N. M. Kayumova

O'yin faoliyatida:
- O'yinlarda ijtimoiy hayotning ijobiy hodisalarini aks 
ettirish;
- 0 ‘yinda kelishish;
390

---

- Syujetni hamkorlikda aniqlash;
- Rollarni haqgo'yiik bilan taqsimlash;
- O'yin tuzilishi mustaqil tayyorlash;
- Syujet mazmunini faol rivojlantirish;
- O'yinda bir-birini tushunishga erishish;
- Do'stona munosabatlarni qo'llab-quvvatlash;
- O'yinning ma'nosini to'liq amalga oshirish;
- 0 ‘yinchoq va materiallarni joy-joyiga eslatishlarsiz olib 
borib qo'yish;
- O'yin qoidalariga to'liq rioya qilish kabi ko'nikmalar o'yin 
faoliyatini muvaffaqiyatli egallaganliklarining ko'rsatkichi 
bo'lib hisoblanadi.
Mehnat faoiiyatida:
- Mehnat majburiyatlarini (o'z-o'ziga xizmat ko'rsatish, 
navbatchilik, ish o'rnini tartibli saqlash] yaxshi bajarish;
- Bajarilgan ish sifat va natijasi;
- Vazifalarni o'zaro adolatli taqsimlay olishlari;
- Do'stona ishlay olishlari;
- Mehnat jarayonida madaniy xulq-atvor qoidalariga 
rioya qilishlari orqali tarbiyachi bolalarda mustaqillikni, 
tirishqoqlikni, uyushganlik va javobgarlikni his qilish 
mas'uliyatini shakllantirishda foydalanadi.
Bolalarning jamoa mehnatlari mazmunlari va uyushtirilishi 
murakkablashib, bolalar guruhlariga birikib ishlashadi, 
bunda hamkorlikdagi mehnat amalga oshiriladi. Bolalarning 
jamoa mehnati faoliyati asoslarini muvaffaqiyatli egaliashlari, 
mehnatda mustaqillik va uyushganlikni shakllanganligining 
ko'rsatkichi bolalarning mehnat maqsadini tarbiyachi bilan 
birgalikda rejalashtirishlari va uning natijasini tasavvur 
qilishlari, zarur materiallarni ajrata olish, vazifalarni mustaqil 
taqsimlash va mehnat natijasini to'g'ri baholay olishlari lozim. 
Mehnat burchagida bolalarga tushunarli bo'lgan mehnat turlari 
bilan mustaqil shug'ullanish uchun barcha zarur narsalar 
bo'lishi kerak. Bolalarga uskuna, o'yinchoq, qo'llanmalarni 
guruh xonasida tartibli saqlash uchun mas'uliyat hissi
391

---

shakllantiriladi, bu maqsadda har haftada guruh xonasini 
jamoa bo'lib yig'ishtirishda qatnashadilar. Bunda bolalarning 
badiiy-estetik didlari ham rivojlantiriladi. Guruhda estetik 
muhitni yaratishda ishtirok etishlari ta'minlanadi, kattalar 
mehnati 
haqidagi tasavvurlari kengaytiriladi, 
kishilar 
mehnatiga hurmat hissini tarbiyalash, ishlab chiqarish 
korxonalari qurilishlari umumlashtiriladi. Madaniy-maishiy 
xizmat xodimlarining mehnatlari to'g'risida tushuncha hosil 
qilinadi. Shunday qilib, maktabgacha ta'lim muassasasida 
tashkil etiladigan jarayonlarning butun tizimi maktabgacha 
yoshdagi bola ongi, xulq-atvori va shaxsini qayta qurishga, 
bolalarda mehnat taTimining yangi sharoitlariga faol har 
tomonlama tayyorgarlikni shakllantirishga xizmat qiladi.
Bolaning maktab ta'limiga maxsus tayyorgarligi mehnatda 
o'qishga umumiy, psixologik tayyorgarligiga qo'shimchadir. U 
bolalarda matematika, ona till kabi o'quv fanlarini o'rganishi 
uchun zarur bo'lgan maxsus bilim, ko'nikma va malakalarning 
mavjudligiga ko'ra aniqlanadi. Maktabgacha ta’lim muassa­
salarida bolalarda eng oddiy matematik tasavvurlarni tarkib 
toptirish, nutqni o'stirish, o'qish va savodni egallashga tayyor- 
lanish yuzasidan o'tkaziladigan jadal ish bolalarni maktabda 
o'qishga maxsus tayyorlashning zarur darajasini ta’minlaydi.