Mövzunun planına daxil olan suallar: Mövzunun planına daxil olan suallar

Bazar münasibətləri şəraitində müəssisələrdə xalis mənfəət hesabına 3 iqtisadi həvəsləndirmə fond yaradılır:

• Bazar münasibətləri şəraitində müəssisələrdə xalis mənfəət hesabına 3 iqtisadi həvəsləndirmə fond yaradılır:

• Yığım fondu;

• Istehlak fondu (maddi həvəsləndirmə) fondu;

• Ehtiyat fondu (risk fondu);

• Müəssisələrdə yığım fondundan aşağıdakı xərclər (mənfəətdən ödənilən) ödənilir.

• - elmi-tədqiqat, layihə, sınaq-təcrübə və s. işlər;

• - yeni məhsulun və texnoloci proseslərin mənimsənilməsi və işlənilməsinin maliyyələşdirilməsi;

• - istehsalın və texnologiyanın təkmilləşdirilməsi xərcləri;

• - fəaliyyətdə olan müəssisələrin texnika ilə yenidən silahlandırılması və rekonstruksiyası;

• - müəssisənin genişləndirilməsi;

• - yeni obyektlərin tikintisi;

• - təbiətin mühafizəsi ilə əlaqədar tədbirlərin həyata keçirilməsi;

• - uzun müddətli kreditlərin silinməsi;

• - uzun müddətli kreditlər üçün faizlərin ödənilməsi və s.\

Yığım fondunun vəsaitləri hesabına bir sıra sosial xərclər də ödənilir. Belə xərclərə aşağıdakılar daxil edilir:

• Yığım fondunun vəsaitləri hesabına bir sıra sosial xərclər də ödənilir. Belə xərclərə aşağıdakılar daxil edilir:

• - sosial-mədəni və məişət əhəmiyyətli obyektlərin xərcləri (müəssisənin balansında olan);
• - qeyri-istehsal təyinatlı obyektlərin tikintisi;
• Müəssisələrdə maddi həvəsləndirmə ilə əlaqədar xərclərə (istehlak fondu) daxildir:
• - mükafatların verilməsi;
• - maddi kömək;
• - veteranlara,təqaüdçülərə və s. birdəfəlik müavinətlərə;
• - yeməkxanalarada ərzağın qiymətinin artması ilə əlaqədar fərq hissənin ödənilməsinə;

• Risk fondunun vəsaiti zərərlərin ödənilməsi ilə yanaşı, aşağıdakı xərclər üçün də istifadə oluna bilər:

• - müəssisədə sosial və istehsal inkişaf üçün əlavə xərclərə;
• - yeni texnikanın tətbiqi ilə əlaqədar xərclər;
• - xüsusi dövriyyə vəsaitinin artırılması;
• - xüsusi dövriyyə vəsaitinin çatışmamazlığının tamamlanması üçün əlavə xərclərə;
• - müəssisənin istehsalının inkişafı ilə əlaqədar olan əlavə xərclərə və s.

IV Sual: Rentabellik və onun müəyyən edilməsi

• IV Sual: Rentabellik və onun müəyyən edilməsi

• Rentabellik göstəricisi müəssisənin fəaliyyətinin gəlirlilik səviyyəsini xarakterizə edir. Bazar münasibətləri şəraitində müəssisələrdə rentabellik göstəricisinin aşağıdakı növlərindən istifadə edilir:

• satışın rentabelliyi;

• məmulatların rentabelliyi;

• müəssisənin əmlakının rentabelliyi;

• dövriyyə aktivlərinin rentabelliyi;

• investisiyaların rentabelliyi;

• xüsusi kapitalın rentabelliyi;

• xərclərin rentabelliyi;

• 1) Xərclərin Rentabelliyi:

• Rx= satışdan mənfəət

• satılan məhsulun

• tam maya dəyəri

• Xərclərin rentabelliyi;(məhsul vahidinə sərf edilən

• xərclərə düşən mənfəət); xarakterizə edir.

2) Satışın Rentabelliyi:

• 2) Satışın Rentabelliyi:

• Rs = satışdan mənfəət * %;

• satışdan əldə edilən gəlir.

• Rs= satışın rentabelliyi; (satışdan əldə edilən gəlirə düşən mənfəət)

• Yuxarıda göstərilən rentabellik göstəriciləri müəssisədə cari xərclərin səmərəliliyini xarakterizə edir.

• Kapitalın rentabelliyi göstəricisi müəssisələrdə və iqtisadiyyatın ayrı-ayrı sahələrində kapitaldan istifadənin səmərəliliyini müəyyən edir. Bu göstərici istehsala qoyulan xüsusi, «borc alınmış və cəlb edilmiş kapitalın gəlirliliyi»ni qiymətləndirməyə imkan verir.

• Müəssisələrdə rentabelliyin yüksəldilməsinin bir sıra yolları var. Məs, maya dəyərinin aşağı salınması; istehsal fondlarından istifadənin səmərəliliyinin yüksəldilməsi; yeni texnikanın tətbiqi; əmək məhsuldarlığının yüksəldilməsi və s.

Mövzunun sualları:

• Mövzunun sualları:

• 1. Əsas kapitalın iqtisadi mahiyyəti, tərkibi və quruluşu
• 2. Əsas kapitala investisiyalar
• 3. Investisiyanın maliyyələşmə mənbələri
• 4. Amortizasiya onun norma və məbləğinin hesablanması qaydası
• 5. Əsas fondların əsaslı təmiri və onun maliyyələşmə mənbələri
• 6. Müəssisənin qeyri – material aktivləri və onların maliyyələşmə mənbələri

Maliyyə. Bakı 2001

• Maliyyə. Bakı 2001
• R.Əliyev, N.Novruzov, M.Məmmədov. Investisiyanın maliyyələşdirilməsi və kreditləşdirilməsi. Bakı. 2003
• AR. «Müəssisələr haqqında» Qanun. Bakı 1999
• AR. «Sahibkarlıq fəaliyyəti haqqında» Qanun. Bakı 1996
• T.Ə.Hüseynov. Müəssisənin iqtisadiyyatı. Bakı. 2005
• «Investisiya fəaliyyəti haqqında» AR Qanunu 1995
• «Xarici investisiyaların qorunması haqqında» AR Qanunu 1994.

I Sual: Əsas kapitalın iqtisadi mahiyyəti, tərkibi və quruluşu

• I Sual: Əsas kapitalın iqtisadi mahiyyəti, tərkibi və quruluşu

• Müəssisənin əsas kapitalı onun maddi – texniki bazasını təşkil edir. Əsas kapital müəssisənin əmlakıdır. Müəssisənin əsas əlaməti onun mülkiyyətində əmlakın olmasıdır. Əmlak müəssisənin iqtisadi sərbəstliyini və fəaliyyətini təmsil edir. Müəssisənin əmlakı əsas və dövriyyə kapitalından ibarətdir.

•