Mövzular üzrə saatların bölgüsü

Turizm fəaliyyətində ümumi elmi metodlarının əhəmiyyəti

Turizmin inkişaf prossesi vəhdəklik və əksliklərin mübarizəsi qanunu ilə bağlıdır, hansıki turizmin daxili məzmununun açılması və hərəkətverici qüvvələrin və mənbənin barəsində suala cavab verir. Turizm ictimai təzahür kimi qarşı tərəfləri xassələri, tərəfləri özündə birləşdirir. Turizmin sosial prosses kimi xidmət bazarında fəaliyyət növləri və əks ictimai-iqtisadi prosses olaraq xarakterizə olunur. Turizmin qarşı tərəflərinin qarşılıqlı fəaliyyəti- bu və onlar arasında birlik və mübarizəsidir.

Turizm dövlət iqtisadiyyatının tərkib hissəsidir ki, hansıki, onunn strategiyasına , maddi-texniki vəsaitlərinin tətbiqi və onlardan istifadəyə təsir göstərir. Bu zaman ölkənin regionlarının strategiyasını nəzərə almaq vacibdir, hansıki, birinci növbədə bunlara üstünlük veriləcək. Turizm xidməti bazarında əsas ziddiyyətlərdən biri rəqabətliliyin olmasıdır. Onlardan arasındakı ziddiyyət bu və ya digər tərəfdən imkanlarının üstünlüyünün yaranması ilə həll olnunr. Bu ziddiyyətin məzmununun açılması- turizm müəssələrinin birinin iqtisadi üstünlüyünün müəyyən mərhələdə üzə çıxarılmasıdır. Turizm müəssələrinin rəhbərliyinə bu tendensiyaların dəyişilmə imkanlarını nəzərə almaq lazımdır, fəaliyyətinin təkmilləşdirilməsi yolunu təyin etmək, daim tur məhsulun hazırlanmasına hazır olmaq lazıımdır.
Turizmin inkişafı dövlətin iqtisadiyyatının isə elmi-texniki potensialının inkişafının səviyyəsindən asılıdır.
Haı-hazırda turist strukturları böyük iqtisadi və elmi-texniki potensiala malik deyildir. Bu zidiyyətlər regionlarda və bütövlükdə ölkədə mərhələli məqsədyöpnlü inkişaf proqramlarının hazırlanması və reallaşdırılması yolu ilə həll olunur. Elmi-tədqiqatlarının nəticəsində müxtəlif tərəflər arasındakı ziddiyyətləri həll etmək olar, üsulların və formaların təkmilləşdirilməsi, mütəxəssislərin öyrədilmə metodları daha aktiv formada yanaşmasını təmin edən. Məsələn: kruiz turizmi seqmentində. Turist firmasının fəaliyyəti barədə qərar qəbul edərkən menecerlər rəqiblərin təyin olunmasına, gəlirin əldə olunmasına çalışırlar.
Turizmin xüsusiyyətləri bazarında tur müəssisələrin arasında baş vermiş ziddiyyətlərin inkişaf tendensiyalarının açılması vacib mərhələ hesab olunur. Xidmət bazarında öz potensialından istifadə etmək zəruridir, ona görə ki, fasiləsiz olaraq rəqiblərlə “görüşmək” qaçınılmazdır.
Çoxlu sayda tur müəssisələrin meydana gəlməsi rəqiblərin sayının kəskin artmasına və istehlakçı uğrunda mübarizənin kəskinləşməsinə gətirib çıxarır. Bunun nəticəsində bazarda stabilləşmə şəraitində az sayda güclü tur müəssisələrin möhkəmləşməsi baş verir, zəiflər sıxşdırıldı, monopolist oldular. Bu prossesə dövlət tərəfindən maneələr yoxdur. Belə ki, qanunvericilik bazarı hələlik hazırlanmamışdır. Buna görə də bazarın vəziyyətini qiymətləndirərək monpoliyanın ləğv olunması üçün obyektiv şəraitlərinin olmaması nəzərə alaraq bəzi tur müəssisələr özlərinin xidmət bazarında aqresitv aparırlar.
Tur müəssisələr bir-birlərinə qarşı dayana, bir-birilərinin mövqelərinin bazarda zəiflədə bilərlər. Müəssisələr arasında qarşıdurmada biri digərindən personalın aktivliyi, ehtiyat resurslarının olmasından irəli gələrək biri digərindən güclü ola bilər.
Turbiznesdəki ziddiyyətlərin kəskinləşməsi tez və ya gec onların həll olunması, müəssisələrin yeni kəşfiyyat münasibətlərin keçidi ilə nəticlərinin menecerlər ziddiyətlərin əlamətlərini üzə çıxarmalı və bacarıqla onları neytrallaşdırmalıdırlar. Məsələn, turməhsulun irəlilədilməsində başlıca məqsəd rəqiblərdən yan keçməlidir ki, o özündə əks tendensiyaları saxlayır. Bir tərəfdən turizm xidmətləri bazarında uğurlar əldə etmək lazımdır, iqtisadi rentabelliyi artırmaq, digər tərəfdən vaxt itkisindən azad olmalı, hansıki, az vacib olmayan faktor hesab olunur, əks halda rəqiblər qabaqlaya bilər.
Rəqiblər tərəfindən daimi risk və təhlükə şəraitində adi vasitələrdən istifadə etməklə turist xidmətləri bazarında biznesin aparılması imkanı müəssisənin nailiyyət əldə etməsi üçün metodların seçilməsində ziddiyyətlər doğurur. Bazarda stabil işinin təmin olunması üçün ekskuliziv turməhsulun yaradılması tələb olunur. Qarşıda ziddiyyətlər- turməhsulun yaradılması zəruriyyəti rəqibləri keçmək, mümkün risk təhlükəsi, bu məhsulun tam reallaşmaması. Bu iki qarşılıqlı istisna olunmayan tələbləri birləşdirmək- çətin işdir. Bu ziddiyyətin həll olunması aşağıdakından ibarətdir: elə turməhsul yaratmaq lazımdır ki, eyni vaxt cəld fəaliyyəti təmin etsin və qiymətlərinin aşağı düşməsinə səbəb olsun.
Turbiznesdəki zidiyyərlər təkcə obyektiv prosseslərin inkişafı mənbəyi deyil, eyni zamanda biliklərin təkmilləşdirilməsidir, belə ki, ziddiyyətlər toplanmış bilik və praktikanın cəmi arasında üzə çıxır.
Hərçənd menecerin bilikləri təbiət haqqında düzgün təsəvvürlər verir. Lakin natamam olaraq qalır. Turizm, hər hansı inkişafın səviyyəsinə çatmayıb, çoxsahəli dəyişikliklər tükənməz əksini vermir, hansı ki, bazar şəraitində onun forma və üsullarında fasiləsiz olaraq baş verir. Bu mənada turizmdə gələcək inkişaf və zənginləşmədə bir çox xüsusi nizam-intizamın vacibliyi əsasdır.
Obyektiv fəaliyyətin ziddiyəti bu və ya digər prossesin müxtəlif baxış və anlamının qnoseoloji əsasıdır. Bun görə də, mübarizə təkcə müxtəlif deyil, bəzən əks fikirlərin olduğu zaman yaranır. Elmdə fikirlərin mübarizəsi həqiqiliyin və tanınmasının ziddiyyətlərinin əks olunması, onun inkişafının vacib qanunauyğunluqlarından birini təşkil edir. Harada mübarizə yoxdursa, müxtəlif fikirlərin toqquşması yoxdursa, orada elmin də inkişafı yoxdur. Turizm barədə elmiin inkişafının zəruri şərtləri sərbəst diskussiyalar təşkil edir, hansı ki, yetişmiş problemlərin yaradıcı həllinə təsir göstərir.
Tanınmanın ziddiyyəti ondan ibarətdir ki, ziddiyyətli həqiqəti formaloqik ziddiyyətsiz formada üzə çıxarmaq zəruridir. Ziddiyyət- o elə qurulmalıdır ki, nəzəriyyənin bir vəziyyəti digəri ilə ziddiyyət təşkil etməsin. Ziddiyyətliyin həlli yolları ziddiyyət təşkil etməyən nəzəriyyə və ziddiyyətli həqiqətin arasında- bu turizmin daimi inkişafına köhnəlmiş qaydaların eniləri ilə əvəz olunmasıdır.
Turizm haqqında elm bir avtoriteti izah edir- hərtərəfli əsaslandırılmış və sübut olunmuş elmi həqiqəti. Onun inkişafının loqikası- fikirlərin mübarizəsi, yaradıcı diskussiyalar, nəzəri və praktiki fəaliyyətlərinin birliyidir. Bacarıqlı, uzaqgörən proqnozlar tədqiqatların müasir metodların tətbiqi ilə hərtərəfli analizin olması elmi nailiyyətlərin sürətlə həyata keçirilməsi- turizmin elmi tədqiqatları zamanı metodologiyanın tələbləridir.