müəllim var”, yaxud “Pis müəllim yoxdur, pis tələbə var”. Hər iki mövqe yanlışdır.
Təlimin nəticəsi üçün hər iki tərəfin – müəllimin və tələbənin öz məsuliyyət payı
vardır: hər kəs öz üzərinə düşən vəzifəni yüksək səviyyədə,
məsuliyyətlə yerinə
yetirməlidir. Müasir təlimdə müəllimin rolu dəyişir: o, biliklərin ötürücüsü yox,
daha çox tələbənin fəal idrak fəaliyyətinin təşkilatçısı,
pedaqoq-menecer,
məsləhətçi kimi çıxış edir. Ali məktəbin tədris prosesində müəllimin öyrətmə
fəaliyyətinin quruluşu bir neçə ünsürdən ibarətdir:
- tələbənin təhsil-idrak fəaliyyətinin təşkili (məqsəd qoyuluşu, motivasiya, problem
situasiya yaradılması, təlimatlandırma, istiqamətləndirmə);
- tələbə fəaliyyətinin stimullaşdırılması (maraq, borc və məsuliyyət hissi); -
tələbənin yaradıcı müstəqil işə cəlb edilməsi;
- nəzarət və tələbənin özünənəzarətinin təşkili;
- tələbənin təhsil-idrak fəaliyyətinin nəticələrinin təhlili və qiymətləndirilməsi.
Tələbənin tədris-idrak fəaliyyətinin quruluşu isə aşağıdakı ünsürlərdən ibarətdir: -
məqsədin dərk edilməsi;
- motivləşmə;
- təhsil əməliyyatlarının icrası (müstəqil işin, öyrənmənin səmərəli priyomlarının
tətbiqi);
- özünənəzarət və özünüqiymətləndirmə.
Təhsilin müvəffəqiyyəti tələbənin qeyd edilən
ünsürlərə nə dərəcədə
yiyələnməsindən asılıdır. Çox vaxt tələbə tənbəlliyi üzündən yox, öyrənməyi və
müstəqil işləməyi bacarmaması üzündən pis oxuyur.
Buna görə də müəllim
tələbələrdə təlim fəaliyyətinin, onun ünsürlərinin formalaşması qeydinə qalmalıdır.
Belə olduqda təlimi özünütəhsillə,
nəzarəti özünənəzarətlə, qiymətləndirməni
özünüqiymətləndirmə
ilə birləşdirmək, təhsildə yüksək nəticələr əldə etmək
mümkündür.
