38.Молиявий ренталар нима?Hamma toiov a’zolari ijobiy miqdorlardan tashkil topgan, ikki
toiov orasidagi vaqt intervali teng boigan toiovlar qatori moliyaviy
renta yoki annuitet deyiladi.
Renta tarkibiga kiruvchi har bir to‘langan to‘lov (pul) renta
a’zosi, to‘lovlar orasidagi vaqt — renta davri, to‘lovlarning umumiy
vaqti — renta muddati deb ataladi.
Rentalar to‘lov soni va ustama yozish bo‘yicha yillik (1 yilda bir
marta to'lanadi) va R-muddatli (R-yil ichidagi to'lovlar soni) rentalarga bo‘linadi. Bular umumiy ko'rinishda diskret rentalar deyiladi.
Moliyaviy amaliyotda shunday to‘lovlarni uchratish mumkinki, ular
juda tez-tez amalga oshiriladi, shuning uchun bunday to'lovlar
uzluksiz rentalar deb nomlangan.
A’zolarining miqdori bo'yicha rentalar doimiy (renta a’zolarining
miqdori bir xil) va o'zgaruvchan turlarga bo‘linadi (ularda a’zolar
miqdori vaqt bo'yicha o‘zgaradi).
To‘lash ehtimoli bo‘yicha rentalar to‘g‘ri va shartli turlarga
bo'linadi. To‘g‘ri rentalar hech qanday shartsiz to'lanadi, misol
uchun kreditni qoplashda. To‘g‘ri renta a’zolari soni oldindan aniq
bo‘ladi. Shartli rentalarda to‘lov hodisa ro‘y beigandan so‘ng to‘lanadi.
Bunga sug‘urta to'lovlari yorqin misol bo‘lishi mumkin. Renta a’zolarining soni bo'yicha rentalar chegaralangan va chegaralanmagan yoki uzluksiz turlarga bo'linadi. Rentaning oxirgi turiga
muddatsiz obligatsiyalar misol bo‘la oladi.
Renta muddatining boshlanishi yoki umuman renta ishining
boshlanishiga qarab tezkor va kechiktirilgan yoki muddati o‘tgan
turlarga bo'linadi. Masalan, kreditni qoplash bo‘yicha imtiyozli
muddat tugagandan keyingi to'lovlar (ular yangi foizlar bilan
toianadi) muddati o'tgan rentalar deyiladi.
To'lovlar renta davrining oxirida amalga oshirilsa, tegishli rentalar odatiy yoki postnumerando, boshida — prenumerando deb nomlanadi.
Rentaning oshgan summasi va hozirgi (keltirilgan)1 miqdori
moliyaviy rentalaming umumlashtiruvchi ko‘rsatkichlari hisoblanadi.
Rentaning oshgan summasi deganda biz renta a’zolarining (foizlar qo‘shilgan holda) renta muddati oxiridagi yig‘indisini tushunamiz
