Mühazirə MÖvzu 1 sağlam həyat təRZĠNĠnformalaġmasi, XƏSTƏLĠKLƏRĠn profġlaktġkasi mövzu 2

Fənn: Tibb bacısının iĢi 
 
ġöbə: “Mamalıq iĢi” 
2 nömrəli Bakı Baza Tibb Kolleci 
 78 
muayinǝnin mǝqsǝdi yazılır. Vǝrǝm mikrobateriyalarını müayinǝ etmǝk üçün steril qaba sutka ǝrzindǝ 
çıxan bǝlğǝm yığılır. Bǝlğǝmin sutkalıq miqdarını tǝyin etmǝk üçün iri hǝcmli qab ayırmaq lazımdır.
Qanhayxırma-öskürǝk zamanı qanın vǝ ya qanlı bǝlğǝmin ifraz edilmǝsinǝ deyilir. Bu tǝnǝffüs 
sitemi xǝstǝliklǝrinin ǝn ağır simptomudur. Bu ǝlamǝt meydana çıxan kimi xǝstǝni otuzdurmaq, 
sakitlǝşdirmǝk, bǝlğǝmi tüpürmǝk üçün böyrəyəoxşar qab vermǝk vǝ hǝkimi çağırmaq lazımdır. 
Qanhayxırma dayandıqdan sonra belǝ xǝstǝ yataq rejimini gözlǝmǝlidir. Ona az porsiyalarla tez hǝzm 
olunan qidalar vermǝk lazımdır. Soyuq içkilǝr mǝslǝhǝt görülür. Banka vǝ xardal qoymaq qǝti qadağındır! 
Döş qǝfǝsindǝ ağrı patoloji prosesǝ plevra qoşulduqda ǝmǝlǝ gǝlir. Bu haqda tibb bacısı hǝkimǝ 
xǝbǝr vermǝlidir. Xǝstǝni sakitlǝşdirmǝk vǝ ona rahat vǝziyyǝt almağa kömǝk etmǝk lazımdır. Güclü 
ağrılar zamanı yayındırıcı terapiya (xardal), hǝtta ağrıkǝsici preparatlar da verilir. Qızdırma tǝnǝffüs 
sisteminin bir çox xǝstǝliklǝri zamanı rast gǝlinǝn simptomdur (Qızdırma bǝhsinǝ bax:necǝ qulluq etmǝyi) 
.

---

Fənn: Tibb bacısının iĢi 
 
ġöbə: “Mamalıq iĢi” 
2 nömrəli Bakı Baza Tibb Kolleci 
 79 
MÖVZU 38 
 
LARĠNQOSPAZM, BRONXOSPAZM, HĠDRO VƏ PNEVMOTORAKS 
HAQQINDA ANLAYIġ 
 
Bronxospazm tənəffüs orqanlarının xəstəlikləri olan xəstələrdə müşahidə olunur. Bu da təngnəfəslik, 
quru və ya bəlğəmli ösükrəklə müşayiət edilir, nəfəs aldıqda və öskürdükdə döş qəfəsində ağrılar olur. 
Tənəffüs tezləşir. Bronxospazm əsasən obstruktiv bronxit, bronxial astma xəstəliklərinin əsas 
sindromudur. Bu vaxt əsasən 3 faktor əhəmiyyət kəsb edir: 
1. Bronxiolların spazmı; 
2. Bronxların selikli qişasının ödemi; 
3. Xırda və orta kalibrli bronxların hipersekresiya nəticəsində tutulması.
Bu faktorların təsiri nəticəsində birdən-birə boğulma dərəcəsinə qədər çata bilən təngnəfəslik baş 
verir. Bu zaman nəfəsvermə prosesi çətinləşir. Xəstədə tənəffüsün tezləşməsi, fitəbənzər nəfəsvermə, 
tənəffüsdə köməkçi əzələlərin (qarın və çiyin əzələləri) iştirakı nəzərə çarpır. Xəstədə ümumi narahatlıq, 
dərinin və xüsusən ağızətrafının sianozu aydın görünür.
Tez-tez boğulma tutmaları ilə davam edən bronxial astma xəstəliyi xroniki hala keçir və ağ ciyər 
emfizemasına gətirib çıxarır. Belə xəstələrdə xroniki tənəffüs çatmamazlığı müşahidə olunur. Tutmalar 
zamanı xəstə məcburi vəziyyət alır, oturaq və ya ayaqüstü vəziyyətdə durmağa üstünlük verir. Tutmalar 
bir neçə saata qədər çəkə bilər, bəzən qısa fasilələrlə təkrar edilir.