Navoiy davlat pedagogika instituti

2-jadval 

Sinov va me’yor turlari. 

T R 

Sinov turlari 

O’lchov 

birligi 

O’g’il bolalar 

Qiz bolalar 

Hisob 

Nisho

n 

Hisob 

Nisho

n 

1 

 

Soniya  

9,8 

9,7 

10 

9,8 

2 

Arg’amchida sakrash         

(1 daqiqa) 

marta 

50 

60 

60 

70 

3 

Kichik to’pni 1x1 m. 

li nishonga uloqtirish 

10 metrdan 

5 

imkoniya

t dan 

3 

4 

2 

3 

4 

Joydan turib uzunlika 

sakrash 

sm 

110 

120 

95 

110 

5 

Gimnastik devorga 

tirmashib chiqish 

(tepaga pastga) 

soniya 

6 

4 

7 

5 

---

 

41 

6 

Ag’darilgan 

gimnastik o’rindiq 

ustidan yurish 

(muvozanatga) 

metr 

4 

5 

5 

6 

7 

Suzish (suvda 

o’yinlar) 

Daqiqa 

15 

17 

12 

15 

8 

Sayrga chiqish 1,5-2 

km 

YOrdam 

qilish 

malakalar

ini 

egallash 

 

 

 

 

9 

To’pli xaraktli 

o’yminlar 

Daqiqa 

15 

 

12 

 

10 

estafetalar 

Vaqtsiz 

 

 

 

 

 

---

 

42 

3 jadval. 

7-8 yoshli o’gil bollarda tezkorlik, testlarining dastlabki va so’nggi 

ko’rsatkichlari. Nazorat guruxi n=12 

T/r 

F.I.O 

Moksimon 

yugurish 

3x10 m 

Arg’amchi

da sakrash    

(1 daqiqa) 

Kichik 

koptokni 

1x1m.li 

nishonga 

uloqtr. 

10m. 

Joydan 

turib 

uzunlikka 

sakrash 

(sm) 

1.    Kar.A. 

10,0/9,8 

40/45 

1 / 2 

70/74 

2.    Vos. N 

10,3/10,0 

40/46 

1 / 2 

76/78 

3.    Gan. A 

10,4/10,3 

35/38 

2 / 3 

75/78 

4.    Tur. L 

10,2/10,0 

38/38 

1 / 3 

70/76 

5.    Sam. O 

10,6/10,3 

40/42 

2 / 3 

80/82 

6.    SHoi. K 

10,8/10,4 

44/44 

1 / 3 

82/84 

7.    Rax. I 

11,0/10,6 

40/44 

2 / 3  

80/84 

8.    Til. R 

11,8/10,8 

38/42 

1 / 4 

80/84 

9.    Sap. SH 

11,8/10,8 

38/42 

1 / 2 

75/80 

10.   Riz. S 

10,0/10,0 

39/42 

1 / 2 

75/80 

11.   Toj. O’  

10,0/9,8 

40/42 

1 / 2 

76/80 

12.   Boy. L 

10,0/9,8 

40/42 

1 / 2 

76/80 

E 

 

116.9/201.

8 

472/507 

15/31 

915/960 

X   

Xq9,7 

Xq16,8 

X-

39,3/42,3 

Xq1,3 

Xq2,6 

Xq76,3 

Xq80 

 

 

 

---

 

43 

                                4-jadval. 

7-8 yoshli o’g’il bollarda tezkorlik, testlarining dastlabki va so’nggi 

ko’rsatkichlari. Tadqiqot guruxi n=12 

 

1.    Ali. O 

10,0/9,8 

38/44 

1 / 2 

70/72 

2.    Eshm. K 

10,2/10,0 

39/43 

1 / 2 

76/76 

3.    Nur. T 

10,4/10,2 

34/40 

1 / 2  

74/76 

4.    Ochi. O’ 

10,4/10,2 

38/40 

0 / 2 

70/72 

5.    Kur. G 

10,2/10,0 

40/43 

1 / 2 

80/84 

6.    Oma. O 

10,5/10,3 

44/45 

1 / 3 

80/82 

7.    Kas. D 

10,8/10,3 

40/45 

1 / 2 

75/82 

8.    Toj. A 

11,4/11,0 

38/43 

1 / 2 

75/82 

9.    Pul. T 

11,8/11,4 

38/43 

1 / 3 

74/76 

10.   Xot. U 

11,8/11,4 

39/45 

1 / 2 

74/76 

11.   Ota. SH 

10,4/10,0 

39/43 

1 / 2 

74/78 

12.   Nur. SH 

10,4/10,0 

39/43 

1 / 2 

74/78 

E 

 

128,1/124,

6 

466/517 

11/26 

896/934 

X 

 

10,7/10,4 

38,8/43,1 

0,9/2,2 

74,7/77,8 

       

               - moksimon yugirish 3x10 m.  

                  

   - arg’amchida sakrash (1 daqiqa)  

            

             - kichik koptokni 1x1 m nishonga tekkizish.10 metr (5 imkoniyat)  

-            

             -  joydan turib uzunlikka sakrash.(sm) nq12 

---

 

44 

  

3.2. Atsiklik jismoniy mashqlar nagruzkasini me’yorlash 

 

1-sinflarning 

jismoniy 

tarbiya 

darslari 

jarayonida 

atsiklik 

mashqlardan  sakrash,  uloqtirish,  gimnastika  mashqlaridan  tashkari  xarakatli 

uyinlardan  xam  foydalaniladi.  Atsiklik  jismoniy  mashqlar  nagruzkasini 

me’yorlashda  harakat  tezligi  va  fiziologik  jarayonlarning  qayta  tiklanishini 

baholash zarur. 

Hozirgi  kunda  jismoniy  mashqlar  nagruzkasini  baholashda  ko’proq 

mushak harakatlariga sarf qilinadigan energiya hisobiga olinadi. 

Atsiklik  mashqlar  nagruzkasini  me’yorlashda  uning  sur’ati,  shiddati 

va  harakatining  takrorlanish  sonini  hisobga  olish  zarur  hamda  harakatning 

takomillashtirish  maqsadidagi  tuzatish  va  tizimli  nazorat  natijalari  e’tiborga 

olinishi lozim. 

Atsiklik  jismoniy  mashqlar  nagruzkasini  me’yorlashda  mashqlar 

bajarilishining davom etish vaqtiga alohida e’tibor berish kerak. Harakatlarni 

takomillashtirish  sharoitida  mashq  seriyalari  boshlanishidagi  optimal 

oraliqlararo munosabat optimal sur’atga bo’ysunish lozimligini ko’rsatadi. 

YUqoridagilardan  kelib  chiqqan  holda,  mashqlar  5-20  daqiqa 

mobaynida  bir  seriyada  2-4  martadan  8-10  martagacha  bajarilishi: mashqlar 

orasidagi  dam  olish  vaqti  20-30  soniya  deb  belgilanib,  2-3  seriya  mashq 

bajarilishi  lozimligi  va  seriyalar  orasida  30-40-70-80-100  soniyagacha  dam 

olinishi kerakligi aniqlandi. 

3.3. Xarakatli o’yinlarni me’yorlash 

Jismoniy  tarbiya  darslaridagi nagruzkani me’yorlashda  mashqlarning 

o’rtacha  muddati  chegaralanmaydi.  Mashqlarning  seriyalar  bo’yicha 

bajarilishi muhimdir. 

---

 

45 

7-8  yoshli  bolalar  bilan  o’tkaziladigan  jismoniy  tarbiya  darslarida 

bolalar harakatli o’yinlarni juda qiziqib o’ynashadi. 

O’yin  paytda  olingan  ma’lumotlarga  qaraganda,  harakat  apparati, 

nafas  olish  tizimi  va  qon  aylanish  tizimlari  o’rtasida  sezilarli  bog’liqlik  bor 

va o’yin qayta-qayta takrorlanganda, organizm nagruzkaga ko’nikib boradi. 

Pedagogik  tadqiqot  jarayonida  olgan  natijalarni  taxlil  kilish  shuni 

kursatadiki, milliy xarakatli o’yinlarni hamma fazilatlar, qobilyatlar, sifatlarni 

tarbiyalash bilan bir qatorda aqliy va xarakat ko’nikma hamda malakalarining 

shakllanishida asosiy o’rinlarni egallaydi. Milliy o’yinlar 7-8 yoshli bollarga 

mo’ljallangan  jismoniy  tarbiya  dasturidagi  mashqlar  bilan  qo’shilib 

borilganda  jismoniy  sifatlar  rivojlanishi  aniqlandi.  Tajriba  xalq  milliy 

o’yinlarni jismoniy tarbiya darslariga kiritish uchun:    

-ularni turkumlarga bo’lish; 

-jismoniy sifatlarini rivojlantirishiga qarab tanlanishni; 

-yilning  fasllarida  qo’llaniladigan  o’yinlarni  aniqlash  zarurligini 

isbotladi; 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

---

 

46 

XULOSA 

1. 

Adabiyotlar  tahlili  shuni  ko’rsatadiki,  milliy  xarakatli  o’yinlarni 

hamma fazilatlar, qobilyatlar, sifatlarni tarbiyalash bilan bir qatorda aqliy va 

xarakat  ko’nikma  hamda  malakalarining  shakllanishida  asosiy  o’rinlarni 

egallaydi. 

2. 

Milliy o’yinlar 7-8 yoshli bollarga mo’ljallangan jismoniy tarbiya 

dasturidagi  mashqlar  bilan  qo’shilib  borilganda  jismoniy  sifatlar rivojlanishi 

aniqlandi. 

3.  Tajriba  xalq  milliy  o’yinlarni  jismoniy  tarbiya  darslariga  kiritish 

uchun:    

-ularni turkumlarga bo’lish; 

-jismoniy sifatlarini rivojlantirishiga qarab tanlanishni; 

-yilning  fasllarida  qo’llaniladigan  o’yinlarni  aniqlash  zarurligini 

isbotladi; 

  

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

---

 

47 

FOYDALANILGAN ADABIYOTLAR 

 

1. 

O’zbekiston  Respublikasi  “Jismoniy  tarbiya  va  sport  to’g’risida”  gi 

qonuni (1992 yil 14 yanvar) “Xalq so’zi” gazetasi, 1992 yil 19 fevral. 

2. 

O’zbekiston  Respublikasi  “Kadrlar  tayyorlash  milliy  dasturi”. 

“Ma’rifat” gazetasi. 1998 yil 1 aprel. 

3. 

O’zbekiston  Respublikasi  Vazirlar  mahkamasining  “O’zbekistonda 

jismoniy  tarbiya  va  sportni  yanada  rivojlantirish  chora-tadbirlari 

to’g’risida”  gi.  “Ma’rifat”  gazetasi,  2000  yil  29  iyun,  “Xalq  so’zi” 

gazetasi 2000 yil 30 iyun. 

4. 

O’zbekiston  Respublikasi  Prezidentining  “Sog’lom  avlod  uchun” 

ordenini  ta’sis  qilish  to’g’risidagi  Farmoni.  (1993  yil  4  mart) 

“Turkiston” gazetasi.     1993 yil 6 mart. 

5. 

O’zbekiston  Respublikasi  “Ta’lim  to’g’risida”gi  qonun  (1993  yil  29 

avgust) “Turkiston” gazetasi. 

6. 

O’zbekiston  Respublikasining  “Konstitutsiya”si.  T.:  O’zbekiston. 

1992.B.44. 

7. 

O’zbekiston  Respublikasi  “Bolalar  va  o’quvchi  yoshlarni  jismoniy 

tarbiyalash  konsepsiya”  si:  “Uchitel  Uzbekistana”  gazetasi.  1992.  N 

43,44,48. 

8. 

O’zbekiston Prezdenti I.A.Karimovning “Sog’lom avlod uchun” ordeni 

topshirish marosimida so’zlagan nutqi. “Sport” gazetasi. 1994. N18. 

9. 

Karimov  I.A.  “O’zbekiston  kelajagi  buyuk  davlat”-T.:  O’zbekiston. 

1992.B.62. 

10.  Karimov  I.A.  O’zbekiston  o’z  Istiqloli  va  taraqqiyoti  yo’li.  T.: 

O’zbekiston.1992.B.70. 

11.  Karimov 

I.A. 

Buyuk 

maqsad 

yo’lida 

og’ishmaylik. 

T.:O’zbekiston.1993. 

---

 

48 

12.  Karimov I.A. Barkamol avlod orzusi.T.: O’zbekiston.1999.-B.1-150. 

13.  Abdullayev  U.  “Xalq  o’yinlari  milliy  sport  turlarini  tiklash  va  aholini 

jismoniy  tarbiyalashda  ulardan  keng  foydalanish  usullari”  mavzusiga 

bag’ishlangan  jumhuriyat  milliy-amaliy  anjumanining  tezislari.  19-20 

aprel 1991 yil 1-qism, B-12-15. 

14.  Abdumalikov  R.  Abdullayev  A.  Xalq  milliy  o’yinlari  mazmunida 

ma’naviyat masalalari. T.: 1995.14 b. 

15.  Abdumalikov  R.A,  Sanayeva  I.  Bolalar  bizning  kelajagimiz.  Sog’lom 

avlod  tarbiyasi-buyuk  davlat  qurish  zaminidir.  Ilmiy  anjuman 

materallari,  2-qism .Toshkent. 1984-11-13 b. 

16.  Abdurasulov  R.  Sog’lom  avlodni  tarbiyasi  buyuk  davlat  qurish 

zaminidir. Ilmiy-amaliy anjuman materiallari. T.: 1993, 1-qism 6-11 b. 

17.  Azimov  I.G.  Jismoniy  tarbiyaning  yosh  fiziologiyasi.  T.:  1994.  72-73 

b. 

18.  Alabin  V.G.  Nachalnaya  sportivnaya  podgotovka  yunnogo  legko 

atleta.-Minsk, “Narodnaya asveta”, 1972. 80 b. 

19.  Aliyev M. Jismoniy tarbiya haqidagi ilmiy uslubiy bilimlarni bolalarga 

singdirish  kelajak  sog’lom  turmush  tarzining  asosidir.  Sog’lom  avlod 

tarbiyasining  buyuk  davlat  qurish  zaminidir,  ilmiy-amaliy  anjuman 

materiallari. 2-qism.T.: 1994.16-18 b. 

20.  Atayev  A.K.  Razvitыe  bыstrotы,  lovkosti  i  silы  u  detey.-Toshkent. 

“Ukituvchi”1973. 120 b. 

21.  Bogen M.M. Obucheniye dvigatelnыыm deystviyam. M.: Fizikultura i 

sport. 1985.-192 b. 

22.  Belousova V.V., Reshetin I.N. Pedagogika. T.:.O’qituvchi. 1993. 67-68 

b. 

23.  Berenshteyn N.A. O postroyeniye dvijeniy.-M: Meditsina, 1947 b. 

---

 

49 

24.  Biryukov  V.A.  Salamov  R.S.  Kanikulы-pora  sportivnaya.-Toshkent, 

“Medinsina”.1990-160 b. 

25.  Bogdanov  G.P.  SHkolnikam-zdarovыy  obraz  jizni.-M:Fizkultura  i 

sport, 1989-192 b. 

26.  Bril M.S. opыt i prespektivы  primeneniya podvijnыx igr v nachalnoy 

podgotovke yunnыx sportsmenov / cb. Resp. nauchn. metod.  Konf. po 

problemam  ispolzovaniye  podvijnыx  igr  v  fizicheskoye  vospitaniye 

shkolnikov.-Minsk, 1972,-B.75-78. 

27.  Bыleyeva  L.,  Korotkov  I.,  YAkolev  V.  Podvijno’e  igrы./  ucheb. 

posobiye  dlya  institutov  fizicheskoy  kulturы.-M.:Fizkultura  i  sport, 

1974.-208 b. 

28.  Bыleyeva  L.,  YAkovlev  V.  podvijno’  igrы  /uchebnek  dlya 

fizkulturnыx Vuzov.-M.: Fizkultura i sport,  1965.-166 b. 

29.  Bыleyeva  L.V.,  Korotkov  I.M.  podvijnыe  igrы  /ucheb.  posobiya  dlya 

institutov fizicheskoy kulturы.-M.: Fizkultura i sport, 1982.-224 b. 

30.  Vasilkov G.A. Vasilkov V.G.ot igrы-k sportu. –M.: Fizkultura i sport, 

1985.-80 b. 

31.  Verxoshanskiy 

YU.V. 

zakonomernosti 

protsess 

stanovleniya 

sportivnogo masterstva // Teoriya i praktika fizicheskoy kulturы, 1966,-

№11.-B.18-22. 

32.  Vilkin  YA.R.  Belaruskiye  narodnыe  igrы  vtaroy  polovinы    XIX-

nachala  XX vekov: Avtoref. diss. kand. ped. nauk.-Minsk, 1971,-24 b. 

33.  Geller ye.M Osnovnы fuksii podvijnыx igr i problemы dalneyshego ix 

vnedreniy  v  praktiku  fizkulturnogo  dvijeniya  //  Teoriya  i  praktika 

fizicheskoy kulturы, 1987.-№3-B.20-22. 

34.   Geller  ye.M.  Podvijnыe  igrы  v  sportivnoy  podgotovke  studentov.-

Minsk.: “Vыsheyshaya shkola”, 1977-176 b. 

---

 

50 

35.   Gujalovskiy V.A. Fizicheskoye vospitaniye shkolnikov v kriticheskiye 

periodo’ razvitiya// Teoriya i praktika fizicheskoy kulturы. 1977, №7-

B.44-47. 

36.  Gujalovskiy V.A. Etapnost razvitiya fizicheskix (dvigatelnыx) kachestv 

i  problema  sistematizatsii  fizicheskoy  podgotovki  detey  shkolnogo 

vozrasta. Avtoref. diss. ...dokt. ped. nauk.-M.,1979.-26 b. 

37.  Donskoy D.D. Zakon i dvijeniy v sporte.-M.: Fizkultura i sport, 1968.-

116 b. 

38.  Jahongirov  G.  Mahmud  Koshg’ariy  va  o’zbek  milliy  o’yinlar.  Ilmiy-

amaliy anjuman tezislari. Toshkent-Jizzax. 1991. 5-b. 

39.  Jo’raboyeva M. Sog’lom avlod tarbiyasi buyuk davlat qurish zaminidir. 

Ilmiy-amaliy anjuman materiallari. T.:1993.1-qism 35-38 b. 

40.  Ibragimov B.I. Sog’lom avlod tarbiyasi buyuk davlat qurish zaminidir. 

Ilmiy amaliy anjuman materiallari. Toshkent. 1993 1-qism 40-42 b. 

41.  Isakova  M  T.  Komil  inson  tarbiyasida  milliy  qadriyatlar.  Alpomish. 

Ilmiy-amaliy anjuman matnlari. Farg’ona 2000. 41-45 b. 

42.  Yo’ldasheva  R.  o’zbek  halq  o’yinlari-tarbiyaviy  ahamiyati.  T.: 

“O’qituvchi” 1992y. 

43.  Kabachkov  V.A.  ,  Bandarovskiy  ye.YA.,  Stradubuyev  M.V., 

Volchanskaya  V.V.,  Kurensov  V.A.  K  razrabotke  doljnыx  norm 

fizicheskoy  podgotovlennosti  molodeji  //  Teoriya  i  praktika 

fizicheskogo kulturы, 1986.-№3-B. 32-35. 

44.  Kogon  G.D.  Karakalpakskiye  narodnыe  detskiye  igrы.  -Toshkent.: 

“O’qituvchi” , 1969.-32b. 

45.  Qoraboyev U. O’zbek halq o’yinlari Toshkent 2001. b 3-5. 

46.  Kuznetsova  Z.I.  Znacheniye  dannыx  o  kriticheskix  periodax  razvitiya 

dvigatelnыx vozmojnostey detey dlya teorii fizicheskogo  vospitaniya i 

---

 

51 

yunosheskogo sporta // Mater. Nauch. Sessi. Po probl. I sistema otbora 

i sport. oriyentats. YUnno’x sportsm.- M.,1975.-B.11-12 

47.  Kuznetsova  Z.I.  Razvitiye  dvigatelnыx  kachestv  shkolnikov.  M.: 

“prosvesheniye”, 1967-205 b. 

48.  Kuznetsova  Z.I.  O  prespektivax  issledovaniya  voprosov  osnovnыx 

dvigatelnыx kachestv u doshkolnogo vozrosta v protsesse fizicheskogo 

vospitaniya  /  v  sb.:  Razvitiye  dvigatelnыx  kachestv  shkolnikov.  –M.: 

“prosvesheniye”, 1967,-B. 48-52. 

49.  Lisitsa A.I. , Usmonxodjayev T.S. Podvejnыe igrы nachalnыx klassax. 

–T.: “Ukituvchi”, 1989-100 b. 

50.  Makarov A.N., Siris P.Z. Tennov V.P. Legkaya atletika. Uchebn. dlya 

otdelen. fizich. vospit. ped. uchelish.-M.: “Prosvesheniye”,1990.-208 b. 

51.  Matveyev  L.P.  Osnovы  sportivniy  trenirovki. –  M.:  Fizkultura  i  sport, 

1977-222 b. 

52.  Matveyev  L.P.  Problemы  periodizatsii  sportivnoy  trenirovki.  –  M.: 

Fizkultura isport,1965-245 b, 

53.  Maxkamjonov  K.  Boshlangich  sinflarda  jismoniy  tarbiya.  Toshkent. 

“Ukituvchi” 1986.-B.13-14. 

54.  Panteleyev  R.N.  Estetika  uchasta  doshkolnego  uchrajdeniya.  Moskva, 

1988,-6.5-12. 

55.  Pamuma  V.G.  Metodika  formirovaniya  umeniy  somostoyatelno 

zanimatsya  fizicheskimi  uprajneniyami  mladshix  shkolnikov.  Avtoref. 

diss. …kand. ped. nauk. Moskva, 1987, B.20. 

56.  Pivovarov  B.N.  Igrы  v  trenirovke  legko  atletov.  –  M.:  Fizkultura  i 

sport, 1959-73 b. 

57.  Pinenkova  S.M.,  Mirtolipova  R.S.,  Jalilova  G.K.,    SHukurov  SH.K. 

“Xalq o’yinlari, milliy sport turlarini qayta tiklash va aholini jismoniy 

tarbiyalashda 

ulardan 

keng 

foydalanish 

usullari” 

mavzusiga 

---

 

52 

bag’ishlangan  jumhuriyat  ilmiy-amaliy  anjumanining  tezislari.  19-20 

aprel 1991 yil, 1-qism 27-29 b. 

58.  Polovseva  I.V.  Kompleksы  dlya  sansionnыx  zadaniy  nachalnoy 

shkole./ Fizicheskaya kultura v shkole, Moskva, 1990,№2,17-19 b. 

59.  Ponkrateva  O.V.  Fizicheskiye  predposыlki  modelirovaniya fizicheskix 

uprajneniy  v  rejimi  detey  doshkolnogo  vozrasta./  Nauchno-

metodicheskiye rekamindatsii, Toshkent, 1991,10-18 b. 

60.  Ponomarov  N.I.  Fenomen  igrы i  sport.// Teoriya  ipraktika  fizicheskoy 

kulturы,1972.-№8.12-14 b. 

61.  Pravdov M.A. Metodika zanyatiy fizicheskimi uprajneniyami detmi 5-6 

let detskix sodax. Avtoretef. diss . …kand. ped. nauk, Sank-Peterburg, 

1992, 22 b. 

62.  Siris  P.Z.,  Kabachkov  V.A.  Professionalno  –  proizvodstvennaya 

napravlennost 

fizicheskogo 

vospitaniye 

shkolnikov. 

– 

M.: 

“Prosvesheniye”.1988. 160 b. 

63.  Sobirov  SH.  Fizicheskaya  podgotovlennost  uchashixsya  nachalnыx 

klassov shkol Tadjikskoy SSR i put yeyo povыsheniya.: Avtoref. diss . 

…kand. ped. nauk.-M.,1989. 22 b. 

64.  Stajenka  S.  (PNR)  Osobennosti  igrovogo  metoda  v  fizicheskom 

vospitanii detey 7 i9 let (Avtorefarat).-M.:1988.3-8, 18-19, 21-22 b. 

65.  Tojiyev  I.T.  Mamadiyorov  K.R.,  Murodxo’jayev  M.SH.  “Xalq 

o’yinlari,  milliy  sport  turlarini  qayta  tiklash  va  aholini  jismoniy 

tarbiyalashda 

ulardan 

keng 

foydalanish 

usullari” 

mavzusiga 

bag’ishlangan jumhuriyat ilmiy-amaliy anjumanining tezislari. 1-qism, 

Toshkent-Jizzax 1991y. 10-12 b. 

66.  Usmonxo’jayev T., Xujayev A. Harakatli o’yinlar, 1992.  3-4 b. 

67.  Usmonxo’jayev  T.S.  Nauchno-pedogogicheskiye  osnovы  fizicheskogo 

sovershenstvovaniya detey v svyazi s ix dvigatelnoy aktivnostyu.; 

---

 

53 

Avtoref. diss.  …dokt. ped. nauk. – Toshkent 1995.-49b. 

68.  Usmonxo’jayev T.S. Podvejnыe igrы.- Toshkent,     1963.-40b. 

69.  Usmonxo’jayev  T.S.,  Arzumanov  S.G.,  Sergeyev  G.M.,  Maskalyova 

T.V. i dr. Fizicheskoye vospitaniye v shkole.-Toshkent.: “Meditsina”, 1987.-

543b. 

70.  Ustinenko V.I. Igra esteticheskaya dyatelnost. Avtoref. diss.  …kond . 

ped. nauk.- M, 1969.-24b. 

71.  Farfel  V.S.  Razvitiye  dvijeniy  u  detey  shkolnogo  vozrosta.  –M.: 

“Pedagogika”, 1959.-57b. 

72.  Farfel V.S. Fiziologiya sporta.- M.: Fizkultura i sport, 1961-383b. 

73.  Fillipov  V.K.  Metodika  pervonachalnogo  obucheniya  yunoshey 

uprajneniyam  na  gemnasticheskom  kone.:  Avtoref.  Diss.  ….  Kand.  ped. 

nauk. M., 1956.-24b. 

74.  Fillipovich  V.I.  Vozrastnыe  osobnnosti  formirovaniya  dvigatelnыx 

navыkov  u  podrostkov  (analiz  dannыx  literaturы)  /  V  kn.:  Fiz.  Vospit.  v 

shkole. – Vыp. 2. Red. Z.I. Kuznetsova . –M.: “Prosvesheniye”, 1964.-B.28-

41. 

75.  Fomin  N.A    Vavilov  YU.N.  Fizicheskiye  osnovы  dvigatelnoy 

aktivnosti. – M.: FiS,1991, 14-16, 35-37, 131-153 b. 

76.  Xaydarov  K.S.  Metodika  povыsheniya  fizicheskoy  podgatovlennosti 

uchashixsya v usloviyax shkolы-internata: Avtoref. diss.  …dokt. ped. nauk.-

Tashkent,1998,b.5. 

77.  Xodjayev  P.  Razvitiye  dvigatelnыx  kachestv  uchashixsya  VI-VII 

klassov  shkol  Uzbekistana.:  Avtoref.  diss.    …dokt.  ped.  nauk.-

Toshkent,1994.-24 b. 

78.  Xo’jayev  F.,  Adris  E.R.,  Islamov  B.,  Solixov.  “Xalq  o’yinlari,  milliy 

sport  turlarini  qayta  tiklash  va  aholini  jismoniy  tarbiyalashda  ulardan  keng 

---

 

54 

foydalanish  usullari”  mavzusiga  bag’ishlangan  jumhuriyat  ilmiy-amaliy 

anjumanining tezislari. 19-20 aprel 1991 yil, 1-qism, b. 8-10. 

79.  Xo’jayev  F.,  Bekmirzayev  T.  “Xalq  o’yinlari,  milliy  sport  turlarini 

qayta  tiklash  va  aholini  jismoniy  tarbiyalashda  ulardan  keng  foydalanish 

usullari”  mavzusiga  bag’ishlangan  jumhuriyat  ilmiy-amaliy  anjumanining 

tezislari. 19-20 aprel 1991 yil, 1-qism, b-26-27. 

  

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

---

 

55 

NAVOIY DAVLAT PEDAGOGIKA INSTITUTI «BOSHLANG’ICH TA’LIM 

USLUBIYOTI” FAKULTETI  B-5141600-BOSHLANG’ICH TA’LIM VA SPORT 

TARBIYAVIY ISHI YUNALISHI BO’YICHA BITIRUVCHI KURS TALABASI 

ESHNIYOZOV ULUG’BEKNING “BOLALAR JISMONIY TARBIYASIDA MILLIY VA 

HARAKATLI O’YINLARNING TARBIYAVIY AHAMIYATINI ILMIY-AMALIY 

ASOSLARI” NOMLI BITIRUV MALAKAVIY ISHI MAVZUSIGA BERILGAN 

 

TAQRIZ 

Eshniyozov  Ulug’bekning  “

Bolalar  jismoniy  tarbiyasida  milliy  va 

harakatli  o’yinlarning  tarbiyaviy  ahamiyatini  ilmiy-amaliy  asoslari

” 

nomli bitiruv malakaviy ishi bilan tanishib chiqdim.Bituruv ishi kirish, ikki bob va 

hulosa  qismdan  iborat.  Malakaviy  bitiruv  ishi  bajarilishi  jarayonida  talaba  o’z 

oldiga  qo’ygan  maqsad  va  vazifalarni  tadqiqotlar  orqali  nomoyon  etganligini 

ko’rinib turibdi. 

Malakaviy bituruv ishining kirish qismida tadqiqotchi tomonidan mavzuning 

metodik  asoslari  va  adabiyotlar  tahlili  to’g’risida  yoritib  berilgan.  Tanlangan 

maskur  ish    juda  dolzarb  mavzu  bo’lib,  bugungi  kunning  muhim  masalalari 

yechimini topadi deb hisoblayman. 

Tadqiqot ishining birinchi bobida 

bolalar jismoniy tarbiyasida milliy va 

harakatli  o’yinlarning  tarbiyaviy  ahamiyatini  ilmiy-amaliy

  muhim 

ahamiyat kasb etilishi haqida tadqiqotchi talaba o’z fikrlarini to’liq aks ettirgan. 

Ishning  ikkinchi  bobida  esa  jismoniy  madaniyatning 

bolalar  jismoniy 

tarbiyasida  milliy  va  harakatli  o’yinlarning  asoslari

  tadqiqot  jarayonida 

yoritib berish borasida talaba  Eshniyozov Ulug’bek maqsadga erishish uchun ikki 

tadqiqot  guruxini  shakllanntirib,  qo’yilgan  jadvallar,  sxemalar  va  kriteriyalarga 

asoslangan holatda tadqiqotlarni samarasini ko’rdim. 

 Eshniyozov  Ulug’bek  tanlagan  tadqiqot  mavzusi  bo’yicha  tajriba-sinov 

ishlarini innovatsion pedagogik texnologiyalar asosida tashkil etgan. 

Men Eshniyozov Ulug’bekning “

Bolalar jismoniy tarbiyasida milliy va 

harakatli  o’yinlarning  tarbiyaviy  ahamiyatini  ilmiy-amaliy  asoslari

” 

nomli  bitiruv  malakaviy  ishini  samarali  tugallangan  deb  hisoblayman  va  uni 

Yakuniy Davlat attestatsiya ha’atiga himoya uchun tavsiya etaman. 

 

 

Fakultetlararo jismoniy tarbiya  

va sport kafedrasi kat.o’qit:                                         S.B.Rasulov 

 

 

 

 

---

 

56 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

NAVOIY DAVLAT PEDAGOGIKA INSTITUTI «BOSHLANG’ICH TA’LIM 

USLUBIYOTI” FAKULTETI  B-5141600-BOSHLANG’ICH TA’LIM VA SPORT 

TARBIYAVIY ISHI YUNALISHI BO’YICHA BITIRUVCHI KURS TALABASI 

ESHNIYOZOV ULUG’BEKNING “BOLALAR JISMONIY TARBIYASIDA MILLIY VA 

HARAKATLI O’YINLARNING TARBIYAVIY AHAMIYATINI ILMIY-AMALIY 

ASOSLARI” NOMLI BITIRUV MALAKAVIY ISHI MAVZUSIGA BERILGAN 

YAKUNIY XULOSA 

Ilmiy  rahbar  sifatida  bitiruvchi  Eshniyozov  Ulug’bekning  “Bolalar  jismoniy 

tarbiyasida  milliy  va  harakatli  o’yinlarning  tarbiyaviy  ahamiyatini  ilmiy-amaliy 

asoslari”  nomli  bitiruv  malakaviy  ishi  bilan  tanishib  chiqdim.Bituruv  ishi  kirish,  ikki 

bob  va  hulosa  qismdan  iborat. Malakaviy  bitiruv  ishi  bajarilishi  jarayonida  talaba  o’z 

oldiga  qo’ygan  maqsad  va  vazifalarni  tadqiqotlar  orqali nomoyon  etganligini  ko’rinib 

turibdi. 

Eshniyozov  Ulug’bekning  “Bolalar  jismoniy  tarbiyasida  milliy  va  harakatli 

o’yinlarning  tarbiyaviy  ahamiyatini  ilmiy-amaliy  asoslari”  nomli  malakaviy  bituruv 

ishining  kirish  qismida  tadqiqotchi  tomonidan  mavzuning  metodik  asoslari  va 

adabiyotlar  tahlili  to’g’risida  yoritib  berilgan.  Tanlangan  maskur  ish    juda  dolzarb 

mavzu bo’lib, bugungi kunning muhim masalalari yechimini topadi deb hisoblayman. 

---

 

57 

Tadqiqot  ishining  birinchi  bobida  bolalar  jismoniy  tarbiyasida  milliy  va  harakatli 

o’yinlarning tarbiyaviy  ahamiyatini ilmiy-amaliy  muhim ahamiyat kasb etilishi haqida 

tadqiqotchi talaba o’z fikrlarini to’liq aks ettirgan. 

Ishning  ikkinchi  bobida  esa  jismoniy  madaniyatning  bolalar  jismoniy  tarbiyasida 

milliy  va  harakatli  o’yinlarning  asoslari  tadqiqot  jarayonida  yoritib  berish  borasida 

talaba  Eshniyozov  Ulug’bek  maqsadga  erishish  uchun  ikki  tadqiqot  guruxini 

shakllanntirib,  qo’yilgan  jadvallar,  sxemalar  va  kriteriyalarga  asoslangan  holatda 

tadqiqotlarni samarasini ko’rdim. 

 Eshniyozov  Ulug’bek  tanlagan  tadqiqot  mavzusi  bo’yicha  tajriba-sinov  ishlarini 

innovatsion pedagogik texnologiyalar asosida tashkil etgan. 

Men  Eshniyozov  Ulug’bekning  “Bolalar  jismoniy  tarbiyasida  milliy  va  harakatli 

o’yinlarning  tarbiyaviy  ahamiyatini  ilmiy-amaliy  asoslari”  nomli  bitiruv  malakaviy 

ishini samarali tugallangan deb hisoblayman va uni Yakuniy Davlat attestatsiya ha’atiga 

himoya uchun tavsiya etaman. 

      Ilmiy rahbar:                                               kat.o’qit: N.K.O’tkirov