimizdə  enerjiyə  çevrilərək  oksidant  adlı 

bəzi maddələr ortaya çıxır. Zeytun  yağı özündə ehtiva 

etdiyi çoxsaylı antioksidant maddələrlə bədənin zərərli 

maddələrlə  zədələnməsinin  qarşısını  alır,  hüceyrələri-

mizi təzələyir, toxuma və orqanlarımızın yağlanmasını 

ləngidir.  Zeytun  yağı bədənimizdəki hüceyrələrə zərər 

verən,  onları  qocaldan  «sərbəst  radikallara»  təzyiq 

edən E vitamini baxımından da zəngindir. 

 

Uşaqların inkişafına müsbət təsiri 

 

Zeytun  və  zeytun  yağı  tərkibində  olan  linolen 

turşusuna  (omeqa-6  yağ  turşusu)  görə  təzə  doğulmuş 

körpələr,  inkişaf  mərhələsində  olan  uşaqlar  üçün  çox 

faydalı  bir  qidadır.  Linolen  turşusunun  az  olması 

uşağın  inkişafının  ləngiməsinə  və  bəzi  dəri 

problemlərinin  yaranmasına  səbəb  ola  bilər.  Zeytun 

yağında  bədənimizdə  olan  zərərli  maddələrin  təsirinin 

qarşısını  alan  antioksidant  elementlər  və  insan  üçün 

böyük  əhəmiyyət  kəsb  edən  yağ  turşuları  var.  Bunlar 

 

163

da  hormonlara  dəstək  olur  və  hüceyrə  zərinin  əmələ 

gəlməsinə kömək edir. Zeytun yağı ana südündəki yağ 

turşusu  nisbətinə  oxşayır,  bununla  bərabər  bir  çox 

doymamış tərkiblərə də malikdir. 

Zeytun  yağı  insan  bədəni  tərəfindən  əldə  edilə 

bilməyən,  həmçinin  bədənin  zəruri  ehtiyac  duyduğu 

ə

sas  yağlı  turşular  baxımından  kifayət  edəcək  bir 

mənbədir.  Bu  amillər  zeytun  yağını  təzə  doğulan 

körpələr  üçün  çox  faydalı  maddəyə  çevirir.  Doğuşdan 

ə

vvəl və sonra körpə beyninin və sinir sisteminin təbii 

inkişafına  müsbət  təsiri  olduğuna  görə,  mütəxəssislər 

tərəfindən  analara  məsləhət  görülən  yeganə  yağ  yenə 

zeytun  yağıdır.  Bu  yağ  ana  südündəkinə  yaxın 

miqdarda  linolen  turşusu  ehtiva  edir.  Bununla  yanaşı, 

yağsız  inək  südünə  zeytun  yağı  əlavə  ediləndə,  o  ana 

südü qədər təbii bir qida xüsusiyyəti qazanır. 

 

Təzyiqi aşağı salması 

 

“The  Archives  of  Internal  Medicine”  jurnalının 

2000-ci  il  27  mart  tarixli  sayında  dərc  olunan  bir 

araşdırma zeytun  yağının yuxarı qan təzyiqinə müsbət 

təsirini  bir  daha  vurğulamışdır.  Bundan  başqa,  zeytun 

yağının  yarpağından  təzyiqi  aşağı  salan  dərmanlar 

hazırlanır. 

 

Daxili orqanlara faydası 

 

Isti  və  ya  soyuq  halda  qəbul  edilməsindən  asılı 

olmayaraq  zeytun  yağı  mədə  turşusunu  azaldaraq 

mədəni  qastrit  və  xora  kimi  xəstəliklərdən  qoruyur. 

Bununla  yanaşı,  öd  ifrazatını  sürətləndirərək  onun  ən 

mükəmməl hala gəlməsini təmin edir. Öd kisəsinin bo-

 

164

ş

alma fəaliyyətini nizamlayır və öd daşı riskini azaldır. 

Tərkibindəki xlor sayəsində də qaraciyərin çalışmasına 

kömək  edir.  Bununla  da  bədənin  tullantılardan  xilas 

olmasını  asanlaşdırır.  Bunlardan  başqa,  beyin,  aorta 

damarlarının da sağlamlığına müsbət təsir göstərir. 

Zeytun  yağı  bütün  bu  xüsusiyyətlərinə  görə  son 

dövrlərdə  mütəxəssislərin  diqqətini  cəlb  edir. 

Mütəxəssislərin izahlarından bir qismi ilə tanış olaq. 

Sağlamlıq  və  qidalanma  sahəsində  nüfuzlu  şəxs-

lərdən  biri  sayılan,  “Qida  əczaxanası”  (“The  Food 

Pharmacy”)  və  “Qidalar  –  möcüzəli  dərmanlarımız” 

(“Food – Your Miracle Medicine”) kitablarının müəlli-

fi,  SNN  telekanalının  mükafatlı  müxbiri,  beynəlxalq 

köşə yazarı olan Jan Karper:  

“Italiyada  aparılan  yeni  tədqiqatlar  nəticəsində 

zeytun  yağının  özündə  LDL  xolesterinin  arteriya 

damarlarına  tıxac  yaratmaq  xüsusiyyəti  də  daxil 

olmaqla  bəzi xəstəlik mərhələləri  ilə  döyüşən  …  anti-

oksidantlar ehtiva etdiyini aşkarlayıb”. 

Pəhriz və qidalanma mütəxəssisi Pet Beird:  

“Zeytun yağının hərtərəfliliyi…onun bədənin sağ-

lamlığına  olan  faydası  haqqında  öyrənəcəyimiz  daha 

çox şey var”. 

Harvard  Universitetinin  xalq  sağlamlığı  məktəbi 

epidemiologiya bölümü başqanı dr. Dimitrios Triçopu-

los:  

“Amerikalı qadınlar doymuş yağların əvəzinə daha 

çox  zeytun  yağı  istifadə  etsəydilər,  döş  xərçəngi 

riskində  50%  qədər  azalma  baş  verə  bilərdi…  Zeytun 

yağı  bəzi  bədxassəli  şiş  növlərinə  –  prostat,  döş, 

onurğa, pulcuqlu hüceyrə və qida borusu şişlərinə qarşı 

qoruyucu təsirə malikdir”. 

 

165

Mayami  Universitetinin  (ABŞ)  tibb  fakültəsindən 

D.Pek:  

“Zeytun 

yağının 

siçovullardakı 

immunitet 

sistemini gücləndirdiyi sübut olunmuşdur…”. 

Milan  Universiteti  əczaçılıq  fakültəsindən  Bruno 

Berra:  

“Təbii  yolla  süzülmüş  zeytun  yağının  tərkibində 

olan  LDL  oksidasiona  olan  müqavimətini  aydın 

şə

kildə artırır”. 

II  Federiko  Universitetinin  daxili  və  metabolizma 

xəstəlikləri  kafedrasından  A.A.Rivelles,  G.Rikardi, 

M.Mançini:  

“Zeytun  yağı  insulin  müqavimətinin  qarşısını  alır 

və  qandakı  qlükozanın  daha  yaxşı  nəzarətini  təmin 

edir”. 

Neapolitan  Universiteti  tibb  və  kimya  fakültə-

sindən Patrisia Qaletti:  

“Zeytun  yağı  polifenollarının  qida  kimi  qəbul 

edilməsi  reaktiv  oksigen  metabolitlərlə  bağlı  xəstəlik 

riskini  azalda  bilər  –  mədə-bağırsaqla  bağlı  bəzi 

xəstəliklər  və  damarların  tıxanması  kimi.  Zeytun  yağı 

insan eritrositlərini oksidativ təhlükədən qoruyur”. 

Harvard Universitetinin xalq səhiyyəsi kafedrasın-

dan Frank Saks:  

“Zeytun yağından ibarət olan zəngin qida rasionlu 

pəhriz  ifrat  kökəlməyi  nəzarətdə  saxlamaqda  və 

müalicə  etməkdə  az  yağlı  qida  rasionundan  ibarət 

pəhrizdən  daha  təsirlidir.  O  uzunmüddətli  artıq  çəki 

itkisinə  də  səbəb  olur,  bu  halda  çəkini  qorumaq  daha 

asandır…”. 

Göründüyü  kimi,  bu  gün  bir  çox  alimlər  zeytun 

yağını  əsas  qəbul  edən  qidalanma  modelinin  ən  ideal 

 

166

forma  olduğunu  düşünür.  Bu  xüsusiyyətlərinə  görə 

gündəlik  qida  rasionunda  olması  zəruri  olan  ən  əsas 

qidaların  zeytun  və  zeytun  yağı  olduğu  bildirilir. 

Allahın  bir  çox  ayədə  diqqətimizə  çatdırdığı  zeytun 

bitkisinin  faydası  tibbi  bilgilərin  artması  ilə  paralel 

olaraq kəşf edilmişdir.