www.ziyouz.com kutubxonasi
115
chiqib ketgandan beri xavotirlanib o‘ltirdim», deb mening haqimda qilgan tashvishini
gapirdi. Boshqalarni so‘roqqa olib borib qaytarganda tayoqning zarbi bilan o‘zi
yurolmasdan askarlar uni yo‘lovsuyovlar bilan keltirib tashlar ekanlar. Bunday ishlardan
Alloh meni o‘zi saqlamish edi.
B a y t: Yaxshilik kunlarda xudoni hech unutma Sog‘uniy, Boshingga tushsa qora kun, tashlamas u ham sani. Yoshliging o‘tdi, g‘ururlik birla toat qilmading Keksalikda ketdi kuch, solgan imorating qani? Yosh yetibdur qon yutib, g‘am-qayg‘udin ayrilmading, Barchasi haq yo‘lida bilgil xudoning bergani. Oq soqoli haqiga bu Sog‘uniy bechoraga Ko‘rsatib o‘lmasdan burunroq ul Muhammad qabrini. Kim o‘qisa har qachon Sog‘un otaning she’rini, Bir og‘iz Qur’on o‘qib shod aylasin arvohini. Bu kabi jallodlar qo‘lida ziyon zahmatga uchramay, chekinmay, qutilganim uchun
Allohga tashakkur qilib, ko‘p hamdu sanolar aytdim. Shu bilan meni bir yo‘l
chaqirganicha, ikkinchi o‘zlari yo‘qlamagach, u zolim qonxo‘rlar yuzini ko‘rmaganligim
uchun Allohga tashakkurlar qildim. Oradan uch to‘rt kun o‘tar o‘tmas, zindon yo‘ldoshim To‘roxunni so‘roqqa chaqirdilar.
Bundan ilgari ham qiynov qistov ishlarini ko‘rib o‘tkizgan bo‘lishi kerak: «Hay, mening
ishim qanday bo‘lar ekan?», deb jon hovuchlagan kishilarday qo‘rqqanicha ketdi.
«Kemaga tushgan kishining joni bir», deganday yo‘ldoshim qayg‘usi ustiga, insonchilik
ekan, o‘zim ham qayg‘ura boshladim. Oradan uch to‘rt soat o‘tgandan keyin qarasam,
o‘zi aytgandek, bechora To‘roxunni yo‘lab suyab eshik oldiga keltirishib, ichkariga
itarishib yubordi. U gandiraklaganicha kelib, mening oldimga yiqilib tushdi. Qarasam,
ustidan suv quygandek qora terga tushgan ekan. Eshik ortida tinglashib turishlaridan
qo‘rqib, hol so‘rashga ham jur’at qilolmadim. «Xudoyo, bular zulmidan o‘zing
asramasang, ko‘rar kunimiz shul ekan», deb «Lo havla»ni o‘qib, ustida jaldirab o‘ltirdim.
«Mo‘minlar uchun eng og‘ir zamon qaysidur?», deb rasulullohdan so‘raganlarida,
«Haromzodalar xalq ustiga hukmron bo‘lsa», degan mo‘‘jiza so‘zlarini ko‘z oldimizdan
o‘tkazdik. Bu vahshiy yirtqichlar vahshiyona qilgan zulmlarini yoshirib uyalgandan emas,
balki shaytonligidan hech kimga aytmasligi uchun har bir zulm ko‘rgan kishilardan
shartlik tilxat oladilar. «Joningni olaman, dovushingni chiqarma», degandek, bechora
kishilar boshqa so‘roqchilarga ham o‘z ustilaridan o‘tgan nohaq zulmlardan bir og‘iz
gapirolmaydilar.
Shu ahvolga tushib tashqariga chiqilmasdan, kecha kunduzi bilinmagan qorong‘u
uyda hafta o‘n kunni shunday qiyinchiliklar bilan o‘tkazdik. Men kelgan kundan boshlab,
har kuni ikki uch vaqt biz yotgan qamoqxona orqasida qandaydurki bir ayol kishining
yig‘lagan dovushi eshitilgan so‘nggida, tom orqasini dupillatib so‘qqali turadi. «Bu
nimadur?», — deb yo‘ldoshimdan so‘rasam: «Men kelgandan beri shu tom orqasida har
kuni necha qayta yig‘i ovozi chiqadi. Yig‘idan to‘xtar ekan, tom orqasini urib, yana
dovush chiqarib, «Kishi bormi?» degandek chaqirib qo‘yadi. Men ham bunga yarasha
javob qaytaray desam, soqchi askarlardan qo‘rqaman», dedi. Yana bir kuni yig‘i solib
tom qoqib edi, qarasam, soqchi askarlar ko‘rinmagach, To‘roxunni eshik poyloqchi qilib,
orqa tomni gupillatgan so‘nggida: «Siz kim bo‘lasiz?», deb qichqirib edim, «Men
dubbegining xotini bo‘laman, olti oy bo‘ldi shu yolg‘iz uyda qamoqdaman,
qo‘rqqanimdan, yolg‘izlikka chidayolmay, kunda uch to‘rt marta yig‘i solib sizlarga ham
tinchlik bermadim. Boshqa ilojim yo‘q, qandoq bo‘lsa ham xafa bo‘lmanglar», dedi.