«мл т*'1шн» «* иа Alisher Navoiy

«Ul qilsa 
0
‘g ‘ullug‘um havosi,
B o ‘lg‘aymen-u men dog 4 otosi.
Durrum anga zebi torak o ‘lg‘ay,
Inshoalloh muborak o ‘lg‘ay.
Lekin anga sabr ham kerakdur,
Kim shoxi gulum shikastarakdur.
Ham navras erur bu naxli ummid,
Ya’niki, hilol erur bu xurshid.
Ham tab’ida qolmasun maloli,
Ham sarvg'a yetsun e ’tidoli.
Andin s o ‘ng bu xujasta farzand 
Ne komki b o ‘lmish orzumand,
Kelsun dog4 jomi vasl etib no‘sh,
Sarv o clsun-u gul bila hamog‘usYv>, -

---

deb javob qildi. Barcha mehmonlar shodlanishib 
uylariga ravona boldilar.
Bu dam Layli uyda betob yotar ekan, ahvoli 
kundan kun zaiflashib borar, lekin yuragidagi 
ishq o'tini hech kimga oshkor etmay, bog'ga sayr 
qilgani borganida charchab qolganidan behol 
bolgani, isitmaga chalinganini o‘z dardiga sabab 
qilib ko‘rsatardi. Ko'pchilik qarindosh-u do'stlar 
bu so'zlarga ishonardi. Lekin ba’zilar uning be- 
morligi boshqa bir yashirin balo ekanini bilishib, 
g‘am chekishardi. Qizning zaifligi boisidan yaxshi 
xabardor bolgan doya va ba’zi dugonalari Layli 
Ibni Salom haqidagi gaplami eshitib qolsa, ahvoli 
yanadayomonlashishi mumkinligidan xavotirlani- 
shardi. Shuning uchun to y haqidagi gaplarni 
undan yashirishar, unga bildirmaslikka harakat 
qilishardi.
Bir kuni bir necha qarindosh ayollar uni koVish 
uchun kelib, dardini yanada oglrlashtirib ketdilar: 
mehmonlardan biri, qari, hushi kirdi-chiqdi bir 
kampir qizni xursand qilish maqsadida bolib otgan 
so'zlami aytib yubordi: «Ey gul yuzli qizim, aslo g‘am 
yema, erta-indin sihhat topganingda baxting ochilib, 
barcha murodlaring hosil boladi, sening yoring 
boluvchi yigit senga juda munosib. Dugonalaring 
hamma yoqda sening baxtingni orzu qilib gapirib 
yurishibdi», - deb Laylini quvontirishga intildi. Bu 
so'zlami eshitgan bechora qiz ko'ngli buzilib, ahvoli 
yomonlashdi-da, hushidan ketib yiqildi.
Bir qancha vaqt behush bolib yotgan Layli o‘zi- 
ga keldi-yu, kampirdan eshitgan gaplami xotirla- 
di; ahvoli yanada ogirlashib, o'zini olar holatga 
yetishgandek sezdi. Shundan keyin doyasiga yu-

---

zlanib unga yolbordi: «Sendan yashiradigan gapim 
yo‘q. Bir so‘zni eshitib, yuragim yonyapti. Bu so‘z 
ma’nosi senga ham malum, faqat sen ham bu 
gaplami mendan yashiryapsan. Sen bu ishlami 
to'xtatishga qodir emasligingni bilaman, shuning 
uchun sendan xafa emasman. Faqat bir iltimo- 
sim bor: bir dam eshik oldida bolib, huzurimga 
hech kimni kiritmay tursang. Ko‘nglim bezovta, 
gap-so‘zlarga toqatim yo‘q. Odamlar bir zamon o‘z 
holimga qo‘yishsa». Doya qolini ko‘ziga qoydi-da, 
tashqariga chiqib eshikni bekitdi va odamlarga: 
«Bu uydan nariroq turinglar, Layli uxlayapti», -
deb elon qildi.
Layli uyni xoli ko'rgach, yoqasini yirtib, kolcsiga 
urib, timogi bilan badanini yulib, ko'zlaridan qonli 
yosh to lab, oh-faryod cheka boshladi.
«Ey zolim falak, nega menga bunchalar ozor 
beryapsan? Mening niholim shoxlarini sindirib, 
tuproq bilan teng qilding, buning ustiga jafo te- 
shasi bilan uni pora-pora qilishing nimasi? Endi 
bu nihol parchalarini balo o'txonasiga solishdan 
maqsading nima? Men bir yosh nihol bolib, shox- 
larimda tikan-u, atrofimda xas-xashaklar yo‘q edi. 
Shodiyona shoxlarim gul ochib, har tong boshim 
ustida gul sochilardi; barglarimga ofat kuzi ya- 
qinlashmasdi. Kimning ko'ksiga tikan qadab, 
takabburlik qildimki, niholimni ishq shamoliga 
yoliqtirding va sovuq yel bilan uni sindirding. Ishq 
uni hammaning oldida parchalagach, hijron qoli- 
' ga topshirding-da, boshdan oyoglgacha yaralab, 
bolaklarini ham pora-pora qilding. Bu bilan ham 
cheklanmay, ularni g‘am do'zaxiga tashlading. 
Jonimga bu o‘tdan yetayotgan uchqunlar ofat 
chaqmogldir. Ofat o‘tidan menga bir uchqun

---

tushsa, kul bolishdan boshqa choram qolmaydi. 
Bu uchqun jahonga ham tushib yondirib yubora- 
di-yu, tutuni osmoni falakkacha borib yetadi. U ot 
ichida bu zaif g‘amzada xashak, chumoli kabi ojiz 
jismimga do'zax kelib tushsa, ey voh, holi qanday 
bolar ekan? Kimdan qasd olish uchun bu xil yurish 
qilib, ming chaqmoq bilan qasos olmoqdasan?
Men bu tarzda yuz azob-u mashaqqat asiriman, 
bechora zor-u zaifim, ya’ni mening asirim bolgan 
yorimning ahvoli nechuk ekan?
Menga bolgan muhabbati shavqi tufayli oh tort- 
ganida, bu oh uning somondek ojiz jismini uchirib 
ketarmikan? Sochim g'amida azob cheksa, har 
lahzada qanchalar jununi, devonaligi kuchayib 
ketarkin? Qaddim uchun nola qilganida, fig'oni 
qanchalar yuksaklikka ko'tarilar ekan? Faryod 
urib yuzimni ko'rishga intilganida, ko‘z yoshlari 
qanchagullami sochib tashlar ekan?... Lablarimni 
soglnib ko'zidan suv oqizganida, suvdek o'zidan 
ketib qolarmikan? Qoshim egikligidan voy tort- 
ganida qaddi yoy kabi egilarmikan? Kipriklarim 
haqida 
o“y
surar ekan, yuzlab tikanlar ichida qol- 
gan ko'ngli ne holga tusharkin? Ko'zlarim haqida 
oyiaganida, oq bilan qorani ajrata olmay qolar­
mikan? Qirg'ovul kabi yurishlarimni eslaganida, 
mening tuzoqlarimga asir bolarmikan?