N. X. Ermatov, N. M. Avlayarova, D. G’. Azizova, A. T. Mo’minov, M. X. Ashurov

Komponentlar 
Aralashma 
Metan, etan, etilen 
Quruq gaz 
Propan, propilen, izobutan, normal butan, butilenlar 
Suyultirilgan gaz 
Izopentan, normal pentan, amilenlar, geksan 
Benzin 
Umuman olganda tabiiy gazlar uch guruhga bo'linadi: 
1. Sof gaz konidan olinadigan gazlar. 
Ular og‘ir uglevodorodlardan erkin 
bo'lgan quruq gazni namoyon etadi. 
2.
Neft bilan birga qazib olinadigan yo'ldosh gazlar. 
Ular quruq gaz, propan 
- butan fraksiyalari va gaz benzini aralashmasidan iborat. Neft bilan birga olinadigan 
gazlar quruq, yarim yog‘li va yog‘li guruhlarga ham bo'linadi. 1 m
3
quruq gazlarning 
nisbiy zichligi (havoga nisbatan) 0,75 atrofida bo'ladi. Nisbiy zichligi 0,9-1,0 bo'lgan 
yarim yog‘li gazlar tarkibida benzin miqdori 75 - 150 g ni tashkil etadi. Yog‘li gazlar 

---

10 
tarkibida benzin miqdori 150 g dan yuqori bo'ladi va nisbiy zichligi 1,15 - 1,40 gacha 
yetishi mumkin.
3. Gazkondensat konlaridan qazib olinadigan gazlar. 
Ular quruq gaz va 
suyuq uglevodorodli kondensat aralashmasidan iborat. Uglevodorodli kondensat 
o'ziga ko'proq miqdorda og‘ir uglevodorodlarni, jumladan, benzinli, ligroinli, 
kerosinli, ba'zan og‘ir moyli fraksiyalarni birlashtiradi. 
Tabiiy gazlarning tarkibidagi komponentlar miqdoriga qarab quyidagi tasniflari 
mavjud: 
1. Metan miqdoriga ko'ra (hajm hisobida %): 
- past metanli 
0 - 30; 
- kam metanli 
30 - 70; 
- o'rtacha metanli 70 - 90; 
- yuqori metanli 90 -100; 
2. Og‟ir gomologlar C
2+yu
 miqdoriga ko'ra (hajm hisobida %): 
- 
past miqdorli 0 - 3; 
- kam miqdorli 3 - 10; 
- o'rtacha miqdorli 10 - 30; 
- yuqori miqdorli 30 dan ortiq;