32-ci f sil.
Orucu pozmadan növb ti orucu
tutanlar n c zaland lmas
-
:
-
)
(
-
:
:
»
«
.
:
»
«
.
.
:
»
«.
]
:
[
956. (a) – R vay t edilir ki, bu Hureyra demi dir: “Pey mb r (iftar etm
n)
dalbadal oruc tutma qada an etdi. Müs lmanlardan biri ona dedi: “Ax s n
özün dalbadal oruc tutursan, ya R sulullah?!” Pey mb r buyurdu: “Hans -
z m nim kimi ola bil r?! Gec r yem yi v içm yi m
R bbim verir
2
”.
(B zil ri) dalbadal oruc tutacaqlar na israr etdikd Pey mb r onlarla birlik-
iki gün dalbadal oruc tutdu, sonra onlar ( vval n) hilal gördül r. Pey-
mb r dedi: “
r hilal gec görüns ydi, m n siz lav oruc tutma vadar
ed
kdim.” Bel etm k ist yirdi ki, inadkarl q etdikl rin gör onlar c zalan-
rs n.” ( l-Buxari, 1965)
-
)
(
-
:
»
«.
]
:
[
1
Ax am yem k yem
n (iftar açmadan) davaml bir neç gün oruc tutmaq.
2
M n güc v qüvv ti R bbimd n al ram.
347
956. (b) – Dig r r vay td Pey mb r demi dir: “Gec r yem yi v içm yi m
bbim verir. Siz is gücünüz çatan i ri görün!” ( l-Buxari, 1966)
33-cü f sil. Qarda na nafil
orucunu pozmas üçün and
içdir n kims
-
:
-
:
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
:
»
«
.
]
:
[
957.
vay t edilir ki, bu Cuheyf
demi dir: “Salmanla bu D rda Pey mb -
rin say sind bir-biril qarda oldular. (Bir d ) Salman bu D rdan ziya-
t etdi v Ummu D rdan n
1
ynind köhn paltar oldu unu görüb: “Niy bu
görk md n?”– dey soru du. (Ummu D rda): “Qarda n bu D rdan n dün-
yaya mara yoxdur”– dey cavab verdi. Sonra bu D rda g lib Salman n qaba-
na yem k qoydu. Salman: “(S n d ) ye!”– dedi. bu D rda: “M n oruc tutmu-
am”– dedi. Salman: “S n yem yinc m n yey n deyil m”– dedi, o da yem k-
n yedi. Gec olduqda bu D rda qalx b namaz q lmaq ist di. Salman: “(H -
lik) yat!”– dedi, o da yatd . Sonra yen qalx b namaz q lmaq ist dikd Sal-
man: “(H lik) yat!”– dedi. N hay t, gec nin ax r saatlar nda Salman (ona):
ndi qalxa bil rs n” dedi v onlar (qalx b) namaz q ld lar. Sonra Salman ona
dedi: “R bbinin s nin üz rind haqq vard r, n fsinin s nin üz rind haqq
vard , ail nin s nin üz rind haqq vard r. El is h r bir haqq sahibin haqq
ver.” (S
ri gün) bu D rda Pey mb rin yan na g lib hadis ni ona x
r
verdikd , Pey mb r : “Salman do ru söyl mi dir”– dedi. ( l-Buxari, 1968)
34-cü f sil. aban ay n orucu
-
:
-
:
.
.
]
:
[
958.
vay t edilir ki, Ai
demi dir: “(B
n) Pey mb r o q
r oruc tutar-
ki, ax rda biz: “Orucunu k sm
k”– dey rdik. (B
n d ) o vaxta q
r
oruc tutmazd ki, n hay t, biz: “Bir daha oruc tutmayacaq”– dey rdik. M n Pey-
mb rin ramazan istisna olmaqla, heç bir ay ba dan-ba a oruc tutdu unu
görm mi m. H mçinin (ba qa aylarda) aban ay nda oldu u q
r çox oruc
tutdu unu da görm mi m.” ( l-Buxari, 1969)
1
Ummu D rda
bu D rdan n h yat yolda
r.
hih l-Buxari
Oruc kitab .
348
-
:
:
»
«
.
]
:
[
959.
vay t edilir ki, Ai
demi dir: “Pey mb r heç bir ayda aban ay nda
tutdu u q
r çox oruc tutmazd . El olurdu ki, o, aban ay ba dan-ba a
oruc tuturdu. O, dey rdi: “Gücünüz çatan i ri görün!
Siz usanmad qca Allah
usanmaz.”
Pey mb rin
n çox xo una g n namaz, q sa da olsa davaml q na-
idi.
O, h r hans bir namaz q lard sa, onu davaml q lard .” ( l-Buxari, 1970)
35-ci f sil.
Pey mb rin orucu v iftar
bar sind deyil nl r
-
:
-
:
.
]
:
[
960.
vay t edilir ki,
sd n Pey mb rin orucu bar sind soru dular. O
dedi: “M n ist nil n ayda onun oruc tutdu unu görm k ist yirdims , görür-
düm, oruc tutmad
görm k ist yirdims , onu da görürdüm. H mçinin, gec -
r onun namaz q ld
görm k ist yirdims , görürdüm, yatd
görm k ist -
yirdims , onu da görürdüm. M n heç vaxt Pey mb rin
lind n daha yum-
aq bir ip
sla toxunmam am, Pey mb rd n g n qoxudan daha göz l
bir mü k v ya ba qa bir tir qoxusu sla iyl
mi m.” ( l-Buxari, 1973)
36-c f sil. Oruca dair b
nin
haqq
-
:
-
:
:
»
«
.
.
:
»
«
.
.
:»
«
.
:»
«.
:
[
961.
vay t edilir ki, Abdullah ibn Amr ibn l-As
demi dir: “Pey mb r
bel buyurdu: “Ey Abdullah, el bilirs n ki, s nin (ara verm
n) gün-
düzl r oruc tutub, gec r namaz q ld
m
x
r verm yibl r?!” Dedim:
“(Bilir m ki,) x
rin var, ya R sulullah!” O buyurdu: “Bel etm ! H rd n oruc
tut, h rd n d tutma, gec nin bir hiss sini namaz q l, bir hiss sini d yat! Söz-
süz ki, b
ninin s nin üz rind haqq vard r, gözl rinin s nin üz rind haqq
349
vard r, h yat yolda
n s nin üz rind haqq vard r, qona
n s nin üz rind
haqq vard r. übh siz ki, h r ay n üç gününü oruc tutmaq s
yet r. Bel ki,
bir yax
n
zi s
on qat veril r. Bu da tam bir ilin orucuna b rab r
olar.” M n daha çox (rüsx t ist dim), lakin daha da s rt münasib t gördüm.
n dedim: “Ya R sulullah, m n özümd (oruc tutma a) qüvv hiss edir m.”
Pey mb r buyurdu: “El is Allah n pey mb ri Davud leyhiss lam n tut-
du u orucu tut v buna heç n lav etm !” M n soru dum: “Allah n pey m-
ri Davud leyhiss lam n tutdu u oruc nec idi ki?” Pey mb r buyurdu:
lin yar
(oruc tutard )!” ( l-Buxari, 1975)
37-ci f sil. Oruca dair
ail nin haqq
-
:
-
:
»
«
.
.
:
»
«
.
]
:
[
962. Dig r bir r vay td deyilir ki, Pey mb r (ona) bel buyurmu dur: “El is
Davud
tutdu u orucu tut! O, güna
oruc tutard v dü
nl qar la -
qda dönüb qaçmazd .”
Abdullah demi dir: “M n hara, bu cür oruc tutmaq hara, ey Allah n pey-
mb ri!” (Bel olduqda) Pey mb r iki d buyurmu dur: “Ömrü boyu
oruc tutan n orucu yoxdur.
1
” ( l-Buxari, 1977)
38-ci f sil. Bir camaat ziyar t
edib onlar n yan nda orucunu
açmayan kims
-
:
-
:
:
»
«
.
:
»
«.
.
:
»
«
.
.
.
]
:
[
963.
vay t edilir ki,
s demi dir: “Pey mb r Ummu Suleymin
2
yan na
ldi v o, Pey mb rin qaba na xurma v ya qoydu. Pey mb r bu-
yurdu: “Ya
tulu a, xurmalar
da z nbil bo ald n, m n oruc tutmu-
am.” Pey mb r qalx b evin bir t
find nafil namaz q ld v Ummu Su-
leym v onun ail si üçün dua etdi. Onda Ummu Suleym dedi: “Ya R sulullah,
nim ayr ca bir xahi im var.” Pey mb r soru du: “N dir o?” Ummu Su-
leym dedi: “Xidm tçin
s (üçün dua et)!” Pey mb r dünya v axir aid
xeyirli n varsa, ham
m nim üçün dua etdi v bel dedi: “Allah m, ona
mal-dövl t v övlad b
et v ona xeyir-b
t ver!”
1
Y ni, ara verm
n günd lik olaraq oruc tutan adam n orucu q bul olunmaz.
2
Ummu Suleym
sin anas r.
hih l-Buxari
Oruc kitab .
350
qiq n d , (bu gün) m n nsar n n varl adamlar ndanam. Q m Umey-
m
x
r vermi dir ki, H ccac n B sr
hakimiyy g ldiyi dövr
k
nim n slimd n yüz iyirmid n çox adam d fn edilmi dir.” ( l-Buxari, 1982)
39-cu f sil.
Ay n ax nda oruc tutmaq
-
:
-
–
:
»
«
.
.
.
:
»
«
.
:
»
«
.
]
:
[
964. mran ibn Husayn
r vay t etmi dir ki, o, Pey mb rin bir n
bel
sual verdiyini e itmi dir: “Ey bu filank s
1
, bu ay n ax nda oruc tutmad n-
?!” Dey
n, o, ramazan ay q sd edirdi. O adam: “Xeyr, ya R sulullah!”–
dey cavab verdi. Pey mb r buyurdu: “(Ramazan) orucunu bitirdikd n
sonra iki gün d ( lav ) oruc tut!”
Dig r r vay td Pey mb r : “ aban ay n ax nda oruc tutmad nm ?!”–
dey soru mu dur. ( l-Buxari, 1983)
40-c f sil.
Cüm günü oruc tutmaq
-
:
-
:
.
]
:
[
965.
vay t edilir ki, Cabird n soru dular: “Pey mb r cüm günü oruc tut-
ma qada an etmi dirmi?” O: “B li!”– dey cavab verdi. ( l-Buxari, 1984)
-
:
»
«
.
.
:
»
«
.
.
:
»
«.
]
:
[
966. Cuveyriy bint l-Haris
r vay t etmi dir ki, cüm günü o, oruc tutmu ik n
Pey mb r onun evin g lib (ondan): “Dün n oruc tutmusanm ?”– dey soru -
mu , o da: “Xeyr!”– dey cavab vermi dir. Pey mb r (ondan): “Sabah oruc
tutmaq ist yirs nmi?”– dey soru mu , o da: “Xeyr!”– dey cavab vermi dir.
Onda Pey mb r (ona): “El is orucunu aç!”– dey buyurmu dur. ( l-Buxa-
ri, 1986)
41-ci f sil.
Mü yy n günl oruc tutmaq
üçün xüsusil dirm k olarm ?
-
:
-
:
] .
:
[
1
bu filank s – filank sin atas dem kdir. Buna bc kunya deyilir. Kunya – ismin vv lin “ bu
(ata)”, yaxud “ummu (ana)”, yaxud “ibn (o ul)”, yaxud da “bint (q z)” sözl rind n birini qo maqla
n l
b v ya ayamad r.
351
967.
vay t edilir ki, Ai
n
soru dular: “Pey mb r mü yy n günl rd
oruc tutma xüsusil dir rdimi?” O dedi: “Xeyr! Onun etdiyi
ll r dava-
miyy tli olard . Bir d ki, hans biriniz Pey mb rin tab g tirdiyi ç tinlikl
tab g tir bil r?!” ( l-Buxari, 1987)
42-ci f sil. T riq
1
günl rind
oruc tutmaq
-
:
-
:
.
]
:
-
[
968.
vay t edilir ki, Ai v ibn Öm r demi r: “T riq günl rind heç k
oruc tutma a rüsx t verilm mi dir. Yaln z k sm
qurbanl q heyvan olma-
yan kims rd n ba qa.” ( l-Buxari, 1997-1998)
43-cü f sil. A ura
2
günü oruc
tutmaq
-
:
-
:
.
]
:
[
969.
vay t edilir ki, Ai demi dir: “Cahiliyy t dövründ qurey lil r a ura günü
oruc tutard lar; Pey mb r d h min gün oruc tutard . O, M din
g ldik-
n sonra a ura orucunu h m özü tutdu, h m d bunu shab rin mr etdi.
Ramazan ay oruc tutmaq vacib buyrulduqdan sonra A ura gününün orucu-
nu t rk etdi
3
. Bundan sonra A ura orucunu kim ist
tutar, kim ist
, tut-
mazd .” ( l-Buxari, 2002)
-
:
:
»
«
:
.
:
»
«
.
]
:
[
970.
vay t edilir ki, ibn Abbas
demi dir: “Pey mb r M din
g ldikd
hudil rin a ura günü oruc tutduqlar görüb soru du ki: “Bu n dir?” Onlar
dedil r: “Bu, göz l bir gündür! Bu, Allah n srail o ullar onlar n dü
nl rin-
n xilas etdiyi gündür! (El bu s
bd n d ) Musa h min günü oruc tutmu -
dur.” Pey mb r buyurdu: “M n Musaya (onun etdiyini davam etm
) siz-
n daha haql yam.” Sonra o, h min günü oruc tutdu v shab rin d oruc
tutma
mr etdi. ( l-Buxari, 2004)
1
Zülhicc ay n 11-i, 12-si v 13-ü.
2
937-ci h disin qeydl rin bax.
3
Y ni, onun hökmünün vacibliyini l v etdi, lakin buna baxmayaraq shab r bu orucu Sünn
olaraq q bul edib tutard lar. N inki a ura gününü, h tta onunla b rab r bir gün vv l v ya bir gün sonra
Sünn olaraq oruc tutard lar.
hih l-Buxari
ravih namaz kitab .
352
-
32 – T ravih
1
namaz kitab
1-ci f sil.
Ramazanda gec namaz q lan
kims nin f zil ti
-
:
-
:
»
«
.
.
]
:
[
971. Ai
r vay t edir ki, Pey mb r (ramazan ay nda) gec nin bir al mind
scid g lib namaz q ld v bir neç shab d onunla birlikd bu namaz q l-
. S
ri gün camaat bu namazdan (ba qalar na) dan ma a ba lad . Növb ti
gec namaza vv lkind n daha çox adam topla b onun arxas nda (gec ) namaz
ld lar. S
ri gün camaat yen bu namazdan dan
. Üçüncü gec m scid
nl rin say lap çox idi. Pey mb r g lib (gec ) namaz q ld v shab -
r d onunla birlikd bu namaz q ld lar. Dördüncü gec (namaza g nl rin
say h ddind n art q çox oldu undan) camaat m scid yerl mirdi. (O gec
Pey mb r namaza g lm di.). N hay t, s
r m scid g lib sübh namaz
ld rd , sonra da üzünü camaata tutub had t k lm sini g tirdi v dedi:
“Sonra is ... Do rusu, m n sizin etdikl rinizd n x
rsiz deyildim. Lakin m n
bu namaz n siz vacib buyrulaca ndan v sizin d onu yerin yetir bilm
-
yinizd n ehtiyat etdim.”
Pey mb r v fat etdikd n sonra da v ziyy t oldu u kimi qalm
.
2
( l-
Buxari, 2012)
1
Ramazan ay ba layandan ta qurtaranad k günd lik olaraq i a namaz ndan sonra ist r m scidd ,
ist rs d ba qa bir t miz yerd , f rdi olaraq v ya camaatla birlikd on bir rük t q nan gec namaz .
2
Y ni, Pey mb r v fat ed
k shab r t ravih namazlar camaat klind q lmad lar. bu
krin xilaf ti dövründ d h mçinin, v ziyy t oldu u kimi qal rd . N hay t Öm r ibn X ttab n
lif oldu u dövrd shab rin yekdil fikri il bu namazlar m scidd , camaat klind q nma a ba lad
indiy
k q nmaqdad r.
353
-
33 – Q dr gec sinin f zil ti kitab
1-ci f sil.
dr gec sini ramazan n ax r
yeddi gec sind axtarmaq
kdir
-
:
-
:
»
«.
]
:
[
972. bn Öm r
r vay t edir ki, Pey mb rin
shab rind n bir neç si yu-
xuda Q dr gec sinin (ramazan ay n) ax r yeddi gec sind n birind olaca
gördül r. Onda Pey mb r buyurdu: “Görür m, (q dr gec sinin) son yeddi
gec
olaca na dair gördüyünüz yuxular bir-birin uy un g lir. Odur ki, qoy
bu gec ni axtaranlar son yeddi gec
axtars nlar.” ( l-Buxari, 2015)
-
:
:
»
«
.
.
]
:
[
973.
vay t edilir ki, bu S id demi dir: “Biz Pey mb rl
birlikd ramazan ay -
n orta on gününü (m scidd etikaf
1
etdik). yirminci günün s
ri o, (min-
) qalx b xütb verdi v dedi: “Q dr gec sinin n zaman olaca m
göst -
rildi, sonra is bu m
unutduruldu
2
. Siz onu son on günün t k gec rind
axtar n. M n yuxuda su v palç q üz rin s cd etdiyimi gördüm. Kim Allah n
Elçisi il etikaf etmi dirs , (etikaf davam etm
) qay ts n.” Bel likl , biz eti-
kaf
davam etdik. (H min gec ) göyd bir d
d olsun bulud yox idi.
Bird n ba
n üstünü buludlar ald v el (gur) ya ya
ki, h tta m sci-
din xurma budaqlar ndan düz ldilmi tavan bel damma a ba lad . Sonra na-
maz üçün iqam verildi. M n Pey mb rin su v palç q üz rin s cd etdiyi-
ni, h tta aln ndak palç n izini d gördüm. ( l-Buxari, 2016)
1
205-ci h disin qeydl rin bax.
2
46-c h dis bax.
hih l-Buxari
dr gec sinin f zil ti kitab .
354
2-ci f sil.
dr gec sini ramazan n son on
gec sinin t k gec rind
axtarmaq
-
:
-
:
:
»
«.
]
:
[
974. bn Abbas
r vay t edir ki, Pey mb r demi dir: “Q dr gec sini rama-
zan n son on gec sinin t k gec rind – ay n ax na doqquz, yaxud yeddi, ya-
xud da be (gec ) qalm axtar n.” ( l-Buxari, 2021)
-
:
:
»
«.
.
]
:
[
975. bn Abbas
r vay t edir ki, Pey mb r demi dir: “Q dr gec si (son) on
(gec
n birind ) olacaq v (bu gec ) ya vv lki doqquz gec
n (birin ), ya
da (ax r) yeddi gec
n (birin ) t sadüf ed
kdir.” ( l-Buxari, 2022)
3-cü f sil.
Ramazan n ax r on gününd
yerin yetiril n
ll r
-
:
-
:
.
]
:
[
976.
vay t edilir ki, Ai
demi dir: “(Ramazan n) ax r on günü yeti dikd Pey-
mb r belba
b rk-b rk ba layard
1
v gec ri h m özü ibad t ed r,
m d ail sini yuxudan oyadard (ki, onlar da ibad t etsinl r).” ( l-Buxari, 2024)
1
Y ni, ramazan n ax r on gününd canla-ba la ibad t etm
ciddi haz rl q gör rdi.
355
-
34 – Etikaf
1
kitab
1-ci f sil. Son on günd etikaf
etm k; Bütün m scidl rd etikaf
etm k (olar)
-
:
-
.
]
:
[
977. Pey mb rin zövc si Ai
r vay t etmi dir ki, Pey mb r v fat ed -
k (h r) ramazan ay n son on gününü etikafda keçir rdi. Onun v fat ndan
sonra onun zövc ri etikaf etm
davam etdil r.” ( l-Buxari, 2026)
2-ci f sil. (Etikafda olan adam) an-
caq z ruri halda evin ged bil r
2
-
:
-
:
.
]
:
[
978.
vay t edilir ki, Pey mb rin zövc si Ai
demi dir: “Pey mb r m s-
cidd (etikaf ed rk n) ba
m nim (hücr
) daxil ed r v m n onun saçlar -
darayard m. O, etikaf ed rk n z ruri bir ehtiyac olmad t qdird , sla ev
lm zdi.” ( l-Buxari, 2029)
3-cü f sil. Gec etikaf etm k
-
:
-
:
»
«.
]
:
[
979. bn Öm r
r vay t etmi dir ki, (bir d ) Öm r (özünd narahatç q do u-
ran bir m
bar sind ) Pey mb rd n soru ub dedi: “M n cahiliyy t döv-
ründ bir gec M scidülh ramda etikaf ed
yim n zir etmi m.” Pey mb r
(ona): “El is n zirini yerin yetir!”– dey buyurdu. ( l-Buxari, 2032)
4-cü f sil. M scidd çad r
qurmaq
-
:
-
:
»
«
.
.
]
:
[
1
205-ci h disin qeydl rin bax.
2
Ba qa cür des k, m scidd n ç xa bil r.
hih l-Buxari
Etikaf kitab .
356
980. Ai
r vay t edir ki, Pey mb r etikaf etm k q rar na g ldi v etikaf et-
k ist diyi yer g ldikd orada bir neç çad n – Ai nin, H fs nin v Zey-
bin çad rlar n oldu unu görüb ( shab rin ) dedi: “Bunun yax
l ol-
du unumu hesab edirsiniz?” Bundan sonra o ç b getdi v etikaf etm di. N -
hay t, vval ay nda on gün etikaf etdi. ( l-Buxari, 2034)
5-ci f sil. Etikaf ed n adam
ehtiyac üzünd n m scidin
qap
Dostları ilə paylaş: |